Sveitarfélagið X - Tímabundinn missir kjörgengis til setu í skólanefnd, heimildir sveitarstjórna til að skipta um fulltrúa í nefndum

A.
7. apríl 2003
FEL03030017/1001

Ráðuneytið hefur móttekið erindi yðar, dags. 6. mars 2003, þar sem óskað er álits ráðuneytisins á því annars vegar hvort rétt hafi verið að málum staðið við afgreiðslu skólanefndar sveitarfélagsins X. á umsóknum um stöðu stundakennara og stuðningsfulltrúa og hins vegar hvort breyting á skipan skólanefndar sveitarfélagsins X., sem ákveðin var á fundi hreppsnefndar nýverið, sé í samræmi við ákvæði sveitarstjórnarlaga.

Að því er varðar fyrra álitaefnið sem þér tilgreinið í bréfi yðar liggur fyrir að ákvörðun hefur verið tekin um að ráða yður til að gegna umræddri stöðu. Í bréfi yðar er atvikum máls lýst á þann hátt að skólanefndarmaður hafi tekið þátt í umfjöllun um umsóknir þrátt fyrir að annar umsækjandi um stöðuna sé unnusta sonar hans og að hún sé jafnframt búsett á heimili skólanefndarmannsins. Fram kemur í bréfinu að umræddur skólanefndarmaður vék sæti þegar ákvörðun var tekin um ráðningu. Ráðuneytið telur, miðað við framangreinda lýsingu, að málsmeðferð hafi ekki verið fyllilega í samræmi við 1. mgr. 19. gr. sveitarstjórnarlaga, nr. 45/1998, með síðari breytingum, sem skv. 2. mgr. 47. gr. sveitarstjórnarlaga gildir einnig um nefndir sem kjörnar eru af sveitarstjórn. Ótvírætt virðist að umræddur nefndarmaður hafi verið vanhæfur við meðferð málsins, þar sem það varðaði náinn venslamann hans í skilningi umrædds ákvæðis. Bar nefndarmanninum því að víkja sæti bæði við meðferð málsins og endanlega afgreiðslu þess. Eins og atvikum er háttað í þessu máli er þó ekki um það að ræða að þessi ágalli á málsmeðferð geti leitt til ógildingar ákvörðunar um ráðningu í umrædda stöðu.

Að því er varðar síðara álitaefnið sem þér tilgreinið í bréfi yðar kemur fram í fundargerð hreppsnefndar að sveitarstjórn hafi ákveðið að leysa yður frá störfum í skólanefnd sveitarfélagsins X., þar sem þér hafið gegnt formennsku. Í fundargerðinni er tilgreind sú ástæða að þér hafið verið ráðin í starf leiðbeinanda við skólann. Er þar án efa verið að vísa til þess að skv. 42. gr. sveitarstjórnarlaga eru starfsmenn fyrirtækja og stofnana ekki kjörgengir í nefndir, ráð og stjórnir þeirra fyrirtækja eða stofnana er þeir starfa hjá. Ákvæðið felur meðal annars í sér að engir starfsmenn grunnskóla eru kjörgengir til setu í skólanefnd viðkomandi sveitarfélags, samanber álit ráðuneytisins frá 4. apríl 2000 varðandi Fljótsdalshrepp (ÚFS 2000:86).

Í bréfi yðar er vakin athygli á því að samkvæmt ráðningarsamningi er ráðningartími yðar við grunnskólann einungis frá 6. mars 2003 til 23. maí sama ár. Þrátt fyrir þetta hafi sveitarstjórn ákveðið að leysa yður frá störfum í skólanefnd út kjörtímabilið. Er í bréfinu óskað álits á því hvort rétt hafi verið að málum staðið í ljósi þess að þér óskið eftir að starfa áfram í nefndinni eftir að ráðningartíma yðar við grunnskólann lýkur og ekki sé að sjá af bókun hreppsnefndar að um það sé að ræða að þér njótið ekki lengur trausts hreppsnefndar til setu í nefndinni.

Skilja verður fyrirspurn yðar svo að þér óskið álits ráðuneytisins á því hvort í 42. gr. sveitarstjórnarlaga felist heimild fyrir sveitarstjórn að ákveða að nefndarmaður víki tímabundið úr nefnd á meðan hann gegnir starfi sem veldur missi kjörgengis.

Því er til að svara að 42. gr. sveitarstjórnarlaga hefur ekki að geyma orðalag sem er sambærilegt við 4. mgr. 24. gr. sömu laga, en þar er kveðið á um að þegar aðalmaður í sveitarstjórn flytur úr sveitarfélaginu um stundarsakir megi ákveða að hann víki úr sveitarstjórn þar til hann tekur aftur búsetu í sveitarfélaginu. Ákvæði þetta getur einnig átt við um aðalmenn í nefndum sveitarfélags. Í 42. gr. laganna er þvert á móti kveðið afdráttarlaust á um að í þeim tilvikum þar sem ákvæðið á við sé með öllu óheimilt að kjósa viðkomandi starfsmenn til setu í hlutaðeigandi nefnd.

Einnig telur ráðuneytið verða að hafa í huga að skv. 4. mgr. 40. gr. sveitarstjórnarlaga er sveitarstjórn heimilt að skipta um fulltrúa í nefndum hvenæ r sem er á kjörtímabili nefndar. Þetta á meðal annars við þegar fulltrúar í nefnd njóta ekki lengur trausts meirihluta hreppsnefndar en er þó ekki bundið við þau tilvik einvörðungu. Verður raunar að túlka ákvæ ðið svo, að sveitarstjórn þurfi ekki að tilgreina ástæ ður þess að hún hyggst breyta nefndaskipan. Í ljósi þessa telur ráðuneytið ekki tilefni til að gera athugasemd við fyrrgreinda afgreiðslu hreppsnefndar sveitarfélagsins X.

Í erindi yðar er farið fram á að farið verði með málið sem trúnaðarmál og að álit ráðuneytisins verði ekki birt á heimasíðu ráðuneytisins. Af því tilefni skal tekið fram að öll álit og úrskurðir ráðuneytisins eru birt opinberlega en að ósk yðar verður nafn yðar og sveitarfélagsins ekki að finna í þeirri útgáfu sem gerð verður aðgengileg almenningi.

F. h. r.

Garðar Jónsson (sign.)

Guðjón Bragason (sign.)