Rangárþing ytra - Aðgangur kjörinna fulltrúa að upplýsingum um laun starfsmanna sveitarfélags.
Þröstur Sigurðsson
6. júní 2005
FEL05040094/1001
Geitasandi 3
850 HELLA
Vísað er til bréfs yðar, dags. 25. apríl 2005, þar sem þér óskið eftir áliti ráðuneytisins á þeirri
afstöðu meirihluta sveitarstjórnar Rangárþings ytra að hafna ósk þriggja fulltrúa Ó- og K-lista
um gögn er snerta launamál hjá starfsmönnum sveitarfélagsins.
Samkvæmt erindi fulltrúa sveitarstjórnar lögðu fulltrúar Ó- og K-lista fram beiðni á fundi
Rangárþings ytra þann 2. mars 2005 um að fá yfirlit yfir öll greidd laun hjá Rangárþingi ytra
vegna ársins 2004, sundurliðuð á eftirfarandi hátt:
1. Heildarlaun hvers starfsmanns árið 2004. (Nefndarlaun talin sérstaklega)
2. Mánaðarlaun hvers starfsmanns, ásamt föstu tímakaupi hvers og eins.
3. Greidd yfirvinnulaun, ásamt yfirvinnulaunum á hvern klukkutíma hjá hverjum
starfsmanni fyrir sig.
4. Aukagreiðslur hvers konar og hlunnindi ef um þau er að ræða.
5. Heildarkostnað vegna aksturs, sundurliðaðan eftir því hvort um er að ræða akstur
vegna nefndarstarfa eða fastra starfa á vegum sveitarfélagsins, einnig sundurliðuðu á
hvern og einn starfsmann og/eða nefndarmann.
Álit ráðuneytisins.
Mál þetta er tekið fyrir á grundvelli 102. gr. sveitarstjórnarlaga, nr. 45/1998, þar sem kveðið er á
um að ráðuneytið skuli hafa eftirlit með því að sveitarstjórnir gegni skyldum sínum samkvæmt
þeim lögum og öðrum löglegum fyrirmælum.
Samkvæmt 30. gr. sveitarstjórnarlaga skulu aðalmenn í sveitarstjórn vegna starfa sinna í
sveitarstjórn hafa aðgang að bókum og skjölum sveitarfélagsins og óhindraðan aðgang að
stofnunum þess og starfsemi, sbr. og 36. gr. samþykktar um stjórn og fundarsköp Rangárþings
ytra, nr. 513/2002. Ákvæðið hefur verið skýrt á þann veg að sveitarstjórnarmenn hafi almennt
óhindraðan aðgang að gögnum ráða, nefnda og stofnana sveitarfélagsins. Skýrist það meðal
annars af því að sveitarstjórnarmenn eru kjörnir til að fara með stjórn sveitarfélagsins, sbr. 8. og
9. gr. sveitarstjórnarlaga, og bera þar af leiðandi ábyrgð á störfum þess og starfsemi.
Í bréfi fulltrúa Ó- og K-lista, dags. 25. apríl 2005, er bent á nauðsyn þess að fá umbeðnar
upplýsingar þannig að hægt verði að sinna eftirlits- og stjórnunarskyldu sveitarstjórnarmanna og
ná með því yfirsýn yfir rekstur sveitarfélagsins. Tilgangurinn sé að afla vinnugagna til þess að
hægt sé að gera sér grein fyrir stöðu mála hjá sveitarfélaginu og þá sérstaklega í ljósi þess að
starfsmat hafi nýverið gengið í gegn.
Ráðuneytið telur sveitarstjórnarmenn eiga rétt á að þeim séu veittar upplýsingar um kostnað
vegna greiðslu launa starfsmanna sveitarfélagsins, með hliðsjón af skyldum þeirra og ábyrgð á
rekstri sveitarfélagsins, sbr. 9. gr. sveitarstjórnarlaga. Sveitarfélaginu ber að veita
fyrirspyrjendum aðgang að umræddum upplýsingum eins og þær liggja fyrir. Um er að ræða
trúnaðarupplýsingar sem falla undir þagnarskylduákvæði, sbr. 32. gr. sveitarstjórnarlaga, sbr. og
38. gr. samþykktar nr. 513/2002. Í því sambandi telur ráðuneytið rétt að benda á að ekki er
nauðsynlegt samkvæmt sveitarstjórnarlögum að fyrirspyrjendur fái umræddar upplýsingar
afhentar heldur kann að nægja að þeir fái tækifæri til að kynna sér þær á skrifstofu
sveitarfélagsins.
Samkvæmt 1. mgr. 69. gr. sveitarstjórnarlaga skal nýkjörin sveitarstjórn kjósa tvo skoðunarmenn
og jafnmarga til vara til loka kjörtímabils sveitarstjórnar, sbr. og 6. tölul. B-liðar 57. gr.
samþykktar nr. 513/2002. Í 2. og 3. mgr. 69. gr. laganna er kveðið á um hlutverk
skoðunarmanna, þ.e. að yfirfara ársreikning sveitarfélagsins og athuga einstök fjárhagsleg
málefni sveitarfélagsins, stofnana þess og fyrirtækja eftir því sem þeim þykir ástæða til.
Skoðunarmenn skulu koma tímanlega á framfæri við endurskoðanda sveitarfélagsins þeim
ábendingum og upplýsingum sem þeir telja að við eigi og geti orðið innlegg í
endurskoðunarstarfið.
Í 70. gr. laganna er kveðið á um aðgang skoðunarmanna að gögnum sveitarfélagsins, ákvæðið
hljóðar svo:
„Skylt er að veita endurskoðanda og skoðunarmönnum aðstöðu til þess að gera þær athuganir
sem þeir telja nauðsynlegar. Þeir skulu fá aðgang að öllum eignum, bókum, fylgiskjölum og
öðrum gögnum sveitarfélags. Sveitarstjórn og starfsmenn sveitarfélags skulu veita þeim allar
þær upplýsingar sem starfinu tengjast, þeir óska og unnt er að láta í té.“
Samkvæmt framangreindu geta fulltrúar Ó- og K-lista óskað eftir því við skoðunarmenn
sveitarfélagsins að þeir yfirfari gögn sveitarfélagsins sem varða greiðslur launa starfsmanna þess
og innleiðingu starfsmats. Á grundvelli slíkrar beiðni geta skoðunarmenn kannað gögn
sveitarfélagsins er málið varðar. Telji þeir tilefni til frekari athugana er þeim skylt að koma
upplýsingum um það til endurskoðanda sveitarfélagsins.
Upplýsingar um launagreiðslur starfsmanna sveitarfélagsins verða ekki lagðar fram á opnum
fundi, sbr. 16. gr. sveitarstjórnarlaga, þar sem um er að ræða gögn sem snerta einka- eða
fjárhagsmálefni einstaklinga sem sanngjarnt er og eðlilegt að leynt fari, sbr. 5. gr.
upplýsingalaga, nr. 50/1996. Í athugasemdum með frumvarpi til umræddra laga kemur fram að á
grundvelli ákvæðisins sé undanþeginn aðgangur almennings um hver heildarlaun hver opinber
starfsmaður hefur haft, hvort sem laun hans eru hærri en föst laun og kjör, sem stöðu hans fylgja,
sökum unninnar yfirvinnu, eða þá lægri vegna launafrádráttar sökum fjarvista eða annarra atvika.
Fram kemur í gögnum málsins að slík sundurliðun sem um er beðið í erindi yðar til
sveitarstjórnar liggi ekki fyrir og að beiðnin varði 200 kennitölur. Einnig kemur fram að um svo
umfangsmikla vinnu sé að ræða að hún verði ekki unnin á skrifstofu sveitarfélagsins, þannig að
ef af yrði þyrfti að fá utanaðkomandi aðila til starfans. Það er mat ráðuneytisins að ekki sé hægt
að krefja sveitarfélagið Rangárþing ytra um svo ítarlega sundurliðun upplýsinga um
launagreiðslur til starfsmanna sveitarfélagsins sem krafist er í erindinu. Með hliðsjón af því er að
framan er rakið er það mat ráðuneytisins að sveitarstjórnarfulltrúarnir geti sinnt sínum
lögbundnum skyldum með hliðsjón af upplýsingum sem þegar liggja fyrir um kostnað við
launagreiðslur til starfsmanna sveitarfélagsins.
F. h. r.
Guðjón Bragason (sign.)
Guðrún A Þorsteinsdóttir (sign.)
Afrit: Rangárþing ytra