Ákvörðun Fiskistofu um að hafna umsókn um úthlutun byggðakvóta.

Stjórnsýslukæra

Ráðuneytið vísar til stjórnsýslukæru [A] f.h. [B ehf.], dags. 9. maí 2022, sem barst ráðuneytinu með tölvubréfi sama dag, þar sem kærð er til ráðuneytisins ákvörðun Fiskistofu, dags. 26. apríl 2022, um að hafna umsókn kæranda um úthlutun byggðakvóta á Suðureyri í Ísafjarðarbæ fyrir fiskveiðiárið 2021/2022 til bátsins [C]. Einnig barst ráðuneytinu rökstuðningur fyrir kærunni með tölvubréfi, dags. 17. maí 2022.

Kæruheimild er í 8. mgr. 10. gr. laga nr. 116/2006, um stjórn fiskveiða.

Kröfur kæranda

Kærandi krefst þess í fyrsta lagi að ráðuneytið ákveði að úthlutun aflaheimilda til skipa í byggðarlaginu Suðureyri í Ísafjarðarbæ fyrir fiskveiðiárið 2021/2022 verði frestað þar til afgreiðslu á kærunni sé lokið samkvæmt 8. mgr. 10. gr. laga nr. 116/2006, um stjórn fiskveiða og 3. mgr. 5. gr. reglugerðar nr. 995/2021, um úthlutun byggðakvóta til fiskiskipa á fiskveiðiárinu 2021/2022. Í öðru lagi er þess krafist að ráðuneytið felli úr gildi hina kærðu ákvörðun, samþykki umsókn kæranda og úthluti bátnum byggðakvóta í samræmi við lög.

Málsatvik

Málsatvik eru þau að með auglýsingu, dags. 1. apríl 2022, sem birt var á vefsíðu Fiskistofu: www.fiskistofa.is auglýsti Fiskistofa eftir umsóknum um úthlutun byggðakvóta fyrir fiskveiðiárið 2021/2022 í nokkrum byggðarlögum, m.a. á Suðureyri í Ísafjarðarbæ en auglýsingin var byggð á 8. mgr. 10. gr. laga nr. 116/2006, um stjórn fiskveiða, sbr. og 5. gr. reglugerðar nr. 995/2021, um úthlutun byggðakvóta til fiskiskipa á fiskveiðiárinu 2021/2022. Umsóknarfrestur var til og með 15. apríl 2022. Matvælaráðuneytið hafði þá úthlutað 1.091 þorskígildistonnum af byggðakvóta til Ísafjarðarbæjar samkvæmt umsókn sveitarfélagsins á grundvelli reglugerðar nr. 919/2021, um úthlutun byggðakvóta til byggðarlaga á fiskveiðiárinu 2021/2022, sem skiptust á eftirfarandi byggðarlög: Flateyri, 300 þorskígildistonn, Hnífsdalur 178 þorskígildistonn, Ísafjörður 149 þorskígildistonn, Suðureyri 192 þorskígildistonn og Þingeyri 281 þorskígildistonn. Úthlutunin var tilkynnt Ísafjarðarbæ með bréfi, dags. 21. desember 2021.

Kærandi sótti um byggðakvóta fyrir bátinn [C]  með umsókn til Fiskistofu, dags. 14. apríl 2022.

Hinn 26. apríl 2022 tilkynnti Fiskistofa eigendum og útgerðaraðilum skipa á Suðureyri í Ísafjarðarbæ ákvarðanir sínar um úthlutun byggðakvóta til einstakra fiskiskipa eða höfnun umsókna um úthlutun. Kæranda var tilkynnt að hafnað væri framangreindri umsókn félagsins. Ákvörðun Fiskistofu var byggð á því að samkvæmt a-lið 1. mgr. 1. gr. reglugerðar nr. 995/2021 verði fiskiskip að hafa gilt leyfi til veiða í atvinnuskyni við lok umsóknarfrests til að koma til greina við úthlutun. Báturinn [C]  hafi ekki haft almennt leyfi til fiskveiða við lok umsóknarfrests.

Þá kom þar fram að ákvörðunin væri kæranleg til matvælaráðuneytisins og að kærufrestur væri tvær vikur frá framangreindri tilkynningu Fiskistofu um ákvörðunina, sbr. 8. mgr. 10. gr. laga nr. 116/2006.

Málsástæður í stjórnsýslukæru og málsmeðferð

Með stjórnsýslukæru, dags. 9. maí 2022, sem barst ráðuneytinu með tölvubréfi sama dag, kærði [A] f.h. [B ehf.], til matvælaráðuneytisins ákvörðun Fiskistofu, dags. 26. apríl 2022, um að hafna umsókn kæranda um úthlutun byggðakvóta fyrir fiskveiðiárið 2021/2022 til bátsins [C]. Einnig barst ráðuneytinu rökstuðningur fyrir kærunni með tölvubréfi, dags. 17. maí 2022.

Í stjórnsýslukærunni segir m.a. að kærandi hafi lagt fram útfyllta umsókn um leyfi til strandveiða hinn 26. apríl 2022 og hafi Fiskistofa afgreitt umsóknina 27. sama mánaðar og hafi verið gefið út leyfisbréf, dags. 28. apríl 2022. Hinn 9. maí 2022 hafi kærandi gert árangurslausa tilraun til að leggja fram umsókn um leyfi til veiða í atvinnuskyni samkvæmt 4. gr. laga nr. 116/2006. Með tölvubréfi til ráðuneytisins, dags. 9. maí 2022, hafi kærandi boðað að fyrirhugað væri að leggja fram stjórnsýslukæru og óskað staðfestingar ráðuneytisins á að kærufrestur væri til og með 17. maí 2022. Ráðuneytið hafi staðfest móttöku og kærufrest með tölvubréfi, dags. 12. maí 2022. Með tölvubréfi til Fiskistofu, dags. 10. maí 2022, hafi kærandi óskað eftir með vísan til 1. og/eða 2. tölul. 25. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 að Fiskistofa afturkallaði hina kærðu ákvörðun, samþykkti umsókn kæranda og úthlutaði kæranda byggðakvóta. Fiskistofa hafi ekki svarað erindinu. Gera verði ríkar kröfur til lögmætis ákvörðunar Fiskistofu um að synja umsókn um úthlutun byggðakvóta enda sé slík ákvörðun verulega íþyngjandi og feli í sér takmörkun á stjórnarskrárvörðu atvinnufrelsi kæranda. Í ljósi óverulegs rekstrarumfangs kæranda með vísan til heildartekna 2020 og 2021 sé hin kærða ákvörðun sérstaklega íþyngjandi fyrir rekstur kæranda. Hin kærða ákvörðun sé stjórnvaldsákvörðun í skilningi 2. mgr. 1. gr stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Við töku ákvörðunarinnar hafi Fiskistofu því borið að haga málsmeðferð í samræmi við skráðar reglur sem og óskráðar meginreglur stjórnsýsluréttarins um leiðbeiningar- og rannsóknarskyldu, sbr. 7. og 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Það leiði af rannsóknarreglu 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 að Fiskistofu hafi borið í kjölfar umsóknar kæranda að leggja mat á framlögð gögn til að unnt væri að taka ákvörðun. Þá leiði af rannsóknarreglu og leiðbeiningarskyldu samkvæmt 1. mgr. 7. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 að Fiskistofu hafi borið að eigin frumkvæði að staðreyna fyrirliggjandi upplýsingar og leiðbeina kæranda hvernig honum væri rétt að bera sig að til að fá þau réttindi sem hann sótti um. Um það vísist til álits umboðsmanns Alþingis frá 21. júní 2021 í máli nr. 10898/2021. Samkvæmt auglýsingu Fiskistofu, dags. 1. apríl 2022, hafi útgerðum borið að sækja um úthlutun byggðakvóta á formi sem Fiskistofa ákvað og einnig að sækja um í gegnum þar til gerða umsóknargátt. Umsóknareyðublaðið hafi verið þannig úr garði gert að kærandi gat sleppt því að merkja við tegund veiðileyfis í umsókninni. Það hafi kærandi gert vegna þess að hann hafi ekki getað merkt við það veiðileyfi sem hann taldi sig hafa. Við útfærslu eyðublaðsins hafi athygli kæranda ekki verið vakin því að ekki væri heimilt að sleppa því að velja viðeigandi veiðileyfi. Þrátt fyrir að viðeigandi veiðileyfi væri ekki valið hafi athygli kæranda ekki verið vakin á nauðsyn þess að afla tiltekins veiðileyfis. Fiskistofa hafi með þessu brotið gegn lögboðinni leiðbeiningarskyldu, sbr. álit umboðsmanns Alþingis frá 21. júní 2021 í máli nr. 10898/2021. Fiskistofa hafi á nefndu tímamarki verið upplýst um að kærandi hafði ekki leyfi samkvæmt 4. gr. laga nr. 116/2006, enda sé Fiskistofa útgefandi nefndra veiðileyfa. Kærandi hafi verið upplýstur um þá framkvæmdarvenju Fiskistofu að leggja strandveiðileyfi að jöfnu við atvinnuleyfi í tengslum við úthlutun byggðakvóta og hafi kærandi talið sig ranglega handhafa veiðileyfis á því tímamarki sem umsóknarformið var útfyllt en hann hafi verið í villu um að strandveiðileyfi frá árinu 2021 væri enn í gildi. Afgreiðslutími Fiskistofu á umsókn kæranda um strandveiðileyfi hafi einungis verið einn dagur. Það verði því ekki á því byggt að leiðbeiningar hefðu engu máli skipt þar sem umsókn kæranda hafi verið lögð fram svo skömmu fyrir lok umsóknarfrests og verði Fiskistofa að bera hallann af sönnun í því efni. Ef Fiskistofa hefði hagað málsmeðferð í samræmi við lög hefði kærandi aflað tilskilinna leyfa og fengið þau réttindi sem hann sótti um. Fiskistofa hafi með því brotið gegn mikilvægum öryggisreglum og málsmeðferðin verið háð verulegum annmörkum að lögum en það hafi haft grundvallaráhrif á efni hinnar kærðu ákvörðunar sem varði stjórnarskrárvarin mannréttindi kæranda. Brot Fiskistofu séu veruleg, m.a. fyrir það að vera ítrekuð, sbr. álit umboðsmanns Alþingis frá 21. júní 2021 í máli nr. 10898/2021.

Eftirtalin gögn fylgdu stjórnsýslukærunni: 1) Auglýsing um úthlutun byggðakvóta fyrir fiskveiðiárið 2021/2022, m.a. á Suðureyri, dags. 1. apríl 2022. 2) Umsókn [B ehf.] um úthlutun byggðakvóta fiskveiðiárið 2021/2022, dags. 14. apríl 2022. 3) Ákvörðun Fiskistofu, dags. 26. apríl 2022, um að hafna umsókn [B ehf.] um úthlutun byggðakvóta fyrir fiskveiðiárið 2021/2022 og yfirlit, dags. 26. apríl 2022 um úthlutun byggðakvóta á Suðureyri fiskveiðiárið 2021/2022. 4) Útprentun úr fyrirtækjagátt Fiskistofu, dags. 26. apríl 2022. 5) Leyfi til strandveiða, dags. 28. apríl 2022. 6) Umsókn um almennt fiskveiðileyfi. 7) Tölvubréf frá matvælaráðuneytinu, dags. 12. maí 2022, um móttöku stjórnsýslukæru [B ehf.] 8) Tölvubréf frá [B ehf.] til Fiskistofu, dags. 9. maí 2022 þar sem óskað er eftir tilteknum gögnum. 9) Tölvubréf, frá kæranda til Fiskistofu, dags. 14. maí 2022 þar sem ítrekuð er beiðni um tiltekin gögn. 10) Tölvubréf frá kæranda til Fiskistofu með áskorun um leiðréttingu ákvörðunar um byggðakvóta á Suðureyri.

Með tölvubréfi, dags. 19. maí 2022, óskaði ráðuneytið eftir umsögn Fiskistofu um málið, staðfestu afriti af hinni kærðu ákvörðun auk annarra gagna sem Fiskistofa kynni að hafa um málið.

Í umsögn Fiskistofu, dags. 8. júní 2022, segir að Fiskistofa hafi ekki tekið beiðni kæranda um afturköllun hinnar kærðu ákvörðunar til meðferðar þar sem kærandi hafði þá þegar kært ákvörðunina til ráðuneytisins. Ekki sé fallist á að Fiskistofa hafi ekki sinnt leiðbeiningar- og rannsóknarskyldu við afgreiðslu málsins eða að stofnunin hafi átt að staðreyna fyrirliggjandi upplýsingar og leiðbeina kæranda um hvernig rétt væri að bera sig að til að fá þau réttindi sem hann sótti um. Að mati Fiskistofu megi gera þá kröfu til kæranda sem stundi útgerð að kynna sér þær reglur sem gildi um úthlutun byggðakvóta eða óska sérstaklega eftir upplýsingum um hvaða skilyrði verði að uppfylla til að eiga kost á að fá úthlutað byggðakvóta og ganga úr skugga um að skipið hafi viðeigandi leyfi. Bátur kæranda, [C], hafi hvorki verið með leyfi til veiða í atvinnuskyni né strandveiðileyfi á umsóknardegi um byggðakvóta 14. apríl 2022. Umrædd leyfi hafi heldur ekki verið fyrir hendi við lok umsóknarfrests 15. apríl 2022. Í umsóknargátt Fiskistofu sé umsækjendum ekki gert viðvart ef veiðileyfi er ekki fyrir hendi þegar sótt er um. Breytingar hafi ekki verið gerðar á umsóknargáttinni í kjölfar álits umboðsmanns Alþingis í máli nr. 10898/2021. Ástæða þess sé sú að áformað sé að breyta stafrænni stjórnsýslu Fiskistofu og þeim lausnum sem nú standi til boða verði ekki viðhaldið. Stefnt sé að því að útbúa umsóknargátt um byggðakvóta í samstarfi við Stafrænt Ísland. Í nýrri umsóknargátt sé fyrirhugað að veittar verði nauðsynlegar leiðbeiningar og vakin athygli á hugsanlegum mistökum um leið og umsækjandi útfyllir umsókn. Bent sé á að veiðileyfi geti verið fyrir hendi á umsóknardegi en fallið niður frá þeim tíma fram að lokum umsóknarfrests. Skip geti misst veiðileyfi s.s. vegna þvingunarúrræða eða viðurlaga Fiskistofu. Einnig geti útgerðaraðilar gleymt að sækja um veiðileyfi eða veiðileyfið fallið niður, sbr. 4. málsl. 1. mgr. 4. gr. laga nr. 116/2006. Vandasamt sé því að huga að þessu skilyrði í sérstökum tilkynningum eða leiðbeiningum fyrir lok umsóknarfrests en í tilfelli kæranda hafi verið um að ræða einn dag. Fiskistofa hafi við afgreiðslu umsókna um byggðakvóta reynt eins og kostur er að taka mið af þeim sjónarmiðum sem rakin séu í áliti umboðsmanns Alþingis í máli nr. 10898/2021. Með hliðsjón af fjölda umsókna og flækjustigi við úthlutun byggðakvóta sé vandkvæðum bundið að yfirfara umsóknir með hliðsjón af rannsóknar- og leiðbeiningarskyldunni áður en umsóknarfrestur líði nema eftir því sé leitað sérstaklega t.d. símleiðis. Fiskistofa leiðbeini umsækjendum að laga þær augljósu villur sem þeir geri í umsóknum sínum eftir að umsóknarfrestur líður. Þar sem vandasamt geti verið að uppfylla skilyrði a-liðar 1. mgr. 1. gr. reglugerðar nr. 995/2021 um að skip hafi leyfi til veiða í atvinnuskyni við lok umsóknarfrests hafi Fiskistofa talið rétt að vekja athygli á því skilyrði þegar stofnunin auglýsti 1. apríl 2022 eftir umsóknum um byggðakvóta en þar komi fram m.a. að útgerðir séu beðnar að huga sérstaklega að því að skip verði að hafa gilt veiðileyfi við lok umsóknarfrests. Auk þess hafi Fiskistofa sett saman leiðbeiningar og gátlista fyrir byggðakvóta í tengslum við afgreiðslu umsókna um byggðakvóta fyrir fiskveiðiárið 2020/2021 sem birtur sé á vefsíðu Fiskistofu. Í gátlistanum á bls. 4 séu m.a. talin upp tiltekin skilyrði fyrir úthlutun byggðakvóta, m.a. að skipið sé með leyfi til veiða í atvinnuskyni. Úthlutun byggðakvóta til fiskiskipa sé úthlutun takmarkaðra gæða sem séu eftirsóknarverð og feli í sér verðmæti. Fiskistofu sé falið að úthluta byggðakvóta samkvæmt reglugerð nr. 995/2021. Fiskistofa fari eftir þeim reglum sem settar hafi verið fyrir úthlutun í viðkomandi byggðarlagi. Samkvæmt lögmætisreglu stjórnsýsluréttarins verði ákvarðanir og athafnir Fiskistofu að eiga sér stoð í lögum og geti Fiskistofa ekki án lagastoðar eða heimildar í stjórnvaldsfyrirmælum vikið frá þeim skilyrðum sem ráðherra hafi sett. Í tilfelli kæranda hafi það verið mat Fiskistofu að ekki væri heimilt að úthluta byggðakvóta til báts kæranda þar sem skilyrði um viðeigandi veiðileyfi hafi ekki verið uppfyllt við lok umsóknarfrests þó svo kærandi hafi síðar fengið strandveiðileyfi. Með hliðsjón af framangreindu telji Fiskistofa að staðfesta beri hina kærðu ákvörðun.

Umsögn Fiskistofu til ráðuneytisins fylgdu eftirtalin gögn í ljósritum: 1) Ákvörðun Fiskistofu, dags. 26. apríl 2022. 2) Yfirlýsing um vinnslu afla vegna byggðakvóta á fiskveiðiárinu 2021/2022, ódagsett. 3) Tölvubréf frá [A] til Fiskistofu, dags. 10. maí 2022. 4) Frétt af vefsíðu Fiskistofu, dags. 1. apríl 2022. 5) Leiðbeiningar og gátlisti fyrir byggðakvóta.

Með tölvubréfi, dags. 10. júní 2022,sendi ráðuneytið ljósrit af umsögn Fiskistofu til kæranda og veitti félaginu kost á að gera athugasemdir við umsögnina, sbr. 13. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Með bréfi, dags. 8. júlí 2022, bárust ráðuneytinu athugasemdir frá kæranda, [B ehf.], við framangreinda umsögn Fiskistofu. Þar segir m.a. að í umsögn Fiskistofu komi fram að stofnunin hafi gert tilraunir til að taka mið af þeim sjónarmiðum sem komu fram í áliti umboðsmanns Alþingis í máli nr. 10898/2021 og að ætlunin sé seinna að taka upp umsóknarform þar sem nauðsynlegar leiðbeiningar verði veittar. Efni umsagnar Fiskistofu verði ekki túlkað á annan veg en að stofnunin gangist við því að hafa ekki hagað málsmeðferð sinni í máli kæranda í samræmi við skráðar reglur, sem og óskráðar meginreglur stjórnsýsluréttarins um leiðbeiningar- og rannsóknarskyldu, sbr. 7. og 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Málatilbúnaður Fiskistofu um meint umfang og flækjustig við úthlutun þeirra réttinda sem hér um ræðir geti ekki leitt til þess að stofnuninni sé rétt að haga málsmeðferð sinni andstætt lögum. Kærandi árétti það sem fram komi í stjórnsýslukæru og ítreki gerðar kröfur.      

Rökstuðningur

I.  Kæruheimild er í 8. mgr. 10. gr. laga nr. 116/2006 og er kærufrestur 2 vikur. Ákvörðun Fiskistofu um að hafna umsókn kæranda um úthlutun byggðakvóta er dags. 26. apríl 2022. Kæra í máli þessu barst matvælaráðuneytinu með tölvubréfi, dags. 9. maí 2022 og frekari rökstuðningur fyrir kærunni barst með tölvubréfi, dags. 17. maí 2022. Kæran er því komin fram innan tilskilins frests.

II.  Í stjórnsýslukærunni var þess krafist m.a. að ráðuneytið frestaði úthlutun byggðakvóta í byggðarlaginu Suðureyri í Ísafjarðarbæ þar til afgreiðslu kærunnar væri lokið, sbr. 5. málsl. 8. mgr. 10. gr. laga nr. 116/2006.

Þar kemur fram að ráðuneytið getur ákveðið að úthlutun byggðakvóta í tilteknu byggðarlagi verði frestað að hluta eða öllu leyti þar til það hefur lokið afgreiðslu á kærum sem hafa borist vegna úthlutunar þar.

Með bréfi, dags. 15. júní 2022, svaraði ráðuneytið framangreindri kröfu og vísaði til þess að við mat á því hvort rétt sé að fresta úthlutun byggðakvóta í tilteknu byggðarlagi samkvæmt framangreindu ákvæði beri að líta til réttmætra hagsmuna allra aðila málsins en það séu allir sem rétt eigi til úthlutunar í viðkomandi byggðarlagi á fiskveiðiárinu 2021/2022. Með hliðsjón af því að það sé skammur tími eftir af fiskveiðiárinu sé ljóst að frestun úthlutunar hefði áhrif á nýtingarmöguleika byggðakvóta á yfirstandandi fiskveiðiári.

Með vísan til framanritaðs hafnaði ráðuneytið kröfu [B ehf.] um að frestað verði úthlutun byggðakvóta í byggðarlaginu Suðureyri í Ísafjarðarbæ þar til lokið sé afgreiðslu á framangreindri stjórnsýslukæru félagsins.

III. Um úthlutun byggðakvóta fyrir fiskveiðiárið 2021/2022 gildir ákvæði 10. gr. laga nr. 116/2006, um stjórn fiskveiða. Í 1. mgr. kemur fram að á hverju fiskveiðiári sé ráðherra heimilt að ráðstafa aflamagni í óslægðum botnfiski skv. 5. mgr. 8. gr. sem hér segir: 1. Til að mæta áföllum sem fyrirsjáanleg eru vegna verulegra breytinga á aflamarki einstakra tegunda. 2. Til stuðnings byggðarlögum, í samráði við Byggðastofnun, þannig: a. Til minni byggðarlaga sem lent hafa í vanda vegna samdráttar í sjávarútvegi og háð eru veiðum eða vinnslu á botnfiski. b. Til byggðarlaga sem hafa orðið fyrir óvæntri skerðingu á heildaraflaheimildum fiskiskipa sem gerð hafa verið út og landað hafa afla í viðkomandi byggðarlögum og sem hefur haft veruleg áhrif á atvinnuástand í byggðarlögunum. Í 5. mgr. greinarinnar er ráðherra falið að setja með reglugerð almenn skilyrði fyrir úthlutun aflaheimilda til fiskiskipa innan einstakra byggðarlaga. Skulu þau skilyrði m.a. varða skráningarstað, skráningartíma, eignarhald, skiptingu milli fiskiskipa, lágmarksverð, tryggingar fyrir greiðslum og framkvæmd úthlutunar.

Á grundvelli framangreinds ákvæðis hefur ráðherra sett reglugerð nr. 995/2021, um úthlutun byggðakvóta til fiskiskipa á fiskveiðiárinu 2021/2022. Í 1. gr. reglugerðarinnar eru talin upp almenn skilyrði fyrir úthlutun byggðakvóta á fiskveiðiárinu 2021/2022 sem eru: a) að skip hafi haft leyfi til veiða í atvinnuskyni við lok umsóknarfrests, sbr. 4. gr. laga nr. 116/2006, um stjórn fiskveiða, b) að skip hafi verið skráð í viðkomandi byggðarlagi 1. júlí 2021 og c) að skip hafi verið í eigu eða leigu einstaklinga eða lögaðila með heimilisfang í viðkomandi byggðarlagi 1. júlí 2021. Miðað skal við lögheimili einstaklinga samkvæmt þjóðskrá og heimilisfang lögaðila samkvæmt fyrirtækjaskrá ríkisskattstjóra.

Samkvæmt 5. mgr. 10. gr. laga nr. 116/2006 getur ráðherra heimilað á grundvelli rökstuddra tillagna sveitarstjórnar að sett verði sérstök skilyrði fyrir úthlutun aflaheimilda í einstökum byggðarlögum er víkja frá eða eru til viðbótar hinum almennu skilyrðum enda séu þau byggð á málefnalegum og staðbundnum ástæðum og í samræmi við hagsmuni viðkomandi byggðarlaga. Sambærilegt ákvæði er í 2. gr. reglugerðar nr. 995/2021.

Sett hafa verið sérstök viðbótarskilyrði fyrir úthlutun byggðakvóta á Suðureyri í Ísafjarðarbæ fyrir fiskveiðiárið 2021/2022 samkvæmt framangreindu ákvæði með auglýsingu nr. 381/2022, um (2.) staðfestingu reglna sveitarfélaga um úthlutun byggðakvóta til fiskiskipa á fiskveiðiárinu 2021/2022, sem ekki hafa áhrif á úrlausn þessa máls.

Um skilyrði fyrir úthlutun byggðakvóta til einstakra fiskiskipa á Suðureyri í Ísafjarðarbæ fyrir fiskveiðiárið 2021/2022 fer því eftir 10. gr. laga nr. 116/2006, ákvæðum reglugerðar nr. 995/2021 og auglýsingu nr. 381/2022.

Eins og gerð hefur verið grein fyrir hér að framan eru í 1. gr. reglugerðar nr. 995/2021 talin upp almenn skilyrði fyrir úthlutun byggðakvóta á fiskveiðiárinu 2021/2022 en samkvæmt a-lið 1. mgr. 1. gr. reglugerðarinnar eru þau m.a. að skip hafi haft leyfi til veiða í atvinnuskyni, sbr. 4. gr. laga nr. 116/2006, um stjórn fiskveiða, við lok umsóknarfrests. Báturinn [C] hafði ekki leyfi til veiða í atvinnuskyni við lok umsóknarfrests um úthlutun byggðakvóta á Suðureyri sem lauk þann 15. apríl 2022 og hafði því ekki veiðileyfi á þeim tíma sem miðað er við í framangreindu ákvæði reglugerðar nr. 995/2021. Það er mat ráðuneytisins að þær ástæður sem koma fram í stjórnsýslukærunni fyrir því að báturinn hafði ekki slíkt leyfi á umræddu tímamarki geti ekki haft þýðingu fyrir niðurstöðu þessa máls.

Einnig heldur kærandi því fram að Fiskistofu hafi borið að eigin frumkvæði að staðreyna fyrirliggjandi upplýsingar og leiðbeina kæranda um hvernig honum væri rétt að bera sig að til að fá þau réttindi sem hann sótti um. Þar sem það hafi ekki verið gert telur kærandi að Fiskistofa hafi ekki sinnt leiðbeiningar- og rannsóknarskyldu sinni í málinu. Bent er á að aðilum sem stunda útgerð, sem ber að uppfylla íslensk lög og stjórnvaldsfyrirmæli á sviði fiskveiðistjórnar, er skylt að kynna sér og þekkja vel þær reglur sem um útgerðina og úthlutun aflaheimilda gilda. Leiðbeiningar- og rannsóknarskylda stjórnvalds gildir um meðferð stjórnsýslumáls og eftir atvikum umsókna. Almenn lögfræðiráðgjöf um leyfismál og aðrar forsendur heimildar til að stunda atvinnustarfsemi falla þar utan enda ekki hluti stjórnsýslumáls. Það er ekki á ábyrgð Fiskistofu að eiga frumkvæði að því að sjá til þess að einstakir aðilar eða bátar uppfylli skilyrði fyrir úthlutun. Það er mat ráðuneytisins að þessar málsástæður kæranda séu haldlausar og fellst ráðuneytið ekki á að við málsmeðferð Fiskistofu hafi ekki verið gætt að leiðbeiningar- og rannsóknarskyldu samkvæmt 7. og 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Þá er það mat ráðuneytisins að aðrar málsástæður kæranda í stjórnsýslukærunni og öðrum gögnum málsins geti ekki haft áhrif á úrlausn þessa máls.

Með vísan til framanritaðs er það niðurstaða ráðuneytisins að ekki séu skilyrði fyrir að fella úr gildi hina kærðu ákvörðun Fiskistofu, dags. 26. apríl 2022, um að hafna umsókn kæranda, [B ehf.], um úthlutun byggðakvóta fyrir fiskveiðiárið 2021/2022 til bátsins [C] en samkvæmt því verður ákvörðunin staðfest.

Beðist er velvirðingar á þeim töfum sem hafa orðið á uppkvaðningu þessa úrskurðar en þær er að rekja til mikilla anna í ráðuneytinu.

Úrskurður

Ráðuneytið staðfestir ákvörðun Fiskistofu, dags. 26. apríl 2022, um að hafna umsókn kæranda, [B ehf.], um úthlutun byggðakvóta fyrir fiskveiðiárið 2021/2022 til bátsins [C].