Ákvörðun Fiskistofu um að hafna umsókn um úthlutun byggðakvóta.

Stjórnsýslukæra

Ráðuneytið vísar til stjórnsýslukæru [A ehf.], dags. 23. apríl 2021, sem barst ráðuneytinu með tölvubréfi sama dag, þar sem kærð er til ráðuneytisins ákvörðun Fiskistofu, dags. 13. apríl 2021, um að hafna umsókn kæranda um úthlutun byggðakvóta á Norðurfirði í Árneshreppi fyrir fiskveiðiárið 2020/2021 til bátsins [B].

Kæruheimild er í 8. mgr. 10. gr. laga nr. 116/2006, um stjórn fiskveiða.

Kröfur kæranda

Kærandi krefst þess að felld verði úr gildi ákvörðun Fiskistofu, dags. 13. apríl 2021, um að hafna umsókn félagsins um úthlutun af byggðakvóta Norðurfjarðar í Árneshreppi fyrir fiskveiðiárið 2020/2021.

Einnig krefst kærandi þess að lagt verði fyrir Fiskistofu að taka umsókn kæranda aftur til meðferðar í samræmi við þau sjónarmið sem koma fram í stjórnsýslukærunni.

Málsatvik

Málsatvik eru þau að með bréfi, dags. 24. september 2020, var kæranda, eiganda og útgerðaraðila bátsins [B]kynnt að aflaupplýsingar fyrir bátinn hefðu ekki borist Fiskistofu fyrir ágúst 2020. Einnig var upplýst að báturinn yrði sviptur veiðileyfi samkvæmt 1. mgr. 17. gr. laga nr. 116/2006, um stjórn fiskveiða, frá og með 12. október 2020 þar til skil yrðu gerð eða skýringar gefnar á ástæðum vanskila. Afladagbók kæranda fyrir ágúst 2020 var skilað 23. apríl 2021 og var veiðileyfissviptingunni aflétt frá og með þeim degi.

Með auglýsingu, dags. 16. mars 2021, sem birt var á vefsíðu Fiskistofu: www.fiskistofa.is, auglýsti Fiskistofa eftir umsóknum um úthlutun byggðakvóta fyrir fiskveiðiárið 2020/2021 í nokkrum byggðarlögum, m.a. á Norðurfirði í Árneshreppi en auglýsingin var byggð á 8. mgr. 10. gr. laga nr. 116/2006, um stjórn fiskveiða, sbr. og 5. gr. reglugerðar nr. 728/2020, um úthlutun byggðakvóta til fiskiskipa á fiskveiðiárinu 2020/2021. Atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytið hafði þá úthlutað 15 þorskígildistonnum af byggðakvóta til Árneshrepps sem fóru öll til byggðarlagsins Norðurfjarðar. Úthlutunin var tilkynnt Árneshreppi með bréfi, dags. 30. nóvember 2020.

Kærandi sótti um byggðakvóta á Norðurfirði í Árneshreppi fyrir bátinn [B] með umsókn til Fiskistofu, dags. 22. mars 2021.

Hinn 13. apríl 2021 tilkynnti Fiskistofa eigendum og útgerðaraðilum báta á Norðurfirði í Árneshreppi ákvarðanir sínar um úthlutun byggðakvóta til einstakra fiskiskipa eða höfnun umsókna um úthlutun. Kæranda var tilkynnt að hafnað væri umsókn félagsins um úthlutun byggðakvóta til bátsins [B]. Ákvörðun Fiskistofu var byggð á því að ekki væru uppfyllt skilyrði a-liðar 1. mgr. 1. gr. reglugerðar nr. 728/2020, um úthlutun byggðakvóta til fiskiskipa á fiskveiðiárinu 2020/2021, um að bátur kæranda hafi haft leyfi til veiða í atvinnuskyni við lok umsóknarfrests.

Þá kom þar fram að ákvörðunin væri kæranleg til atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytisins og að kærufrestur væri tvær vikur frá framangreindri tilkynningu Fiskistofu um ákvörðunina, sbr. 8. mgr. 10. gr. laga nr. 116/2006.

Málsástæður í stjórnsýslukæru og málsmeðferð

Með stjórnsýslukæru, dags. 23. apríl 2021, kærði [A ehf.], Ófeigsfirði 1, Norðurfirði til atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytisins ákvörðun Fiskistofu, dags. 13. apríl 2021, um að hafna umsókn kæranda um úthlutun byggðakvóta á Norðurfirði í Árneshreppi fyrir fiskveiðiárið 2020/2021 til bátsins [B].

Í stjórnsýslukærunni segir m.a. að báturinn [B] hafi verið sviptur veiðileyfi vegna þess að útgerðarstjóra hafi láðst að senda inn eina síðu úr afladagbók til Fiskistofu en það hafi uppgötvast fyrr í þeirri viku sem stjórnsýslukæran var send ráðuneytinu með þeim afleiðingum að ekki hafi verið hægt að skrá byggðakvóta á útgerðina. Þess sé óskað að þetta verði leiðrétt og að bátnum verði úthlutað byggðakvóta.

Engin gögn fylgdu stjórnsýslukærunni.

Með tölvubréfi, dags. 28. apríl 2021, óskaði ráðuneytið eftir umsögn Fiskistofu um málið, staðfestu afriti af hinni kærðu ákvörðun auk annarra gagna sem Fiskistofa kynni að hafa um málið.

Í umsögn Fiskistofu, dags. 6. maí 2021, segir að ákvörðun Fiskistofu, dags. 13. apríl 2021, byggi á því að kærandi hafi ekki uppfyllt skilyrði fyrir úthlutun byggðakvóta um að fiskiskip hafi leyfi til veiða í atvinnuskyni, sbr. 4. gr. laga nr. 116/2006, um stjórn fiskveiða, við lok umsóknarfrests, sbr. a-lið 1. mgr. 1. gr. reglugerðar nr. 728/2020, um úthlutun byggðakvóta til fiskiskipa á fiskveiðiárinu 2020/2021. Auglýsing nr. 271/2021, um (1.) staðfestingu reglna sveitarfélaga um úthlutun byggðakvóta, breyti ekki framangreindum skilyrðum. Með bréfi, dags. 24. september 2020, hafi kæranda, eiganda og útgerðaraðila skipsins [B], verið tilkynnt um að aflaupplýsingar fyrir skipið hefðu ekki borist Fiskistofu fyrir ágúst 2020. Upplýst hafi verið um að skipið yrði svipt veiðileyfi samkvæmt 1. mgr. 17. gr. laga nr. 116/2006, um stjórn fiskveiða, frá og með 12. október 2020 þar til skil yrðu gerð eða skýringar gefnar á ástæðum vanskila. Umrædd veiðileyfissvipting hafi verið þvingunarúrræði til að knýja á um skil aflaupplýsinga skipsins. Afladagbók kæranda fyrir ágúst 2020 hafi verið skilað 23. apríl 2021 og veiðileyfissviptingunni verið aflétt frá og með þeim degi. Fiskistofa hafi auglýst 16. mars 2021 eftir umsóknum um úthlutun byggðakvóta til fiskiskipa fyrir Norðurfjörð samkvæmt reglugerð nr. 728/2020, á vefsíðu Fiskistofu: www.fiskistofa.is, samkvæmt 5. gr. reglugerðarinnar. Umsóknarfrestur hafi verið til og með 30. mars 2021. Kærandi hafi sótt um byggðakvóta 22. mars 2021 fyrir skipið [B]. Við afgreiðslu umsóknarinnar hafi komið í ljós að skipið hafi verið án leyfis til veiða í atvinnuskyni við lok umsóknarfrests, þ.e. 30. mars 2021 og hafi því ekki uppfyllt skilyrði a-liðar 1. mgr. 1. gr. reglugerðar nr. 728/2020. Ekki sé gerður greinarmunur á því af hvaða ástæðu fiskiskip hafi ekki leyfi til veiða í atvinnuskyni í 1. gr. reglugerðarinnar. Skip geti misst veiðileyfi s.s. vegna þvingunarúrræða eða viðurlaga Fiskistofu, einnig geti aðilar gleymt að sækja um veiðileyfi eða veiðileyfið hefur fallið niður, sbr. 4. málsl. 1. mgr. 4. gr. laga nr. 116/2006. Þá sé ákvæðið orðað með þeim hætti að skip verði að hafa leyfi til veiða í atvinnuskyni við lok umsóknarfrests. Úthlutun byggðakvóta til fiskiskipa sé úthlutun takmarkaðra gæða sem séu eftirsóknarverð og feli í sér verðmæti og sé Fiskistofu falið að úthluta byggðakvóta samkvæmt reglugerð nr. 728/2020 og auglýsingu nr. 271/2021. Hvorki í lögum né í stjórnvaldsfyrirmælum sé að finna heimild til handa Fiskistofu til að líta framhjá því skilyrði sem synjun Fiskistofu sé byggð á. Fiskistofu sé ekki ætlað að taka tillit til þess af hvaða ástæðu fiskiskip sé ekki með leyfi til veiða í atvinnuskyni við lok umsóknarfrests eða leggja mat á það hvort skortur á leyfi á því tímamarki hafi áhrif á úthlutun eða ekki. Fiskistofu sé ekki heimilt að úthluta byggðakvóta þegar skilyrði úthlutunar séu ekki uppfyllt og því geti höfnunin ekki verið úr hófi heldur þvert á móti í samræmi við gildandi reglur. Með hliðsjón af framangreindu telji Fiskistofa að staðfesta beri hina kærðu ákvörðun.

Eftirtalin gögn fylgdu umsögn Fiskistofu til ráðuneytisins í ljósritum: 1) Bréf Fiskistofu, dags. 13. apríl 2021, til [A ehf.] 2) Bréf Fiskistofu, dags. 24. september 2020, til [A ehf.] 3) Tölvupóstsamskipti, dags. 23. apríl 2021. 4) Auglýsing á vefsíðu Fiskistofu, dags. 16. mars 2021.

Með tölvubréfi, dags. 18. maí 2021, sendi ráðuneytið ljósrit af umsögn Fiskistofu til kæranda og veitti félaginu kost á að gera athugasemdir við umsögnina, sbr. 13. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Með tölvubréfi, dags. 20. maí 2021, bárust ráðuneytinu athugasemdir frá Kvarða ehf. við framangreinda umsögn Fiskistofu. Þar segir m.a. að það sem komi fram í umsögn Fiskistofu sé allt rétt en um sé að ræða harkaleg viðurlög vegna misskilnings. Fiskistofa sé með tvö kerfi í gangi, annars vegar afladagbók og hins vegar afladagbókarapp. Kærandi hafi talið að félagið hafi tekið í notkun appið á þessu tímabili og hafi því ekki verið að velta fyrir sér skilum á afladagbók. Bréfpóstur sem hafi verið sendur hafi ekki skilað sér til kæranda og hafi hann ekki velt fyrir sér ástæðu þess en hann hafi verið nokkuð í vandræðum með að fá póst og hafi fyrst frétt af því að báturinn hafi verið sviptur veiðileyfi þegar búið var að úthluta byggðakvóta og í framhaldi af því hafi hann óskað eftir leiðréttingu. Helstu ástæður fyrir því að óskað sé eftir að þessi ákvörðun verði endurskoðuð séu þær að Fiskistofa sé með tvö kerfi í gangi sem geti valdið ruglingi/misskilningi hjá skipstjóra, bréfpóstur hafi ekki skilað sér og vitneskja um að báturinn hafi verið sviptur veiðileyfi hafi ekki verið kæranda kunnug fyrr en eftir úthlutun byggðakvóta. Einnig sé kærandi búsettur og starfræki lítið útgerðarfyrirtæki í fámennu sveitarfélagi þannig að útsvarstekjur skili sér til sveitarfélagsins í stað þess að fara til annarra aðila sem búsettir séu utan sveitarfélagsins. Óskað sé eftir að hin kærða ákvörðun Fiskistofu verði endurskoðuð.

Engin gögn fylgdu framangreindum athugasemdum kæranda.

Rökstuðningur

I.  Um úthlutun byggðakvóta fyrir fiskveiðiárið 2020/2021 gildir ákvæði 10. gr. laga nr. 116/2006, um stjórn fiskveiða. Í 5. mgr. greinarinnar er ráðherra falið að setja með reglugerð almenn skilyrði fyrir úthlutun aflaheimilda til fiskiskipa innan einstakra byggðarlaga. Skulu þau skilyrði m.a. varða skráningarstað, skráningartíma, eignarhald, skiptingu milli fiskiskipa, lágmarksverð, tryggingar fyrir greiðslum og framkvæmd úthlutunar.

Á grundvelli framangreinds ákvæðis hefur ráðherra sett reglugerð nr. 728/2020, um úthlutun byggðakvóta til fiskiskipa á fiskveiðiárinu 2020/2021. Í 1. gr. reglugerðarinnar eru talin upp almenn skilyrði fyrir úthlutun byggðakvóta á fiskveiðiárinu 2020/2021 sem eru: a) að skip hafi haft leyfi til veiða í atvinnuskyni við lok umsóknarfrests, sbr. 4. gr. laga nr. 116/2006, um stjórn fiskveiða, b) að skip hafi verið skráð í viðkomandi byggðarlagi 1. júlí 2020 og c) að skip hafi verið í eigu eða leigu einstaklinga eða lögaðila með heimilisfang í viðkomandi byggðarlagi 1. júlí 2020. Miðað skal við lögheimili einstaklinga samkvæmt þjóðskrá og heimilisfang lögaðila samkvæmt fyrirtækjaskrá ríkisskattstjóra.

Samkvæmt 5. mgr. 10. gr. laga nr. 116/2006 getur ráðherra heimilað á grundvelli rökstuddra tillagna sveitarstjórnar að sett verði sérstök viðbótarskilyrði fyrir úthlutun aflaheimilda í einstökum byggðarlögum enda séu þau byggð á málefnalegum og staðbundnum ástæðum og í samræmi við hagsmuni viðkomandi byggðarlaga. Sambærilegt ákvæði er í 2. gr. reglugerðar nr. 728/2020.

Sett hafa verið sérstök viðbótarskilyrði fyrir úthlutun byggðakvóta í Árneshreppi, m.a. á Norðurfirði fyrir fiskveiðiárið 2020/2021 samkvæmt framangreindu ákvæði með auglýsingu nr. 271/2021, um (1.) staðfestingu reglna sveitarfélaga um úthlutun byggðakvóta, sem ekki hafa áhrif á úrlausn þessa máls.

Um skilyrði fyrir úthlutun byggðakvóta til einstakra fiskiskipa á Norðurfirði í Árneshreppi fyrir fiskveiðiárið 2020/2021 fer því eftir 10. gr. laga nr. 116/2006, reglugerð nr. 728/2020 og auglýsingu nr. 271/2021.

Báturinn [B] hafði ekki leyfi til veiða í atvinnuskyni við lok umsóknarfrests um úthlutun byggðakvóta á Norðurfirði í Árneshreppi sem var 30. mars 2021 og uppfyllti því ekki skilyrði a-liðar 1. mgr. 1. gr. reglugerðar nr. 728/2020 fyrir úthlutun byggðakvóta fiskveiðiárið 2020/2021 á Norðurfirði í Árneshreppi. Þegar af þeirri ástæðu eru ekki skilyrði fyrir að fallast á kröfur kæranda í máli þessu.

Með vísan til framanritaðs er það niðurstaða ráðuneytisins að ekki séu skilyrði fyrir að úthluta af byggðakvóta Norðurfjarðar í Árneshreppi fyrir fiskveiðiárið 2020/2021 til bátsins [B] en samkvæmt því ber að staðfesta hina kærðu ákvörðun Fiskistofu, dags. 13. apríl 2021, um að hafna umsókn kæranda, [A ehf.], um úthlutun byggðakvóta til bátsins.

Beðist er velvirðingar á þeim töfum sem hafa orðið á uppkvaðningu þessa úrskurðar en þær er að rekja til mikilla anna í ráðuneytinu.

Úrskurður

Ráðuneytið staðfestir ákvörðun Fiskistofu, dags. 13. apríl 2021, um að hafna umsókn kæranda, [A ehf.], um úthlutun byggðakvóta fyrir fiskveiðiárið 2020/2021 til bátsins [B].