Verðlaun Jónasar Hallgrímssonar

Á degi íslenskrar tungu, 16. nóvember eru árlega veitt Verðlaun Jónasar Hallgrímssonar og þá eru jafnframt veittar sérstakar viðurkenningar fyrir störf í þágu íslensks máls. Í reglum menningar- og viðskiptaráðuneytisins um verðlaunin segir: 

1. Verðlaunin heita Verðlaun Jónasar Hallgrímssonar.
2. Þau skulu veitt á degi íslenskrar tungu, 16. nóvember ár hvert. Þau ber að veita einstaklingum er hafa með sérstökum hætti unnið íslenskri tungu gagn í ræðu eða riti, með skáldskap, fræðistörfum eða kennslu og stuðlað að eflingu hennar, framgangi eða miðlun til nýrrar kynslóðar.

Ráðgjafanefnd dags íslenskrar tungu gerir tillögu til menningar- og viðskiptaráðherra um verðlaunahafa og rökstyður val sitt. Í ár er sú nýbreytni á að almenningur getur sent in tillögu til ráðgjafanefndar hér. 

Menningar- og viðskiptaráðherra afhendir verðlaunin við hátíðlega athöfn og greinir frá verðleikum verðlaunahafa eða felur það einhverjum úr framkvæmdastjórn. Auk þess er heimilt að veita stofnunum og fyrirtækjum sérstaka viðurkenningu fyrir stuðning við íslenska tungu.

Þessi hafa hlotið Verðlaun Jónasar Hallgrímssonar:

1. Vilborg Dagbjartsdóttir skáld og grunnskólakennari, 1996
2. Gísli Jónsson menntaskólakennari, 1997
3. Þórarinn Eldjárn rithöfundur, 1998
4. Matthías Johannessen, skáld og ritstjóri, 1999
5. Magnús Þór Jónsson, Megas, 2000
6. Ingibjörg Haraldsdóttir, skáld og þýðandi, 2001
7. Jón Böðvarsson, 2002   
8. Jón S. Guðmundsson, 2003
9. Silja Aðalsteinsdóttir, 2004
10. Guðrún Helgadóttir, 2005
11. Njörður P. Njarðvík, 2006
12. Sigurbjörn Einarsson, 2007
13. Herdís Egilsdóttir, kennari, 2008
14. Þorsteinn frá Hamri, rithöfundur og skáld, 2009
15. Vigdís Finnbogadóttir, velgjörðarsendiherra Sameinuðu Þjóðanna í tungumálum, fyrrverandi forseti Íslands og leikhússtjóri, 2010
16. Kristín Marja Baldursdóttir rithöfundur, 2011
17. Hannes Pétursson rithöfundur, 2012
18. Jórunn Sigurðardóttir, dagskrárgerðarmaður, 2013
19. Steinunn Sigurðardóttir rithöfundur 2014
20. Guðjón Friðriksson sagnfræðingur 2015
21. Sigurður Pálsson skáld 2016
22. Vigdís Grímsdóttir, rithöfundur, 2017
23. Eiríkur Rögnvaldsson, prófessor emeritus í íslenskri málfræði, 2018
24. Jón G. Friðjónsson prófessor, 2019
25. Gerður Kristný, skáld, 2020
26. Arnaldur Indriðason, rithöfundur 2021
27. Bragi Valdimar Skúlason skáld, grínisti, auglýsingamaður og uppfræðari, 2022 
28. Áslaug Agnarsdóttir þýðandi, 2023

Sérstakar viðurkenningar fyrir stuðning við íslenska tungu hafa hlotið:

1. Orðanefnd byggingarverkfræðingadeildar Verkfræðingafélags Íslands, 1996
2. Orðanefnd rafmagnsverkfræðingadeildar Verkfræðingafélags Íslands, 1996
3. Hið íslenska bókmenntafélag, 1997
4. Blaðamannafélag Íslands, 1998
5. Félag íslenskra leikskólakennara, 1998
6. Félag aldraðra í Borgarfjarðardölum, 1999
7. Mjólkursamsalan, 1999
8. Stóra upplestrarkeppnin, 2000
9. Dr. Richard N. Ringler, 2000
10. Félag framhaldsskólanema, 2001
11. Námsflokkar Reykjavíkur, 2001
12. Íslensk plöntuheiti, rafræn útgáfa, 2002
13. Með íslenskuna að vopni, hagyrðingakvöld Vopnfirðinga, 2002
14. Lesbók Morgunblaðisins, 2003
15. Spaugstofan, 2003
16. Kvæðamannafélagið Iðunn, 2004
17. Strandagaldur, 2004
18. Lestrarmenning í Reykjanesbæ, 2005
19. Bókaútgáfan Bjartur, 2005
20. Orðanefnd Skýrslutæknifélags Íslands, 2006
21. Leikhópurinn Hugleikur, 2006
22. Samtök kvenna af erlendum uppruna, 2007
23. Fréttastofa Útvarps, 2007
24. Landnámssetur Íslands í Borgarnesi, 2008
25. Útvarpsleikhúsið, 2008
26. Þórbergssetur á Hala í Suðursveit, 2009 ( http://www.thorbergur.is/)
27. Baggalútur (www.baggalutur.is), 2009
28. Möguleikhúsið 2010
29. Hljómsveitin Hjálmar 2010
30. Hljómsveitin Stuðmenn, 2011
31. Þjóðlagasetur sr. Bjarna Þorsteinssonar á Siglufirði, 2012
32. Máltæknisetur 2013 ( arnastofnun.is/is/maltaeknisetur )
33. Ljóðaslamm Borgarbókasafns 2013 (www.borgarbokasafn.is)
34. Vefnámskeiðið Icelandic Online 2014
35. Lestrarhátíð í Bókmenntaborg 2014
36. Bubbi Morthens tónlistarmaður 2015
37. Ævar vísindamaður (Ævar Þór Benediktsson) 2016
38. Gunnar Helgason, rithöfundur, 2017
39. Verkefnið Skáld í skólum, 2018
40. Reykjavíkurdætur, 2019
41. Félag ljóðaunnenda á Austurlandi, 2020
42. Vera Illugadóttir, dagskrárgerðarkona, 2021
43. Tungumálatöfrar, Ísafirði, 2022
44. Menningin gefur samstarfsverkefni Ós Pressunnar, Borgarbókasafnsins og Bókmenntaborgarinnar Reykjavíkur, 2023