Markáætlun um upplýsingatækni og umhverfismál

Markáætlun um upplýsingatækni og umhverfismál - Úthlutun samþykkt 12. júní 2002

RANNÍS úthlutaði þann 12. júní styrkjum í markáætlun um upplýsingatækni og umhverfismál árið 2002. Markáætlun um rannsóknir og þróunarstarf á sviði upplýsingatækni og umhverfismála var samþykkt var af ríkisstjórn á fundi 21. ágúst 1998. Heildarrammi markáætlunarinnar var 580 m. kr. til ráðstöfunar á árunum 1999 – 2004. Samtals er úthlutað vorið 2002 51.900 þ.kr til verkefna á sviði upplýsingartækni.

Nánar um upplýsingatækni í Markáætlun um rannsóknir og þróunarstarf: Upplýsingatækni og umhverfismál 2001-2004

Með bréfi dagsettu 16. febrúar 1998 fól menntamálaráðherra, Björn Bjarnason, Rannsóknarráði Íslands að semja markvissa áætlun, þar sem lögð væri áhersla á tvö meginsvið í rannsóknum og þróunarstarfi, þ.e. á sviði upplýsingatækni og umhverfismála í ljósi gildis þeirra fyrir þróun íslensks þjóðfélags.

Samkvæmt tillögu Rannsóknarráðs skiptist þetta fé á sviðin tvö sem hér segir:

Stefna ríkisstjórnarinnar – markmið

Í október 1996 gaf ríkisstjórn Davíðs Oddssonar út ,,Framtíðarsýn ríkisstjórnar Íslands um upplýsingasamfélagið". Er hún byggð á álitsgerð níu starfshópa sem fjölluðu um upplýsingasamfélagið frá fjölmörgum sjónarhornum. Sérstök verkefnisstjórn samræmdi niðurstöður starfshópanna og birti í ritinu ,,Íslenska upplýsingasamfélagið". Rannsóknarráð Íslands gengur út frá þeim forsendum sem lagðar eru í þessum ritum. Í ,,Framtíðarsýn ríkisstjórnar Íslands um upplýsingasamfélagið" eru birt eftirfarandi meginmarkmið sem lögð eru til grundvallar þessari áætlun:

	Íslendingar verði í fararbroddi þjóða heims við nýtingu upplýsingatækni í þágu bætts mannlífs og aukinnar hagsældar.

1. Landsmenn hafi greiðan aðgang að upplýsingasamfélaginu. Kostir þess verði nýttir til þess að efla lýðræði og auka lífsgæði til hagsbóta fyrir almenning og íslenskt atvinnulíf. Upplýsingatækni verði beitt á öllum sviðum, hvort sem er við nýsköpun, heilbrigðismál, vísindi, listir og menningu eða á öðrum sviðum daglegs lífs.

2. Tryggt verði fullt jafnræði milli opinbers reksturs og einkareksturs á sviði upplýsingatækni og upplýsingaiðnaðar. Stjórnvöld auðveldi, með hjálp upplýsingatækninnar, aðgang að opinberum upplýsingum og þjónustu, til að jafna stöðu einstaklinga og fyrirtækja óháð búsetu eða efnahag.

3. Upplýsinga- og fjarskiptatækni verði virkjuð til að bæta samkeppnisstöðu íslensks atvinnulífs, auka framleiðni, örva atvinnu og fjölga möguleikum til útflutnings á íslensku hugviti.

4. Menntakerfið lagi sig að breyttri þjóðfélagsmynd og miði almenna menntun og símenntun við kosti upplýsingasamfélagsins um leið og það stendur vörð um tungu okkar og menningu. Rannsóknar- og þróunarstarf á sviði upplýsingatækni og upplýsingaiðnaðar verði styrkt um leið og tæknin sjálf verði virkjuð til að örva rannsóknir og þróun á öðrum sviðum.

5. Löggjöf, reglur og vinnubrögð verði endurskoðuð með tilliti til upplýsingatækni til að örva tæknilegar framfarir og til að vernda réttindi einstaklinga og fyrirtækja.

	Upplýsingatækni í þágu íslensks menningararfs og aðlögun að menntun og menningu
	Notkun og þróun upplýsingatækni innan fyrirtækja í framleiðslu og þjónustu og innan stofnana og stjórnsýslu.
	Fjarvinna í þágu byggðastefnu
	Fjarkönnun í þágu umhverfismála
	Þróun upplýsingasamfélagsins í þágu bætts mannlífs á Íslandi

Með áætluninni er lögð áhersla á þátttöku ungs vísindafólks sem og reynds og virts vísindafólks, þverfaglega samvinnu og þátttöku notenda.

1. Upplýsingatækni í þágu íslensks menningararfs og aðlögun hennar að menntun og menningu

Leiðir:

	Verkefni á sviði íslenskrar menningarsögu þar sem lögð verði áhersla á notkun upplýsingatækni við öflun og varðveislu gagna.
	Þróunarverkefni þar sem fólk með menntun á sviði hugvísinda annars vegar og tæknimenntað fólk hins vegar vinnur saman að notkun upplýsingatækni til að gera íslenska menningarsögu aðgengilega á lifandi og nýstárlegan hátt.
	Rannsakað verði hvernig upplýsingatækni komi að bestum notum í íslensku skólakerfi og íslenskri menningu á leik-, grunn- og framhaldsskólastigi.

2. Notkun og þróun upplýsingatækni innan fyrirtækja og stofnana í framleiðslu og þjónustu

Markmið: Að stuðla að kröftugri nýtingu upplýsingatækni innan fyrirtækja og stofnana í framleiðslu og þjónustu til aukinnar framleiðni, arðsemi og alþjóðlegrar samkeppnishæfni.

Leiðir:

Þróa lausnir í þverfaglegri samvinnu milli notenda annars vegar og upplýsingatæknifyrirtækja hins vegar, þannig að úr verði alþjóðleg söluvara.

	Verkefni sem byggja á þverfaglegri beitingu upplýsingatækni innan fyrirtækja og stofnana og leiða af sér nýja eða bætta þjónustu eða afurð, jafnt innan þeirra sem út á við.
	Verkefni sem hafa að markmiði að bæta hugbúnaðargerð, verklag og gæðastjórnun í upplýsingatækniiðnaði.
	Verkefni sem miða að því að þróa lausnir sem nýta háhraða og/eða þráðlaus fjarskiptanet.

3. Fjarvinna í þágu byggðastefnu

Markmið: Að jafna aðstöðu til búsetu og sporna við byggðaröskun á Íslandi með þróun samskiptakerfa til fjarvinnu, t.d. fjarkennslu og fjarþjónustu.

Leiðir:

	Greina aðstæður og tækifæri þar sem upplýsingatækni geti nýst við uppbyggingu og viðhald arðbærs atvinnulífs og náms utan þéttbýlissvæða.
	Rannsóknir og mat á verkefnum t.d. á sviði fjarvinnustaða, fjarkennslu, fjarlækninga eða annarrar fjarvinnuþjónustu.
	Verkefni sem miða að því að gera fjarvinnu jafn hraðvirka og vinnu í sama húsnæði.

4. Fjarkönnun í þágu umhverfismála

Markmið: Að þróa og aðlaga aðferðir til að hagnýta fjarkönnun, fjargæslu og landfræðileg upplýsingakerfi til öflunar og skráningar á upplýsingum um umhverfi og náttúru landsins og breytingum á þessum þáttum.

Leiðir:

	Þróun á tækni til að fylgjast með breytingum á náttúru og umhverfi með aðferðum fjarkönnunar, fjarvinnslu og landfræðilegra upplýsingakerfa.
	Verkefni sem miða að því að auka áreiðanleika, og rekstraröryggi sjálfvirkra fjarkönnunar- og fjargæslukerfa, einkum í óbyggðum, og draga úr rekstrarkostnaði þeirra.

5. Áhrif upplýsingatækni á íslenskt mannlíf

Markmið: Að kanna hvaða áhrif upplýsingatækni hefur á íslenskt mannlíf og forsendur þess að þekking og tækifæri á sviði upplýsingatækni nýtist í þágu bætts mannlífs á Íslandi.

Leiðir:

	Rannsakað verði hvernig aðgengi íslenskra þegna að þekkingarsamfélaginu er háttað og hvert stefnir í þeim efnum.
	Rannsaka verði hvernig vinna megi markvisst gegn félagslegri útilokun.
	Rannsakað verði hvaða afleiðingar upplýsingatæknibyltingin hefur, og hvernig vinna má gegn óæskilegum afleiðingum, t.d. hvað varðar vinnuumhverfi, persónuvernd og höfundarrétt.

Áætluð dreifing fjármagns

Sjá nánar á vefsíðu RANNÍS www.rannis.is