Ávarp umhverfisráðherra á ársþingi LSS
Ágætu slökkviliðsmenn, sjúkraflutningamenn og aðrir áheyrendur.
Það er mér mikil ánægja að fá tækifæri til þess að ávarpa ykkur við setningu ársþings Landsambands slökkviliðs- og sjúkraflutningamanna árið 2008 og fá tækifæri til að reifa mál sem unnið er að í ráðuneyti umhverfismála og varða starfsumhverfi ykkar.
Þar ber fyrst að nefna að í febrúar lagði ég fram á Alþingi tvö lagafrumvörp sem munu hafa mikil áhrif á lagalegt starfsumhverfi slökkviliðs- og sjúkraflutningamanna, annars vegar frumvarp til laga um mannvirki og hins vegar frumvarp til laga um breytingu á lögum um brunavarnir.
Í frumvarpi til laga um mannvirki er lagt er til að sett verði á fót Byggingarstofnun, sem hafi yfirumsjón með stjórnsýslu mannvirkjamála, þar með talið þeim verkefnum sem Brunamálastofnun sinnir nú. Áfram er gert ráð fyrir að stjórnsýsluleg ábyrgð á beinu eftirliti með byggingu mannvirkja verði í höndum byggingarfulltrúa sveitarfélaganna en að eitt af meginverkefnum Byggingarstofnunar verði að tryggja samræmt byggingaeftirlit um allt land. Svipuðu hlutverki hefur Brunamálastofnun einmitt sinnt hvað brunamál snertir. Ef og þegar þetta frumvarp verður að lögum, en ég tel að góðar líkur séu á að svo verði í haust, mun Brunamálastofnun verða lögð niður og verkefni hennar færð undir Byggingarstofnun. Ábyrgð á framkvæmd byggingarmála verður á sama tíma færð frá Skipulagsstofnun til Byggingarstofnunar.
Ný löggjöf um mannvirki mun hafa nokkur áhrif á störf slökkviliðsmanna, sérstaklega þeirra sem sinna starfi innan eldvarnaeftirlits, þar sem breytingar á eftirliti í mannvirkjamálum munu vafalaust hafa vissar breytingar í för með sér hvað varðar eldvarnaeftirlit.
Hitt frumvarpið sem ég nefndi, frumvarp til laga um breytingar á lögum um brunavarnir, mun hinsvegar hafa mun beinni áhrif á stafsumhverfi slökkviliðsmanna. Í því eru lagðar til ýmsar breytingar sem nauðsynlegt er að gera vegna frumvarps til laga um mannvirki. Þar eru einnig lagðar til nokkrar mikilvægar breytingar til viðbótar sem æskilegt er talið að gera á lögum um brunavarnir í ljósi reynslu þeirra sex ára sem lögin hafa verið í gildi.
Meðal annarra breytinga má nefna að lagt er til að ákvæðum um slysatryggingu slökkviliðsmanna verði breytt og kveðið á um að þeir njóti sambærilegs réttar til bóta og aðrar starfsstéttir sem sinna hættulegum störfum, svo sem lögreglumenn og sjómenn. Þannig skuli bætur vegna slysa í starfi ákvarðaðar samkvæmt skaðabótalögum. Þetta er mikilvæg breyting því það getur skipt tjónþola verulegu máli hvort bætur eru reiknaðar út frá ákvæðum skaðabótalaga eða miðast við tiltekna fyrirfram ákveðna upphæð samkvæmt ákvæðum kjarasamnings og skilmálum vátryggingar. Yfirleitt bæta greiðslur úr hefðbundinni slysatryggingu launþega samkvæmt kjarasamningum ekki nema hluta af raunverulegu tjóni launþegans. Talið er eðlilegt og sanngjarnt með tilliti til eðlis starfa slökkviliðsmanna, afar mikilvægra starfa sem unnin eru í almannaþágu, og þeirrar hættu sem störfunum fylgja að þeim séu tryggðar fullar bætur verði þeir fyrir slysi í starfi. Ef þetta nær fram að ganga á Alþingi tel ég að mjög mikilvægt baráttumál slökkviliðsmanna séu loks í höfn.
Einnig má nefna að lagt er til að björgun á fastklemmdu fólki úr mannvirkjum og farartækjum verði eitt af lögbundnum hlutverkum slökkviliða og þar með eitt af lögbundnum verkefnum slökkviliðsmanna. Með því er tryggt að þjónustan sé fyrir hendi á öllu landinu og hún uppfylli tilteknar lágmarkskröfur. Slökkviliðsmenn hafa vitaskuld sinnt þessu starfi í áraraðir, og því ekki um neina byltingarkenda breytingu á starfssviði þeirra að ræða. Hinsvegar hefur það áhrif á ýmis réttindi slökkviliðsmanna þegar búið er að binda þetta hlutverk þeirra í lög. Ég er mjög ánægð með að verið sé að stíga lokaskrefið í þessu máli.
Loks er í frumvarpinu lagt til að lögfest verði það skilyrði að slökkviliðsmenn þurfi að standast læknisskoðun til að mega stunda reykköfun. Í undirbúningi er endurskoðun á reglugerð um reykköfun og hefur verið um það rætt að nauðsynlegt sé að lögfesta það verklag, sem mörg slökkvilið hafa tekið upp, að skylda starfsmenn sína til að standast læknisskoðun áður en þeim er heimilt að stunda reykköfun. Reykköfun er hættulegt og erfitt starf sem einungis hraust og vel þjálfað fólk er fært um að sinna. Því er talið nauðsynlegt að krefjast reglubundinnar læknisskoðunar.
Ég hef hér einungis nefnt stuttlega nokkrar þær helstu breytinga sem vænta má vegna þeirra frumvarpa sem ég lagði fram á Alþingi í febrúar, þá einkum þær sem ég tel að munu hafa áhrif á starfsumhverfi slökkviliðs- og sjúkraflutningamanna. Þó málefni sjúkraflutninga heyri undir heilbrigðisráðherra, þá eru lang flestir þeirra sem sinna sjúkraflutningum einnig slökkviliðsmenn og því tala ég hér um slökkviliðs- og sjúkraflutningamenn. Í því samhengi má nefna að nefnd sem heilbrigðisráðherra setti í fyrra hefur einmitt nýlega skilað af sér skýrslu með tillögum að bættri skipan sjúkraflutninga á Íslandi, og er ég viss um að sú vinna muni einnig leiða til bættra starfsskilyrða slökkviliðs- og sjúkraflutningamanna.
Þegar skoðaðar eru tölur um tjón af völdum eldsvoða á Íslandi og þær bornar saman við það sem gerist og gengur í nágrannalöndum okkar, kemur í ljós að manntjón af völdum eldsvoða eru um helmingi minni á íbúa hér á landi en í nágrannalöndunum. Það sama gildir um fjárhagslegt tjón vegna eldsvoða. Í ljósi þessa tel ég óhætt að fullyrða að slökkviliðin í landinu eru almennt að standa sig vel og að slökkviliðsmenn séu að sinna sínu starfi með prýði. Borgararnir og atvinnulífið njóta góðs af þessum störfum.
Að lokum vona ég að ársþing ykkar gangi vel og ég vil óska ykkur farsældar í hinum mikilvægu og oft hættulegu störfum ykkar í þágu öryggis fólksins í landinu.
Takk fyrir