Rétt tímasetning til hækkunar virðisaukaskatts

Ætla má að heildarútgjöld erlendra ferðamanna hækki um tæp 2% við hækkun virðisaukaskatts á gistingu. Þetta kemur fram í skýrslu sem Hagfræðistofnun Háskóla Íslands hefur látið taka saman fyrir fjármála- og efnahagsráðuneytið um áhrif þess að hækka virðisaukaskatt á gistiþjónustu. 

Mikill og stöðugur vöxtur hefur verið í komu erlendra ferðamanna hingað til lands undanfarin ár. Langtímavöxtur er 7,7% en í fyrra sóttu Ísland heim um 565.000 erlendir ferðamenn. Það er 16% aukning frá árinu á undan. Þróunin hefur haldið áfram á þessu ári og er aukningin fyrstu sjö mánuðina 17,2%. 

Verði Ísland áfram vinsæll kostur ferðamanna, líkt og reynsla undangenginna áratuga gefur til kynna, gæti nú verið heppilegur tími til að hækka aftur virðisaukaskatt á ferðaþjónustu, að því er fram kemur í skýrslu Hagfræðistofnunar.

Þar segir að gera megi ráð fyrir að hækkun virðisaukaskatts skili ríkissjóði 3,2-3,4 milljörðum króna í viðbótartekjur.

Í skýrslunni er farið yfir að hlutur ferðaþjónustu í vergri landsframleiðslu (VLF) var 5,9% árið 2009. Til samanburðar var áætlað að vægi fiskveiða væri 5,8% og vægi fiskvinnslu 4,3%. Hlutur ferðaþjónustu í ríkisbúskapnum er hærri hér en í nágrannalöndunum, en árið 2009 voru um 5% starfa í ferðaþjónustu.

Meðal þess sem fram kemur í skýrslu Hagfræðistofnunar er eftirfarandi:

• Skattbyrði á gistiþjónustu, þegar bæði er litið til virðisaukaskatts og tekjuskatts á fyrirtæki er lægri hér á landi en í Noregi og Danmörku.
• Eingöngu í Bretlandi, Danmörku, Litháen og Slóvakíu er skattur á gistingu  í hæsta virðisaukaskattsþrepi, annars staðar er gistiþjónusta yfirleitt minna skattlögð.
• Árið 2007 lækkaði virðisaukaskattur á gistingu úr 14% í 7%. Mestur hluti þeirrar lækkunar virðist hafa fallið gistihúsum í skaut, en verð á gistingu lítt lækkað.  Því má líta á lækkunina sem niðurgreiðslur eða styrk til atvinnugreinarinnar.
• Umfang og vöxtur í greininni er með þeim hætti að hún getur vart talist sprotagrein sem þurfi á opinberum stuðningi að halda.
• Mikill fjöldi ferðamanna eykur álag á náttúru landsins. Ferðaþjónusta byggist á nýtingu náttúruauðlindar, líkt og sjávarútvegur og orkuvinnsla. Af þessum ástæðum má færa rök fyrir meiri skattlagningu í ferðaþjónustu en í flestum öðrum greinum.  
• Erlendar rannsóknir gefa til kynna að hækkun á verði á gistingu leiði ekki til þess að eftirspurn dragist saman um samsvarandi hlutfall.
• Verði Ísland áfram vinsæll kostur ferðamanna, líkt og reynsla undangenginna ára hefur verið, gæti nú verið heppilegur tími til að hækka aftur virðisaukaskatt á ferðaþjónustu.
• Hækki gistikostnaður í kjölfar hærri virðisaukaskatts um 17,3% en annað breytist ekki, má gera ráð fyrir að heildarútgjöld erlendra ferðamanna hækki um tæp 2% við breytinguna.
• Ekki hefur verið litið til annarra áhrifa sem lækkun virðisaukaskatts gæti hafa haft í för með sér, en að öllu jöfnu má gera ráð fyrir að lágur skattur dragi úr líkum á undanskotum frá skatti og stækki skattstofn.
• Gera má ráð fyrir að hækkun virðisaukaskatts skili ríkissjóði 3,2-3,4 milljörðum króna í viðbótartekjur.