Ríkið lánar fyrir útborgun

„Fyrirhugað er að ríkið láni ákveðnum kaupendahópum fé fyrir hluta af útborguninni,“ segir Ásmundur Einar Daðason, félags- og barnamálaráðherra, sem boðar frumvarp um svonefnd hlutdeildarlán að breskri fyrirmynd. Hann segir að frumvarp um hlutdeilarlán, þar sem ríkið getur lánað tekju- og eignalitlum fyrir meirihluta útborgunar í húsnæði, verði lagt fram á Alþingi í vetur. 

Ásmundur Einar fór yfir stöðu mála á Húsnæðisþingi félagsmálaráðuneytisins og Íbúðalánasjóðs sem haldið er í dag, og sérstaklega könnun Íbúðalánasjóðs sem sýnir að meirihluti leigjenda vill kaupa sína eigin fasteign. Vísaði hann þá til fyrstu kaupa. Þessu fólki mættu hins vegar töluverðar hindranir, einkum varðandi útborgun við kaup. Hann sagði að könnuð hefðu verið bæði svonefnd startlán að norskri fyrirmynd og hlutdeildarlán (e. Equity loans).

„Slík hlutdeildarlán eða eiginfjárlán eiga að brúa bilið fyrir þá sem eiga þess ekki kost að safna sér fyrir útborgun í íbúð.  Ríkið lánar ákveðnum kaupendahópum fé fyrir hluta af útborguninni og fær það svo endurgreitt við sölu eignarinnar eða þegar kaupandinn endurfjármagnar lánið,“ sagði Ásmundur Einar og bætti því við að framkvæmdin hjá Bretum hefði verið skoðuð ítarlega. Ætla má að þessi lán gætu numið 20-40 prósentum af kaupverði íbúðar.

„Ef við tökum raunhæft dæmi um íbúð sem kostar til dæmis 30 milljónir þá þarf kaupandi að leggja sjálfur fram um eina og hálfa milljón króna í eigið fé. Ríkið myndi lána sex milljónir og eftirstöðvarnar yrðu fjármagnaðar með óverðtryggðu húsnæðisláni, frá fjármálastofnun. Þegar eignin verður seld fær ríkið lánið endurgreitt og svarar endurgreiðslan þá til sama hlutfalls af verðmæti eignarinnar og upphaflega lánið. Hafi eignin hækkað í verði hækkar greiðsla til ríkisins en hafi eignin lækkað verður greiðsla til ríkisins að sama skapi lægri,“ sagði Ásmundur Einar. Hann bætti því við að úrræði um skattaafslátt og tilgreinda séreign gætu jafnframt nýst til þess að lækka óverðtryggt húsnæðislán og auka þar með eignamyndun.

Fram kemur í skýrslu Íbúðalánasjóðs, Staða og þróun húsnæðismála, sem kom út í morgun í tengslum við Húsnæðisþingið, að reikna megi með því að árlegur fjöldi hlutdeildarlána gæti numið allt frá 350 og upp í eitt þúsund árlega. Þetta fari eftir því hversu mikla áherslu byggingaraðilar koma til með að leggja á íbúðir sem uppfylla skilyrði um þessi lán.