Kerlingarfjöll og nágrenni friðlýst

Í dag var undirrituð friðlýsing Kerlingarfjalla og nærliggjandi svæða sem landslagsverndarsvæði, alls um 344 km2. Friðlýsingunni var fagnað við hálendismiðstöðina í Ásgarði í Kerlingarfjöllum, að viðstöddum fulltrúum sveitarfélaga á svæðinu, Vina Kerlingarfjalla, Fannborgar, Umhverfisstofnunar auk umhverfis- og auðlindaráðuneytisins.

Kerlingarfjöll eru meðal helstu náttúruperla landsins. Þau hafa að geyma afar fjölbreytta náttúru og er svæðið vinsælt til útivistar. Friðlýsing þeirra er því mikil tímamót. Unnið hefur verið að friðlýsingunni frá árinu 2016 en það var sveitarfélagið Hrunamannahreppur sem hafði frumkvæði að samstarfi við undirbúning hennar.

Kerlingarfjöll draga nafn sitt af móbergsdranga sem rís upp úr líparítskriðu sunnan í Tindi í vestanverðum fjöllunum. Fjallaklasinn samanstendur af litríkum líparíttindum og stórbrotnu landslagi. Svæðið er megineldstöð og eitt af öflugri háhitasvæðum landsins. Ekki hafa orðið eldgos í Kerlingarfjöllum á nútíma. Í Hveradölum, einu helsta aðdráttarafli Kerlingarfjalla, hvína og sjóða fjölbreyttir og litríkir gufu- og leirhverir. Í kringum marga þeirra vex sérstæður og viðkvæmur gróður.

Á svæðinu eru fjölmargar gönguleiðir, m.a. að jarðhitasvæðunum. Ferðaþjónusta er rekin í Ásgarði þar sem heitar uppsprettur eru nýttar til upphitunar á húsakynnum og til baða. Töluverðar verndaraðgerðir og uppbygging hafa átt sér stað í Kerlingarfjöllum undanfarin ár, gönguleiðir hafa verið stikaðar og í Hveradölum hafa verið lagðir stígar og fræðsluskilti reist. Í framhaldi af friðlýsingu svæðisins verður unnin stjórnunar- og verndaráætlun fyrir svæðið og uppbygging svæðisins og landvarsla skipulögð til framtíðar.

Náttúra Kerlingarfjalla og nágrennis hefur mjög hátt verndargildi en Kerlingafjöll voru skráð á náttúruminjaskrá árið 1996 og stór hluti svæðisins hefur fram til þessa verið verndaður með hverfisvernd. Svæðið var einnig skilgreint sem náttúruverndarsvæði í Svæðisskipulagi miðhálendis Íslands frá 2015. Innan þessa svæðis sem nú hefur verið friðlýst eru jafnframt orkukostir í verndarflokki Rammaáætlunar.

Friðlýsingin hefur verið unnin í víðtæku samráði við Hrunamannahrepp, Skeiða- og Gnúpverjahrepp og Kerlingarfjallavini. Það var Svandís Svavarsdóttir, settur umhverfis- og auðlindaráðherra í málinu, sem undirritaði friðlýsinguna.