5,6 milljarðar króna í auknar endurgreiðslur vegna framkvæmda

Frá því að heimsfaraldur kórónuveiru hófst hafa verið endurgreiddir um 5,6 milljarðar króna aukalega af virðisaukaskatti (VSK) vegna margs konar framkvæmda en endurgreiðslurnar nýtast einkum einstaklingum og félögum á borð við sveitarfélög, almannaheillafélög og íþróttafélög.

Meðal þeirra aðgerða sem hrundið var af stað vegna faraldursins, í því skyni að örva hagkerfið, var að auka tímabundið endurgreiðslur VSK vegna vinnu við ýmsar framkvæmdir. Það var gert með tvenns konar hætti: Annars vegar var endurgreiðsluhlutfall VSK af vinnulið framkvæmda við íbúðarhúsnæði sem venjulega er 60% hækkað í 100%. Hins vegar voru endurgreiðslur útvíkkaðar til fleiri tegunda framkvæmda og til fleiri aðila. Í öllum tilvikum er um að ræða 100% endurgreiðsluhlutfall vegna kostnaðar við vinnu. Auk vinnu við nýbyggingu, endurbætur og viðhald íbúðarhúsnæðis felur útvíkkunin í sér að vinna við eftirfarandi er nú endurgreiðsluhæf.

1. Við nýbyggingu, endurbætur og viðhald frístundahúsnæðis
2. Við hönnun og eftirlit með framkvæmdum við íbúðarhúsnæði og frístundahúsnæði
3. Við heimilishjálp og reglulega umhirðu íbúðarhúsnæðis
4. Við viðgerðir, málningu og réttingar fólksbifreiða
5. Við annað húsnæði í eigu sveitarfélaga (ekki einungis íbúðarhúsnæði)
6. Við mannvirki í eigu tiltekinna félaga sem starfa til almannaheilla

Þar sem fyrirtæki í VSK-skyldri starfsemi bera ekki VSK þá nýtast VSK-endurgreiðslur fyrst og fremst heimilum en einnig aðilum sem eru ekki í VSK-skyldri starfsemi eins og sveitarfélögum og almannaheillafélögum, til dæmis íþróttafélögum, björgunarsveitum og trú- og lífsskoðunarfélögum. Með því að hvetja til verkefna og framkvæmda styður úrræðið einnig óbeint við störf í viðkomandi atvinnugreinum. Nánari upplýsingar fyrir umsækjendur má finna á vef Skattsins.

300 milljónir í hverri viku

Upplýsingar um hve mikið hefur verið endurgreitt vegna hins aukna stuðnings við ofangreindar framkvæmdir frá 1. mars 2020 eru uppfærðar vikulega á tölfræðivef COVID-19 úrræða stjórnvalda. Alls hafa nú verið endurgreiddir 5,6 ma.kr. Undanfarið hafa COVID-tengdar endurgreiðslur numið að jafnaði um 300 m.kr. í hverri viku.

Rétt er að taka fram að þar sem 60% endurgreiðsla vegna íbúðarhúsnæðis gildir allajafna er aðeins viðbótin, þ.e. 40% endurgreiðslunnar, meðtalin á tölfræðivefnum. Endurgreiðslur vegna útvíkkunar til framkvæmda sem venjulega eru ekki endurgreiðsluhæfar eru hins vegar meðtaldar að fullu. Þannig sýna tölurnar þá fjárhæð sem rekja má beint til hins sérstaka tímabundna stuðnings vegna COVID-19.

Að baki þessum endurgreiðslum eru nú rúmlega 40 þúsund afgreiddar umsóknir. Þar af eru tæpar 27 þúsund vegna íbúðar- og frístundahúsnæðis, 13 þúsund vegna bíla, 100 frá almannaheillafélögum og 400 frá sveitarfélögum.

Hæstar greiðslur í endurbætur íbúðarhúsnæðis

Endurgreiðslur vegna íbúðarhúsnæðis fara til bæði einstaklinga og byggingarfyrirtækja og eru ýmist vegna nýbygginga, endurbóta eða viðhalds. Þessi liður vegur þyngst í COVID-tengdum VSK-endurgreiðslum eða 4,2 ma.kr. Sú fjárhæð er þó aðeins 40% viðbótin eins og fyrr greinir. Heildarendurgreiðsla í þessum flokki nemur mun hærri fjárhæð frá 1. mars 2020 eða 10,6 ma.kr. Séu aðrar endurgreiðslur tengdar húsnæði einstaklinga meðtaldar nemur fjárhæðin 11,4 ma.kr. á tæpu ári.

Samkvæmt talningum á rafrænum umsóknum hefur nú 51 þúsund umsóknum verið skilað til Skattsins síðan 1. mars 2020 eða á tæplega einu ári. Einhver hluti þessara umsókna er vegna framkvæmda fyrir þann tíma og á sama hátt eiga eftir að berast fleiri umsóknir vegna framkvæmda eftir 1. mars 2020, þar sem umsóknarfrestur er rúmur. Um 4.600 umsóknir bárust til dæmis í janúar sl., eða rúmlega fjórfalt fleiri en í janúar í fyrra. Vel hefur gengið að aðstoða umsækjendur og afgreiða umsóknir þrátt fyrir mikinn fjölda og margar nýjar tegundir endurgreiðslna. Einungis litlum hluta umsókna er hafnað, til dæmis hefur 2% umsókna um heimilishjálp og reglulega umhirðu verið hafnað af 8 þúsund umsóknum en um 300 til viðbótar bíða afgreiðslu í þeim flokki.

Þessar auknu og útvíkkuðu endurgreiðslur VSK vegna faraldursins gilda um framkvæmdir sem eiga sér stað til ársloka 2021.