Ísland sýnir stuðning við Úkraínu í verki

Kristún Frostadóttir forsætisráðherra sækir í dag leiðtogafund í Kænugarði í Úkraínu í tilefni þess að þrjú ár eru liðin frá ólögmætri allsherjarinnrás Rússlands í Úkraínu. Forsætisráðherra tók í morgun þátt í minningarathöfn um úkraínska hermenn sem hafa fallið í varnarbaráttu þjóðarinnar á undanförnum árum.

Fundinn sækja leiðtogar Norðurlanda, Eystrasaltsríkjanna, Kanada, Spánar og stofnana Evrópusambandsins (ESB) sem og forseti Úkraínu. Að auki taka á annan tug leiðtoga þátt með fjarfundarbúnaði.

Ísland stendur við skuldbindingar gagnvart Úkraínu

Fyrir helgi samþykkti ríkisstjórn Íslands tillögu Þorgerðar Katrínar Gunnarsdóttur utanríkisráðherra um að auka varnartengdan stuðning við Úkraínu um 2,1 milljarð króna á árinu 2025. Er það meðal annars gert til að standa undir þeim skuldbindingum sem Ísland hefur gefið, meðal annars í þingsályktun Alþingis um stuðning Íslands við Úkraínu frá því í fyrra og á leiðtogafundi Atlantshafsbandalagsins síðasta sumar.

Í ávarpi sínu á leiðtogafundinum í Kænugarði áréttaði forsætisráðherra eindreginn stuðning Íslands við Úkraínu. Sagði hún að 24. febrúar 2022 væri dimmur dagur í sögu Evrópu og að með innrás sinni hefðu Rússar þverbrotið öll alþjóðalög. Sterkari staða Úkraínu sé lykillinn að varanlegum og réttlátum friði.

„Orð eru ódýr. Verkin tala. Þess vegna hafa Norðurlönd og Eystrasaltsríkin tekið saman höndum um að styðja áfram við varnir Úkraínu með beinum hætti,” segir Kristrún sem tilkynnti um hin auknu framlög í Kænugarði í dag. „Við Íslendingar erum stolt af framlagi Norðurlanda og Eystrasaltsríkjanna sem fara fremst á alþjóðavísu í stuðningi við Úkraínu. Á meðal okkar er full samstaða um að standa þétt með Úkraínu á þessum viðkvæma tímapunkti þegar úkraínska þjóðin heyr varnarbaráttu sem snýr raunverulega að öryggi Evrópu allrar.“

Með þessari ákvörðun fer varnartengdur stuðningur Íslands við Úkraínu úr 1,5 í 3,6 milljarða á árinu. Á leiðtogafundi Atlantshafsbandalagsins í Washington í júlí síðastliðnum skuldbundu bandalagsríkin sig til að veita að lágmarki samtals 40 milljörðum evra á ári í varnartengdan stuðning við Úkraínu þar sem byrðum yrði dreift milli ríkja í hlutfalli við verga landsframleiðslu (VLF). Samkvæmt því átti hlutur Íslands að nema 3,6 milljörðum.

Leiðtogar NB8-ríkjanna funda með Selenskí

Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir utanríkisráðherra segir mikilvægt að hlusta eftir því sem Úkraínumenn kalla sjálfir eftir og sýna ótvíræðan stuðning í verki. „Við höfum meðal annars tekið þátt í að leiða sprengjueyðingarverkefni með Norðurlöndunum og Litháen og styðjum við hið svokallaða danska módel eins og Úkraínumenn hafa kallað eftir. Okkar stuðningur er ótvíræður. Við stöndum með Úkraínu og gerum það sem við getum til að leggja þeim lið – í þágu friðar í Úkraínu og Evrópu allri.”

Auk leiðtogafundarins í Kænugarði fer fram fundur leiðtoga Norðurlanda og Eystrasaltsríkja (NB8-ríkjanna) í dag með Volodómír Selenskí Úkraínuforseta þar sem áframhaldandi stuðningur og aukin framlög NB8-ríkjanna verða til umræðu.

Greint hefur verið frá því að NB8-ríkin muni í sameiningu styðja sérstaklega við eitt úkraínskt herfylki með búnaði og þjálfun. Utanríkisráðuneytið vinnur að frekari útfærslu á varnartengdum stuðningi Íslands við Úkraínu sem mun renna til sambærilegra verkefna og Ísland hefur stutt hingað til að beiðni úkraínskra stjórnvalda.