Upplifun hinsegin starfsfólks í sjávarútvegi og landbúnaði önnur en gagnkynhneigðra

Könnun um viðhorf starfsfólks í sjávarútvegi, landbúnaði og tengdum greinum gagnvart hinsegin fólki og stöðu þess innan greinanna var unnin nýverið á vegum matvælaráðuneytisins.

Nokkur munur er á svörum hinsegin svarenda og þeirra sem ekki eru hinsegin. Af hinsegin svarendum eru 21% ósammála því að innan greinarinnar ríki almennt skilningur, umburðarlyndi og virðing gagnvart hinsegin fólki en einungis 12% gagnkynhneigðra svarenda voru sama sinnis.

Hinsegin svarendur eru líklegri til að hafa orðið vör við að starfsfólk eða stjórnendur segi óviðeigandi sögur, brandara eða yfirlýsingar sem lýsa fordómum í garð hinsegin fólks. Hinsegin eru jafnframt líklegri til að hafa orðið vör við mismunun, áreiti, fordóma eða ofbeldi í garð hinsegin fólks í greininni á síðustu tveimur árum. Af hinsegin svarendum telja 50% mikla þörf á að fjallað sé meira um hinsegin málefni innan greinarinnar og skýrari stefna sé mörkuð í málefnum hinsegin fólks, en aðeins tæp 25% þeirra svarenda sem ekki voru hinsegin voru á sömu skoðun.

Aðspurð um hvort viðkomandi hafi einhvern tímann ákveðið að vera ekki opin með hinseginleika sinn í starfi sínu í greininni af ótta við að verða mismunað eða verða fyrir fordómum eða öráreiti svöruðu rúm 40% því játandi. Tæp 80% svöruðu því neitandi þegar spurt var hvort það hefði áhrif á framgöngu þeirra innan greinarinnar að vera hinsegin.
Þá svara 11% að algengt sé að starfsfólk eða stjórnendur segi óviðeigandi sögur, brandara eða yfirlýsingar sem lýsi fordómum í garð hinsegin fólks. Um 17 % svarenda hafa orðið var við mismunun, áreiti, fordóma eða ofbeldi af hendi yfirmanns í garð hinsegin fólks í greininni á síðustu 2 árum, 25% svarenda hafa orðið var við það af hendi samstarfsfólks og tæp 19% svarenda hefur orðið vart við það sama af hendi viðskiptavina.

Könnunin leiðir að auki í ljós að 81% svarenda eru sammála því að jafnt sé komið fram við starfsfólk óháð kynhneigð, kynvitund og hinseginleika. Einnig eru 70% svarenda sammála því að almennt ríki skilningur, umburðarlyndi og virðing gagnvart fyrrnefndum atriðum í þessum greinum.

Rúm 42% telja litla þörf á meiri umfjöllun um hinsegin málefni innan greinarinnar og skýrari stefna verði mörkuð í málefnum hinsegin fólks til að tryggja öryggi og vellíðan starfsfólks, en tæplega 26% töldu þörfina vera mikla.

Þau sem störfuðu í sjávarútvegi (75,4%) voru almennt líklegri en starfsfólk í landbúnaði (66,8%) til að vera sammála því að innan greinarinnar ríki almennt skilningur, umburðarlyndi og virðing gagnvart mismunandi kynhneigð og/eða hinseginleika. Þá voru rúm 86% starfandi í sjávarútvegi sammála því að innan greinarinnar væri komið jafnt fram við starfsfólk óháð kynhneigð, kynvitund eða hinseginleika, samanborið við tæp 78% þeirra sem starfa í landbúnaði. Eins var starfsfólk í sjávarútvegi (48,3%) líklegra en starfsfólk í landbúnaði (39,4%) til að telja litla þörf vera á að fjallað sé meira um hinsegin málefni innan greinarinnar og skýrari stefna mörkuð í málefnum hinsegin fólks.

„Réttindabaráttu hinsegin fólks lýkur aldrei“ segir Hanna Katrín Friðriksson atvinnuvegaráðherra. „Við njótum þeirra forréttinda að búa í samfélagi þar sem réttindi hinsegin fólks eru virt og almennt er staðan góð. En könnunin sýnir jafnframt að við megum ekki sofna á verðinum. Þróun mála á heimsvísu er glöggt merki um það, enda mikið áhyggjuefni.”

Af svarendum starfa 63,2% í landbúnaði, 26,8% í sjávarútvegi og 9,9% í tengdum greinum. Gagnkynhneigðir eru 95,7% og 99,6% skilgreina sig sem Sís/Sískynja.

Könnunin er gerð samkvæmt aðgerðaáætlun ríkisstjórnarinnar í málefnum hinsegin fólks fyrir árin 2022-2025. Markmið aðgerðarinnar er að vekja athygli á stöðu hinsegin fólks og mikilvægi fjölbreytileika í þessum atvinnugreinum. Allar miða aðgerðirnar að því að bæta stöðu, stuðla að framförum og koma á réttarbótum fyrir hinsegin fólk til hagsbóta fyrir samfélagið allt.

Könnunin var unnin í samráði við Maskínu og Samtökin ´78 sem veittu jafnréttisteymi ráðuneytisins ráðgjöf við framkvæmd og mótun spurninga.

Ítarlegri niðurstöður úr könnuninni má nálgast hér.