Mannréttindi forsenda réttlátra, friðsælla og velmegandi samfélaga

Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir, dómsmálaráðherra og ráðherra jafnréttis- og mannréttindamála, ávarpaði 69. Kvennanefndarfund Sameinuðu þjóðanna (csw69) sem fram fer í New York 10.-21. mars 2025.

Höfuðáhersla fundarins var endurskoðun og mat á framkvæmd Pekingsáttmálans, sem markaði kaflaskil í réttindabaráttu kvenna þegar hann var einróma samþykktur af aðildarríkjum SÞ árið 1995. Í ávarpi sínu lagði ráðherra áherslu á að þrátt fyrir framfarir í jafnréttismálum á þeim 30 árum sem eru liðin frá samþykkt sáttmálans væri enn langt í land. Þannig væri kynferðislegt- og kynbundið ofbeldi enn eitt stærsta mannréttindamál samtímans:

„Við á Íslandi erum staðráðin í því að koma í veg fyrir og berjast gegn öllum tegundum kynbundis ofbeldis. Á undanförnum árum höfum við lagt áherslu á stefnumótun og lagabreytingar sem miða að því að vinna markvisst gegn kynbundnu ofbeldi. Sérstök áhersla hefur verið lögð á umbætur í réttarvörslukerfinu, með það að markmiði að tryggja gæði, skilvirkni og réttláta málsmeðferð.“

Ráðherra ræddi einnig bakslag gegn mannréttindum og fjölbreytileika, þar á meðal þegar kemur að jafnrétti kynja og kyn- og frjósemisréttindum kvenna, og lagði áherslu á mikilvægi þess að vinna gegn þessari þróun og snúa henni við.

Áherslur í Mannréttindaráði SÞ

Ísland tók nýlega sæti í Mannréttindaráði Sameinuðu þjóðanna og mun sitja í ráðinu næstu þrjú árin. Þorbjörg Sigríður tók fram að Ísland muni leggja áherslu á réttindi barna og ungmenna, réttindi kvenna og stúlkna og réttindi hinsegin fólks.

„Við gerum okkur grein fyrir því að enn hafa ekki öll aðildarríki komist að sömu niðurstöðu og við“sagði ráðherra. „Að jafnrétti kynja og mannréttindi allra einstaklinga, óháð kyni eða kynhneigð sé lykilatriði þegar kemur að því að ná fram því besta sem hvert samfélag hefur upp á að bjóða; og það eru ekki einungis grundvallar mannréttindi, heldur nauðsynleg forsenda fyrir réttlátt, friðsælt og velmegandi samfélag.”

Í ávarpi sínu tók ráðherra einnig fram að kynjajafnrétti hefði lengi verið forgangsmál hjá íslenskum stjórnvöldum sem séu stolt af því að vera leiðandi á því sviði.

„Við erum staðráðin í að halda áfram að leggja okkar að mörkum, bæði heima og erlendis. Við verðum að halda áfram og verja þær framfarir sem við höfum barist svo hart fyrir. Við munum ekki gefast upp fyrr en fullu jafnrétti hefur verið náð fyrir allar konur - í öllum sínum fjölbreytileika.”