Nr. 23/2025 Úrskurður

KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA

Hinn 10. janúar 2025 er kveðinn upp svohljóðandi

úrskurður nr. 23/2025

í stjórnsýslumáli nr. KNU24120067

Endurteknar umsóknir [...] og barna hennar

I.          Málsatvik

Hinn 13. júní 2024 staðfesti kærunefnd útlendingamála ákvarðanir Útlendingastofnunar, dags. 18. desember 2023, um að taka umsóknir konu er kveðst heita [...], vera fædd [...]og vera ríkisborgari Nígeríu (hér eftir kærandi), og barna hennar [...], fd. [...], (hér eftir A), [...], fd. [...] (hér eftir B), og [...], fd. [...] (hér eftir C), ríkisborgarar Nígeríu,  um alþjóðlega vernd á Íslandi ekki til efnismeðferðar og vísa þeim frá landinu. Niðurstaða kærunefndar var birt kæranda 14. júní 2024. Kærandi lagði fram umsókn um alþjóðlega vernd hér á landi ásamt maka sínum en samkvæmt upplýsingum frá heimferða- og fylgdadeild Ríkislögreglustjóra er hann farinn til Ítalíu.

Hinn 14. desember 2024 bárust kærunefnd endurteknar umsóknir kæranda og barna hennar. Upplýsingar um málsmeðferð í máli kæranda bárust frá Vinnumálastofnun og Útlendingastofnun 16. desember 2024 og frá heimferða- og fylgdadeild Ríkislögreglustjóra 17. desember 2024. Frekari upplýsingar bárust frá Útlendingastofnun 10. janúar 2025.

Umsóknir kæranda byggja á 35. gr. a laga um útlendinga nr. 80/2016.

II.            Málsástæður og rök kæranda

Í greinargerð kæranda vísar hún til 1. mgr. 29. gr. reglugerðar Evrópuþingsins og ráðsins (ESB) nr. 604/2013 (hér eftir nefnd Dyflinnarreglugerðin). Lokaákvörðun í máli kæranda hafi verið tekin með úrskurði kærunefndar 14. júní 2024 og því hafi frestur samkvæmt Dyflinnarreglugerðinni runnið út 14. desember 2024. Með vísan til framangreinds krefst kærandi þess að ákvarðanir Útlendingastofnunar verði felldar úr gildi og að umsóknir þeirra verði teknar til efnismeðferðar.

III.          Niðurstaða kærunefndar útlendingamála

Samkvæmt 1. mgr. 35. gr. a laga um útlendinga skal endurtekinni umsókn vísað frá. Þó skal taka endurtekna umsókn til meðferðar að nýju ef umsækjandi er staddur hér á landi og nýjar upplýsingar liggja fyrir í máli hans sem leiða til þess að sýnilega auknar líkur séu á því að fallist verði á fyrri umsókn hans samkvæmt 24. gr. laganna.

Með tölvubréfi kærunefndar, dags. 16. desember 2024, óskaði nefndin eftir upplýsingum um það hvort kærandi væri stödd hér á landi. Í svari frá heimferða- og fylgdadeild Ríkislögreglustjóra. dags. 17. desember 2024, kom fram að kærandi og börn hennar væru í nánar tilteknu búsetuúrræði og mæti reglulega í viðtal. Samkvæmt framangreindu eru kærandi og börn hennar stödd hér á landi og því fyrra skilyrði 1. mgr. 35. gr. a laga um útlendinga uppfyllt.  

Í 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga er mælt fyrir um að umsókn um alþjóðlega vernd skuli tekin til efnismeðferðar nema undantekningar sem greindar eru í a-, b- og c-liðum ákvæðisins eigi við. Samkvæmt c-lið 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga er stjórnvöldum heimilt að synja því að taka umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar ef krefja má annað ríki, sem tekur þátt í samstarfi á grundvelli samninga sem Ísland hefur gert um viðmiðanir og fyrirkomulag við að ákvarða hvaða ríki skuli fara með beiðni um alþjóðlega vernd sem lögð er fram hér á landi eða í einhverju samningsríkjanna, um að taka við umsækjanda. Í samræmi við samning ráðs Evrópusambandsins og Íslands og Noregs um þátttöku hinna síðarnefndu í framkvæmd, beitingu og þróun Schengen-gerðanna samþykkti Ísland Dyflinnarreglugerðina, sbr. auglýsingu í C-deild Stjórnartíðinda nr. 1/2014.

Í III. kafla Dyflinnarreglugerðarinnar koma fram viðmið, í ákveðinni forgangsröð, um hvaða ríki skuli bera ábyrgð á umsókn um alþjóðlega vernd. Hinn 13. október 2023 var beiðni um viðtöku kæranda og barna hennar og umsókna þeirra um alþjóðlega vernd beint til yfirvalda á Ítalíu, sbr. 2. mgr. 13. gr. Dyflinnarreglugerðarinnar. Í svari frá ítölskum yfirvöldum, dags. 6. desember 2023, samþykktu þau viðtöku kæranda og barna hennar á grundvelli 2. mgr. 13. gr. Dyflinnarreglugerðarinnar.

Við rekstur máls sem fer samkvæmt fyrirkomulagi Dyflinnarreglugerðarinnar þurfa stjórnvöld að gæta að tilteknum tímafrestum, sbr. m.a. 1. og 2. mgr. 29. gr. reglugerðarinnar sem fjallar um fyrirkomulag og fresti. Í því ákvæði felst m.a. að flutningur á umsækjanda skal fara fram innan sex mánaða frá því að lokaákvörðun var tekin um kæru eða endurskoðun. Þó er heimilt í undantekningartilvikum að framlengja frest til flutnings í að hámarki 18 mánuði ef hlutaðeigandi einstaklingur hleypst á brott (e. abscond). Ef umræddir frestir líða leiðir það til þess að ábyrgð á viðkomandi umsókn um alþjóðlega vernd færist sjálfkrafa yfir til þess aðildarríkis sem leggur fram beiðni, sbr. til hliðsjónar dómur Evrópudómstólsins í máli Shiri, C-201/16, frá 25. október 2017 (26.-34. mgr. dómsins). Ef frestir samkvæmt 29. gr. Dyflinnarreglugerðarinnar líða er íslenskum stjórnvöldum því ekki lengur heimilt að krefja viðkomandi ríki um viðtöku einstaklings í skilningi c-liðar 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Í úrskurði kærunefndar nr. 237/2019 frá 9. maí 2019 ákvað kærunefnd að þegar mál hefur verið kært til kærunefndar og réttaráhrifum frestað yrði upphafstími þessa frests miðaður við dagsetningu birtingar úrskurðar kærunefndar. Eins og að framan greinir samþykktu ítölsk stjórnvöld endurviðtökubeiðni íslenskra stjórnvalda 6. desember 2023. Þá var endanleg niðurstaða á stjórnsýslustigi birt fyrir kæranda 14. júní 2024. Rann því upphaflegur sex mánaða frestur til þess að flytja kæranda úr landi út 14. desember 2024.

Hinn 6. janúar 2025 óskaði kærunefnd eftir upplýsingum frá Útlendingastofnun, s.s. hvort frestur til flutnings hafi verið framlengdur úr sex mánuðum í 18 mánuði, sbr. 2. mgr. 29. gr. Dyflinnarreglugerðarinnar. Í svari Útlendingastofnunar, dags. 10. janúar 2025, við fyrirspurn kærunefndar kemur fram að frestur til flutnings hafi ekki verið framlengdur.

Samkvæmt framangreindu er frestur til að flytja kæranda og börn hennar til viðtökuríkis liðinn samkvæmt 1. mgr. 29. gr. Dyflinnarreglugerðarinnar. Af því leiðir að ábyrgð á umsóknum kæranda og barna hennar um alþjóðlega vernd fluttist yfir á íslensk stjórnvöld þegar umræddur frestur leið og því er ekki lengur hægt að krefja viðtökuríkið um að taka við þeim á grundvelli Dyflinnarreglugerðarinnar.

Í ljósi alls framangreinds, samfelldrar dvalar kæranda og barna hennar hér á landi síðan þau lögðu fram umsóknir um alþjóðlega vernd og þeirrar staðreyndar að kærandi og börn hennar séu stödd á landinu, er það mat kærunefndar að nýjar upplýsingar liggi fyrir í máli hennar sem leiði til þess að sýnilega auknar líkur séu á því að fallist verði á fyrri umsóknir þeirra samkvæmt 24. gr. laganna, sbr. 1. mgr. 35. gr. a laga um útlendinga. Er það því niðurstaða kærunefndar að fella ákvarðanir Útlendingastofnunar úr gildi í málum kæranda og barna hennar. Lagt er fyrir Útlendingastofnun að taka umsóknir kæranda og barna hennar um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar.

Úrskurðarorð:

Endurteknar umsóknir kæranda og barna hennar eru teknar til meðferðar. 

Ákvarðanir Útlendingastofnunar eru felldar úr gildi og lagt er fyrir Útlendingastofnun að taka mál kæranda  og barna hennar til efnismeðferðar. 

The appellant‘s subsequent applicationss shall be examined. 

The decisios of the Directorate of Immigration are vacated. The Directorate shall examine the merits of the appellant‘s and her children‘s applications for international protection in Iceland. 

F.h. kærunefndar útlendingamála,

Valgerður María Sigurðardóttir, varaformaður.