Mál nr. 39/2015

Úrskurðarnefnd félagsþjónustu og húsnæðismála
Hafnarhúsinu v/Tryggvagötu, 101 Reykjavík

Miðvikudaginn 14. október 2015 var á fundi úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála tekið fyrir mál nr. 39/2015:

Kæra A

á ákvörðun

Kópavogsbæjar

og kveðinn upp svohljóðandi

Ú R S K U R Ð U R:

A hefur með kæru, dags. 13. júlí 2015, skotið til úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála synjun Kópavogsbæjar, dags. 20. maí 2015, á umsókn hans um fjárhagsaðstoð.

I. Málavextir og málsmeðferð

Kærandi sótti um fjárhagsaðstoð hjá Kópavogsbæ með umsókn, dags. 27. apríl 2015. Umsókn kæranda var synjað með bréfi velferðarsviðs Kópavogsbæjar, dags. 20. maí 2015, á þeirri forsendu að kærandi ætti eignir umfram það sem kveðið væri á um í 18. gr. reglna Kópavogsbæjar um fjárhagsaðstoð. Kærandi áfrýjaði synjuninni til félagsmálaráðs Kópavogsbæjar sem tók málið fyrir á fundi sínum þann 20. maí 2015 og staðfesti framangreinda ákvörðun.

Kærandi lagði fram kæru hjá úrskurðarnefnd félagsþjónustu og húsnæðismála 13. júlí 2015. Með bréfi, dags. 15. júlí 2015, óskaði úrskurðarnefnd félagsþjónustu og húsnæðismála eftir greinargerð Kópavogsbæjar þar sem fram kæmi meðal annars rökstuðningur fyrir hinni kærðu ákvörðun. Greinargerð Kópavogsbæjar barst með bréfi, dags. 21. ágúst 2015. Með bréfi úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála, dags. 26. ágúst 2015, var bréf Kópavogsbæjar sent kæranda til kynningar. Frekari athugasemdir bárust ekki.

II. Málsástæður kæranda

Kærandi greinir frá því að hann hafi misst alla vinnu í kjölfar hrunsins og því þegið atvinnuleysisbætur. Þegar hann hafi misst atvinnuleysisbæturnar hafi hann leitað til Kópavogsbæjar en verið tjáð að hann ætti ekki rétt á fjárhagsaðstoð þar sem hann ætti hlut í fasteign úti á landi. Kærandi tekur fram að hann hafi hvorki orku né efni á því að leysa það mál. Það sé ofboðslega lýjandi að eiga ekki krónu aflögu og reyna að bjarga málum einhvern veginn til að minnstu börnin hafi nóg að borða.

Kærandi bendir á að fjölskylda hans sé með blandaðan bakgrunn sem geri þeim mun erfiðara með að fá störf, stuðning og skilning. Einnig sé erfiðara fyrir þau að bregðast rétt við félags- og efnahagslegum erfiðleikum.

III. Sjónarmið Kópavogsbæjar

Í greinargerð Kópavogsbæjar kemur fram að samkvæmt skattframtali kæranda og eiginkonu hans ættu þau fasteign sem væri umfram það sem ákvæði 18. gr. reglna Kópavogsbæjar um fjárhagsaðstoð kvæði á um. Kærandi hafi því ekki uppfyllt skilyrði til fjárhagsaðstoðar en honum hafi verið vísað á lánafyrirgreiðslu banka og sparisjóða. Kæranda og eiginkonu hans hafi jafnframt verið bent á að sækja um sumarstarf hjá Kópavogsbæ.

Að mati velferðarsviðs Kópavogsbæjar sé það eðlileg og lögmæt krafa að umsækjendur reyni eftir fremsta megni að framfæra sjálfan sig og fjölskyldu sína áður en leitað sé á náðir félagsþjónustunnar. Það sé jafnframt í samræmi við markmið laga um félagsþjónustu sveitarfélaga þar sem fram komi að við framkvæmd félagsþjónustunnar skuli þess gætt að hvetja einstaklinga til ábyrgðar á sjálfum sér og öðrum, virða sjálfsákvörðunarrétt hans og styrkja viðkomandi til sjálfshjálpar.

Kópavogsbær bendir á að kærandi hafi afsalað sér fasteigninni með afsali, dags. 17. júlí 2015, og hafi fengið greidda fjárhagsaðstoð frá þeim tíma.

IV. Niðurstaða

Málskotsheimild kæranda er reist á 63. gr. laga um félagsþjónustu sveitarfélaga, nr. 40/1991. Fyrir nefndinni liggja reglur Kópavogsbæjar um fjárhagsaðstoð frá 30. desember 2003, með síðari breytingum. Í máli þessu er ágreiningur um hvort Kópavogsbæ hafi borið að samþykkja umsókn kæranda, dags. 27. apríl 2015, um fjárhagsaðstoð.

Fjallað er um rétt til fjárhagsaðstoðar til þeirra sem eigi fá séð fyrir sjálfum sér, maka sínum og börnum yngri en 18 ára í IV. og VI. kafla laga um félagsþjónustu sveitarfélaga, nr. 40/1991. Samkvæmt 21. gr. laganna skal sveitarstjórn setja sér reglur um framkvæmd fjárhagsaðstoðar að fengnum tillögum félagsmálanefndar er metur þörf og ákveður fjárhagsaðstoð til einstaklinga í samræmi við reglur sveitarstjórnar, sbr. 2. mgr. sömu greinar. Lög nr. 40/1991 veita þannig sveitarfélögum ákveðið svigrúm til að meta sjálf, miðað við aðstæður á hverjum stað, hvers konar þjónustu þau vilja veita. Í samræmi við þetta og ákvæði stjórnarskrárinnar um sjálfstjórn sveitarfélaga er mat á þeirri nauðsyn að meginstefnu til lagt í hendur þeirrar sveitarstjórnar er þjónustuna veitir. Verður ekki við því mati hróflað af hálfu úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála enda byggist það á lögmætum sjónarmiðum og sé í samræmi við lög að öðru leyti.

Umsókn kæranda um fjárhagsaðstoð var synjað á grundvelli 18. gr. reglna Kópavogsbæjar um fjárhagsaðstoð. Þar kemur fram að eigi umsækjandi, maki hans eða sambýlingur, eignir umfram íbúðarhúsnæði sem fjölskylda hans býr í og eina fjölskyldubifreið, eða hafi hann nýlega selt eignir sínar, skuli honum að jafnaði vísað á lánafyrirgreiðslu banka og sparisjóða þó að tekjur hans séu undir viðmiðunarmörkum. Í málum er varða framangreint ákvæði hefur úrskurðarnefndin litið þannig á að fjárhagsaðstoð sé neyðarúrræði fyrir þá sem hafa ekki aðgang að lausum fjármunum til framfærslu. Aðrar eignir en íbúðarhúsnæði og fjölskyldubifreið sé eðlilegt að nota sem neyðarúrræði við framfærslu áður en fengin er fjárhagsaðstoð frá sveitarfélagi. Samkvæmt skattframtali kæranda og eiginkonu hans áttu þau í árslok 2014 fasteign að B, sem þau eru búsett í, og fasteignina C að andvirði 1.710.337 krónur.

Í 19. gr. laga nr. 40/1991 kemur fram að hverjum manni sé skylt að framfæra sjálfan sig, maka sinn og börn yngri en 18 ára. Kópavogsbær veitir fjárhagsaðstoð til framfærslu einstaklinga og fjölskyldna sem ekki geta séð sér og sínum farborða án aðstoðar, sbr. 2. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Kópavogsbæ. Ákvæði 18. gr. reglnanna byggist á þeim grundvelli að eigi umsækjandi um fjárhagsaðstoð eignir umfram íbúðarhúsnæði og eina fjölskyldubifreið skuli hann nota þær eignir til framfærslu eða til tryggingar fyrir láni frá banka eða sparisjóði. Það er mat úrskurðarnefndarinnar að í máli þessu verði ekki hjá því litið að kærandi átti ótvírætt eignir umfram íbúðarhúsnæði og eina fjölskyldubifreið, sbr. 18. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Kópavogsbæ. Honum bar því að nýta þær sér til framfærslu ellegar til tryggingar fyrir láni. Úrskurðarnefndin telur því að Kópavogsbæ hafi verið rétt að synja umsókn kæranda um fjárhagsaðstoð á grundvelli 18. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Kópavogsbæ.

Almennt ber sveitarfélögum að gæta jafnræðis og samræmis við ákvörðun um fjárhagsaðstoð. Það er álit úrskurðarnefndarinnar að ekkert hafi komið fram um að mat Kópavogsbæjar á aðstæðum kæranda hafi verið ómálefnalegt eða andstætt þeim reglum sem um það gilda. Með vísan til þessa ber að staðfesta hina kærðu ákvörðun.

Úrskurð þennan kváðu upp Bergþóra Ingólfsdóttir formaður, Arnar Kristinsson og Gunnar Eydal, meðnefndarmenn.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

Ákvörðun Kópavogsbæjar um synjun á umsókn A um fjárhagsaðstoð er staðfest.

Bergþóra Ingólfsdóttir, formaður

Arnar Kristinsson

Gunnar Eydal