Á annað hundrað þátttakenda á samgönguþingi

Vel á annað hundrað manns sitja nú samgöngþing í Reykjavík sem haldið er á vegum samgönguráðs og innanríkisráðuneytisins. Flutt eru erindi um drög að helstu markmiðum samgönguáætlunar 2011 til 2022 en framundan er nú lokahnykkur við gerð tillögu til samgönguáætlunar sem ráðgert er að leggja fyrir Alþingi í haust.

Ögmundur Jónasson innanríkisráðherra flutti ávarp í upphafi samgönguþings og fór yfir markmið um greiðar, hagkvæmar, öruggar, umhverfislegar hagkvæmar samgöngu og jákvæða byggðaþróun. Þá greindi ráðherra frá því að hann hefði skipað starfshóp til að hfja athugun á tilraun til strandsiglinga, að kanna ætti mikilvægi innanlandsflugs og að stefnt væri að því að tvöfalda hlutdeild almenningssamgangna.

Auk erinda um sjálfa samgönguáætlunina ræddi Þóroddur Bjarnason, Háskólanum á Akureyri, um samfélagsleg áhrif samgangna meðal annars út frá þeirri stefnubreytingu sem áætlunin gerir ráð fyrir að horfa ekki á ferðatíma milli höfuðborgarsvæðis og landsbyggðar heldur innan svæða á landsbyggðinni. Sagði hann markmið samgöngubóta margþætt, arðsemi, hagkvæmni og aðgengi og hann sagði mismunandi atvinnugreinar hafa mismunandi þarfir í samgöngumálum. Einnig flutti Ásdís Hlökk Theodórsdóttir erindi um samþættingu samgangna, skipulags og heilsu. Hafdís Hafliðardóttir, staðgengill forstjóra Skipulagsstofnunar fjallaði um landsskipulagsstefnu og Héðinn Unnsteinsson, sérfræðingur í forsætisráðuneytinu, ræddi einföldun, fækkun og samþættingu stefna og áætlana stjórnvalda.

Í lok þingsins fór Dagur B. Eggertsson, formaður samgönguráðs, yfir næstu skref í vinnunni og þinginu lau síðan með pallborðsumræðum með þátttöku fulltrúa í samgönguráði.

Víðtækt samráð

Samkvæmt lögum um samgönguáætlun er gert ráð fyrir ákveðnu samráði fjölmargra aðila við gerð samgönguáætlunar. Slíkt samráð hefur verið umfangsmeira en áður.

Þannig voru haldnir fundir í öllum landsfjórðungum um langtímastefnumótun. Fundina sóttu fulltrúar sveitarfélaga, atvinnuþróunarfélaga og atvinnulífs. Þá var boðið uppá umræðufundi með háskólasamfélaginu og stofnað var til samstarfsvettvangs um samgöngumál þar sem leiddir voru saman sérfræðingar, stjórnvöld og aðrir hagsmunaaðilar með það að markmiði að miðla þekkingu og stuðla að rannsóknarstarfi. Lokahnykkurinn í samráði er samgönguþing.

Stefna í fimm köflum

Stefna og markmið samgönguáætlunar eru sett fram í fimm köflum:

• Markmið um greiðar samgöngur
• Markmið um umhverfislega sjálfbærar samgöngur
• Markmið um hagkvæmar samgöngur
• Markmið um öryggi í samgöngum
• Markmið um jákvæða byggðaþróun

Greiðar samgöngur

Meginbreytingin varðandi greiðar samgöngur felst í því að markmið um hámark ferðatíma milli landsbyggðar og höfuðborgarsvæðisins er fellt út en áhersla þess í stað lögð á styttingu ferðatíma innan hvers landsvæðis, þ.e. markmið um hámark ferðatíma til næsta atvinnu- og þjónustukjarna. Aukin áhersla er á greiðari samgöngur með öðrum ferðamáta en einkabíl, þ.e. að efla almenningssamgöngur og áhersla er á að hjólandi og gangandi verði auðveldað að komast leiðar sinnar. Komu þessar áherslubreytingar meðal annars fram á samráðs- og hugarflugsfundum.

Umhverfislega sjálfbærar samgöngur

Stefnumið um umhverfislega sjálfbærar samgöngur eru ítarlegri en áður. Lögð er meiri áhersla á umhverfisvænni ferðamáta en einkabíl, breyttar ferðavenjur og aukna notkun umhverfisvænna orkugjafa í samgöngutækjum.

Hagkvæmar samgöngur

Aukin áhersla er lögð á mat á samfélagslegum kostnaði og ávinningi við samgönguframkvæmdir, að gjaldtaka af notendum endurspegli raunverulegan kostnað og breytta ferðahætti í þéttbýli til að draga úr þörf á uppbyggingu umferðarmannvirkja. Fram kom á samráðsfundum stuðningur við faglega forgangsröðun fjárfestinga í samgöngum þar sem samfélagsleg áhrif yrðu metin og vegin samhliða ávinningi af til dæmis styttri ferðatíma og auknu umferðaröryggi.

Öryggi í samgöngum

Í öryggismálum er stefnan svipuð og verið hefur en bætt er við stefnumiði um að greina áhrif þess að taka formlega upp svokallaða núllsýn í umferðaröryggismálum hérlendis og bera hana saman við aðrar leiðir sem þær þjóðir fara sem fremst standa í umferðaröryggismálum.

Jákvæð byggðaþróun

Vísað er í markmið sóknaráætlunar og áhersla lögð á samþættingu samgönguáætlunar við aðrar áætlanir stjórnvalda, svo sem byggðaáætlun, fjarskiptaáætlun, aðgerðaáætlun í loftslagsmálum og orkuskiptaáætlun í samgöngum.