Áformaskjal í samráðgátt um framlagningu frumvarps sem heimili slit og uppgjör ÍL-sjóðs

Fjármála- og efnahagsráðherra hefur lagt fram í samráðsgátt stjórnvalda áformaskjal um framlagningu lagafrumvarps á Alþingi sem heimili slit og uppgjör ÍL-sjóðs. Áform um uppgjör sjóðsins eru í samræmi við það mat að sjóðurinn sé orðinn ógjaldfær, eins og fram kom í skýrslu um stöðu sjóðsins sem ráðherra lagði fyrir Alþingi í október síðastliðnum. Með þessu móti efni ríkissjóður svonefnda einfalda ábyrgð ríkisins samkvæmt skilmálum skuldabréfa útgefnum af sjóðnum. Í því felst að ríkissjóður tryggir endurgreiðslur á höfuðstól skulda, auk áfallinna vaxta og verðbóta til uppgjörsdags, eins og nánar er rakið í skýrslunni.

Áformaskjalið gefur til kynna að þrátt fyrir áform um slit sjóðsins séu stjórnvöld enn og ávallt reiðubúin í samtal um uppgjör við eigendur skuldabréfanna, sem eru flestir langtíma fagfjárfestar. Með samkomulagi væru heildarhagsmunir almennings í landinu best tryggðir og komist yrði hjá því að velta vandanum yfir á komandi kynslóðir. Það sé enn talinn besti kosturinn en reynist sú leið ekki vera fær verði ekki hjá því komist að taka á málinu með öðrum úrræðum.

Tilgangur skýrslu ráðherra sem lögð var fram í október var að upplýsa Alþingi um efnahag ÍL-sjóðs og þær greiningar og sviðsmyndir sem unnar hafa verið um framtíðarhorfur og úrvinnslu eigna og skulda til næstu áratuga.

Við kynningu ráðherra á skýrslunni kom fram að brýnt væri að stjórnvöld afráði hvernig bregðast eigi við þeirri stöðu sem lýst er í skýrslunni. Voru reifaðar þrjár leiðir sem helst virðast koma til álita að stjórnvöld fari til að bregðast við vanda sjóðsins og axla ríkisábyrgðina á skuldum hans, en Alþingi þyrfti í öllum tilvikum að koma að úrlausninni. Þessar leiðir væru:

1.  að leggja sjóðnum til framlög í fjárlögum til að greiða af skuldum út líftíma þeirra til ársins 2044, sem áætlað er að þyrftu að nema um 200 ma.kr. að núvirði;
2.  að grípa til lagasetningar til að staðfesta og heimila slit ÍL-sjóðs og uppgjör á
   ríkisábyrgðinni, en áætlað var í október sl. að við það þyrfti ríkissjóður að leggja fram 47 ma.kr.;
3. að heimila samninga við eigendur skulda um uppgjör sjóðsins, sem gera má ráð fyrir að feli í sér sambærilegan kostnað og felast myndu í efnd á ríkisábyrgðinni (sbr. lið 2) en að líkindum einnig ýmis eignaskipti til hagsbóta fyrir eigendur skuldabréfa ÍL-sjóðs.

Á síðustu mánuðum hefur verið leitað eftir því að eiga viðræður við eigendur stærsta hluta skulda ÍL-sjóðs til að fá fram þeirra sjónarmið og kanna grundvöll til samninga. Stjórnvöld hafa sett fram hugmyndir um mögulegt uppgjör sem ganga út á að eigendum verði boðin skipti á skuldabréfunum og vel dreifðu eignasafni sem að mati sérfróðra og óvilhallra aðila hefur alla burði til að skila þeim og öðrum eigendum góðri ávöxtun samanborið við vexti bréfanna. Umleitanir um að koma á samningaviðræðum hafa þó ekki skilað árangri til þessa.

Í ljósi þess er talið rétt að leggja nú fram áformaskjal um lagafrumvarps sem heimilar slit og uppgjör ÍL-sjóðs. Með framlagningu frumvarps fyrir Alþingi gefst þinginu færi á að ræða og taka afstöðu til þess hvernig úrlausn þess vanda sem fyrir hendi er verði best háttað.

Áformaskjalið er til umsagnar í samráðsgátt til 12. maí.