Nr. 283/2021 Úrskurður
KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA
Þann 22. júní 2021 er kveðinn upp svohljóðandi
úrskurður nr. 283/2021
í stjórnsýslumáli nr. KNU21050028
Kæra […]
á ákvörðun
Útlendingastofnunar
I. Kröfur, kærufrestir og kæruheimild
Þann 11. maí 2021 kærði […], fd. […], ríkisborgari Argentínu (hér eftir nefnd kærandi), ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 21. apríl 2021, um að synja umsókn hennar um dvalarleyfi á grundvelli 70. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016.
Kærandi krefst þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að dvalarleyfisumsókn hennar verði samþykkt. Til vara er þess krafist að málinu verði vísað til nýrrar meðferðar hjá Útlendingastofnun.
Fyrrgreind ákvörðun er kærð á grundvelli 7. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016 og barst kæran fyrir lok kærufrests.
II. Málsatvik og málsmeðferð
Þann 29. desember 2020 sótti kærandi um dvalarleyfi á grundvelli sambúðar með íslenskum ríkisborgara. Með ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 21. apríl 2021, var umsókninni synjað. Kæranda var tilkynnt um ákvörðunina hinn 28. apríl 2021 og hinn 11. maí 2021 kærði hún ákvörðunina til kærunefndar útlendingamála en meðfylgjandi kæru var greinargerð kæranda ásamt fylgigögnum.
III. Ákvörðun Útlendingastofnunar
Í ákvörðun Útlendingastofnunar er vísað til ákvæðis 70. gr. laga um útlendinga. Samkvæmt gögnum málsins hefðu kærandi og maki ekki verið í sambúð lengur en eitt ár og þá ætti undanþáguheimild 2. mgr. 70. gr. ekki við í málinu. Synjaði stofnunin því umsókn kæranda um dvalarleyfi.
IV. Málsástæður og rök kæranda
Í greinargerð byggir kærandi á því að ákvörðun Útlendingastofnunar sé efnislega röng, hún sé í veigamiklum atriðum í ósamræmi við þau lögskýringargögn sem hún byggi á og brjóti gegn meginreglum stjórnsýsluréttar. Byggir kærandi á því að tilvísun Útlendingastofnunar til lögskýringargagna í hinni kærðu ákvörðun fari í bága við lögmætisregluna auk þess sem íþyngjandi lögskýringargögn geti ekki talist bindandi. Þótt í lögskýringargögnum með 2. mgr. 70. gr. laga um útlendinga sé kveðið á um strangari kröfur til undanþáguheimilda sé ljóst að ótvíræður lagatextinn gangi framar. Verði ekki annað séð en að markmið 70. gr. laganna sé m.a. að skapa lagagrundvöll fyrir því að veita sambúðarmökum íslenskra ríkisborgara við breytilegar aðstæður í heiminum án þess að taka þær sérstaklega fram. Þá byggir kærandi á því að Covid-19 heimsfaraldurinn teljist óumdeilanlega til sérstakra ástæðna til undanþágu frá kröfu 70. gr. um eins árs sambúð. Hafi stefna argentínskra stjórnvalda í baráttu við faraldurinn gert það ómögulegt fyrir þau að búa saman í Argentínu vegna ferðatakmarkana. Þar að auki sé maki kæranda með fyrirtækjarekstur hér á landi. Vísar kærandi til þess að svo þau geti búið saman utan Íslands þyrftu þau að flytja til lands sem hvorugt þeirra hefðu búið í áður og sé það atriði nægjanlegt til þess að beitt sé heimild 2. mgr. 70. gr.
V. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála
Samkvæmt 1. mgr. 69. gr. laga um útlendinga getur nánasti aðstandandi íslensks eða annars norræns ríkisborgara sem er með fasta búsetu hér á landi eða útlendings sem dvelst hér á landi á grundvelli dvalarleyfis skv. 61., 63., 70., 73., 74. og 78. gr. eða ótímabundins dvalarleyfis skv. 58. gr. með umsókn fengið dvalarleyfi á grundvelli fjölskyldusameiningar að fullnægðum skilyrðum 55. gr. og VIII. kafla. Til nánustu aðstandanda samkvæmt ákvæðinu teljast maki, sambúðarmaki, börn viðkomandi yngri en 18 ára í forsjá hans og á framfæri og foreldrar 67 ára og eldri. Sama gildi um maka, sambúðarmaka og börn þeirra sem stunda framhaldsnám á háskólastigi, doktorsnám og rannsóknir hér á landi á grundvelli 65. gr. laganna.
Samkvæmt 1. mgr. 70. gr. laga um útlendinga er heimilt að veita útlendingi dvalarleyfi hér á landi hyggist hann flytjast hingað til lands til að búa með maka sínum eða sambúðarmaka. Skilyrði þess er að makinn eigi rétt til fjölskyldusameiningar samkvæmt VIII. kafla laganna og að hann sé annaðhvort í hjúskap eða sambúð. Skal sambúðin hafa varað lengur en eitt ár. Hvor aðili um sig verður að hafa verið eldri en 18 ára þegar stofnað var til hjúskaparins eða sambúðarinnar. Þá þarf hjúskapur eða sambúð viðkomandi að uppfylla skilyrði til skráningar samkvæmt lög um lögheimili og aðsetur. Loks er heimilt að krefja aðila um að leggja fram gögn til sönnunar á hjúskap eða sambúð erlendis.
Í dvalareyfisumsókn kæranda, dags. 29. desember 2020, kemur fram að hún og maki hafi kynnst á stefnumótaforritinu Tinder í apríl 2020, þau hafi hist fyrst í eigin persónu hinn 4. október 2020 og búið saman frá þeim tíma.
Af gögnum málsins, þ. á m. þeim málsástæðum sem kærandi hefur fært fram við meðferð málsins hjá kærunefnd, er ljóst að kærandi og maki hafa ekki verið í sambúð lengur en eitt ár og uppfyllir kærandi því ekki tímaskilyrði 1. mgr. 70. gr. laga um útlendinga.
Í 2. mgr. 70. gr. kemur fram að heimilt sé að beita ákvæðum 1. mgr. þótt sambúð hafi varað skemur en eitt ár ef sérstakar ástæður mæla með því. Í athugasemdum við 2. mgr. 70. gr. í frumvarpi því sem varð að gildandi lögum um útlendinga kemur fram að ákvæðið geti átt við í þeim tilvikum þegar aðilar eiga barn saman eða eiga von á barni saman og ætla sér að búa saman hér á landi. Þá sé heimilt að víkja frá skilyrðum um tímalengd skráðrar sambúðar og skráningar erlendis ef heildstætt mat á aðstæðum aðila leiðir í ljós að ósanngjarnt eða ómögulegt sé að krefjast þess að sambúð hafi verið skráð í tilskilin tíma, t.d. vegna löggjafar eða aðstæðna í heimaríki eða sérstakra aðstæðna ábyrgðaraðila og maka hans og hægt er að sýna fram á sambúð með öðrum hætti.
Eins og bent er á af hálfu kæranda í greinargerð bera athugasemdirnar með sér að þær hafi upphaflega verið skrifaðar um frumvarp sem tók verulegum breytingum þar til það var loks samþykkt af Alþingi. Engu að síður telur kærunefndin ljóst að umræddar athugasemdir eiga við um ákvæði 2. mgr. 70. gr. og varpa því ljósi á hver var tilgangurinn með ákvæðinu. Í samræmi við hefðbundin sjónarmið um lögskýringu í íslenskum rétti verða þau því lögð til grundvallar beitingu ákvæðisins að því marki sem rúmast innan orðalags þess.
Kærandi byggir á því að þær aðstæður sem skapast hafa í heiminum vegna Covid-19 heimsfaraldurs séu þess eðlis að teljast „sérstakar ástæður“ í skilningi 2. mgr. 70. gr. Vísar kærandi til þess að sambúðarmaka hennar hafi verið ómögulegt að ferðast til Argentínu og stofna til sambúðar þar í landi vegna argentínskra reglna sem setja hömlur á ferðalög erlendra ríkisborgara til landsins.
Af athugasemdum um 2. mgr. 70. gr. laga um útlendinga í frumvarpi til laga um útlendinga verður ráðið að aðstæður í heimaríki umsækjanda kunni að teljast til sérstakra ástæðna í skilningi ákvæðisins. Á hinn bóginn er til þess að líta að gert er ráð fyrir því í athugasemdunum að slíkt kunni fyrst og fremst að eiga við ef unnt er að sýna fram á sambúð með öðrum hætti. Af ákvæðum 1. og 2. mgr. 70. gr. og athugasemdum við þau í frumvarpi til laga um útlendinga verður því ráðið að löggjafinn hafi fyrst og fremst ætlað að veita erlendu sambúðarfólki einstaklinga sem væru búsettir hér á landi dvalarleyfi í þeim tilvikum þegar samband viðkomandi væri komið á það stig að jafna mætti því að einhverju marki við samband fólks sem væri í hjúskap. Þær takmarkanir á ferðalögum maka kæranda til Argentínu sem kærandi vísar til takmörkuðu ekki aðeins möguleika kæranda og sambúðarmaka hennar á að sýna fram á sambúð eða samband þeirra að öðru leyti heldur beinlínis hömluðu því að þau næðu að vera í sambúð eða eiga í sambandi sem jafna mætti til sambúðar. Af þessum sökum geta umræddar takmarkanir ekki talist til sérstakra aðstæðna í skilningi 2. mgr. 70. gr. Samkvæmt gögnum málsins eiga kærandi og sambúðarmaki hennar ekki börn né von á barni. Þá eru atvik málsins að öðru leyti ekki þess eðlis að tilefni sé til að beita undanþáguákvæði 2. mgr. 70. gr. laga um útlendinga og lítur kærunefnd í því sambandi til þess að samkvæmt upplýsingum frá kæranda hittust hún og íslenskur sambúðarmaki hennar í fyrsta sinn þann 4. október 2020. Þótt samskipti hafi átt sér stað þeirra á milli fyrir það tímamark verður að ganga út frá að kynni þeirra hafi staðið yfir um skamma hríð. Með vísan til alls framangreinds verður ekki fallist á með kæranda að tilefni hafi verið fyrir Útlendingastofnun að samþykkja umsókn kæranda með vísan til 2. mgr. 70. gr. laga um útlendinga.
Með vísan til þess og alls framangreinds verður hin kærða ákvörðun staðfest.
Úrskurðarorð
Ákvörðun Útlendingastofnunar er staðfest.
The decision of the Directorate of Immigration is affirmed.
Tómas Hrafn Sveinsson
Gunnar Páll Baldvinsson Sandra Hlíf Ocares