29. október 2020 Dómsmálaráðuneytið

Nr. 364/2020 Úrskurður

KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA

Þann 29. október 2020 er kveðinn upp svohljóðandi

úrskurður nr. 364/2020

í stjórnsýslumáli nr. KNU20090001

Kæra [...]

á ákvörðun

Útlendingastofnunar

I. Kröfur, kærufrestir og kæruheimild

Þann 31. ágúst 2020 kærði einstaklingur er kveðst heita [...], vera fæddur [...] og vera ríkisborgari [...] (hér eftir nefndur kærandi) ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 14. ágúst 2020, um að taka ekki til efnismeðferðar umsókn hans um alþjóðlega vernd á Íslandi og vísa honum frá landinu.

Þess er krafist að hin kærða ákvörðun Útlendingastofnunar verði felld úr gildi og að stofnuninni verði gert að taka umsókn kæranda um alþjóðlega vernd til efnislegrar meðferðar hér á landi í fyrsta lagi með vísan til 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016 og í öðru lagi með vísan til 42. gr., sbr. 3. mgr. 36. gr. sömu laga.

Fyrrgreind ákvörðun er kærð á grundvelli 7. gr. laga um útlendinga og barst kæran fyrir lok kærufrests.

II. Málsmeðferð

Kærandi lagði fram umsókn um alþjóðlega vernd á Íslandi þann 12. mars 2020. Við leit að fingraförum kæranda í Eurodac gagnagrunninum, þann sama dag, kom í ljós að fingraför hans höfðu m.a. verið skráð í grunninn af yfirvöldum í Þýskalandi. Þann 2. apríl 2020 var beiðni um viðtöku kæranda og umsóknar hans um alþjóðlega vernd beint til yfirvalda í Þýskalandi, sbr. b-lið 1. mgr. 18. gr. reglugerðar Evrópuþingsins og ráðsins (ESB) nr. 604/2013 (hér eftir nefnd Dyflinnarreglugerðin). Í svari frá þýskum yfirvöldum, dags. 7. apríl 2020, samþykktu þau viðtöku kæranda á grundvelli d-liðar 1. mgr. 18. gr. Dyflinnarreglugerðarinnar. Útlendingastofnun ákvað þann 14. ágúst 2020 að taka ekki umsókn kæranda um alþjóðlega vernd hér á landi til efnismeðferðar og að honum skyldi vísað frá landinu. Ákvörðunin var birt fyrir kæranda þann 18. ágúst 2020 og kærði kærandi ákvörðunina þann 31. ágúst 2020 til kærunefndar útlendingamála. Greinargerð kæranda barst kærunefnd 10. september 2020 ásamt fylgigögnum. Þá bárust viðbótargögn þann 24. september og 8. og 19. október 2020.

III. Ákvörðun Útlendingastofnunar

Í ákvörðun Útlendingastofnunar kom fram að þýsk stjórnvöld bæru ábyrgð á meðferð umsóknar kæranda um alþjóðlega vernd á grundvelli Dyflinnarreglugerðarinnar. Umsóknin yrði því ekki tekin til efnismeðferðar, sbr. c-lið 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga, enda fæli flutningur kæranda til Þýskalands ekki í sér brot gegn 42. gr. laga um útlendinga, sbr. jafnframt 3. mgr. 36. gr. laganna. Þá taldi Útlendingastofnun að kærandi hefði ekki slík tengsl við Ísland að nærtækast væri að hann fengi hér vernd eða að sérstakar ástæður mæltu annars með því að taka bæri umsókn kæranda til efnismeðferðar, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Kæranda var vísað frá landinu, sbr. c-lið 1. mgr. 106. gr. laga um útlendinga, og skyldi hann fluttur til Þýskalands.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Kærandi vísar í greinargerð sinni til umfjöllunar um málavexti úr greinargerð hans til Útlendingastofnunar. Þar komi fram að kærandi hafi í viðtölum hjá Útlendingastofnun m.a. greint frá því að andlegt ástand hans sé slæmt og að hann sé með höfuðverk, magaverk og eigi erfitt með svefn. Þá sé hann þunglyndur og hafi greint frá því að hann vilji enda líf sitt. Kærandi hafi upplifað mikla vanlíðan í Þýskalandi og þá hafi hann upplifað mikla fordóma í [...] sökum uppruna síns en hann tilheyri minnihlutahópi þar í landi. Þá hafi hann verið handtekinn í [...] fyrir að vinna þar ólöglega og færður í varðhald. Kærandi hafi dvalið í Þýskalandi í sjö ár og biðin þar hafi reynst honum erfið. Þá kvaðst kærandi óttast að vera sendur til [...] frá Þýskalandi þar sem hann sé með [...] ríkisfang og hafi hlotið lokasynjun í Þýskalandi. Foreldrar kæranda hafi flúið frá [...] til [...] vegna fordóma gegn tilteknum þjóðfélagshópi áður en kærandi fæddist.

Í greinargerð kæranda er vísað til umfjöllunar um aðstæður umsækjenda um alþjóðlega vernd í Þýskalandi úr greinargerð kæranda til Útlendingastofnunar. Þar hafi m.a. verið vísað til skýrslna um aðstæður í Þýskalandi, m.a. varðandi aðgengi að lögfræðiþjónustu, beitingu varðhalds, ógnanir og ofbeldi í garð flóttafólks og umsækjenda um alþjóðlega vernd, gagnrýni frjálsra félagasamtaka á framkvæmd viðtala og ákvarðanir þýskra stjórnvalda varðandi umsóknir um alþjóðlega vernd. Í greinargerð kæranda til kærunefndar útlendingamála vekur hann athygli á lagabreytingum sem hafi tekið gildi árið 2019 og varði aðstæður og réttindi umsækjenda um alþjóðlega vernd í Þýskalandi. Með lagabreytingunni sé kveðið á um að hvert sambandsríki skuli starfrækja ráðgjafarþjónustu í búsetuúrræðum en stjórnvöld hafi þó tekið fram að umrædd ráðgjöf sé ekki lögfræðileg ráðgjöf til umsækjenda um alþjóðlega vernd. Takmarkað aðgengi umsækjenda um alþjóðlega vernd að lögfræðiþjónustu hafi verið gagnrýnd. Frjáls félagasamtök veiti ókeypis lögfræðiþjónustu en sú þjónusta sé aðeins bundin við tiltekin svæði í Þýskalandi. Ef umsækjandi um alþjóðlega vernd vill sérhæfða lögfræðiþjónustu þá þurfi að greiða fyrir slíka þjónustu úr eigin vasa. Takmarkað aðgengi að lögfræðiþjónustu hafi það í för með sér að hælisviðtöl eigi sér oft stað áður en umsækjandi hafi fengið tækifæri til að hafa samband við lögfræðing enda sé ekki til staðar kerfi sem tryggi að þeir hafi aðgang að lögfræðilegri aðstoð áður en viðtöl fari fram. Þá hafi önnur lagabreyting snúið að heimildum þýskra stjórnvalda til að beita varðhaldi. Ný lög hafi tekið gildi sem veita lögregluyfirvöldum víðtækar heimildir til þess að hneppa einstaklinga í varðhald fram að brottför sé grunur á að viðkomandi fari í felur og verði ósamvinnuþýður við lögregluyfirvöld.

Krafa kæranda er reist á því að taka skuli mál hans til efnislegrar meðferðar hér á landi vegna sérstakra ástæðna, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Kærandi gerir athugasemd við beitingu íslenskra stjórnvalda á reglugerð um útlendinga nr. 540/2017, eins og henni hafi verið breytt með reglugerð nr. 276/2018, en kærandi telji reglugerðina skorta lagastoð. Þau viðmið sem sett séu fram í 32. gr. a reglugerðarinnar séu nefnd í dæmaskyni og því sé ekki um tæmandi talningu að ræða á þeim þáttum sem taka beri tillit til við mat á því hvort sérstakar ástæður eigi við. Atriði sem talin séu upp í dæmaskyni geti með engum hætti komið í stað heildarmats á einstaklingsbundnum aðstæðum kæranda. Því sé farið þess á leit við kærunefnd að framkvæmt verði heildarmat á einstaklingsbundnum aðstæðum kæranda og þeim aðstæðum sem kærandi muni standa frammi fyrir í Þýskalandi, komi til endursendingar. Kærandi hafi greint frá andlegum erfiðleikum í viðtali hjá Útlendingastofnun en hann hafi greint frá því að hann vilji enda líf sitt. Þá hafi kærandi ítrekað greint talsmanni sínum frá því að hann ætli að taka eigið líf. Kærandi hafi sótt sálfræðistuðning hjá verkefnastjóra í geðheilsu og sálfélagslegum stuðningi hjá Rauða krossinum. Í kjölfar sjálfsvígstilraunar kæranda þann [...] hafi hann verið lagður inn á bráðamóttöku geðdeildar. Í meðfylgjandi gögnum frá geðlækni komi fram að kærandi hafi verið í bráðri sjálfsvígshættu við innlögn inn á geðdeild, honum hafi verið gefin lyf og við útskrift hafi hann ekki verið metinn í bráðri sjálfsvígshættu en hætta sé mögulega hækkuð til langs tíma litið. Með vísan til framangreinds sé gerð athugasemd við mat Útlendingastofnunar á stöðu kæranda. Þegar litið sé til andlegs heilsufars kæranda telji hann ljóst að hann sé einstaklingur í sérstaklega viðkvæmri stöðu í skilningi 6. tölul. 3. gr. laga um útlendinga og hafi sérþarfir sem taka hefði þurft tillit til við meðferð máls. Í ljósi stöðu kæranda sé varhugavert að endursenda hann í þær aðstæður sem bíði hans í Þýskalandi. Kærandi hafi þegar hlotið lokasynjun á umsókn sinni um alþjóðlega vernd og fengið brottvísun frá landinu. Þýsk stjórnvöld hafi ekki getað endursent kæranda og hann því verið fastur þar í landi í 7 ár. Kærandi hafi því neyðst til að flýja Þýskaland enda hafi þýsk stjórnvöld nú rýmri heimild til þess að hneppa kæranda í varðhald í almennu fangelsi þar til endursending fari fram. Í þessu samhengi gerir kærandi athugasemd við umfjöllun og mat Útlendingastofnunar er snýr að framkvæmd varðhalds. Stofnunin byggi mat sitt einungis á þýskri lagaheimild en líti framhjá upplýsingum sem varði gagnrýni á umrædda lagaheimild. Þá vísar kærandi til skýrslu AIDA þar sem fram komi ýmsar athugasemdir varðandi framkvæmd og beitingu varðhalds í Þýskalandi. Í ljósi aðstæðna umsækjenda um alþjóðlega vernd sem hafa fengið lokasynjun í Þýskalandi, víðtækra heimilda þýskra stjórnvalda til þess að hneppa kæranda í varðhald og viðkvæmrar stöðu hans er kærunefnd hvött til þess að leggja heildstætt mat á einstaklingsbundnar aðstæður kæranda. Kærandi telji að hann muni eiga erfitt uppdráttar í Þýskalandi og fullvíst að staða hans verði verulega síðri en staða almennings þar í landi. Með vísan til framangreinds séu uppi sérstakar ástæður í máli kæranda, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga, og því beri íslenskum stjórnvöldum skylda til að taka umsókn kæranda til efnismeðferðar hér á landi.

Þá byggir kærandi á því að endursending hans til Þýskalands jafngildi broti á grundvallarreglu þjóðaréttar um non-refoulement. Með vísan til 1. og 2. mgr. 42. gr. laga um útlendinga sé óheimilt að endursenda hann til Þýskalands og þá sé að mati kæranda ótækt að beita heimild c-liðar 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Kærandi byggir á 3. mgr. 36. gr. laga um útlendinga en þar komi fram að ef beiting 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga myndi leiða til þess að brotið væri gegn 42. gr. laganna þá skuli taka umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar. Kærandi telji stjórnvöld ekki geta horft framhjá þeim aðstæðum sem bíði hans við endursendingu til Þýskalands og yfirvofandi endursendingu hans til [...]. Stjórnvöldum sé ekki heimilt að vísa til almennra staðhæfinga þess efnis að Þýskaland veiti fullnægjandi vernd gegn brottvísun umsækjenda um alþjóðlega vernd til landa þar sem einstaklingar eigi á hættu að verða fyrir ofsóknum eða lífi þeirra og frelsi sé ógnað. Stjórnvöldum beri að líta til raunverulegra og einstaklingsbundinna aðstæðna kæranda í máli þessu.

Þá telji kærandi rétt að litið verði til þess hvaða áhrif Covid-19 faraldurinn hafi haft á stöðu kæranda í Þýskalandi. Kærandi telji ljóst að þeir sem minna mega sín, s.s. minnihlutahópar, viðkvæmir einstaklingar og fólk á flótta séu líklegri en aðrir til að verða fyrir neikvæðum áhrifum.

V. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála

Ákvæði 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga

Í 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga er mælt fyrir um að umsókn um alþjóðlega vernd skuli tekin til efnismeðferðar nema undantekningar sem greindar eru í a-, b- og c-liðum ákvæðisins eigi við. Samkvæmt c-lið 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga er stjórnvöldum heimilt að synja því að taka umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar ef krefja má annað ríki, sem tekur þátt í samstarfi á grundvelli samninga sem Ísland hefur gert um viðmiðanir og fyrirkomulag við að ákvarða hvaða ríki skuli fara með beiðni um alþjóðlega vernd sem lögð er fram hér á landi eða í einhverju samningsríkjanna, um að taka við umsækjanda. Í samræmi við samning ráðs Evrópusambandsins og Íslands og Noregs um þátttöku hinna síðarnefndu í framkvæmd, beitingu og þróun Schengen-gerðanna samþykkti Ísland áðurnefnda Dyflinnarreglugerð, sbr. auglýsingu í C-deild Stjórnartíðinda nr. 1/2014.

Í III. kafla Dyflinnarreglugerðarinnar koma fram viðmið, í ákveðinni forgangsröð, um hvaða ríki skuli bera ábyrgð á umsókn um alþjóðlega vernd. Ábyrgð Þýskalands á umsókn kæranda er byggð á d-lið 1. mgr. 18. gr. Dyflinnarreglugerðarinnar þar sem kærandi hafi fengið synjun á umsókn sinni um alþjóðlega vernd þar í landi. Samkvæmt framansögðu er heimilt að krefja þýsk stjórnvöld um að taka við kæranda, sbr. c-lið 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.

Aðstæður í Þýskalandi

Kærunefnd útlendingamála hefur lagt mat á aðstæður og málsmeðferð umsókna um alþjóðlega vernd í Þýskalandi, m.a. með hliðsjón af eftirfarandi skýrslum og gögnum:

2019 Human Rights Report – Germany (United States Department of State, 11. mars 2020);
Amnesty International Report 2017/18 - Germany (Amnesty International, 22. febrúar 2018);
The AnkER centres. Implications for asylum precedures, reception and return (European Council on Refugees and Exiles, 26. apríl 2019);
Asylum Information Database, Country Report: Germany (European Council on Refugees and Exiles, 23. júlí 2020);
Asylum Information Database, Housing out of reach. The reception of refugees and asylum seekers in Europe (European Council on Refugees and Exiles, 29. maí 2019);
Conclusions on Germany (European Commission against Racism and Intolerance, 28. febrúar 2017);
Country Report – Immigration Detention in Germany: From Open Arms to Public Backlash (Global Detention Project, ágúst 2020);
Freedom in the World 2020 – Germany (Freedom House, 4. mars 2020);
Report by Nils Muižnieks Commissioner for Human Rights of the Council Of Europe Following his Visit to Germany on 24th April and from 4 to 8 May 2015 (Council of Europe: Commissioner for Human Rights, 1. október 2015);
Report to the German Government on the visit to Germany carried out by the European Committee for the Prevention of Torture and Inhuman or Degrading Treatment or Punishment (CPT) from 13 to 15 August 2018 (Council of Europe, 9. maí 2019);
Upplýsingar af heimasíðu þýsku útlendingastofnunarinnar (www.bamf.de);
Upplýsingasíða Johns Hopkins háskólans (http://coronavirus.jhu.edu/map.html, sótt 15. september 2020) og
World Report 2020 – European Union (Human Rights Watch, 14. janúar 2020).

Í ofangreindri skýrslu European Council on Refugees and Exiles (ECRE) frá því í júlí 2020 kemur fram að einstaklingar skuli sækja um alþjóðlega vernd í Þýskalandi hjá þýsku útlendingastofnuninni (þ. Bundesamt für Migration und Flüchtlinge) eða lögreglunni. Lögum samkvæmt eiga umsækjendur rétt á gistirými í móttökumiðstöðvum (þ. Aufnahmeeinrichtung) frá því að þeir leggja fram umsókn sína og þar til niðurstaða liggur fyrir. Í skýrslunni kemur fram að árið 2019 hafi meðalmálsmeðferðartími útlendingastofnunar á umsóknum um alþjóðlega vernd verið rúmir sex mánuðir. Umsækjendur um alþjóðlega vernd í Þýskalandi eiga rétt á viðtali með aðstoð túlks, áður en ákvörðun er tekin í máli þeirra hjá þýsku útlendingastofnuninni. Í ofangreindum gögnum kemur fram að umsækjendur sem fengið hafa synjun á umsókn sinni hjá þýsku útlendingastofnuninni (þ. Bundesamt für Migration und Flüchtlinge) geta kært niðurstöðuna til sérstaks stjórnsýsludómstóls (þ. Verwaltungsgericht). Fái umsækjendur synjun á umsókn sinni hjá útlendingastofnun eða stjórnsýsludómstól eiga þeir möguleika á því að leggja fram viðbótarumsókn (þ. Folgeantrag) um alþjóðlega vernd hjá útlendingastofnun. Ef nýjar upplýsingar eða gögn liggja fyrir í máli umsækjanda, aðstæður hafa breyst í máli hans eða verulegir annmarkar voru á fyrri málsmeðferð, geta skilyrði viðbótarumsóknar verið uppfyllt. Umsækjendur geta borið mál sitt undir þýska dómstóla sé viðbótarumsókn þeirra synjað. Jafnframt eiga umsækjendur þess kost að leggja fram beiðni fyrir Mannréttindadómstól Evrópu um bráðabirgðaráðstöfun skv. 39. gr. málsmeðferðarreglna dómstólsins, telji þeir endanlega niðurstöðu um synjun á alþjóðlegri vernd hafa í för með sér hættu á ofsóknum eða meðferð sem brýtur í bága við ákvæði mannréttindasáttmála Evrópu.

Þýskaland er aðildarríki Evrópusambandsins og hefur innleitt tilskipanir sambandsins vegna meðferðar og móttöku umsækjenda um alþjóðlega vernd. Í þeim gögnum sem kærunefnd hefur kynnt sér, s.s. skýrslum ECRE frá árinu 2019 og 2020, um aðstæður og aðbúnað umsækjenda um alþjóðlega vernd í Þýskalandi kemur fram að umsækjendum séu tryggð búsetuúrræði og mataraðstoð. Þó hafa þýsk yfirvöld sætt gagnrýni frjálsra félagasamtaka vegna yfirfullra móttökumiðstöðva og búsetuúrræða en vegna þess hve verulega hefur dregið úr umsóknum á síðustu árum hefur ástandið batnað til muna. Þá verður ráðið af skýrslu ECRE frá árinu 2020 að umsækjendur um alþjóðlega vernd í Þýskalandi eiga rétt á nauðsynlegri heilbrigðisþjónustu. Samkvæmt dómaframkvæmd þýskra dómstóla felur orðalagið „nauðsynleg heilbrigðisþjónusta“ ekki einvörðungu í sér bráðaþjónustu. Þá geta umsækjendur um alþjóðlega vernd sem glíma við sálræn áföll fengið aðgang að þjónustu sérfræðilækna og annarra meðferðaraðila. Þó eru dæmi um að umsækjendur hafa átt í erfiðleikum með að nálgast slíka þjónustu, m.a. vegna fjarlægða milli búsetu- og meðferðarúrræða.

Af þeim gögnum sem kærunefnd hefur kynnt sér verður talið að þýsk stjórnvöld uppfylli skyldur sínar varðandi lögfræðiaðstoð til handa umsækjendum um vernd skv. tilskipun Evrópuþingsins og ráðsins nr. 32/2013 um málsmeðferð við veitingu og afturköllun alþjóðlegrar verndar, sbr. 19. og 20. gr. hennar. Samkvæmt skýrslu ECRE tryggja þýsk yfirvöld umsækjendum ekki lögfræðiaðstoð endurgjaldslaust við meðferð máls á fyrsta stjórnsýslustigi en frjáls félagasamtök veita gjaldfrjálsa lögfræðiaðstoð á fyrsta stigi málsmeðferðar. Slík aðstoð getur þó verið mis aðgengileg eftir búsetu umsækjenda. Á kærustigi eiga umsækjendur kost á lögfræðiráðgjöf og fyrir dómstólum geta þeir sótt um aðstoð lögmanns á kostnað þýskra yfirvalda. Umsækjendur um alþjóðlega vernd fá ekki endurgjaldslausa aðstoð lögfræðings við að leggja fram viðbótarumsókn um alþjóðlega vernd í Þýskalandi eða við að bera synjun á viðbótarumsókn undir dómstóla.

Í skýrslu samtakanna Freedom House frá árinu 2020 kemur fram að stjórnarskrá Þýskalands og annarri löggjöf sé ætlað að tryggja jafnræði meðal allra auk þess sem í þeim er að finna ákvæði sem leggja bann við mismunun á grundvelli uppruna, trúar og annarra ástæðna. Skýrslan ber þó með sér að orðræða gegn flóttamönnum hafi verið áberandi í Þýskalandi og þá kemur fram í skýrslu samtakanna Human Rights Watch frá árinu 2020 að árásir gegn flóttamönnum sé áhyggjuefni í Þýskalandi. Í ofangreindri skýrslu samtakanna Amnesty International kemur fram að í júní árið 2017 hafi tekið gildi aðgerðaráætlun gegn kynþáttafordómum í Þýskalandi sem hefur það m.a. að markmiði að vernda þolendur mismununar. Samkvæmt skýrslu bandarísku utanríkisþjónustunnar frá árinu 2020 og skýrslu framkvæmdastjóra Evrópuráðsins er í Þýskalandi einnig starfrækt stofnun gegn mismunun (e. Anti-Discrimination Agency) sem einstaklingar sem telja sig hafa orðið fyrir mismunun geta leitað til. Hlutverk stofnunarinnar er fyrst og fremst að veita þolendum mismununar leiðbeiningar og aðstoð um það í hvaða farveg sé best að leggja mál þeirra. Starfsemi stofnunarinnar hefur verið gagnrýnd vegna skorts á úrræðum til að veita þolendum mismununar frekari vernd. Til viðbótar við framangreint hafa þýsk stjórnvöld gripið til ýmissa aðgerða gegn kynþáttafordómum sl. ár. Í því sambandi má nefna að árið 2015 var þýskum hegningarlögum breytt á þann veg að metið skal til refsiþyngingar ef afbrot eru framin vegna kynþáttahaturs.

Samkvæmt ofangreindum skýrslum ECRE og Global Detention Project frá árinu 2020 eru ákvarðanir um varðhald umsækjenda um alþjóðlega vernd í Þýskalandi teknar af dómstólum. Meðal annars má setja umsækjendur í varðhald ef þeim hefur verið vísað brott frá landinu á tilteknum grundvelli eða að líklegt sé að þeim verði synjað um inngöngu í landið. Ákvarðanir um varðhald eru endurskoðaðar reglulega af dómstólum og ekki sjaldnar en á fjögurra vikna fresti. Við meðferð slíkra mála hjá dómstólum eiga einstaklingar rétt á tiltekinni aðstoð túlka og geta kallað til lögmann sér til aðstoðar gegn greiðslu. Lögmenn hafa gagnrýnt meðferð varðhaldsbeiðna fyrir dómstólum og hafa margar ákvarðanir dómstóla um varðhald verið felldar úr gildi af æðri dómstólum. Þýsk stjórnvöld hafa á síðustu árum sætt gagnrýni fyrir að framfylgja ekki brottvísunum en árið 2019 voru ný lög samþykkt sem hafa það að markmiði að gera úrbætur er þetta varðar. Nýju lögin mæla m.a. fyrir um auknar heimildir lögreglu þegar kemur að brottvísunum, ný viðmið er varða meinta hættu á að einstaklingur hlaupist á brott, nýjan grundvöll fyrir varðhaldi til að framfylgja kröfunni um samvinnu við stjórnvöld (e. obligation to cooperate) og möguleika til að halda einstaklingum sem eru í varðhaldi fyrir flutning (e. pre-removal detention) í hefðbundnu fangelsi. Skýrslurnar bera þannig með sér að einstaklingar sem hafa fengið lokasynjun á umsókn sinni í Þýskalandi og eru endursendir þangað geti verið settir í varðhald þar til að þeir verða brottfluttir (e. pre-removal detention). Hámarkstími slíks varðhalds eru sex mánuðir en það getur þó verið framlengt í 18 mánuði ef umsækjandi kemur í veg fyrir brottflutning. Samkvæmt skýrslu ECRE frá árinu 2020 þá er erfitt að gera almennt grein fyrir aðstæðum í varðhaldi þar sem að mikill munur er á aðbúnaði þeirra sem þurfa að sæta því. Þar kemur þó fram að einstaklingar í varðhaldi eiga rétt á heilbrigðisþjónustu.

Einstaklingsbundnar aðstæður kæranda

Samkvæmt gögnum málsins er kærandi karlmaður á [...]. Í viðtali hjá Útlendingastofnun greindi kærandi m.a. frá því að hann væri við góða líkamlega heilsu en að andleg heilsa hans væri slæm. Hann væri þunglyndur, stöðugt þreyttur, með höfuðverk og magaverk auk þess sem hann ætti erfitt með svefn. Í framlögðum heilsufarsgögnum frá Göngudeild sóttvarna, dags. 31. mars til 20. apríl 2020, kemur fram að kærandi sé almennt heilbrigður maður. Þá liggja fyrir samskipti Rauða kross Íslands við Útlendingastofnun, dags. 9. til 15. júlí sl., sem bera með sér að kærandi hafi hitt ráðgjafa hjá Rauða krossinum sem hafi veitt kæranda ráðgjöf. Þá lagði kærandi fram bráðamóttökuskrá og meðferðarseðil, dags. 26. ágúst 2020, auk læknabréfs, dags. 3. september 2020, frá geðlækni. Í læknabréfinu kemur m.a. fram að kærandi hafi greint frá því að hann hafi upplifað depurð og hugsanir um dauðann síðastliðið ár. Þá hafi hann upplifað mikinn kvíða og finni fyrir líkamlegum kvíðaviðbrögðum. Samkvæmt bréfinu var kærandi metinn í bráðri sjálfsvígshættu og lagður inn. Kærandi fékk lyf vegna svefnerfiðleika, kvíða og þunglyndis auk þess sem að hann var í endurteknum sálfræðiviðtölum samhliða lyfjameðferð. Við útskrift var kærandi ekki metinn í bráðri sjálfsvígshættu og kvaðst kærandi treysta sér til þess að leita sér aðstoðar ef sjálfsvígshugsanir gerðu vart við sig. Þann 24. september sl. bárust kærunefnd viðbótargögn en um var að ræða bráðamóttökuskrá, dags. 16. september 2020, og læknabréf, dags. 23. september 2020, frá geðlækni. Samkvæmt læknabréfinu hafi kærandi komið í fylgd lögreglu þann 16. september sl. þar sem hann var undir áhrifum áfengis og svefnlyfja og var hann lagður inn vegna bráðrar sjálfsvígshættu.

Kærandi var útskrifaður þann 24. september 2020 og hvorki metinn í bráðri sjálfsvígshættu né geðrofi við útskrift. Þann 19. október sl. lagði kærandi fram frekari heilsufarsgögn frá Göngudeild sóttvarna, dags. 21. júlí til 13. október 2020, þar sem fram kemur að hann hafi hitt sálfræðing í tvígang. Samkvæmt samskiptaseðli, dags. 13. október sl., kemur fram að kæranda líði betur og að hann hafi ásamt sálfræðingi gert viðbragðsáætlun ef hann fengi sjálfsvígshugsanir. Kærunefnd tekur fram að kæranda var leiðbeint í viðtali hjá Útlendingastofnun þann 8. maí 2020 um mikilvægi öflunar gagna um heilsufar, sem kærandi telji hafa þýðingu fyrir mál sitt, og um að afla skriflegra upplýsinga og leggja fram við meðferð máls hans hjá Útlendingastofnun. Kærandi lagði fram ný heilsufarsgögn með greinargerð sinni til kærunefndar þann 10. september 2020 og þá bárust kærunefnd frekari heilsufarsgögn með tölvupósti kæranda þann 24. september sl. Þá var kæranda jafnframt leiðbeint með tölvupósti kærunefndar, dags. 14. október 2020, um framlagningu frekari gagna í málinu og bárust frekari gögn um heilsufar 19. október sl. Með vísan til fyrrgreindrar málsmeðferðar og þeirra ganga sem liggja fyrir í málinu telur kærunefnd að málið sé nægjanlega upplýst hvað varðar heilsufar kæranda og aðra þætti varðandi einstaklingsbundnar aðstæður hans. Þá er ekkert sem bendir til þess að frekari gögn um heilsufar hans geti haft áhrif á niðurstöðu málsins.

Ákvæði 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga

Í 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga kemur fram að ef svo standi á sem greini í 1. mgr. skuli þó taka umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar ef útlendingurinn hefur slík sérstök tengsl við landið að nærtækast sé að hann fái hér vernd eða ef sérstakar ástæður mæli annars með því. Í 32. gr. a og 32. gr. b reglugerðar um útlendinga nr. 540/2017, sbr. 4. mgr. 36. gr. laganna, koma fram viðmið varðandi mat á því hvort taka skuli umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar vegna sérstakra tengsla eða ef sérstakar ástæður mæla með því. Þá segir í 2. mgr. 36. gr. laganna að ef meira en 12 mánuðir hafa liðið frá því að umsókn um alþjóðlega vernd barst fyrst íslenskum stjórnvöldum og tafir á afgreiðslu hennar eru ekki á ábyrgð umsækjanda sjálfs skal taka hana til efnismeðferðar.

Einstaklingsbundnum aðstæðum kæranda hefur þegar verið lýst og telur kærunefnd að þær séu ekki þess eðlis að þær teljist til sérstakra ástæðna í skilningi 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga eða samkvæmt þeim viðmiðum sem talin eru upp í dæmaskyni í 32. gr. a reglugerðar um útlendinga. Í því sambandi hefur nefndin m.a. litið til þess að heilsufar kæranda sé ekki með þeim hætti að hann teljist glíma við mikil og alvarleg veikindi, s.s. skyndilegan og lífshættulegan sjúkdóm og meðferð við honum er aðgengileg hér á landi en ekki í viðtökuríki, eins og segir í 2. mgr. 32. gr. a reglugerðarinnar. Þá telur nefndin að heilbrigðisaðstæður kæranda geti ekki talist til aðstæðna sem séu svo einstaklingsbundnar og sérstakar að ekki verði framhjá þeim litið, sbr. 3. mgr. sömu greinar.

Kærunefnd telur að þó að ljóst sé að kærandi hafi glímt við andlega erfiðleika, hafi fengið heilbrigðisþjónustu hér á landi og m.a. verið lagður inn vegna þess, þá geti kærandi fengið þá heilbrigðisþjónustu sem hann þarfnist í viðtökuríki. Af þeim gögnum sem nefndin hefur kynnt sér um aðstæður og aðbúnað umsækjenda um alþjóðlega vernd í Þýskalandi verður ekki annað ráðið en að umsækjendur sem fengið hafa synjun á umsókn sinni um alþjóðlega vernd hafi fullnægjandi aðgang að heilbrigðisþjónustu þar í landi. Þá eigi umsækjendur um alþjóðlega vernd sem sæta varðhaldi rétt á heilbrigðisþjónustu. Í viðtali hjá Útlendingastofnun kvaðst kærandi jafnframt hafa haft aðgang að heilbrigðisþjónustu í viðtökuríki. Í ljósi fyrirliggjandi gagna telur kærunefnd því ekki forsendur til annars en að leggja til grundvallar við úrlausn málsins að kærandi geti fengið viðhlítandi aðstoð í Þýskalandi vegna heilsufarsvandamála sinna. Það er mat kærunefndar að aðstæður kæranda séu ekki slíkar að hann muni ekki geta sótt sér þá heilbrigðisþjónustu eða aðra þá þjónustu sem hann þarf á að halda í Þýskalandi. Þá telur kærunefnd að gögn málsins beri ekki með sér að kærandi muni eiga erfitt uppdráttar í viðtökuríki vegna alvarlegrar mismununar eða að hann geti af sömu ástæðu vænst þess að staða hans verði verulega síðri en staða almennings í viðtökuríki, sbr. áðurnefnd viðmið í 32. gr. a reglugerðar um útlendinga.

Hvað varðar sjónarmið kæranda um að varðhald í Þýskalandi kunni að bíða hans við komuna þangað til lands áréttar kærunefnd það sem þegar hefur komið fram um varðhald þar í landi. Umsækjendum um alþjóðlega vernd sem hlotið hafa endanlega neikvæða niðurstöðu í Þýskalandi getur, eftir atvikum, verið gert að sæta varðhaldi í samræmi við skilyrði þýskra laga þar um og getur það t.d. átt við þegar einstaklingur á yfir höfði sér brottvísun. Í skýrslu European Council on Refugee and Exiles (ECRE) frá árinu 2020 kemur fram að í kjölfar dóms Evrópudómstólsins í málum C-473/13 og C-514/13 frá 17. júlí 2014 hafi verið mælt fyrir um það í lögum að einstaklingar sem bíða brottflutnings í varðhaldi eigi að vista í sérhæfðri varðhaldsaðstöðu (e. specialised detention facilities). Með lagabreytingu árið 2019 var hins vegar mælt fyrir um það að til ársins 2022 sé heimilt að vista þessa einstaklinga í hefðbundnum fangelsum en þeim verði þó að halda aðskildum frá öðrum einstaklingum sem vistaðir eru í fangelsinu. Þýsk stjórnvöld hafa greint frá því að lagabreytingin geri það að verkum að sambandsríkin fái tækifæri til að útbúa fleiri varðhaldsaðstöður fyrir einstaklinga sem bíði brottflutnings. Fyrirkomulagið hefur verið gagnrýnt en skýrslan ber þó með sér að samkvæmt upplýsingum frá janúar 2020 hafi ekkert sambandsríki Þýskalands notfært sér þessa heimild og hafa flest sambandsríkin gefið það út að þau muni ekki notfæra sér þessa heimild í framtíðinni. Þótt fram hafi komið gagnrýni á aðbúnað útlendinga sem sæta varðhaldi í Þýskalandi er það mat kærunefndar, með vísan til framangreindra skýrslna, að almennt sé aðbúnaður þar í samræmi við gildandi lög og grundvallarréttindi þar í landi og reglur sem leiða m.a. af mannréttindasáttmála Evrópu. Með hliðsjón af framangreindu telur nefndin því ljóst að sá möguleiki að kærandi kunni að vera færður í varðhald leiði ekki til þess að hann teljist eiga erfitt uppdráttar í Þýskalandi eða að öðru leyti séu fyrir hendi sérstakar ástæður í máli hans af þeim sökum. Þá er áréttað að framangreindar landaupplýsingar um aðstæður í Þýskalandi beri með sér að einstaklingur sem hafi fengið lokasynjun á máli sínu í Þýskalandi geti lagt fram viðbótarumsókn, svo sem ef nýjar upplýsingar liggja fyrir í máli hans eða ef aðstæður hafa breyst í máli hans.

Við mat á því hvort sérstakar ástæður mæli með því að umsókn kæranda hljóti efnismeðferð hér á landi hefur kærunefnd litið til þeirra aðstæðna sem nú eru uppi vegna Covid-19 faraldursins. Fjölmörg ríki hafa gripið til umfangsmikilla aðgerða til þess að sporna gegn útbreiðslu veirunnar. Hafa aðgerðirnar m.a. falist í ferðatakmörkunum og ferðabönnum. Í því sambandi hafa mörg aðildarríki Dyflinnarsamstarfsins á einhverjum tímapunkti lokað fyrir endursendingar einstaklinga á grundvelli Dyflinnarreglugerðarinnar. Var það m.a. gert hér á landi yfir ákveðið tímabil en óvissa ríkir um það hvenær framkvæmd endursendinga verði komin í sama horf og áður en Covid-19 faraldurinn skall á. Yfirvöld í Þýskalandi hafa jafnframt gripið til umfangsmikilla aðgerða til þess að sporna við útbreiðslu veirunnar, m.a. með lokun landamæra, útgöngutakmörkunum, samkomubanni auk þess sem skólahald lagðist af. Þá hefur verklag varðandi móttöku og afgreiðslu umsókna um alþjóðlega vernd verið aðlagað að smitvörnum en t.a.m. er einungis tekið við umsóknum skriflega og hefur einhver töf verið á framkvæmd viðtala. Þá hafi margir þeirra einstaklinga sem hafi verið í varðhaldi vegna yfirvofandi brottvísana (e. pre-deportation detention) verið látnir lausir þegar það varð ljóst að ekki var hægt að framkvæma brottvísanir í náinni framtíð. Aflétting vissra takmarkana var hafin í Þýskalandi en vegna fjölgunar smita hafa stjórnvöld aftur gripið til hertra tímabundinna aðgerða á ákveðnum svæðum, s.s. grímuskyldu og fjöldatakmörkunum. Þrátt fyrir að smitum hafi fjölgað á nýjan leik í Þýskalandi hefur kærunefnd ekki forsendur til annars en að líta svo á að þær takmarkanir sem við líði eru vegna Covid-19 faraldursins séu tímabundnar.

Af skýrslum er ljóst að viðtökuríkið býr við stöðuga stjórnarhætti og sterka innviði. Að mati kærunefndar er því ekkert sem bendir til þess að það tímabundna ástand sem nú ríki komi til með að hafa teljandi áhrif á getu eða vilja viðtökuríkisins til að taka á móti og afgreiða mál kæranda þar í landi þegar takmörkunum verður aflétt og veita honum nauðsynlegan stuðning og viðeigandi aðbúnað.

Í því sambandi er rétt að árétta að Dyflinnarreglugerðin gerir ráð fyrir því að samstarfsríkin hafi almennt sex mánuði frá því að lokaákvörðun var tekin um kæru umsækjanda um alþjóðlega vernd til að flytja umsækjanda til viðtökuríkis, sbr. 1. mgr. 29. gr. reglugerðarinnar.

Þá lítur kærunefnd einnig til þess að skv. 2. mgr. 103. gr. laga um útlendinga er Útlendingastofnun heimilt að fresta flutningi á umsækjanda ef það telst nauðsynlegt vegna sérstakra aðstæðna hans eða ómögulegt er að framkvæma ákvörðun að svo stöddu.

Er það mat kærunefndar að tímabundnar takmarkanir á endursendingum til Þýskalands á grundvelli Dyflinnarreglugerðarinnar geti ekki, eins og hér stendur á, leitt til þess að sérstakar ástæður mæli með því að umsókn kæranda verði tekin til efnismeðferðar hér á landi, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Í því sambandi hefur kærunefnd sérstaklega litið til sterkra innviða viðtökuríkisins og þess frests sem aðildarríki Dyflinnarsamstarfsins hafa til að endursenda umsækjendur til viðtökuríkis og fjallað var um hér að framan.

Það er jafnframt mat kærunefndar að málsástæður kæranda að öðru leyti verði ekki taldar til sérstakra ástæðna í skilningi 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.

Kærunefnd beinir þeim tilmælum til Útlendingastofnunar og lögreglu að flutningur kæranda fari fram með þeim hætti að heilsufari hans verði ekki stefnt í hættu og að ekki muni verða rof á lyfjameðferð hans, m.a. með því að miðla upplýsingum um heilsufar kæranda og þörf fyrir lyfjameðferð til þýskra yfirvalda, sbr. 31. og 32. gr. Dyflinnarreglugerðarinnar, að uppfylltum skilyrðum ákvæðanna.

Að teknu tilliti til einstaklingsbundinna aðstæðna kæranda og á grundvelli heildarmats á áhrifum Covid-19 faraldursins á aðstæður hans er það mat kærunefndar að ekki séu fyrir hendi sérstakar ástæður sem mæli með því að mál hans verði tekið til efnismeðferðar hér á landi, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.

Kærandi kvaðst í viðtali hjá Útlendingastofnun þann 8. maí 2020 ekki hafa sérstök tengsl við Ísland. Þar að auki er ekkert í gögnum málsins sem bendir til þess að kærandi hafi slík tengsl við landið að beita beri ákvæði 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.

Þá telur kærunefnd ljóst að síðari málsliður 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga eigi ekki við í máli kæranda þar sem ekki eru liðnir 12 mánuðir frá því að kærandi sótti um alþjóðlega vernd hér á landi, en hann lagði fram umsókn sína þann 12. mars 2020.

Ákvæði 3. mgr. 36. gr. laga um útlendinga

Í 3. mgr. 36. gr. laganna kemur fram að ef beiting 1. mgr. myndi leiða til þess að brotið væri gegn 42. gr., t.d. vegna aðstæðna í því ríki sem senda á umsækjanda til, skuli taka umsókn til efnismeðferðar. Í 1. mgr. 42. gr. laga um útlendinga er kveðið á um að ekki sé heimilt að senda útlending eða ríkisfangslausan útlending til svæðis þar sem hann hefur ástæðu til að óttast ofsóknir, sbr. 37. og 38. gr., eða vegna svipaðra aðstæðna og greinir í flóttamannahugtakinu er í yfirvofandi hættu á að láta lífið eða verða fyrir ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð. Þá segir í 2. mgr. ákvæðisins að 1. mgr. eigi einnig við um sendingu útlendings til svæðis þar sem ekki er tryggt að hann verði ekki sendur áfram til slíks svæðis sem greinir í 1. mgr. Við túlkun á inntaki 42. gr. laga um útlendinga telur kærunefnd jafnframt að líta verði til þess að ákvörðun um brottvísun eða frávísun sem setur einstakling í raunverulega hættu á að verða fyrir pyndingum, ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu er í andstöðu við 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu, sbr. lög nr. 62/1994, sbr. jafnframt 68. gr. stjórnarskrár lýðveldisins Íslands, nr. 33/1944.

Í dómaframkvæmd Mannréttindadómstóls Evrópu hefur verið byggt á því að sú meðferð sem einstaklingur á von á við brottvísun eða frávísun verði að ná tilteknu lágmarks alvarleikastigi til að ákvörðunin verði talin brot á 3. gr. mannréttindasáttmálans. Horfa verði til allra aðstæðna í fyrirliggjandi máli, svo sem lengdar og eðlis meðferðar, andlegra og líkamlegra áhrifa hennar auk stöðu einstaklings hverju sinni, svo sem kyns, aldurs og heilsufars. Við mat á umræddu alvarleikastigi hefur dómstóllinn jafnframt litið til annarra þátta, t.d. hvort einstaklingurinn er í viðkvæmri stöðu, sbr. t.d. dóm Mannréttindadómstóls Evrópu í máli Khlaifia o.fl. gegn Ítalíu (nr. 16483/12) frá 15. desember 2016. Í því sambandi hefur dómstóllinn lagt ákveðna áherslu á að umsækjendur um alþjóðlega vernd tilheyri jaðarsettum og viðkvæmum þjóðfélagshóp sem þurfi sérstaka vernd, sbr. t.d. dóm í máli Tarakhel gegn Sviss (nr. 29217/12) frá 4. nóvember 2012. Þrátt fyrir það verði 3. gr. mannréttindasáttmálans ekki túlkuð á þann hátt að í greininni felist skylda aðildarríkja til að sjá umsækjendum um alþjóðlega vernd fyrir húsnæði eða fjárhagsaðstoð sem geri þeim kleift að viðhalda ákveðnum lífskjörum, sbr. dóm í máli M.S.S. gegn Belgíu og Grikklandi (nr. 30696/09) frá 21. janúar 2011.

Með vísan til umfjöllunar um aðstæður og móttökuskilyrði umsækjenda um alþjóðlega vernd í Þýskalandi er það niðurstaða kærunefndar að synjun á efnismeðferð umsóknar kæranda um alþjóðlega vernd leiði ekki til brots gegn 1. mgr. 42. gr. laga um útlendinga, sbr. 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu. Einstaklingsbundnar aðstæður kæranda séu ekki slíkar að vegna stöðu hans sem umsækjanda um alþjóðlega vernd í viðtökuríki verði endursending hans þangað talin ómannúðleg eða vanvirðandi meðferð.

Að mati kærunefndar bera gögn málsins jafnframt með sér að í Þýskalandi sé veitt raunhæf vernd gegn því að fólki sé vísað brott eða endursent til ríkja þar sem það eigi á hættu að verða fyrir ofsóknum eða þar sem líf þess og frelsi er ógnað. Í því sambandi hefur kærunefnd einkum litið til þess að gögnin benda til þess að meðferð þýskra stjórnvalda á umsóknum um alþjóðlega vernd sé með þeim hætti að lagt sé einstaklingsbundið mat á aðstæður þeirra. Þá benda öll gögn til þess að kærandi hafi raunhæf úrræði í Þýskalandi, bæði fyrir landsrétti og fyrir Mannréttindadómstól Evrópu, sbr. jafnframt 13. gr. mannréttindasáttmála Evrópu sem tryggja að hann verði ekki sendur til annars ríkis þar sem líf hans eða frelsi kann að vera í hættu, sbr. 2. mgr. 42. gr. laga um útlendinga.

Þá benda öll gögn til þess að kærandi hafi raunhæf úrræði í Þýskalandi, bæði fyrir landsrétti og fyrir Mannréttindadómstól Evrópu, sbr. jafnframt 13. gr. mannréttindasáttmála Evrópu, sem tryggja að hann verði ekki sendur áfram til annars ríkis þar sem líf hans eða frelsi kann að vera í hættu, sbr. 2. mgr. 42. gr. laga um útlendinga.

Athugasemdir kæranda við hina kærðu ákvörðun

Svo sem að framan hefur komið gerir kærandi athugasemdir við hina kærðu ákvörðun, m.a. við mat Útlendingastofnunar á aðstæðum í viðtökuríki og við beitingu reglugerðar um útlendinga nr. 540/2017 með áorðnum breytingum.

Eins og að framan greinir hefur kærunefnd lagt einstaklingsbundið mat á umsókn kæranda og komist að niðurstöðu um að taka umsókn hans ekki til efnismeðferðar með vísan til ákvæða laga um útlendinga eins og þau hafa verið útfærð í reglugerð um útlendinga. Er niðurstaða í málinu byggð á túlkun kærunefndar á framangreindum ákvæðum og sjónarmiðum sem nefndin telur málefnaleg en áður hefur komið fram í úrskurðum kærunefndar að reglugerðina skorti ekki lagastoð.

Vegna athugasemdar kæranda í greinargerð um beitingu á ákvæða 32. gr. a reglugerðar um útlendinga tekur kærunefnd sérstaklega fram að hún telji ljóst að það leiði bæði af orðalaginu „viðmið“ og tilvísun í reglugerðinni um að þau séu í „dæmaskyni“ að ekki sé um að ræða tæmandi upptalningu á þeim sjónarmiðum sem komið geta til greina við mat á því hvort sérstakar ástæður eru fyrir hendi í máli. Kærunefnd áréttar í þessu samhengi að við meðferð mála hjá kærunefnd er ávallt horft til einstaklingsbundinna aðstæðna einstaklingsins við mat á því hvort sérstakar ástæður mæli með því að mál verði tekið til efnismeðferðar, í skilningi 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga, þ.m.t. heilsufars hans og annarra þátta sem benda til viðkvæmrar stöðu einstaklingsins. Kærunefnd leggur því áherslu á að heildarmat sé lagt á atvik í hverju máli fyrir sig á grundvelli einstaklingsbundinna aðstæðna einstaklingsins og aðstæðna í viðtökuríki.

Kærunefnd hefur farið yfir hina kærðu ákvörðun að öðru leyti og telur ekki tilefni til þess að gera athugasemdir við hana. Hefur kærunefnd skoðað alla þætti málsins og komist að sömu niðurstöðu og Útlendingastofnun.

Frávísun

Af gögnum málsins má ráða að kærandi kom hingað til lands þann 11. mars 2020 og sótti um alþjóðlega vernd þann 12. mars 2020. Eins og að framan greinir hefur umsókn hans um alþjóðlega vernd verið synjað um efnismeðferð og hefur hann því ekki tilskilin leyfi til dvalar. Verður kæranda því vísað frá landinu á grundvelli c-liðar 1. mgr. 106. gr. laga um útlendinga, sbr. 2. og 5. mgr. 106. gr. laganna, enda bendir allt til þess að hann hafi verið hér á landi í innan við níu mánuði þegar málsmeðferð umsóknar hans hófst hjá Útlendingastofnun.

Kærandi skal fluttur til Þýskalands eins fljótt og unnt er, nema ákveðið verði að fresta réttaráhrifum úrskurðar þessa að kröfu kæranda, sbr. 6. mgr. 104. gr. laga um útlendinga.

Samantekt

Í máli þessu hafa þýsk stjórnvöld fallist á að taka við kæranda og umsókn hans um alþjóðlega vernd á grundvelli ákvæða Dyflinnarreglugerðarinnar. Í ljósi alls ofangreinds er það niðurstaða kærunefndar að rétt sé að synja því að taka til efnismeðferðar umsókn kæranda um alþjóðlega vernd hér á landi og senda kæranda til Þýskalands með vísan til c-liðar 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.

Ákvörðun Útlendingastofnunar er því staðfest.

Athygli kæranda er vakin á því að skv. 6. mgr. 104. gr. laga um útlendinga frestar málshöfðun fyrir dómstólum til ógildingar á endanlegri ákvörðun um að útlendingur skuli yfirgefa landið ekki framkvæmd hennar. Að kröfu útlendings getur kærunefnd útlendingamála þó ákveðið að fresta réttaráhrifum endanlegrar ákvörðunar sé talin ástæða til þess. Krafa þess efnis skal gerð ekki síðar en sjö dögum frá birtingu endanlegrar ákvörðunar. Skal frestun bundin því skilyrði að útlendingur beri málið undir dómstóla innan fimm daga frá birtingu ákvörðunar um frestun réttaráhrifa úrskurðar og óski eftir að það hljóti flýtimeðferð. Nú er beiðni um flýtimeðferð synjað og skal þá mál höfðað innan sjö daga frá þeirri synjun. Þó getur kærunefnd útlendingamála tekið ákvörðun um að fresta framkvæmd á grundvelli lokamálsliðar 6. mgr. 104. gr. laga um útlendinga ef sýnt er fram á að verulega breyttar aðstæður hafi skapast frá því að endanleg ákvörðun var tekin, m.a. ef afleiðingar Covid-19 faraldursins muni vara lengur og vera alvarlegri en gera má ráð fyrir nú.

Athygli kæranda er einnig vakin á því að Útlendingastofnun getur frestað framkvæmd ákvörðunar með vísan til 2. mgr. 103. gr. laga um útlendinga vegna sérstakra aðstæðna útlendings eða vegna þess að ómögulegt sé að framkvæma ákvörðun að svo stöddu.

Úrskurðarorð

Ákvörðun Útlendingastofnunar er staðfest.

The decision of the Directorate of Immigration is affirmed.

Hjörtur Bragi Sverrisson

Þorbjörg Inga Jónsdóttir Sandra Hlíf Ocares

Efnisorð

Kærunefnd útlendingamála