10. október 2019 Dómsmálaráðuneytið

Nr. 474/2019 Úrskurður

KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA

Þann 10. október 2019 er kveðinn upp svohljóðandi

úrskurður nr. 474/2019

í stjórnsýslumáli nr. KNU19070046

Kæra [...]

og barna hennar

á ákvörðunum

Útlendingastofnunar

I. Kröfur, kærufrestir og kæruheimild

Þann 17. júlí 2019 kærði [...], fd. [...], ríkisborgari Nígeríu (hér eftir nefnd kærandi) ákvarðanir Útlendingastofnunar, dags. 2. júlí 2019, um að taka ekki til efnismeðferðar umsóknir hennar og barna hennar, [...], f.d. [...] (hér eftir A), og [...], f.d. [...] (hér eftir B), um alþjóðlega vernd og vísa þeim frá landinu.

Þess er krafist að ákvarðanir verði felldar úr gildi og stofnuninni verði gert að taka umsóknir kæranda og barna hennar til efnismeðferðar hér á landi með vísan til 1., 2., og 3. mgr. 36. laga nr. 80/2016 um útlendinga.

Fyrrgreindar ákvarðanir eru kærðar á grundvelli 7. gr. laga um útlendinga og barst kæran fyrir lok kærufrests.

II. Málsmeðferð

Kærandi og börn hennar lögðu fram umsóknir um alþjóðlega vernd á Íslandi þann 2. apríl 2019. Við meðferð málsins framvísaði kærandi m.a. ítölsku flóttamannavegabréfi með gildistíma til 17. september 2023 og ítölsku auðkennisskilríki með gildistíma til 28. febrúar 2028. Þá framvísaði kærandi flóttamannavegabréfum og auðkennisskilríkjum fyrir hönd A og B sem eru með gildistíma til 2021 og 2022. Kærandi kom til viðtals hjá Útlendingastofnun, m.a. þann 24. apríl 2019, ásamt talsmanni sínum. Útlendingastofnun ákvað þann 2. júlí 2019 að taka ekki umsóknir kæranda og barna hennar um alþjóðlega vernd hér á landi til efnismeðferðar og að þeim skyldi vísað frá landinu. Ákvarðanirnar voru birtar fyrir kæranda þann sama dag og kærði kærandi ákvarðanirnar þann 17. júlí sl. til kærunefndar útlendingamála. Greinargerð kæranda, ásamt fylgigögnum, bárust kærunefnd þann 24. júlí sl. Þá bárust kærunefnd viðbótargögn í máli kæranda þann 25. júlí sl. Þann 27. september og 9. október sl. bárust kærunefnd ný gögn í máli kæranda.

III. Ákvarðanir Útlendingastofnunar

Í ákvörðun Útlendingastofnunar í máli kæranda kom fram að henni hefði verið veitt alþjóðleg vernd á Ítalíu. Umsókn hennar um alþjóðlega vernd yrði því ekki tekin til efnismeðferðar, sbr. a-lið 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga, enda fæli flutningur kæranda til Ítalíu ekki í sér brot gegn 42. gr. laga um útlendinga, sbr. jafnframt 3. mgr. 36. gr. laganna. Þá hefði kærandi ekki slík tengsl við Ísland að nærtækast væri að hún fengi hér vernd eða að sérstakar ástæður væru fyrir hendi þannig að taka bæri umsókn kæranda til efnismeðferðar, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Kæranda var vísað frá landinu, sbr. c-lið 1. mgr. 106. gr. laga um útlendinga, og skyldi hún flutt til Ítalíu.

Í ákvörðunum Útlendingastofnunar í málum barnanna A og B kom fram að það væri niðurstaða stofnunarinnar, með vísan til niðurstöðu í máli móður hennar, að gættum ákvæðum samnings Sameinuðu þjóðanna um réttindi barnsins, sbr. lög nr. 19/2013, laga um útlendinga og barnaverndarlaga nr. 80/2002, að hagsmunum þeirra væri best borgið með því að fylgja móður sinni til Ítalíu.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Í greinargerð kæranda kemur fram að hún hafi dvalið á Ítalíu í 12 ár við erfiðar aðstæður. Aðstoð ítalskra yfirvalda við kæranda hafi verið takmörkuð við greiðslu barnabóta og hafi hún neyðst til að [...] og vinna svart til að sjá fyrir börnunum sínum. Þá hafi hún ráðið sig sem ráðskona hjá eldri manni, þar sem illa hafi gengið að finna húsnæði, en hann hafi misnotað sér bága stöðu kæranda [...]. Kærandi kveði að hún vilji ekki fara aftur til Ítalíu. Þar geti hún ekki innt af hendi leikskólagjöld eða tryggt börnunum sínum húsnæði. Þá hafi þau orðið fyrir fordómum og mismunun þar í landi. Kærandi greini þá frá því að atburðir í heimaríki hafi haft áhrif á andlegt heilsufar hennar. Innbrotsþjófar hafi [...], myrt föður hennar og stungið bróðir hennar margsinnis.

Í greinargerð kæranda eru gerðar athugasemdir við mat Útlendingastofnunar á horfum kæranda og barna hennar. Kærandi telur ljóst að stofnunin hafi ekki kannað einstaklingsbundnar aðstæður sínar og barna sinna og þær raunverulegu aðstæður sem þeirra bíða á Ítalíu. Í því sambandi gerir kærandi m.a. athugasemdir við umfjöllun stofnunarinnar um aðgengi flóttabarna að menntakerfinu á Ítalíu. Þá gerir kærandi athugasemdir við að stofnunin hafi gengið út frá því að þeim muni standa til boða viðunandi vernd og aðstoð á Ítalíu, þ. á m. heilbrigðis- og félagsleg aðstoð, þrátt fyrir að fjölmargar heimildir bendi til annars. Í því sambandi gagnrýnir kærandi tilvísun stofnunarinnar til bréfs (e. circular letter) frá ítölskum stjórnvöldum frá janúar 2019. Kærandi telur að yfirlýsingar ítalskra stjórnvalda sem fram komi í bréfinu breyti ekki gildi upplýsinga sem komi fram í alþjóðlegum skýrslum. Af þeim heimildum sem kærandi hafi vísað til í greinargerð til Útlendingastofnunar sé ljóst að þær aðstæður sem bíði kæranda og barna hennar á Ítalíu séu afar slæmar. Þá vísar kærandi til nýlegrar skýrslu um aðstæður einstaklinga sem teljist sérstaklega viðkvæmir og hafi verið endursendir til Ítalíu á grundvelli Dyflinnarreglugerðarinnar. Skýrslan sýni að sérstaklega viðkvæmir umsækjendur um alþjóðlega vernd standi frammi fyrir raunverulegri hættu á því að verða fyrir ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð við endursendingu til Ítalíu. Að lokum gerir kærandi athugasemd við að stofnunin hafi talið sér stætt á að synja þeim um efnismeðferð, og senda þau aftur til Ítalíu, þrátt fyrir að hafa viðurkennt viðkvæma stöðu þeirra í skilningi 6. tl. 3. gr. laga um útlendinga.

Kærandi gerir í greinargerð fyrirvara við lagastoð reglugerðar nr. 276/2018 um breytingu á reglugerð um útlendinga nr. 540/2017. Kærandi bendir m.a. á að þau atriði sem talin séu upp í dæmaskyni í 32. gr. a umræddrar reglugerðar geti ekki komið í stað heildarmats á einstaklingsbundnum aðstæðum umsækjanda hverju sinni. Kærandi telur að aðstæður hennar og barna hennar séu það einstaklingsbundnar og sérstakar að ekki verði framhjá þeim litið. Áréttar kærandi í því samhengi að frásögn hennar og þær heimildir sem hún hafi vísað til sýni fram á að hún og börn hennar hafi átt afar erfitt uppdráttar og upplifað alvarlega mismunun á Ítalíu. Þá telur kærandi að staða þeirra verði verulega síðri en staða almennings á Ítalíu, m.a. hvað varðar aðgengi að heilbrigðisþjónustu, félagslegri þjónustu og vinnumarkaði.

Kærandi vekur í greinargerð athygli á meginreglunni um einingu fjölskyldunnar í 3. mgr. 16. gr. mannréttindayfirlýsingar Sameinuðu þjóðanna. Þar komi m.a. fram að fjölskyldan sé í eðli sínu frumeining þjóðfélagsins og beri samfélagi og ríki að vernda hana. Þá sé mæðrum og börnum áréttuð sérstök vernd í barnasáttmálanum. Í ofangreindri 32. gr. a. sé að finna sérviðmið er varða börn og ungmenni þar sem komi m.a. fram að sé ólögráða barn í fylgd annars eða beggja foreldra skuli það almennt viðurkennt að hagsmunum barns sé best borgið með því að tryggja fjölskylduna sem heild og rétt hennar til að vera saman. Við það mat beri meðal annars að líta til þess hvort flutningur úr landi til viðtökulands muni hafa í för með sér hættu á að fjölskyldan aðskiljist eða muni aðskiljast. Kærandi kveði að ítölsk félagsmálayfirvöld hafi hótað að svipta hana forsjá, takist henni ekki að útvega húsnæði fyrir börnin sín þar í landi. Því sé hætta á því að fjölskyldan muni aðskiljast á Ítalíu. Íslensk stjórnvöld geti hins vegar tryggt einingu fjölskyldunnar með því að taka mál hennar til efnismeðferðar hér á landi.

Til stuðnings kröfu um efnismeðferð byggir kærandi í fyrsta lagi á því að ótækt sé að beita a-lið 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga þar sem hún njóti verndar 1. mgr. 42. gr., sbr. 3. mgr. 36. gr. sömu laga og 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu. Kærandi vísar til þess að íslenska ríkið sé bundið af grundvallarreglu þjóðaréttar um non-refoulement sem kveði á um að vísa fólki ekki brott þangað sem líf þess eða frelsi kunni að vera í hættu. Kærandi telur að túlkun íslenskra stjórnvalda á dómum Mannréttindadómstóls Evrópu sé röng og að með núverandi framkvæmd firri þau sig ábyrgð skv. framangreindri grundvallarreglu langt umfram efni. Kærandi vísar í tvo nánar tilgreinda dóma Mannréttindadómstólsins, máli sínu til stuðnings, og telur að við endursendingu hennar til Ítalíu muni íslensk stjórnvöld gerast brotleg við grundvallarregluna um non-refoulement. Jafnframt telur kærandi að við endursendingu til Ítalíu muni lífsgæði kæranda ekki aðeins versna verulega heldur muni lífskjör hennar ekki ná því lágmarki sem 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu kveði á um. Kærandi kveði að þörf hennar fyrir mannúðarvernd hér á landi sé sérstaklega brýn og að fyrir hendi séu sannfærandi mannúðarástæður. Með vísan til framangreinds telur kærandi að íslenskum stjórnvöldum sé skylt að taka mál hennar til efnismeðferðar á grundvelli 3. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.

Þá byggir kærandi kröfu um efnismeðferð í öðru lagi á því að uppi séu sérstakar ástæður í máli hennar í skilningi 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Kærandi telur margt benda til þess að hún sé einstaklingur í sérstaklega viðkvæmri stöðu, sbr. 6. tölul. 3. gr. laga um útlendinga, en hún sé einstæð móðir tveggja ungra barna, [...] og hafi mátt þola langvarandi ofbeldi sem hafi haft alvarleg áhrif á heilsufar hennar. Þann tíma sem hún hafi verið á Ítalíu hafi yfirvöld ekki komið auga á að hún væri [...] og hafi hún þ.a.l. ekki fengið viðeigandi aðstoð. Kærandi fjallar þá almennt um aðstæður [...] á Ítalíu. Í því sambandi vísar kærandi m.a. til skýrslu bandaríska utanríkisráðuneytisins [...]. Með vísan til framangreinds telur kærandi að staðhæfing Útlendingastofnunar í hinni kærðu ákvörðun að ítölsk stjórnvöld hafi unnið ötullega gegn hvers kyns [...] og ráðist í umsvifamiklar aðgerðir til að stemma stigu við slíku eigi sér ekki stoð í heimildum.

Kærandi vísar þá til úrskurða kærunefndar frá 29. maí 2018 nr. 242/2018 og 11. júlí sl. nr. 339/2019. Kærandi telur aðstæður í málunum tveimur svipa verulega til aðstæðna kæranda og barna hennar og vísar í því samhengi til jafnræðisreglu stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Kærandi sé kona af afrískum uppruna, með tvö ung börn á framfæri, en sálfræðingur á Göngudeild sóttvarna hafi metið það sem svo að kærandi sé að örmagnast og geti ekki með góðu móti annast börn sín án stuðnings. Kærandi telur ljóst að verði þeim gert að snúa aftur til Ítalíu muni þau standa frammi fyrir verulegu óöryggi vegna framangreindra einstaklingsbundinna aðstæðna þeirra. Heimildir bendi til þess að þau muni eiga erfitt með að nálgast félagslega þjónustu á Ítalíu. Þá þurfi kærandi á aðstoð heilbrigðissérfræðinga að halda til þess að vinna úr þeim atburðum sem hún hafi mátt þola, en aðgengi hennar að heilbrigðisaðstoð á Ítalíu hafi verið takmarkað.

Að því er varðar mat á því hvenær einstaklingur teljist eiga erfitt uppdráttar í viðtökuríki vísar kærandi til fyrri úrskurða kærunefndar frá 10. október 2017 nr. 550/2017 og 552/2017 og frá 24. október 2017 nr. 583/2017 og nr. 586/2017. Telur kærandi að eðli málsins samkvæmt valdi viðkvæm staða fjölskyldunnar því að hún muni eiga erfitt uppdráttar á Ítalíu, m.a. vegna þeirrar kerfislægu og alvarlegu mismununar sem þar þrífist gagnvart flóttafólki. Þá telur kærandi, með tilliti til ástands flóttamannamála á Ítalíu og sérstaklega viðkvæmrar stöðu þeirra, að horfur þeirra þar séu svo slæmar að ekki sé unnt að endursenda þau í slíkar aðstæður.

Þá áréttar kærandi að börn teljist ávallt til sérstaklega viðkvæms hóps umsækjenda um alþjóðlega vernd, hvort sem þau séu í fylgd umönnunaraðila eða ekki, og íslenskum stjórnvöldum sé skylt að hafa ávallt það sem barni sé fyrir bestu í forgangi þegar teknar eru ákvarðanir um málefni þess, sbr. 2. mgr. 1. gr. barnalaga nr. 76/2003 og 1. mgr. 3. gr. samnings Sameinuðu þjóðanna um réttindi barnsins. Þá gerir kærandi kröfu um að kærunefndin leggi ítarlegt mat á hagsmuni barnanna og hvað sé þeim fyrir bestu. Kærandi gerir alvarlegar athugasemdir við skort á því mati hjá Útlendingastofnun og telur ljóst að réttindi barnanna hafi ekki verið höfð að leiðarljósi, heldur aðeins afleidd af réttindum móðurinnar. Telur kærandi ljóst að það þjóni ekki hagsmunum þeirra að vera send til Ítalíu með móður sinni þar sem þeirra bíði ekkert annað en öryggisleysi, heimilisleysi og óvissa sem geti haft alvarlegar afleiðingar fyrir svo ung börn.

Með vísan til alls ofangreinds telur kærandi óumdeilanlegt að sérstakar ástæður séu uppi í máli hennar í skilningi 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Íslenskum stjórnvöldum beri því skylda til þess að taka umsókn fjölskyldunnar til efnismeðferðar.

Þann 27. september 2019 bárust kærunefnd þær upplýsingar að kærandi hafi verið tilkynnt til Barnaverndar [...] vegna áhyggja af framkomu hennar við börn sín. Við skoðun Barnaverndar hafi kærandi komið vel fyrir sjónir og hafi ekkert komið fram sem hafi bent til misbrests í samskiptum hennar við börnin. Kærandi hafi óskað eftir aðstoð með börnin en Barnavernd hafi ekki séð ástæðu til að setja upp meðferðaráætlun. Sótt hafi verið um leikskólapláss fyrir A og hafi málinu verið lokað hjá Barnavernd án frekari afskipta.

V. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála

Réttarstaða barns kæranda

Í 2. mgr. 10. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016 segir að ákvarðanir sem varði barn skuli teknar með það sem því sé fyrir bestu að leiðarljósi, því tryggður réttur til að tjá skoðanir sínar í málum sem það varði og að tekið sé tillit til skoðana barnsins í samræmi við aldur þess og þroska. Í 3. mgr. 25. gr. laga um útlendinga kemur fram að við ákvörðun sem sé háð mati stjórnvalds skuli huga að öryggi barns, velferð þess og félagslegum þroska og möguleika þess til að sameinast fjölskyldu sinni. Í 32. gr. a reglugerðar um útlendinga kemur m.a. fram að sé ólögráða barn í fylgd annars eða beggja foreldra skal það almennt viðurkennt að hagsmunum barns sé best borgið með því að tryggja fjölskylduna sem heild og rétt hennar til að vera saman.

Kærunefnd hefur farið yfir gögn málsins, þ. á m. viðtöl við kæranda hjá Útlendingastofnun og gögn um heilsufar hennar og barna hennar. Það er mat nefndarinnar að allt bendi til þess að hagsmunum A og B sé best borgið með því að tryggja rétt fjölskyldunnar til að vera saman og að réttarstaða A og B verði ákvörðuð í samræmi við meginregluna um einingu fjölskyldunnar. Börnin A og B eru í fylgd móður sinnar og verður því tekin afstaða til mála fjölskyldunnar í einum úrskurði.

Ákvæði 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga

Í 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga er mælt fyrir um að umsókn um alþjóðlega vernd skuli tekin til efnismeðferðar nema undantekningar sem greindar eru í a-, b- og c-liðum ákvæðisins eigi við. Samkvæmt a-lið 1. mgr. 36. gr. er stjórnvöldum heimilt að synja því að taka umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar hafi umsækjandi komið til landsins að eigin frumkvæði eftir að hafa hlotið virka alþjóðlega vernd eða annars konar vernd í öðru ríki eða ef hann, eftir að hafa dvalist í ríki þar sem hann þurfti ekki að sæta ofsóknum, gat óskað eftir því að fá viðurkennda stöðu sem flóttamaður og, ef hann var talinn flóttamaður, fengið vernd í samræmi við alþjóðasamning um stöðu flóttamanna.

Samkvæmt fyrirliggjandi gögnum málanna eru kærandi og börn hennar A og B með stöðu flóttamanns á Ítalíu. Meðal gagna málsins eru gild auðkennisskilríki útgefin af ítölskum stjórnvöldum fyrir kærendur og börn hennar. Að mati kærunefndar felur sú vernd sem kærandi og börn hennar A og B njóta á Ítalíu í sér virka alþjóðlega vernd í skilningi a-liðar 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga en mögulega sé þörf á að endurnýja dvalarleyfi þeirra.

Einstaklingsbundnar aðstæður kæranda

Kærandi er kona á [...]. Hún kom hingað til lands ásamt tveimur börnum sínum. Samkvæmt gögnum málsins er kærandi almennt við góða líkamlega heilsu, en hún hafi þó m.a. fengið lyf vegna höfuðverks og hás blóðþrýstings. Í viðtölum hjá Útlendingastofnun kvaðst kærandi m.a. hafa verið [...] í heimaríki. Þá kvaðst kærandi hafa framfleytt sér [...] á Ítalíu og ber frásögn hennar með sér að hún kveðist vera [...]. Gögn málsins bera með sér að kærandi hafi sótt sálfræðiviðtöl hjá Göngudeild sóttvarna í tvö skipti. Það hafi verið mat áðurnefnds sálfræðings að kærandi væri þreytt og hafi þörf fyrir aðstoð við umönnun A og B.

Í gögnum um heilsufar barnanna kemur m.a. fram að A og B séu almennt við góða líkamlega heilsu.

Í ljósi ofangreinds og með hliðsjón af ungum aldri barna kæranda, m.a. í ljósi þess að kærandi er hér á landi án föður A og B, er það mat kærunefndar að kærandi og A og B hafi sérþarfir í skilningi 6. tölul. 3. gr. laga um útlendinga sem taka hefur þurft tillit til við meðferð málsins.

Aðstæður á Ítalíu

Kærunefnd útlendingamála hefur lagt mat á aðstæður á Ítalíu, m.a. með hliðsjón af eftirfarandi skýrslum og gögnum:

Italy 2018 Human Rights Report (United States Department of State, 13. mars 2019);
Asylum Information Database. Country Report – Italy (European Council on Refugees and Exiles, apríl 2019);
World Report 2019 – European Union (Human Rights Watch, 17. janúar 2019);
Annual Report on the Situation of Asylum in the European Union 2018 (European Asylum Support Office, 24. júní 2019);
Report concerning the implementation of the Council of Europe Convention on Action against Trafficking in Human Beings by Italy (Council of Europe: Group of Experts on Action against Trafficking in Human Beings, 25. janúar 2019);
2019 Trafficking in Persons Report – Italy (United States Department of State, 20. júní 2019);
Freedom in the World 2019 – Italy (Freedom House, 4. febrúar 2019);
Amnesty International Report 2017/18 - Italy (Amnesty International, 22. febrúar 2018);
Wave Country Report 2017 (Women against Violence Europe, mars 2018);
The Journey of Hope: Education for Refugee and Unaccompanied Children in Italy (Education International Research, 31. maí 2017);
Concluding observations of the Committee on the Elimination of Racial Discrimination (UN Committee on the Elimination of Racial Discrimination, 17. febrúar 2017);
Integration of Refugees in Greece, Hungary and Italy: Comparative Analysis (European Parliament, desember 2017);
Investing in Children´s Services – Improving Outcomes (European Social Network, 2016);
ECRI Report on Italy (European Commission against Racism and Intolerance, 7. júní 2016);
Reception conditions in Italy. Report of the current situation of asylum seekers and beneficiaries of protection, in particular Dublin returnees (Swiss Refugee Council, ágúst 2016);
Submission by the United Nations High Commissioner for Refugees. For the Office of the High Commissioner for Human Rights’ Compilation Report – Universal Periodic Review: Italy (UNHCR, mars 2014);
UNHCR Recommendations on Important Aspects of Refugee Protection in Italy (UNHCR, júlí 2013);
Upplýsingar af vefsíðu Istituto Nazionale della Previdenza Sociale/INPS (https://www.inps.it);
Upplýsingar af vefsíðu framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins (http://ec.europa.eu);
Upplýsingar af vefsíðu OSCE Office for Democratic Institutions and Human Rights (http://hatecrime.osce.org/italy) og
Upplýsingar af vefsíðu ítalska flóttamannaráðsins (í. Consiglio Italiano per I Rifugiati - http://www.cir-onlus.org/en/).

Samkvæmt ofangreindum gögnum eru dvalarleyfi einstaklinga með réttarstöðu flóttamanns og einstaklinga með viðbótarvernd gefin út til fimm ára en að þeim tíma liðnum geta handhafar sótt um ótímabundið dvalarleyfi á Ítalíu. Einstaklingar með réttarstöðu flóttamanns geta öðlast ríkisborgararétt að fimm árum liðnum en einstaklingar með viðbótarvernd að tíu árum liðnum. Einstaklingar með réttarstöðu flóttamanns fá ferðaskilríki (í. documenti di viaggio) með fimm ára gildistíma en handhafar viðbótarverndar geta fengið svonefnt ferðaleyfi (í. titolo di viaggio). Af framangreindum gögnum verður þó ekki séð að á Ítalíu sé munur á réttindum einstaklinga með réttarstöðu flóttamanns og handhafa viðbótarverndar hvað snertir aðgang að húsnæði, heilbrigðisþjónustu og atvinnuleyfi.

Í skýrslu Asylum Information Database kemur m.a. fram að húsnæðisaðstoð við einstaklinga sem njóta alþjóðlegrar verndar á Ítalíu sé af skornum skammti. Ítölsk yfirvöld reka þó búsetuúrræðin SIPROIMI (e. System for the Protection of Beneficiaries of International Protection and Unaccompanied Foreign Minors) sem eru nánast eingöngu ætluð handhöfum alþjóðlegrar verndar og fylgdarlausum börnum. Þegar einstaklingar hafa fengið inngöngu í SIPROIMI úrræði mega þeir dvelja þar í sex mánuði. Aftur á móti eru ekki nógu mörg SIPROIMI úrræði til að mæta þeim fjölda sem hefur fengið alþjóðlega vernd. Í framangreindum skýrslum kemur jafnframt fram að sambærileg félagsleg húsnæðisúrræði á vegum sveitarfélaga séu aðgengileg einstaklingum sem njóta alþjóðlegrar verndar og ítölskum ríkisborgurum, þó að einhver dæmi séu um að sveitarfélög geri kröfu um búsetu á Ítalíu í tiltekinn tíma til að öðlast rétt til aðgangs að slíkum úrræðum.

Þá kemur fram í framangreindum skýrslum að einstaklingar sem njóta alþjóðlegrar verndar og hafa dvalarleyfi á Ítalíu hafa sama rétt til atvinnuþátttöku og ítalskir ríkisborgarar. Hins vegar sé atvinnuleysi mikið og eigi útlendingar oft í erfiðleikum með að finna atvinnu við hæfi. Einstaklingar sem njóta alþjóðlegrar verndar á Ítalíu eiga almennt sama rétt og ítalskir ríkisborgar til velferðarþjónustu sem er m.a. veitt af tryggingastofnun ríkisins (í. Istituto Nazionale della Previdenza Sociale/INPS) og sveitarfélögum. Þjónustan getur eftir atvikum falið í sér m.a. atvinnuleysisbætur, fæðingarorlof og fjölskyldubætur. Búseta á tilteknu svæði er ekki skilyrði fyrir félagslegri þjónustu, en í einhverjum tilvikum er gerð krafa um búsetu á Ítalíu í ákveðinn tíma, t.a.m. er tiltekin aðstoð við framfærslu eingöngu veitt einstaklingum sem hafa búið í tíu ár á Ítalíu.

Hægt er að skrá fæðingu barns á spítala innan þriggja daga frá fæðingu eða síðar í sveitarfélagi viðkomandi að framlögðum persónuskilríkum. Foreldrar barna á aldrinum þriggja mánaða til tveggja ára geta sótt um aðgang að vöggustofum en aðgengi að þeim og gjöldum er stjórnað af hverju sveitarfélagi fyrir sig. Börn á aldrinum þriggja til sex ára eiga þá að geta fengið aðgang að leikskólum, og í einhverjum tilvikum bjóða sveitarfélög upp á lækkuð gjöld, falla frá gjöldum eða bjóða forgang að plássi þegar aðstæður krefjast slíks og tiltekin skilyrði eru uppfyllt. Í skýrslu Asylum Information Database og skýrslu samtakanna Education International Research kemur m.a. fram að ítölsk lög kveði á um skólaskyldu til 16 ára aldurs. Öll börn sem dvelja á ítölsku yfirráðasvæði eiga því rétt á skyldubundinni menntun frá sex til 16 ára aldurs, til jafns við ítalska ríkisborgara, án tillits til réttarstöðu þeirra á Ítalíu og án endurgjalds. Þá eiga erlend börn rétt á sérstakri aðstoð hafi þau sérþarfir og jafnframt bjóða sumir skólar upp á sérstakt undirbúningsnámskeið til að aðstoða erlenda nemendur við að aðlagast skólanum. Þegar erlend börn leggja fram umsókn um skólavist þá er krafist sömu upplýsinga um barnið og hjá ítölskum börnum og skortur á framlagningu gagna á ekki að koma í veg fyrir að barn sé skráð í skólann. Í framangreindum gögnum kemur fram að einstaklingar sem hlotið hafa alþjóðlega vernd eiga sama rétt og ítalskir ríkisborgarar til lögboðinnar heilbrigðisþjónustu, þ. á m. til endurgjaldslausrar ungbarnaverndar, að því gefnu að þeir hafi skráð sig inn í heilbrigðiskerfið. Slík skráning er háð því að umsækjandi hafi skráð lögheimili sem eðli máls samkvæmt getur verið hindrun fyrir einstaklinga sem eru án fastrar búsetu. Í ofangreindri skýrslu Asylum Information Database kemur fram að skráning í heilbrigðiskerfið gildi jafn lengi og dvalarleyfi einstaklings og falli ekki sjálfkrafa úr gildi á meðan á málsmeðferð endurnýjunar dvalarleyfisins standi. Í framkvæmd geti þó einstaklingar með útrunnin dvalarleyfi átt í erfiðleikum með að nálgast heilbrigðisþjónustu. Einstaklingar þurfa almennt að greiða hluta þess kostnaðar sem fellur til vegna heilbrigðisþjónustu sem þeir nýta sér en frá því eru þó undantekningar, t.d. í þeim tilvikum þegar einstaklingar eru utan vinnumarkaðar og án annarrar framfærslu. Í skýrslu Asylum Information Database kemur þó fram að mismunandi túlkun á reglum um greiðsluþátttöku sjúklinga hafi leitt til þess að í sumum sveitarfélögum hafi verið gerð krafa um að einstaklingar sem njóta alþjóðlegrar verndar en eru utan vinnumarkaðar greiði kostnað við heilbrigðisþjónustu. Samkvæmt framangreindum heimildum eru því ýmsar aðgangshindranir til staðar þegar kemur að heilbrigðiskerfinu á Ítalíu.

Af framangreindum skýrslum verður ráðið að fordómar í garð fólks af erlendum uppruna sé vandamál á Ítalíu en ítölsk yfirvöld hafi gripið til aðgerða til að sporna við kynþáttafordómum og mismunun á grundvelli kynþáttar, m.a. með lagasetningu. Í kjölfar athugasemda alþjóðlegra eftirlitsnefnda, stofnana og frjálsra félagasamtaka hafa ítölsk stjórnvöld tekið mikilvæg skref í þá átt að vinna gegn kynþáttafordómum, mismunun á grundvelli kynþáttar og hatursglæpum, þ. á m. með aðgerðaráætlun gegn kynþáttahyggju (e. National Action Plan against Racism, Xenophobia and Intolerance). Þá hefur rannsóknum og ákærum fjölgað í málum er varða mismunun, hatursorðræðu og hatursglæpi á grundvelli kynþáttar og þjóðernis. Framangreindar skýrslur bera enn fremur með sér að almenningur á Ítalíu geti leitað sér aðstoðar ítalskra löggæsluyfirvalda vegna ofbeldisbrota og hótana.

Í ofangreindum skýrslum, þ.m.t. skýrslu United States Department of State, kemur fram að ítölsk stjórnvöld hafi ekki náð að útrýma mansali en hafi þó á undanförnum árum gripið til ýmissa aðgerða í því skyni að berjast gegn því, m.a. með gerð og eftirfylgni með aðgerðaráætlun gegn mansali (e. National Action Plan against Trafficking in and Serious Exploitation of Human Beings) og með aukinni samvinnu ríkisstofnana og frjálsra félagasamtaka. Þá hefur Ítalía á undanförnum árum sett aukið fjármagn í rannsóknir á mansali í landinu sem og til ýmissa frjálsra félagasamtaka sem aðstoða þolendur mansals. Meðal úrræða sem eru til staðar á Ítalíu eru sérstök húsnæðisathvörf fyrir þolendur mansals. Auk þess hefur verið lögð áhersla á þjálfun lögreglumanna og annarra viðeigandi starfsmanna í þessum málaflokki.

Ákvæði 3. mgr. 36. gr. laga um útlendinga

Í 3. mgr. 36. gr. laganna kemur fram að ef beiting 1. mgr. myndi leiða til þess að brotið væri gegn 42. gr., t.d. vegna aðstæðna í því ríki sem senda á umsækjanda til, skuli taka umsókn til efnismeðferðar. Í 1. mgr. 42. gr. laga um útlendinga er kveðið á um að ekki sé heimilt að senda útlending eða ríkisfangslausan útlending til svæðis þar sem hann hefur ástæðu til að óttast ofsóknir, sbr. 37. og 38. gr., eða vegna svipaðra aðstæðna og greinir í flóttamannahugtakinu er í yfirvofandi hættu á að láta lífið eða verða fyrir ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð. Þá segir í 2. mgr. ákvæðisins að 1. mgr. eigi einnig við um sendingu útlendings til svæðis þar sem ekki er tryggt að hann verði ekki sendur áfram til slíks svæðis sem greinir í 1. mgr. Við túlkun á inntaki 42. gr. laga um útlendinga telur kærunefnd jafnframt að líta verði til þess að ákvörðun aðildarríkis um brottvísun eða frávísun sem setur einstakling í raunverulega hættu á að verða fyrir pyndingum, ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu er í andstöðu við 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu, sbr. lög nr. 62/1994, sbr. jafnframt 68. gr. stjórnarskrár lýðveldisins Íslands, nr. 33/1944.

Í dómaframkvæmd Mannréttindadómstóls Evrópu hefur verið byggt á því að sú meðferð sem einstaklingur á von á við brottvísun eða frávísun verði að ná tilteknu lágmarks alvarleikastigi til að ákvörðunin verði talin brot á 3. gr. mannréttindasáttmálans. Horfa verði til allra aðstæðna í fyrirliggjandi máli, svo sem lengdar og eðlis meðferðar, andlegra og líkamlegra áhrifa hennar auk stöðu einstaklings hverju sinni, svo sem kyns, aldurs og heilsufars. Við mat á umræddu alvarleikastigi hefur dómstólinn jafnframt litið til annarra þátta, t.d. hvort einstaklingurinn er í viðkvæmri stöðu, sbr. t.d. dóm Mannréttindadómstóls Evrópu í máli Khlaifia o.fl. gegn Ítalíu (nr. 16483/12) frá 15. desember 2016.

Í ákvörðun í máli Samsam Mohammed Hussein o.fl. gegn Hollandi og Ítalíu (nr. 27725/10) frá 2. apríl 2013 kemur m.a. fram að það eitt að efnahagsstaða einstaklings versni við frávísun eða brottvísun frá aðildarríki nái ekki alvarleikastigi 3. gr. mannréttindasáttmálans. Þá verði greinin ekki túlkuð þannig að í henni felist skylda aðildarríkja til að sjá einstaklingum sem njóta alþjóðlegrar verndar fyrir húsnæði eða fjárhagsaðstoð sem geri þeim kleift að viðhalda ákveðnum lífskjörum. Dómstóllinn áréttaði jafnframt að einstaklingur sem stendur til að vísa brott geti ekki gert kröfu um áframhaldandi dvöl í ríki í því skyni að njóta þar heilbrigðis- eða félagsþjónustu. Veruleg skerðing lífsgæða sé ekki nægjanleg til að valda broti á 3. gr. mannréttindasáttmálans nema sérstaklega sannfærandi mannúðarástæður mæltu gegn endursendingu.

Að mati kærunefndar eru ekki fyrir hendi sérstaklega sannfærandi mannúðarástæður sem mæla gegn endursendingu í málinu enda telur nefndin að ekki hafi verið sýnt fram á að horfur kæranda og barna hennar á Ítalíu, að því er varðar efnisleg gæði, líkamlega eða andlega heilsu, séu þess eðlis að raunveruleg og yfirvofandi hætta sé á að þau mæti erfiðleikum sem eru nægilega alvarlegir til að falla innan gildissviðs 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu, sjá til hliðsjónar t.d. ákvörðun Mannréttindadómstóls Evrópu í máli E.T. og N.T. gegn Sviss og Ítalíu (nr. 79480/13) frá 30. maí 2017. Því er það mat kærunefndar að einstaklingsbundnar aðstæður kæranda og barna hennar séu ekki slíkar að endursending þeirra þangað verði talin ómannúðleg eða vanvirðandi meðferð. Með vísan til umfjöllunar um aðstæður einstaklinga sem njóta alþjóðlegrar verndar á Ítalíu er það niðurstaða kærunefndar að synjun á efnismeðferð umsókna kæranda og barna hennar um alþjóðlega vernd hér á landi leiði ekki til brots gegn 1. mgr. 42. gr. laga um útlendinga, sbr. jafnframt 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu. Þar sem kærandi nýtur alþjóðlegrar verndar á Ítalíu telur kærunefnd að tryggt sé að hún og börn hennar verði ekki send áfram til annars ríkis þar sem líf þeirra eða frelsi kann að vera í hættu, sbr. 2. mgr. 42. gr. laga um útlendinga.

Ákvæði 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga

Í 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga kemur fram að ef svo standi á sem greini í 1. mgr. skuli þó taka umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar ef útlendingurinn hefur slík sérstök tengsl við landið að nærtækast sé að hann fái hér vernd eða ef sérstakar ástæður mæli annars með því. Í 32. gr. a og 32. gr. b reglugerðar um útlendinga nr. 540/2017, sbr. 4. mgr. 36. gr. laganna, koma fram viðmið varðandi mat á því hvort taka skuli umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar vegna sérstakra tengsla eða ef sérstakar ástæður mæla með því. Þá segir í 2. mgr. 36. gr. laganna að ef meira en 12 mánuðir hafa liðið frá því að umsókn um alþjóðlega vernd barst fyrst íslenskum stjórnvöldum og tafir á afgreiðslu hennar eru ekki á ábyrgð umsækjanda sjálfs skal taka hana til efnismeðferðar.

Af hálfu kæranda er á því byggt að sérstakar ástæður séu fyrir hendi í málinu vegna kerfislægrar mismununar gegn einstaklingum sem njóta alþjóðlegrar verndar á Ítalíu. Hana hafi skort félagslegan stuðning, aðstoð við atvinnuleit og aðstoð yfirvalda á Ítalíu [...]. Þótt skýrslur um aðstæður á Ítalíu bendi til þess að aðstæður einstaklinga sem njóta alþjóðlegrar verndar þar séu um margt lakari en aðstæður þeirra hér á landi, m.a. m.t.t. inntaks félagslegrar aðstoðar og aðgangs að félagslegum húsnæðisúrræðum, er það mat nefndarinnar að almennar aðstæður einstaklinga sem njóta alþjóðlegrar verndar á Ítalíu séu ekki þess eðlis að þær, einar og sér, teljist til sérstakra ástæðna. Í því sambandi hefur nefndin jafnframt litið til þess sem fram kemur í 32. gr. a reglugerðar um útlendinga að efnahagslegar ástæður geti ekki talist til sérstakra ástæðna. Við mat á einstaklingsbundnum aðstæðum kæranda og barna hennar að þessu leyti telur kærunefnd ekki unnt að líta framhjá því að samkvæmt frásögn kæranda og öðrum gögnum málsins hefur hún dvalið á Ítalíu í 12 ár. Er því mat nefndarinnar að aðstæður þeirra séu ekki þess eðlis að önnur sjónarmið eigi að gilda í málinu en að framan hafa verið rakin.

Þau gögn sem kærunefnd hefur kynnt sér benda jafnframt til þess að telji kærandi sér mismunað eða óttist hún um öryggi sitt og A og B að einhverju leyti á Ítalíu séu þarlend yfirvöld í stakk búin til þess að veita henni og börnum hennar fullnægjandi vernd. Kærandi geti því leitað aðstoðar hjá þar til bærum stjórnvöldum. Af framangreindum gögnum um aðstæður á Ítalíu verður jafnframt ráðið að þótt fordómar og mismunun á grundvelli kynþáttar séu til staðar á Ítalíu búi ítölsk stjórnvöld yfir fullnægjandi úrræðum til að bregðast við þeim. Kærunefnd áréttar að framangreind gögn beri með sér að ítölsk löggæsluyfirvöld hafi yfir að ráða fullnægjandi úrræðum til að bregðast við hótunum og ofbeldisbrotum sem íbúar landsins og þeir sem dvelja þar verði fyrir. [...]. Eins og að framan greinir hafa einstaklingar sem njóta alþjóðlegrar verndar sambærilegan aðgang að lögum að félagsþjónustu á vegum ítalska ríkisins og ítalskir ríkisborgarar. Hindranir sem einstaklingar sem njóta alþjóðlegrar verndar þar kunna að þurfa að yfirstíga til að fá aðgang að umræddri þjónustu fela að mati nefndarinnar ekki í sér alvarlega mismunun. Að mati kærunefndar bera gögn málsins því ekki með sér að kærandi og börn hennar muni eiga erfitt uppdráttar í viðtökuríki vegna alvarlegrar mismununar eða að þær geti af sömu ástæðu vænst þess að staða þeirra verði verulega síðri en staða almennings í viðtökuríki, sbr. áðurnefnd viðmið í 32. gr. a reglugerðar um útlendinga.

Þá eru að mati kærunefndarinnar ekki forsendur til annars en að leggja til grundvallar að kærandi og börn hennar geti leitað sér fullnægjandi heilbrigðisþjónustu í samræmi við þarfir sínar en eins og áður hefur verið rakið eiga einstaklingar sem hlotið hafa alþjóðlega vernd á Ítalíu að lögum sama rétt á heilbrigðisþjónustu og félagslegri aðstoð og ríkisborgarar Ítalíu þó að þeir þurfi í einhverjum tilvikum að yfirstíga ákveðnar hindranir til að sækja þá þjónustu, til að mynda skilyrði um skráningu. Samkvæmt framlögðum gögnum kæranda, sem stafa m.a. frá heilbrigðisyfirvöldum á Ítalíu, og framburði kæranda hafa hún og börn hennar haft aðgang að heilbrigðiskerfinu á Ítalíu en kærandi kvaðst þó hafa þurft að greiða að einhverju leyti fyrir þjónustuna og lyf. Kærunefnd telur að gögn málsins bendi ekki til þess að þau glími við mikil og alvarleg veikindi sem meðferð er aðgengileg við hér á landi en ekki í viðtökuríki, sbr. viðmið í 32. gr. a reglugerðar um útlendinga. Í því sambandi er áréttað að samkvæmt ákvæðinu telst meðferð að öllu jöfnu ekki óaðgengileg þótt greiða þurfi fyrir hana. Þá er það mat nefndarinnar að ekki sé fyrir hendi ástæða er varðar heilsufar þeirra sem sé svo einstaklingsbundin og sérstök að ekki verði framhjá henni litið, sbr. 32. gr. a reglugerðar um útlendinga.

Í 32. gr. a reglugerðar um útlendinga koma fram sérviðmið er varða börn og ungmenni. Þar segir m.a. að við mat á því hvort taka skuli umsókn til efnismeðferðar vegna sérstakra ástæðna skuli hagsmunir barnsins hafðir að leiðarljósi. Þá segir að við mat á hagsmunum barns skuli meðal annars líta til þess hvort flutningur til viðtökuríkis hafi í för með sér hættu á að fjölskyldan aðskiljist eða muni aðskiljast. Líkt og að framan er rakið eru kærandi og börn hennar A og B handhafar alþjóðlegrar verndar á Ítalíu. Kærunefnd leggur því til grundvallar að úrræði séu í boði fyrir kæranda að því er varðar börn hennar. Það er þá mat kærunefndar, á grundvelli þeirra gagna sem liggja fyrir í málinu, að flutningur kæranda og barna hennar til Ítalíu muni ekki hafa í för með sér hættu á að fjölskyldan aðskiljist. Þá benda gögn og framburður kæranda til þess að börnum kæranda standi til boða aðgangur að menntakerfinu á Ítalíu, m.a. leikskólum. Að öðru leyti og með vísan til niðurstöðu í máli kæranda og umfjöllunar um aðstæður barna með alþjóðlega vernd á Ítalíu er það mat kærunefndar að flutningur fjölskyldunnar til Ítalíu samrýmist hagsmunum barnanna þegar litið er m.a. til öryggis þeirra, velferðar og félagslegs þroska, sbr. 3. mgr. 25. gr. laga um útlendinga.

Að öðru leyti er það mat nefndarinnar að ekki séu fyrir hendi sérstakar ástæður í máli kæranda. Í ljósi alls ofangreinds er það niðurstaða kærunefndar að rétt sé að synja því að taka til efnismeðferðar umsóknir barna kæranda um alþjóðlega vernd hér á landi með vísan til a-liðar 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga enda er það niðurstaða nefndarinnar að það sé ekki andstætt réttindum barna kæranda að umsóknir þeirra verði ekki tekin til efnismeðferðar hér á landi. Vegna athugasemdar í greinargerð kæranda tekur kærunefnd fram að aðstæður kæranda eru ekki sambærilegar aðstæðum sem fjallað var um í úrskurðum kærunefndar útlendingamála nr. 550/2017 og nr. 552/2017 frá 10. október 2017 og úrskurðum nr. 583/2017 og nr. 586/2017 frá 24. október 2017. Kærunefnd telur að ekki sé hægt að jafna stöðu kæranda við stöðu kærenda í framangreindum úrskurðum, m.a. þar sem ekki sé um að ræða sömu viðtökuríki. Að því er varðar tilvísun kæranda til úrskurða kærunefndar nr. 242/2018 frá 29. maí 2018 og nr. 339/2019 frá 11. júlí sl. er það mat kærunefndar að ekki sé hægt að jafna stöðu kæranda við stöðu kærenda í þeim úrskurðum, m.a. þegar litið er til einstaklingsbundinna aðstæðna kærenda.

Það er jafnframt mat kærunefndar að málsástæður kæranda að öðru leyti verði ekki taldar til sérstakra ástæðna í skilningi 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.

Að teknu tilliti til einstaklingsbundinna aðstæðna kæranda og barna hennar er það mat kærunefndar að ekki séu fyrir hendi sérstakar ástæður sem mæli með því að mál þeirra verði tekin til efnismeðferðar hér á landi, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.

Kærandi kvaðst í viðtali hjá Útlendingastofnun þann 24. apríl 2019 ekki hafa sérstök tengsl við Ísland. Þar að auki er ekkert í gögnum málanna sem bendir til þess að hún eða börn hennar hafi slík tengsl við landið að beita beri ákvæði 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.

Þá telur kærunefnd ljóst að síðari málsliður 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga eigi ekki við í málum kæranda og barna hennar þar sem ekki eru liðnir 12 mánuðir frá því að þau sóttu um alþjóðlega vernd hér á landi, en þau lögðu fram umsóknir sínar þann 2. apríl 2019.

Athugasemdir kæranda við ákvörðun Útlendingastofnunar

Svo sem fram hefur komið gerir kærandi m.a. athugasemd við beitingu Útlendingastofnunar á reglugerð nr. 276/2018, um breytingu á reglugerð um útlendinga auk þess að gera fyrirvara við lagastoð reglugerðarinnar. Þá gerir kærandi frekari athugasemdir við ákvörðun Útlendingastofnunar, m.a. við mat á aðstæðum hennar og barna hennar á Ítalíu.

Eins og að framan greinir hefur kærunefnd lagt einstaklingsbundið mat á umsókn kæranda og komist að niðurstöðu um að synja henni og börnum hennar um efnismeðferð með vísan til ákvæða laga um útlendinga eins og þau hafa verið útfærð í reglugerð um útlendinga. Er niðurstaða í málinu byggð á túlkun kærunefndar á framangreindum ákvæðum og sjónarmiðum sem nefndin telur málefnaleg en áður hefur komið fram í úrskurðum kærunefndar að reglugerðina skortir ekki lagastoð. Þá hefur kærunefnd endurskoðað alla þætti málsins og komist að sömu niðurstöðu og Útlendingastofnun. Að mati kærunefndar er því ekki tilefni til frekari umfjöllunar um athugasemdir kæranda.

Frávísun

Samkvæmt gögnum máls kom kærandi hingað til lands þann 2. apríl 2019 og sótti um alþjóðlega vernd þann sama dag. Eins og að framan greinir hefur umsóknum kæranda og A og B um alþjóðlega vernd verið synjað um efnismeðferð og hafa þau því ekki tilskilin leyfi til dvalar enda verður að líta á umsóknir þeirra um alþjóðlega vernd sem áform um að dveljast í landinu meira en 90 daga, sbr. til hliðsjónar 3. mgr. 42. gr. reglugerðar um útlendinga. Verður kæranda og börnum hennar því vísað frá landinu á grundvelli c-liðar 1. mgr. 106. gr. laga um útlendinga, sbr. 2. og 5. mgr. 106. gr. laganna, enda höfðu þau verið hér á landi í innan við níu mánuði þegar málsmeðferð umsókna þeirra hófst hjá Útlendingastofnun.

Samantekt

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið þykir rétt að staðfesta ákvarðanir Útlendingastofnunar.

Athygli kæranda er vakin á því að skv. 6. mgr. 104. gr. laga um útlendinga frestar málshöfðun fyrir dómstólum til ógildingar á endanlegri ákvörðun um að útlendingur skuli yfirgefa landið ekki framkvæmd hennar. Að kröfu útlendings getur kærunefnd útlendingamála þó ákveðið að fresta réttaráhrifum endanlegrar ákvörðunar sé talin ástæða til þess. Krafa þess efnis skal gerð ekki síðar en sjö dögum frá birtingu endanlegrar ákvörðunar. Skal frestun bundin því skilyrði að útlendingur beri málið undir dómstóla innan fimm daga frá birtingu ákvörðunar um frestun réttaráhrifa úrskurðar og óski eftir að það hljóti flýtimeðferð. Nú er beiðni um flýtimeðferð synjað og skal þá mál höfðað innan sjö daga frá þeirri synjun. Þó getur kærunefnd útlendingamála tekið ákvörðun um að fresta framkvæmd ef sýnt er fram á að verulega breyttar aðstæður hafi skapast frá því að endanleg ákvörðun var tekin.

Kæranda er leiðbeint um að með úrskurði kærunefndar nr. 350/2019, dags. 28. ágúst 2019, ákvað nefndin að breyta túlkun sinni á því hvenær sá frestur sem vísað er til í 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga telst vera liðinn. Kom þar fram að miðað yrði við lok þess stjórnsýslumáls sem hefst með framlagningu umsóknar um alþjóðlega vernd en ekki við flutning kæranda úr landi. Þessi breytta stjórnsýsluframkvæmd leiðir til þess að töf á flutningi kæranda úr landi eftir að úrskurður kærunefndar hefur verið birtur hefur ekki lengur sjálfstæða þýðingu fyrir þann frest sem 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga tekur til.

Úrskurðarorð

Ákvörðun Útlendingastofnunar er staðfest.

The decision of the Directorate of Immigration is affirmed.

Anna Tryggvadóttir

Árni Helgason Bjarnveig Eiríksdóttir

Efnisorð

Kærunefnd útlendingamála