Úrskurður nr. 438/2017
KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA
Þann 15. ágúst 2017 er kveðinn upp svohljóðandi
úrskurður nr. 438/2017
í stjórnsýslumáli nr. KNU17060026
Kæra [...]
á ákvörðun
Útlendingastofnunar
I. Kröfur, kærufrestir og kæruheimild
Þann 13. júní 2017 kærði [...], fd. [...], ríkisborgari [...] (hér eftir nefndur kærandi) ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 19. maí 2017, um að taka ekki til efnismeðferðar umsókn hans um alþjóðlega vernd á Íslandi og endursenda hann til Ítalíu.
Kærandi krefst þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að Útlendingastofnun verði gert að taka umsókn hans um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar með vísan til 3. mgr. 36. gr, sbr. 42. gr. og 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016.
Fyrrgreind ákvörðun er kærð á grundvelli 7. gr. laga um útlendinga og barst kæran fyrir lok kærufrests.
II. Málsmeðferð
Kærandi lagði fram umsókn um alþjóðlega vernd á Íslandi þann 15. mars 2017. Við leit að fingraförum kæranda í Eurodac gagnagrunninum, þann sama dag, kom í ljós að fingraför hans höfðu verið skráð í grunninn af yfirvöldum í Ungverjalandi og á Ítalíu. Þann 17. mars 2017 var beiðni um viðtöku kæranda og umsóknar hans um alþjóðlega vernd beint til yfirvalda á Ítalíu, sbr. b-lið 1. mgr. 18. gr. reglugerðar Evrópuþingsins og ráðsins (ESB) nr. 604/2013 (hér eftir nefnd Dyflinnarreglugerðin). Ekki barst svar frá ítölskum yfirvöldum innan tilskilinna tímamarka. Taldist beiðnin því hafa verið samþykkt og Ítalía bera ábyrgð á umsókn kæranda um alþjóðlega vernd, sbr. 2. mgr. 25. gr. Dyflinnarreglugerðarinnar, og var bréf þess efnis sent til ítalskra stjórnvalda þann 3. apríl 2017. Þann 10. apríl 2017 barst á hinn bóginn svar frá ítölskum yfirvöldum þess efnis að þau samþykktu viðtöku kæranda á grundvelli d-liðar 1. mgr. 18. gr. Dyflinnarreglugerðarinnar. Útlendingastofnun ákvað þann 19. maí 2017 að taka ekki umsókn kæranda um alþjóðlega vernd hér á landi til efnismeðferðar og að hann skyldi endursendur til Ítalíu. Kærandi kærði ákvörðunina þann 13. júní 2017 til kærunefndar útlendingamála. Greinargerð kæranda barst kærunefnd 22. júní 2017. Viðbótargögn bárust kærunefnd þann 27. og 31. júlí 2017.
III. Ákvörðun Útlendingastofnunar
Niðurstaða ákvörðunar Útlendingastofnunar var sú að umsókn kæranda um alþjóðlega vernd yrði ekki tekin til efnismeðferðar hér á landi og hann skyldi endursendur til Ítalíu. Lagt var til grundvallar að Ítalía virði ákvæði mannréttindasáttmála Evrópu og flóttamannasamnings Sameinuðu þjóðanna, þar með talið bann við endursendingu til ríkis þar sem líf og frelsi kæranda kynni að vera í hættu (non-refoulement). Því fæli flutningur kæranda til Ítalíu ekki í sér brot gegn 42. gr. laga um útlendinga. Þá var talið að kærandi hefði ekki slík tengsl við Ísland að ástæða væri til að beita ákvæði 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Þá var það mat stofnunarinnar að sérstakar aðstæður í skilningi 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga væru ekki til staðar í málinu. Kærandi var ekki talinn í sérstaklega viðkvæmri stöðu sem áhrif hefði á mál hans. Aðstæður kæranda féllu ekki undir 16. gr. Dyflinnarreglugerðarinnar og væru ekki slíkar að ástæða væri til að beita 1. mgr. 17. gr. reglugerðarinnar í málinu. Kærandi skyldi yfirgefa Ísland og bæri að senda hann til Ítalíu, sbr. c-lið 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.
Í ákvörðun Útlendingastofnunar var vísað til þess að Ítalía sé eitt af stofnríkjum Evrópusambandsins og sé þar af leiðandi bundið af þeim tilskipunum og gerðum sem sambandið gefur út, þ.á m. móttökutilskipuninni nr. 2013/33/ESB og málsmeðferðartilskipuninni nr. 2013/32/ESB. Útlendingastofnun fjallaði um niðurstöðu Mannréttindadómstóls Evrópu í máli Samsam Mohammed Hussein o.fl. gegn Hollandi og Ítalíu (mál nr. 27725/10) frá 2. apríl 2013. Jafnframt vísaði Útlendingastofnun til dóma Mannréttindadómstóls Evrópu í máli Tarakhel gegn Sviss frá 4. nóvember 2014 og í máli A.S. gegn Sviss frá 30. júní 2015.
Þá kom í ákvörðun Útlendingastofnunar að kærandi hafi í viðtali hjá stofnuninni borið því fyrir sig að hafa farið frá Ítalíu og dvalist utan Evrópu frá miðjum október 2016 til loka febrúar 2017. Kærandi hafi greint frá í viðtali hjá Útlendingastofnun að hann eigi blað frá lækni sem hann hafi farið til í [...]. Útlendingastofnun hafi hins vegar hvorki borist framangreint blað né önnur gögn sem styðji þessa frásögn og því bendi ekkert til þess að ábyrgð ítalskra yfirvalda á kæranda hafi fallið niður, sbr. 2. mgr. 19. gr. Dyflinnarreglugerðarinnar.
Þá kom fram að kærandi eigi greiðan aðgang að heilbrigðiskerfinu á Ítalíu. Enn fremur var það mat Útlendingastofnunar að á Ítalíu væru engin viðvarandi mannréttindabrot og að íbúar landsins geti fengið vernd gegn ofbeldisbrotum og glæpum með aðstoð lögreglu eða annarra yfirvalda.
IV. Málsástæður og rök kæranda
Í greinargerð kæranda kemur fram að kærandi hafi búið á Ítalíu í 12-13 mánuði þar sem aðstæður hans hafi verið slæmar. Hann hafi verið atvinnulaus og ítölsk stjórnvöld ekki haft nein húsnæðisúrræði fyrir umsækjendur um alþjóðlega vernd. Settar hafi verið upp tjaldbúðir fyrir umsækjendur en margir hafi neyðst til að sofa í nágrenni við þær þar sem þær hafi ekki rúmað alla. Að sama skapi hafi kærandi ekki fengið fæði frá ítölskum stjórnvöldum. Þá hafi kærandi í þrígang orðið fyrir líkamsárás á Ítalíu.
Kærandi byggir á því að með vísan til 1. mgr. 42. gr. laga um útlendinga sé óheimilt að endursenda hann til Ítalíu vegna non-refoulement reglu þjóðaréttar. Verði að telja slíkan kerfisbundinn galla vera á aðbúnaði og meðferð umsækjenda um alþjóðlega vernd á Ítalíu að ljóst sé að kærandi standi frammi fyrir raunverulegri hættu á því að verða fyrir ómannúðlegri og vanvirðandi meðferð í skilningi 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu. Að auki myndi endursending kæranda brjóta í bága við 68. gr. stjórnarskrárinnar og 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu.
Kærandi byggir enn fremur á því að 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga leggi þá skyldu á íslensk stjórnvöld að taka umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar ef sérstakar ástæður eða sérstök tengsl mæla annars með því. Vísar kærandi til lögskýringargagna að baki ákvæðinu. Í ljósi aðstæðna kæranda og þeirra bresta sem til staðar séu í ítalska hæliskerfinu verði að telja fyrirséð að ítölsk stjórnvöld séu ekki í stakk búin til þess að taka við kæranda og tryggja honum þau grundvallarréttindi sem samevrópskt regluverk kveði á um.
Í greinargerð kæranda er aðbúnaði og móttökuskilyrðum umsækjenda um alþjóðlega vernd á Ítalíu lýst. Meðal annars kemur fram að mikið álag hafi verið á hæliskerfinu á Ítalíu undanfarin ár en vegna legu landsins sé Ítalía gjarnan fyrsti áfangastaður fólks sem komi til Evrópu. Hafi stjórnvöldum á Ítalíu m.a. reynst örðugt að sjá umsækjendum um alþjóðlega vernd og flóttafólki fyrir húsnæði. Á Ítalíu sé atvinnuleysi með því allra hæsta í Evrópu og í ljósi þess sé nær ómögulegt fyrir umsækjendur um alþjóðlega vernd að fá vinnu þar í landi. Jafnframt hafi miklum áhyggjum verið lýst yfir vegna vaxandi kynþáttahaturs og mismununar á grundvelli kynþáttar á Ítalíu. Þá hafi komið fram gagnrýni á aðbúnað og aðstæður umsækjenda um alþjóðlega vernd á Ítalíu í skýrslum fjölmargra stofnana, m.a. í skýrslu bandaríska utanríkisráðuneytisins frá árinu 2016; ársskýrslu Amnesty International frá 2016; skýrslu danska flóttamannaráðsins frá 9. febrúar 2017 og ársskýrslu Mannréttindavaktarinnar frá janúar 2017. Jafnframt vísar kærandi í greinargerð innanríkisráðuneytisins frá desember 2015 um endursendingar umsækjenda um alþjóðlega vernd til Ítalíu.
Kærandi byggir enn fremur á því að umsókn hans um alþjóðlega vernd skuli tekin til efnismeðferðar hér á landi þar sem hann hafi dvalið utan Schengen svæðisins, nánar tiltekið í [...], frá miðjum október 2016 til loka febrúar 2017, sbr. 19. gr. Dyflinnarreglugerðarinnar. Hefur kærandi lagt fram gögn sem hann telur sýna fram á að hann hafi dvalið utan Schengen-svæðisins lengur en í þrjá mánuði. Gögnin eru annars vegar ljósmynd af blaði, dags. 21. desember 2016 og stílað á kæranda, frá fyrirtækinu [...]. Hins vegar grískur lestarmiði sem kærandi kveður að hafi verið notaður einhvern tímann á tímabilinu 16.-24. febrúar 2017 þegar kærandi hafi komið aftur til Evrópu í gegnum Grikkland.
V. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála
Í 1. mgr. 36. gr. laga nr. 80/2016 um útlendinga er mælt fyrir um að umsókn um alþjóðlega vernd skuli tekin til efnismeðferðar nema undantekningar sem greindar eru í a-, b- og c-liðum ákvæðisins eigi við. Samkvæmt c-lið 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga er stjórnvöldum heimilt að synja því að taka umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar ef heimilt sé að krefja annað ríki sem tekur þátt í samstarfi á grundvelli Dyflinnarreglugerðarinnar um að taka við umsækjanda.
Fyrir liggur í máli þessu að ítölsk stjórnvöld hafa samþykkt viðtöku á kæranda á grundvelli d-liðar 1. mgr. 18. gr. Dyflinnarreglugerðarinnar, en Ísland skuldbatt sig til að fylgja reglugerðinni með samningi Íslands, Noregs og Evrópusambandsins frá 19. janúar 2001, um viðmiðanir og fyrirkomulag við að ákvarða hvaða ríki skuli fara með beiðni um alþjóðlega vernd sem lögð er fram í aðildarríki eða á Íslandi eða í Noregi. Í III. kafla Dyflinnarreglugerðarinnar koma fram viðmið, í ákveðinni forgangsröð, um hvaða ríki skuli bera ábyrgð á umsókn um alþjóðlega vernd. Samþykki Ítalíu er byggt á því að kærandi hafi fengið synjun á umsókn sinni um alþjóðlega vernd þar í landi.
Kærandi byggir m.a. á því að umsókn hans skuli tekin til efnismeðferðar hér á landi þar sem hann hafi dvalið lengur en þrjá mánuði utan Schengen-svæðisins, sbr. 19. gr. Dyflinnarreglugerðarinnar. Kærandi hefur því til stuðnings lagt fram gögn til kærunefndar sem hann telur sýna fram á að hann hafi verið utan Schengen-svæðisins lengur en í þrjá mánuði.
Í máli þessu liggur fyrir að ítölsk stjórnvöld hafa viðurkennt skyldu sína til þess að taka við kæranda og umsókn hans um alþjóðlega vernd á grundvelli d-liðar 1. mgr. 18. gr. Dyflinnarreglugerðarinnar, sbr. bréf þess efnis dags. 10. apríl 2017. Í ákvæði 2. mgr. 19. gr. Dyflinnarreglugerðarinnar segir að skuldbindingarnar sem um getur í 1. mgr. 18. gr. skuli falla niður ef aðildarríkið sem ber ábyrgð getur sannað, þegar það er beðið um að taka aftur við umsækjanda eða öðrum einstaklingi eins og um getur í c- eða d-lið 1. mgr. 18. gr., að viðkomandi einstaklingur hafi yfirgefið yfirráðasvæði aðildarríkjanna um a.m.k. þriggja mánaða skeið, nema hann hafi undir höndum gilt dvalarskjal, gefið út af aðildarríkinu sem ber ábyrgð. Ofangreint ákvæði felur í sér, samkvæmt orðanna hljóðan, möguleika fyrir aðildarríki til þess að sanna að ábyrgð þess á umsókn um alþjóðlega vernd sé fallin niður fyrir þær sakir að umsækjandi hafi yfirgefið yfirráðasvæði aðildarríkja Dyflinnarsamningsins. Það hefur Ítalía ekki gert.
Í dómi Dómstóls Evrópusambandsins í máli George Karim gegn Migrationverket (mál nr. C-155/15 frá 7. júní 2016) var komist að þeirri niðurstöðu að umsækjandi um alþjóðlega vernd eigi rétt á að koma að vörnum sem lúta að réttri beitingu skilyrða Dyflinnarreglugerðarinnar fyrir endursendingu að því er varðar hvort 2. mgr. 19. gr. reglugerðarinnar leiði til þess að líta beri svo á að umsækjandi hafi lagt fram nýja umsókn um alþjóðlega vernd eftir dvöl utan yfirráðasvæðis aðildarríkja Dyflinnarreglugerðarinnar sem ekki verði framsend til annars ríkis.
Í þessu máli liggur fyrir að ítölsk stjórnvöld hafa viðurkennt skyldu sína til þess að taka við kæranda umsókn hans um alþjóðlega vernd á grundvelli d-liðar 1. mgr. 18. gr. Dyflinnarreglugerðarinnar. Við meðferð málsins hjá kærunefnd hefur kærandi lagt fram gögn sem hann telur sýna fram á að hann hafi dvalið lengur en þrjá mánuði utan yfirráðasvæðis aðildarríkja Dyflinnarsamstarfsins eftir að hann sótti um alþjóðlega vernd á Ítalíu. Þau gögn sem kærandi hefur lagt fram eru annars vegar ljósmynd af blaði, dags. 21. desember 2016 og stílað á kæranda, frá fyrirtækinu [...], sem kærandi kveður vera blað frá lækni sem hann hafi farið til í [...]. Hins vegar lagði kærandi fram grískan lestarmiða sem kærandi kveður að hafi verið notaður einhvern tímann á tímabilinu 16.-24. febrúar 2017 þegar kærandi hafi komið aftur til Evrópu í gegnum Grikkland.
Kærunefnd hefur farið yfir þau gögn sem kærandi hefur lagt fram og er það mat kærunefndar að þær upplýsingar sem fram koma í gögnum kæranda gefi ekki heildstæða mynd af ferðum hans. Eru gögnin ekki þess eðlis að þau sýni fram á samfellda dvöl utan Schengen-svæðisins í þá þrjá mánuði sem þarf til svo að ábyrgð Ítalíu teljist niður fallin. Því er það niðurstaða kærunefndar að ákvæði Dyflinnarreglugerðarinnar standi ekki í veg fyrir því að Ítalía verði krafin um að taka við kæranda, sbr. c-lið 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Kærunefnd telur því skilyrði c-liðar 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga uppfyllt.
Í 2. mgr. 36. gr. kemur fram að ef svo standi á sem greini í 1. mgr. skuli þó taka umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar ef útlendingurinn hefur slík sérstök tengsl við landið að nærtækast sé að hann fái hér vernd eða ef sérstakar ástæður mæli annars með því. Ef meira en 12 mánuðir hafa liðið frá því að umsókn um alþjóðlega vernd barst fyrst íslenskum stjórnvöldum og tafir á afgreiðslu hennar eru ekki á ábyrgð umsækjanda sjálfs skal taka hana til efnismeðferðar.
Þá er í 3. mgr. 36. gr. laga um útlendinga tekið fram að ef beiting 1. mgr. myndi leiða til þess að brotið væri gegn 42. gr., t.d. vegna aðstæðna í því landi sem senda á umsækjanda til, skuli taka umsókn til efnismeðferðar. Í 1. mgr. 42. gr. laga um útlendinga er kveðið á um að ekki sé heimilt að senda útlending eða ríkisfangslausan útlending til svæðis þar sem hann hefur ástæðu til að óttast ofsóknir, sbr. 37. og 38. gr., eða vegna svipaðra aðstæðna og greinir í flóttamannahugtakinu er í yfirvofandi hættu á að láta lífið eða verða fyrir ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð. Þá segir í 2. mgr. ákvæðisins að 1. mgr. eigi einnig við um sendingu útlendings til svæðis þar sem ekki er tryggt að hann verði ekki sendur áfram til slíks svæðis sem greinir í 1. mgr.
Við mat á því hvort senda eigi umsækjanda um alþjóðlega vernd til ríkis, sem hefur samþykkt að taka við honum á grundvelli Dyflinnarreglugerðarinnar, ber stjórnvöldum að leggja sjálfstætt mat á hvort aðstæður þar brjóti gegn 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu, sem kveður á um að enginn maður skuli sæta pyndingum eða ómannlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu. Í dómaframkvæmd Mannréttindadómstóls Evrópu hefur verið lagt til grundvallar að sú meðferð, sem einstaklingur eigi von á, verði að ná tilteknu lágmarks alvarleikastigi til þess að falla undir 3. gr. sáttmálans. Við það mat verði að horfa til allra aðstæðna í fyrirliggjandi máli, svo sem lengdar og eðlis meðferðar, andlegra og líkamlegra áhrifa hennar og í einhverjum tilvikum kyns, aldurs og heilsufars viðkomandi. Þá ber stjórnvöldum að leggja mat á hvort málsmeðferð vegna umsókna um alþjóðlega vernd tryggi umsækjendum raunhæfa leið til að ná fram rétti sínum, sbr. 13. gr. sáttmálans. Í samræmi við framkvæmd Mannréttindadómstóls Evrópu skal mat á meðferð umsókna um alþjóðlega vernd og móttöku og aðbúnaði umsækjenda í viðtökuríki taka mið af einstaklingsbundnum aðstæðum í hverju máli.
Kærandi, sem er [...] karlmaður, kvaðst m.a. í viðtali hjá Útlendingastofnun þann 11. apríl 2017 vera [...]. Hann hafi þó verið [...], sé hér án fjölskyldu sinnar og sé atvinnulaus. Ekkert í gögnum málsins bendir til þess að kærandi sé í sérstaklega viðkvæmri stöðu í skilningi 6. tölul. 3. gr. laga um útlendinga sem taka þurfi tillit til við meðferð málsins. Þá hefur kærandi greint frá því að hafa orðið fyrir þremur líkamsárásum á Ítalíu.
Kærunefnd útlendingamála hefur lagt mat á aðstæður og málsmeðferð á Ítalíu, m.a. með hliðsjón af eftirfarandi skýrslum og gögnum:
· Asylum Information Database. Country Report – Italy (European Council on Refugees and Exiles, febrúar 2017),
· Amnesty International Report 2016/17 (Amnesty International, 21. febrúar 2017),
· Annual Report on the Situation of Asylum in the European Union 2015 (European Asylum Support Office, 8. júlí 2016),
· Endursendingar hælisleitenda til Ítalíu, greinargerð innanríkisráðuneytisins í desember 2015 (Innanríkisráðuneytið, desember 2015),
· Is mutual trust enough – The situation of persons with special reception needs upon return to Italy (Danska flóttamannaráðið, 9. febrúar 2017),
· Italy 2016 Human Rights Report (United States Department of State, mars 2017),
· Information note, Dublin transfers post-Tarakhel: update on European case law and practice (Elena, European legal network on asylum, október 2015),
· Reception conditions in Italy: Report on the current situation of asylum seekers and beneficiaries of protection, in particular Dublin returnees (Swiss Refugee Council, október 2013),
· Reception conditions in Italy. Report of the current situation of asylum seekers and beneficiaries of protection, in particular Dublin returnees (Swiss Refugee Council, ágúst 2016),
· Submission by the United Nations High Commissioner for Refugees. For the Office of the High Commissioner for Human Rights’ Compilation Report – Universal Periodic Review: Italy (UNHCR, mars 2014),
· UNHCR Recommendations on Important Aspects of Refugee Protection in Italy (UNHCR, júlí 2013),
· Upplýsingar á síðu ítalska flóttamannaráðsins (í. Consiglio Italiano per I Rifugiati - http://www.cir-onlus.org/en/) og
· Upplýsingar á síðu hjálparsamtakanna Baobab Experience (https://baobabexperience.org/).
Í gögnum málsins kemur fram að kæranda hafi verið synjað um alþjóðlega vernd á Ítalíu. Í framangreindum gögnum og skýrslum um aðstæður og málsmeðferð á Ítalíu kemur fram að umsækjendur um alþjóðlega vernd á Ítalíu, sem fá synjun á umsókn sinni á öllum stjórnsýslustigum, eiga kost á því að leggja fram viðbótarumsókn hjá ítölskum stjórnvöldum. Ef nýjar upplýsingar eða gögn liggja fyrir í máli umsækjanda, aðstæður hafa breyst í máli hans eða verulegir annmarkar voru á fyrri málsmeðferð, geta skilyrði viðbótarumsóknar verið uppfyllt. Þá er umsækjendum heimilt að bera endanlega niðurstöðu ítalska stjórnvalda undir dómstóla þar í landi. Jafnframt eiga umsækjendur þess kost að leggja fram beiðni fyrir Mannréttindadómstóli Evrópu um bráðabirgðaráðstöfun skv. 39. gr. málsmeðferðarreglna dómstólsins, telji þeir endanlega niðurstöðu um synjun á umsókn um alþjóðlega vernd og brottvísun til heimaríkis hafa í för með sér hættu á ofsóknum eða að um meðferð sé að ræða sem brjóti í bága við ákvæði mannréttindasáttmálans.
Samkvæmt ofangreindum skýrslum og gögnum sem kærunefnd hefur kynnt sér um aðstæður og aðbúnað umsækjenda um alþjóðlega vernd á Ítalíu má sjá að umsækjendur eiga sama rétt og ítalskir ríkisborgarar til lögboðinnar heilbrigðisþjónustu.
Umsækjendur um alþjóðlega vernd á Ítalíu eiga ekki rétt á gjaldfrjálsri lögfræðiaðstoð við að leggja fram umsókn um alþjóðlega vernd en geta leitað til frjálsra félagasamtaka, t.a.m. ítalska flóttamannaráðsins (í. Consiglio Italiano per i Rifugati) og hjálparsamtakanna Baobab Experience. Umsækjendur sem hafa fengið synjun á umsókn sinni og ákveða að kæra þá ákvörðun til dómstóla geta lagt fram beiðni um lögfræðiaðstoð kostaða af ítalska ríkinu.
Af framangreindum gögnum má sjá að ítölsk stjórnvöld hafa verið gagnrýnd vegna aðbúnaðar umsækjenda um alþjóðlega vernd og flóttamanna þar í landi. Hefur Flóttamannastofnun Sameinuðu þjóðanna meðal annars gagnrýnt skipulag og bolmagn ítalska hæliskerfisins til að taka við skyndilegu eða verulegu flæði flóttamanna til landsins. Þá hefur stofnunin einnig gert athugasemdir við brotakennd móttökuskilyrði og aðbúnað umsækjenda um alþjóðlega vernd og flóttamanna. Jafnframt hefur Flóttamannastofnun gagnrýnt að aðstoð við sérstaklega viðkvæma umsækjendur um alþjóðlega vernd sé oft ófullnægjandi vegna skorts á samhæfingu þjónustuaðila og eftirfylgni. Verður af framangreindu ráðið að ítölsk stjórnvöld hafa átt við margvíslegan vanda að etja í þessum málaflokki. Hins vegar hefur Flóttamannastofnun ekki lagst gegn endursendingu umsækjenda um alþjóðlega vernd til Ítalíu á grundvelli Dyflinnarreglugerðarinnar.
Að því er varðar móttökuskilyrði á Ítalíu tekur kærunefnd fram að Mannréttindadómstóll Evrópu hefur ítrekað í dómum sínum og ákvörðunum að aðstæður á Ítalíu fyrir umsækjendur um alþjóðlega vernd séu ekki svo alvarlegar að stöðva beri allar endursendingar þangað vegna þeirra, sbr. t.d. í dómi í máli A.S. gegn Sviss (nr. 39350/13) frá 30. júní 2015 og í ákvörðun í máli Samsam Mohammed Hussein o.fl. gegn Hollandi og Ítalíu (nr. 27725/10) frá 2. apríl 2013. Í því sambandi vísar kærunefnd jafnframt til dóms Hæstaréttar frá 1. október 2015 í máli nr. 114/2015.
Innanríkisráðuneytið gaf út greinargerð um endursendingar umsækjenda um alþjóðlega vernd til Ítalíu í desember 2015. Þar kemur fram að ráðuneytið meti það svo að ágallar á aðbúnaði og móttökuskilyrðum umsækjenda um alþjóðlega vernd á Ítalíu séu ekki slíkir að þeir gefi ástæðu til að ætla að endursendingar þangað muni almennt brjóta gegn alþjóðlegum skuldbindingum íslenskra stjórnvalda. Lagt er til að meta skuli aðstæður í hverju tilviki fyrir sig og enn fremur að þeir sem teljist vera í sérstaklega viðkvæmri stöðu skuli ekki sendir til Ítalíu. Kærunefnd hefur, eins og áður sagði, komist að þeirri niðurstöðu að kærandi er ekki í sérstaklega viðkvæmri stöðu, sbr. 6. tölul. 3. gr. laga um útlendinga.
Athugun kærunefndar á aðstæðum umsækjenda um alþjóðlega vernd á Ítalíu hefur ekki leitt í ljós gögn sem gefa tilefni til að líta svo á að aðstæður eða móttökuskilyrði þeirra þar í landi séu þess eðlis að hætta sé á að endursending kæranda þangað brjóti í bága við 1. eða 2. mgr. 42. gr. laga um útlendinga eða 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu. Þá benda öll gögn til þess að kæranda séu tryggð úrræði til að leita réttar síns á Ítalíu bæði fyrir landsrétti og fyrir Mannréttindadómstól Evrópu, sbr. 13. gr. mannréttindasáttmála Evrópu. Enn fremur er haft til hliðsjónar að Flóttamannastofnun Sameinuðu þjóðanna hefur ekki lagst gegn endursendingu umsækjenda um alþjóðlega vernd til Ítalíu á grundvelli Dyflinnarreglugerðarinnar. Þá má af þeim gögnum sem kærunefnd hefur kynnt sér ráða að kærandi getur leitað aðstoðar yfirvalda á Ítalíu óttist hann að á honum verði brotið.
Að teknu tilliti til einstaklingsbundinna aðstæðna kæranda er það jafnframt mat kærunefndar að ekki séu fyrir hendi sérstakar ástæður sem mæli með því að mál hans verði tekið til efnismeðferðar hér á landi, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.
Kærandi kvaðst í viðtali hjá Útlendingastofnun þann 11. apríl 2017 ekki hafa sérstök tengsl við Ísland. Þar að auki er ekkert í gögnum málsins sem bendir til þess að kærandi hafi slík tengsl við landið að beita beri ákvæði 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.
Þá telur kærunefnd ljóst að síðari málsliður 2. mgr. 36. gr. eigi ekki við í máli kæranda þar sem ekki eru liðnir 12 mánuðir frá því að kærandi sótti um alþjóðlega vernd hér á landi, en hann lagði fram umsókn sína þann 15. mars 2017.
Í máli þessu hafa ítölsk stjórnvöld fallist á að taka við kæranda og umsókn hans um alþjóðlega vernd á grundvelli ákvæða Dyflinnarreglugerðarinnar. Í ljósi alls ofangreinds er það niðurstaða kærunefndar að rétt sé að synja því að taka til efnismeðferðar umsókn kæranda um alþjóðlega vernd hér á landi og senda kæranda til Ítalíu með vísan til c-liðar 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.
Ákvörðun Útlendingastofnunar er því staðfest.
Athygli kæranda er vakin á því að skv. 6. mgr. 104. gr. laga um útlendinga frestar málshöfðun fyrir dómstólum til ógildingar á endanlegri ákvörðun um að útlendingur skuli yfirgefa landið ekki framkvæmd hennar. Að kröfu útlendings getur kærunefnd útlendingamála þó ákveðið að fresta réttaráhrifum endanlegrar ákvörðunar sé talin ástæða til þess. Krafa þess efnis skal gerð ekki síðar en sjö dögum frá birtingu endanlegrar ákvörðunar. Skal frestun bundin því skilyrði að útlendingur beri málið undir dómstóla innan fimm daga frá birtingu ákvörðunar um frestun réttaráhrifa úrskurðar og óski eftir að það hljóti flýtimeðferð. Nú er beiðni um flýtimeðferð synjað og skal þá mál höfðað innan sjö daga frá þeirri synjun. Þó getur kærunefnd útlendingamála tekið ákvörðun um að fresta framkvæmd ef sýnt er fram á að verulega breyttar aðstæður hafi skapast frá því að endanleg ákvörðun var tekin.
Úrskurðarorð
Ákvörðun Útlendingastofnunar er staðfest.
The decision of the Directorate of Immigration is affirmed.
Anna Tryggvadóttir
Erna Kristín Blöndal Þorbjörg Inga Jónsdóttir