Úrskurður nr. 20/2016
KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA
Þann dags. 21. janúar 2016 er kveðinn upp svohljóðandi
úrskurður nr. 20/2016
í stjórnsýslumáli nr. KNU15100010
Kæra […]
á ákvörðun
Útlendingastofnunar
I. Kröfur, kærufrestir og kæruheimild
Með stjórnsýslukæru, dags. 16. október 2015, kærði […], fd. […], ríkisborgari […] (hér eftir nefndur kærandi) þá ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 30. september 2015, að synja honum um hæli á Íslandi ásamt því að synja honum um dvalarleyfi á grundvelli 12. gr. f laga nr. 96/2002 um útlendinga.
Kærandi krefst þess aðallega að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og henni breytt á þann hátt að kærandi fái réttarstöðu flóttamanns með vísan til 1. mgr. 44. gr. laga um útlendinga. Til vara er þess krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og breytt á þann hátt að honum verði veitt viðbótarvernd hér landi með vísan til 2. mgr. 44. gr. laga um útlendinga. Til þrautavara er þess krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og breytt á þann hátt að kæranda verði veitt dvalarleyfi á Íslandi á grundvelli mannúðarsjónarmiða, sbr. 12. gr. f laga um útlendinga.
Fyrrgreind ákvörðun er kærð á grundvelli 1. mgr. 30. gr. laga um útlendinga og barst kæran fyrir lok kærufrests, sbr. 3. mgr. 30 gr. sömu laga.
II. Málsatvik og málsmeðferð
Kærandi sótti um hæli 14. september 2015 hjá lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu. Kærandi mætti í viðtal hjá Útlendingastofnun þann 29. september 2015 ásamt löglærðum talsmanni sínum. Ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 30. september 2015 um að synja kæranda um hæli, dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða og dvalarleyfi vegna sérstakra tengsla við landið, var birt honum þann 16. október 2015. Kærandi kærði ákvörðunina við birtingu. Greinargerð vegna kæru barst kærunefnd útlendingamála þann 11. nóvember 2015. Sama dag var einnig óskað eftir frestun réttaráhrifa á ákvörðun Útlendingastofnunar með vísan til 4. mgr. 32. gr. Laga um útlendinga og féllst kærunefnd útlendingamála á beiðnina. Þann 12. janúar sl. kom kærandi fyrir kærunefndina og gerði grein fyrir máli sínu, sbr. 5. mgr. 3. gr. b laga um útlendinga. Viðstaddir voru talsmaður kæranda og túlkur. Þann 11. janúar 2015 var ákveðið að veita kæranda frest til og með 19. janúar s.á. til að senda kærunefnd lögregluskýrslu um atvik málsins. Engin frekari gögn bárust kærunefnd útlendingamála.
Kæra þessi hefur hlotið hefðbundna málsmeðferð, gagnaöflun er lokið og er málið hér með tekið til úrskurðar.
III. Ákvörðun Útlendingastofnunar
Í ákvörðun Útlendingastofnunar kemur fram að kærandi byggði umsókn sína um hæli á því að hann sé í hættu í heimaríki sínu vegna þess að bróðir hans sem einnig hefur sótt um hæli hér á landi, hafi lent í útistöðum við fjölskyldu fyrrum kærustu sinnar sem hafi hótað honum lífláti. Kærandi kvað þá bræður vera […]. Bróðir kæranda og kærastan hafi ætlað sér að giftast en því hafi fjölskylda hennar verið mótfallin og hafi haft í hótunum við þá. Því hafi þeir ákveðið að flýja […] en kærandi hafi flúið síðar en bróðir sinn þar sem hann vildi klára skólann í […]. Kærandi kvaðst sjálfur hafa orðið fyrir hótunum. Hann kvað frænda umræddrar kærustu hafa verið að þjálfa sig í fótbolta og hann hafi þurft að líða fyrir það með því að framtíð sín í fótbolta væri í hættu. Kærandi kvað þjálfarann hafa hótað sér lífláti og einu sinni tekið hann hálstaki. Kærandi kvaðst hafa leitað til lögreglunnar en að þar væri enga aðstoð að fá. Kæranda kvaðst hafa verið hótað beint, honum hafi verið sagt af frænda kærustunnar að ef hann yrði áfram í […] yrði hann drepinn. Einnig hafi bræður stúlkunnar hótað honum lífláti. Kærandi kvaðst ekki myndi fá aðstoð frá yfirvöldum og því hafi hann yfirgefið landið.
Í ákvörðun Útlendingastofnunar kemur fram að hótanir og líkamsmeiðingar þekkist alls staðar í heiminum og ekki sé ástæða til að draga frásögn kæranda af aðstæðum sínum í efa. Til þess yrði þó að líta að fyrirliggjandi heimildir væru einróma um að eftirfylgni við hverslags brot á refsilöggjöf sé góð og íbúar landsins njóti almennra mannréttinda og að í landinu séu til staðar kerfi sem þeir geti leitað til teldu þeir á sér brotið. Þá var framburður kæranda talinn að mestu stöðugur og án mótsagna hvað varðar útistöður bróður hans við fjölskyldu kærustu sinnar. Sá hluti frásagnarinnar hafi auk þess komið heim og saman við frásögn bróður hans. Aftur á móti yrði, í ljósi fyrirliggjandi heimilda um lögregluna í […], að telja fullyrðingar kæranda ótrúverðugar um að hann fengi enga aðstoð yfirvalda vegna aðstæðna sinna. Við úrlausn málsins var byggt á framburði kæranda eins og hann lá fyrir með þeim fyrirvara sem áður greindi. Útlendingastofnun taldi ekkert fram komið sem benti til þess að kærandi væri í sérstaklega viðkvæmri stöðu sem gæti haft áhrif á niðurstöðu málsins.
Útlendingastofnun taldi ekki verða ráðið af frásögn kæranda eða fyrirliggjandi upplýsingum um […] að aðilarnir sem kærandi sagði sér stafa ógn af stjórnuðu […] ríkinu eða svæðum innan þess. Ekkert benti heldur til þess að […] yfirvöld og lögregla væru óviljug eða ófær um að rannsaka afbrot, sækja glæpamenn til saka og veita borgurunum viðeigandi aðstoð þegar lög væru brotin. Auk þess væri ekkert í frásögn kæranda sem gæfi ástæðu til að ætla að umkvörtunarefni hans fengi ekki viðeigandi meðferð hjá […] yfirvöldum. Þá næðu atvik sem kærandi lýsti hvergi nærri þeim alvarleika að þeim yrði jafnað til ofsókna í skilningi 1. mgr. 44. gr., sbr. 44. gr. a, útlendingalaga. Að þessu virtu var það niðurstaða Útlendingastofnunar að kærandi ætti ekki á hættu ofsóknir eða meðferð sem yrði jafnað til ofsókna í heimalandi sínu. Bæri því að synja honum um hæli skv. 1 mgr. 44. gr. laganna. Af upplýsingum um […] og af frásögn kæranda þótti ljóst að hann ætti ekki á hættu að sæta dauðarefsingu, pyndingum eða annarri ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu yrði hann sendur aftur til heimalands síns. Að þessu virtu var það niðurstaða stofnunarinnar að kærandi ætti ekki á hættu illa meðferð og bæri því að synja honum um hæli skv. 2. mgr. 44. gr. útlendingalaga. Að framangreindu virtu var það niðurstaða Útlendingastofnunar að kærandi væri ekki flóttamaður og því bæri að synja honum um hæli á Íslandi sbr. ákvæði 44. gr. og 1. mgr. 46. gr. útlendingalaga.
Útlendingastofnun skoðaði í samræmi við 8. mgr. 46. gr. útlendingalaga hvort aðstæður kæranda féllu undir ákvæði 12. gr. f laganna. Eins og fram hefur komið var það mat Útlendingastofnunar að […] yfirvöld og lögregla væru vel í stakk búin til að veita kæranda þá aðstoð sem hann þarfnaðist vegna aðstæðna sinna. Ekki væri séð að félagslegar aðstæður hans eða almennar aðstæður í heimalandi hans væru með þeim hætti að þær gætu orðið grundvöllur dvalarleyfis af mannúðarástæðum. Í viðtali hjá Útlendingastofnun kom fram að kærandi hefði engin sérstök tengsl við landið og ekkert í málinu benti til þess að svo væri. Að þessu virtu var það niðurstaða Útlendingastofnunar að synja kæranda um dvalarleyfi á grundvelli 12. gr. f laganna.
Ekki var talið að endursending kæranda bryti gegn 1. mgr. 45. gr. útlendingalaga. Með tilliti til atvika málsins var það niðurstaða Útlendingastofnunar að kæranda skyldi vísað frá landinu í samræmi við 3. mgr. 90. gr. reglugerðar nr. 53/2003 um útlendinga. Með tilliti til atvika málsins var það niðurstaða Útlendingastofnunar að kæra skyldi ekki fresta réttaráhrifum með vísan til c-liðar 1. mgr. 32. gr. útlendingalaga. Þá var niðurstaða stofnunarinnar að kæra skyldi ekki fresta réttaráhrifum með vísan til c-liðs 1. mgr. 32. gr. útlendingalaga.
IV. Málsástæður og rök kæranda
Í greinargerð kæranda kemur fram að ástæða flóttans sé að bróðir hans hafi kynnst stúlku […] hótanir hafi borist til þeirra frá fjölskyldu stúlkunnar vegna trúar bræðranna en þeir bræður séu […]. Frændi stúlkunnar hafi [...]hafi m.a. hótað honum lífláti, auk þess hafi hann ráðist á kæranda og tekið hann hálstaki. Í kjölfarið hafi kærandi verið útskúfaður innan liðsins. Kærandi hafi leitað til lögreglu vegna árásarinnar en án árangurs. Bræður stúlkunnar hafi einnig hótað þeim bræðrum því að þeir yrðu skotnir til bana. Kærandi hafi óttast um öryggi sitt og líf og talið sér ekki annað fært en að flýja heimaland sitt.
Í greinargerð kæranda er fundið að því að einungis hafi verið fjallað almennt um aðstæður í […] og ákveðnar upplýsingar valdar úr og annað látið liggja á milli hluta sem skipti ekki síður máli. Lítið hafi verið fjallað um spillingu innan lögreglu og dómskerfi í landinu og ekkert fjallað um […]Þá væri ekki séð að leitað hafi verið eftir upplýsingum um [...] kæranda og bræður áðurnefndrar stúlku sem báðir bræðurnir hafi sagt að hefðu ráðist á sig. Ekki verði ráðið af ákvörðun Útlendingastofnunar að persónulegar aðstæður kæranda hafi verið kannaðar að neinu leyti. Að mati talsmanns kærandi hafi ekki farið fram einstaklingsbundið og sjálfstætt mat á aðstæðum kæranda í málinu, heldur hefði stofnunin einungis stuðst við almennar upplýsingar um […] og auk þess sneytt hjá mikilvægum staðreyndum, svo sem varðandi […].
[…]. Í þessu ljósi verði að taka umsóknir […] um hæli alvarlega og kanna vandlega hvort þeir sem hingað koma og óska eftir hæli séu í raunverulegri þörf á vernd og einnig hvort þeim stafi hugsanleg hætta af endursendingu aftur til heimalands, hvort sem viðkomandi teljist flóttamaður eða ekki. Í þessu samhengi þyki rétt að minna á 3. gr. Flóttamannasamnings Sameinuðu þjóðanna sem leggur bann við því að mismuna flóttamönnum eftir ættlandi. Ef stjórnvöld fara þá leið að meta umsóknir eingöngu eftir heimalandi kæranda leiði það til ómálefnalegrar málsmeðferðar byggða á staðalímyndum í stað þess að meta sjálfstætt út frá aðstæðum hvers og eins hverjar séu raunverulegar ástæður fyrir flótta og hvort líkur séu á að verið sé að senda fólk í hættu í heimalandi sínu. Einstaklingsbundið mat á aðstæðum hverju sinni sé kjarni flóttamannahugtaksins og nauðsynlegt svo að unnt sé að virða grundvallarreglu þjóðaréttar um bann við því að vísa fólki brott eða endursenda þangað sem líf þess eða frelsi kann að vera í hættu (e. non-refoulement), reglu sem er lögfest í 45. gr. laga um útlendinga. […]. Hælisumsóknir beri að meta sjálfstætt út frá hverjum einstaklingi, á grundvell hlutlægra og nýjustu upplýsinga um stöðu mála í heimalandi og aðstæðum viðkomandi einstaklings frekar en á almennum fullyrðingum um að ríki séu „tiltölulega örugg lýðræðisríki“.
Varðandi aðalkröfu kæranda segir í greinargerðinni að kærandi hafi greint frá því að hann hafi orðið fyrir árás, útskúfun og hótunum vegna trúar sinnar. Hann hafi leitað á náðir lögregluyfirvalda sem ekki hafi aðhafst vegna málsins. Þá kemur fram að það hvort ótti kæranda teljist ástæðuríkur verði að meta m.a. út frá upplýsingum um aðstæður í […], tíðni ofbeldisbrota og ástæður þeirra, auk upplýsinga um vilja og getu stjórnvalda til þess að veita borgurum sínum vernd gegn ofbeldisbrotum og öðrum glæpum. Í greinargerðinni er gerð athugasemd við tilvísun Útlendingastofnunar í heimild frá […].
Talsmaður kæranda bendir á að […] sé fátækt land þar sem mikil spilling ríkir. Spilling innan […] lögreglunnar sé viðvarandi vandamál og séu mörg dæmi þess að réttindi […] borgara séu brotin í samskiptum þeirra við starfsmenn lögreglunnar. Birtist slík spilling t.d. í lögregluofbeldi, misnotkun á valdi, mútuþægni og mismunun á málsmeðferð borgara í persónulegum eða pólitískum tilgangi. Að mati talsmanns kæranda væri til lítils að ætlast til þess að kærandi geti leitað ásjár […] yfirvalda og hlotið þar vernd, þegar fyrir liggi að mikil spilling ríki í […] og að réttarkerfið standi höllum fæti. Auk þess sem kærandi hafi greint á trúverðugan hátt frá því hafi hann enga aðstoð fengið hjá lögreglu þegar hann leitaði til hennar eftir árásina. Sú staðreynd ein og sér að yfirvöld hafi lýst yfir fyrirætlunum sínum um að taka harðar á spillingarmálum segi ekkert til um hvernig framkvæmdin sé í raun og veru. Varðandi flutning innanlands bendir talsmaður kæranda á að í ljósi […] og spillingar sem ríkir í landinu, mætti telja líkurnar á því að ofsækjendur kæranda í máli þessu reyni, og takist að hafa uppi á kæranda, talsvert miklar.
Meginástæða flótta kæranda séu ofsóknir sem hann kveðst hafa orðið fyrir vegna trúar sinnar og vegna tengsla við bróður sinn, […]. Þá hafi kærandi greint frá því að hann hafi fengið ítrekaðar hótanir frá bræðrum unnustu bróður síns og frænda hennar. Í ótta um líf sitt og öryggi hafi kærandi séð þann kost vænstan að flýja […] og sækja um hæli í öðru landi. Með hliðsjón af þessu telur talsmaður kæranda að uppfyllt sé skilyrði 12. gr. f laga um útlendinga þar sem stjórnvöld í […], fyrst og fremst lögreglan, vilji ekki eða geti ekki veitt þegnum sínum vernd gegn ofbeldisbrotum eða glæpum. Af þessum sökum beri að veita kæranda dvalarleyfi af mannúðarástæðum. Talsmaður kæranda benti á að væri honum synjað um hæli ætti hann einskis annars kost en að verða sendur nauðugur aftur til heimalands. Hann ætti ekki kost á að fara neitt annað til þess að komast undan ofsóknum og hættu þeirri sem steðjar að honum í heimalandinu, jafnvel gegn framvísun flugmiða sem hann fjármagni sjálfur. Niðurstaða synjunar sé alltaf sú að hann verði fluttur beint til […]. Beri því að skoða vandlega hvort ákvæði 45. gr. laga um útlendinga kæmi í veg fyrir slíka endursendingu, hvað sem líði skilyrðum flóttamannahugtaksins.
V. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála
Lagarammi
Í máli þessu gilda ákvæði laga nr. 96/2002 um útlendinga, reglugerð nr. 53/2003 um útlendinga með áorðnum breytingum, stjórnarskrá lýðveldisins Íslands nr. 33/1944 og mannréttindasáttmáli Evrópu, sbr. lög nr. 62/1994. Jafnframt ber að líta til ákvæða alþjóðasamnings um stöðu flóttamanna frá 1951, ásamt viðauka við samninginn frá 1967, og annarra alþjóðlegra skuldbindinga Íslands á sviði mannréttinda eftir því sem tilefni er til.
Auðkenni
Í ákvörðun Útlendingastofnunar kemur fram að þegar kærandi sótti um hæli á Íslandi hafi hann framvísað […] vegabréfi. Telur kærunefndin því ljóst að kærandi sé […] ríkisborgari.
Landaupplýsingar
[…] er lýðræðisríki með um […] íbúa og eru mannréttindi almennt virt af stjórnvöldum þar í landi. […].
Kærunefnd útlendingamála hefur skoðað skýrslur og gögn um […].
Gögnin benda ekki til annars en að trúfrelsi sé almennt virt í landinu og umburðarlyndi gagnvart mismunandi trúarbrögðum fólks. Spilling er viðvarandi vandamál innan lögreglunnar og annarra stofnana í […]. Í ofangreindum gögnum kemur þó fram að […] hafi miðað áfram í málefnum er snerta réttarkerfið, frelsi og öryggi og á undanförnum árum hefur talsvert verið unnið að því að uppræta spillingu í löggæslunni og dómsvaldinu.
a. Aðalkrafa kæranda
Kærandi óskaði eftir því að honum yrði veitt réttarstaða flóttamanns þann 14. september 2015, hjá lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu. Til að teljast flóttamaður hér á landi þarf kærandi að sýna fram á að aðstæður hans séu slíkar að þær falli undir 1. mgr. 44. gr. útlendingalaga, sbr. flóttamannasamning Sameinuðu þjóðanna, eða 2. mgr. 44. gr. sömu laga.
Í 1. mgr. 44. gr. laga nr. 96/2002 um útlendinga, sem byggir á A-lið 1. gr. flóttamannasamningsins, segir:
Flóttamaður samkvæmt lögum þessum telst vera útlendingur sem er utan heimalands síns af ástæðuríkum ótta við að vera ofsóttur vegna kynþáttar, trúarbragða, þjóðernis, aðildar að tilteknum þjóðfélagshópi eða vegna stjórnmálaskoðana og getur ekki, eða vill ekki, vegna slíks ótta færa sér í nyt vernd þess lands; eða sá sem er ríkisfangslaus og er utan þess lands þar sem hann áður hafði reglulegt aðsetur vegna slíkra atburða og getur ekki, eða vill ekki, vegna slíks ótta hverfa aftur þangað, sbr. A-lið 1. gr. alþjóðasamnings um stöðu flóttamanna frá 28. júlí 1951 og viðauka við samninginn frá 31. janúar 1967. Um skilyrði þess að teljast flóttamaður er frekar mælt í 44. gr. a.
Almennt ber að telja ótta umsækjanda ástæðuríkan ef hann getur á nægilega skýran hátt sýnt fram á að áframhaldandi dvöl í heimalandi sé honum óbærileg af ástæðum sem tilgreindar eru í ákvæðinu, eða yrði óbærileg af sömu ástæðum ef hann sneri aftur. Þessi sjónarmið þurfa jafnframt ekki endilega að byggjast á persónulegri reynslu umsækjanda, heldur geta ofsóknir sem vinir hans eða ættingjar eða aðrir sem tilheyra sama þjóðfélagshópi hafa orðið fyrir, gefið til kynna að ótti hans við að verða fyrr eða síðar fórnarlamb ofsókna sé ástæðuríkur.
Í 44. gr. a útlendingalaga eru sett fram viðmið um það hvað felist í hugtakinu ofsóknir, á hvaða grundvelli ofsóknir geta byggt og hvaða aðilar geta verið valdir að þeim. Í 1. mgr. ákvæðisins segir:
Til þess að um sé að ræða ofsóknir skv. 1. mgr. 44. gr. verður að vera um að ræða athafnir sem í eðli sínu, eða vegna þess að þær eru endurteknar, fela í sér alvarleg brot á grundvallarmannréttindum, einkum ófrávíkjanlegum grundvallarmannréttindum á borð við réttinn til lífs og bann við pyndingum eða ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu, bann við þrældómi og þrælkun og bann við refsingum án laga. Sama á við um samansafn athafna, þ.m.t. ólögmæta mismunun, sem hafa eða geta haft sömu eða sambærileg áhrif á einstakling.
Í 3. mgr. 44. gr. a eru taldir upp þeir aðilar sem geta verið valdir að ofsóknum eða ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð. Þar segir að:
Þeir sem geta verið valdir að ofsóknum eða ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eru:
a. ríkið,
b. hópar eða samtök sem stjórna ríkinu eða verulegum hluta landsvæðis þess, og
c. aðrir aðilar, sem ekki fara með ríkisvald, ef sýnt er fram á að ríkið eða hópar eða samtök skv. b-lið þessarar málsgreinar, þar með talið alþjóðastofnanir, geti ekki eða vilji ekki veita vernd gegn ofsóknum eða meðferð sem fellur undir 2. mgr. 44. gr., m.a. með því að ákæra og refsa fyrir athafnir sem fela í sér ofsóknir.
Þótt fallist sé á að einstaklingur í þessari aðstöðu skuli njóta vafans upp að ákveðnu marki, verður kærandi a.m.k. að sýna fram á að líkur séu á að hans bíði ofsóknir í heimalandi. Samkvæmt meginreglum um túlkun flóttamannahugtaksins sem fram koma í handbók Flóttamannastofnunar Sameinuðu þjóðanna, er m.a. miðað við það að viðkomandi þurfi almennt að sýna fram á að góðar ástæður liggi til grundvallar ótta við ofsóknir og að hugarástand flóttamannsins skipti ekki eitt máli heldur verði yfirlýsing hans einnig að fá stuðning í hlutlægum og staðreynanlegum aðstæðum (Handbók um réttarstöðu flóttamanna. Um málsmeðferð og skilyrði samkvæmt flóttamannasamningnum frá 1951 og bókun frá 1967 um réttarstöðu flóttamanna (Flóttamannastofnun Sameinuðu þjóðanna, Reykjavík 2008)).
Kærandi hefur staðhæft að hann sé í hættu í heimaríki vegna þess að bróðir hans sem einnig hefur sótt um hæli hér á landi hafi lent í útistöðum við fjölskyldu fyrrum kærustu sinnar sem hefur hótað honum lífláti. Þrátt fyrir að kærunefnd útlendingamála dragi ekki í efa fullyrðingar kæranda um að kærandi og bróðir hans hafi lent í útistöðum við aðila vegna ósættis með ráðahag bróður kæranda styðja gögn og skýrslur sem kærunefnd hefur skoðað ekki þá fullyrðingu kæranda að hann hafi „ástæðuríkan ótta við ofsóknir“ í skilningi 44. gr. útlendingalaga. Í ofangreindum skýrslum og gögnum sem kærunefndin hafði til skoðunar benti ekkert til þess að ofsóknir vegna trúarbragða tíðkuðust í […] en ef svo væri í tilviki kæranda sýndu gögn ekki annað en að […] stjórnvöld gætu og vildu veita fullnægjandi vernd. Kærunefnd útlendingamála taldi framburð kæranda um ýmis atriði ekki sérlega trúverðugan og í ósamræmi við framburð bróður hans. Kærunefnd gaf kæranda kost á að senda viðbótargögn um atvik málsins. Þann 19. janúar barst tölvupóstur frá talsmanni kærandi þar sem kom fram að […] hafi farið á lögreglustöðina og óskað eftir afriti af lögregluskýrslum vegna málsins. Var honum tjáð að málsmappan hefði týnst og ekki unnt að afrita gögnin. […] kvað þetta vera dæmigert vandamál í […]. Þeir hafi því ekki getað lagt fram lögregluskýrslur þrátt fyrir að hafa reynt að eigin sögn. Er það mat kærunefndar, þrátt fyrir ýmsa vankanta hjá lögreglunni í […], að þó svo kærandi ætti raunverulega á hættu illa meðferð í heimalandi sínu af hálfu þeirra aðila sem hann hefur nefnt, þá hafi hann raunhæfan möguleika að fá aðstoð lögreglu. Auk þess hefur hann færi á að flytja sig um set og leita sér ásjár stjórnvalda þar. Styðja heimildir ekki þá staðhæfingu kæranda að […] stjórnvöld skorti vilja eða getu til að veita kæranda fullnægjandi vernd óski hann eftir henni við þau. Telur kærunefndin því ljóst að kærandi uppfylli ekki skilyrði 1. mgr. 44. gr. útlendingalaga fyrir veitingu réttarstöðu flóttamanns.
Í 2. mgr. 44. gr. útlendingalaga er kveðið á um að flóttamaður samkvæmt útlendingalögum telst einnig útlendingur sem telst ekki flóttamaður samkvæmt ákvæði A-liðar 1. gr. alþjóðasamnings um stöðu flóttamanna ef raunhæf ástæða er til að ætla að hann eigi á hættu að sæta dauðarefsingu, pyndingum eða annarri ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu verði hann sendur aftur til heimalands.
Í ljósi þess sem að framan er rakið telur kærunefndin að aðstæður kæranda í heimalandi hans séu ekki þannig að þær falli undir ákvæði 2. mgr. 44. gr. laganna. Þá telur kærunefndin ekkert fram komið sem bendir til þess að hætt sé við því að kærandi sæti ómannúðlegri og/eða vanvirðandi meðferð við heimkomuna, sbr. 2. mgr. 44. og 1. mgr. 45 gr. laganna.
b. Varakrafa kæranda
Til vara er þess krafist að kæranda verði veitt dvalarleyfi á Íslandi á grundvelli mannúðarsjónarmiða sbr. 12. gr. f laga um útlendinga.
Samkvæmt 12. gr. f er heimilt að veita útlendingi dvalarleyfi, þótt skilyrðum sé annars ekki fullnægt, ef rík mannúðarsjónarmið standa til þess eða vegna sérstakra tengsla útlendingsins við landið. Í 2. mgr. ákvæðisins kemur fram að veita má dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða ef útlendingur getur sýnt fram á ríka þörf á vernd, t.d. af heilbrigðisástæðum, eða vegna erfiðra félagslegra aðstæðna viðkomandi eða erfiðra almennra aðstæðna í heimaríki eða í landi sem honum yrði vísað til eða vegna annarra atvika sem ekki má með réttu gera honum að bera ábyrgð á. Sérstaklega skal taka tillit til þess ef um barn er að ræða og skal það sem barni er fyrir bestu haft að leiðarljósi við ákvörðun.
Í skýringum með 2. gr. laga nr. 115/2010 sem breytti ákvæði 12. gr. f útlendingalaga er fjallað um mjög íþyngjandi félagslegar aðstæður. Þar kemur fram að átt sé við að útlendingur hafi þörf á vernd vegna félagslegra aðstæðna í heimalandi. Kærandi hefur borið því við að hann sæti hótunum og mismunun í heimalandi vegna […]. Kærandi taldi sér ekki fært að leita til lögreglu með vanda sinn. Líkt og hefur komið fram áður styður ekkert í þeim gögnum sem kærunefnd hefur yfirfarið við frásögn kæranda um trúarofsóknir eða að lögregla sé ófær um að veita honum fullnægjandi vernd. Kærunefnd taldi eins og fram hefur komið frásögn kæranda ekki trúverðuga né í samræmi við frásögn bróður hans. Kærunefnd telur því að aðstæður kæranda við endurkomu til heimalands séu ekki slíkar að þær geti talist erfiðar í skilningi 2. mgr. 12. gr. f laga um útlendinga.
Kærunefndin hefur þegar komist að þeirri niðurstöðu að kærandi uppfylli ekki skilyrði 1. eða 2. mgr. 44. gr. útlendingalaga og teljist því ekki flóttamaður. Þegar framburður kæranda er virtur í heild sinni ásamt gögnum málsins að kærandi hafi ekki sýnt fram á ríka þörf á vernd á grundvelli mannúðarsjónarmiða líkt og kveðið er á um í 12. gr. f útlendingalaga. Því er fallist á það með Útlendingastofnun að aðstæður kæranda í […] séu ekki með þeim hætti að veita beri kæranda dvalarleyfi á grundvelli 12. gr. f útlendingalaga.
Jafnframt telur kærunefndin kæranda ekki uppfylla skilyrði 12. gr. f útlendingalaga um sérstök tengsl við landið. Eins og fram kemur í gögnum málsins hefur kærandi aðeins dvalið á Íslandi í tengslum við hælisumsókn sína og aðeins í skamman tíma.
Samantekt
Með vísan til alls þess sem að framan er rakið og forsendna hinnar kærðu ákvörðunar þykir rétt að staðfesta ákvörðun Útlendingastofnunar frá 30. september 2015.
Athygli kæranda er vakin á því að skv. 6. mgr. 33. gr. laga um útlendinga frestar málshöfðun fyrir dómstólum til ógildingar á endanlegri ákvörðun um að útlendingur skuli yfirgefa landið ekki framkvæmd hennar. Að kröfu útlendings getur kærunefnd útlendingamála þó ákveðið að fresta réttaráhrifum endanlegrar ákvörðunar sé talin ástæða til þess. Krafa þess efnis skal gerð ekki síðar en sjö dögum frá birtingu endanlegrar ákvörðunar. Skal frestun bundin því skilyrði að útlendingur beri málið undir dómstóla innan fimm daga frá birtingu ákvörðunar um frestun réttaráhrifa úrskurðar og óski eftir að það hljóti flýtimeðferð. Nú er beiðni um flýtimeðferð synjað og skal þá mál höfðað innan sjö daga frá því að beiðni um það er synjað. Þó getur kærunefnd útlendingamála tekið ákvörðun um að fresta framkvæmd ákvörðunarinnar ef sýnt er fram á að verulega breyttar aðstæður hafi skapast frá því ákvörðun var tekin.
Úrskurðarorð
Ákvörðun Útlendingastofnunar er staðfest.
The decision of the Directorate of Immigration is affirmed.
Hjörtur Bragi Sverrisson
Pétur Dam Leifsson Vigdís Þóra Sigfúsdóttir