Mál nr. 41/2016

Úrskurðarnefnd velferðarmála

Mál nr. 41/2016

Miðvikudaginn 20. apríl 2016

A

gegn

Tryggingastofnun ríkisins

Ú R S K U R Ð U R

Mál þetta úrskurða Rakel Þorsteinsdóttir lögfræðingur, Eggert Óskarsson lögfræðingur og Eva Dís Pálmadóttir lögfræðingur.

Með kæru, dags. 13. janúar 2016, kærði A, til úrskurðarnefndar velferðarmála upphafstíma örorkumats Tryggingastofnunar ríkisins, dags. 5. mars 2015

I.  Málsatvik og málsmeðferð

Með umsókn, dags. 23. febrúar 2015, óskaði kærandi eftir afturvirkum greiðslum örorkulífeyris en honum hafði þegar verið metinn örorkulífeyrir frá 1. mars 2014 til 30. september 2016. Með ákvörðun Tryggingastofnunar ríkisins, dags. 5. mars 2015, var umsókn kæranda synjað á þeim grundvelli að gögn málsins gæfu ekki tilefni til að ætla að tímabært hefði verið að meta örorku kæranda fyrr.

Kæra barst úrskurðarnefnd velferðarmála þann 13. janúar 2016. Með bréfi úrskurðarnefndarinnar, dags. 29. janúar 2016, var kæranda tilkynnt um að kæra hefði borist að liðnum kærufresti og var honum gefinn kostur á að koma að athugasemdum og/eða gögnum, teldi hann að skilyrði sem fram kæmu í 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 gætu átt við í máli hans. Gögn bárust frá kæranda með bréfi, mótteknu 5. febrúar 2016.

II.  Sjónarmið kæranda

Kærandi greinir frá því í kæru til úrskurðarnefndarinnar að hann kæri upphafstíma örorkumats Tryggingastofnunar.

III.  Niðurstaða

Kært er örorkumat Tryggingastofnunar ríkisins, dags. 5. mars 2015.

Samkvæmt 2. mgr. 13. gr. laga nr. 100/2007 um almannatryggingar, með síðari breytingum, sbr. 5. gr. laga nr. 85/2015 um úrskurðarnefnd velferðarmála, skal kæra til úrskurðarnefndar velferðarmála vera skrifleg og skal hún borin fram innan þriggja mánaða frá því aðila máls var tilkynnt um ákvörðun.

Kæra barst úrskurðarnefnd velferðarmála þann 13. janúar 2016 en þá var kærufrestur samkvæmt 2. mgr. 13. gr. laga um almannatryggingar löngu liðinn.

Í 5. mgr. 7. gr. laga um úrskurðarnefnd velferðarmála er vísað til þess að um málsmeðferð, sem ekki er kveðið á um í lögunum, fari samkvæmt ákvæðum stjórnsýslulaga og ákvæðum laga sem málskotsréttur til nefndarinnar byggist á hverju sinni. Í 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 segir:

„Hafi kæra borist að liðnum kærufresti skal vísa henni frá nema:

1. afsakanlegt verði talið að kæran hafi ekki borist fyrr, eða

2. veigamiklar ástæður mæla með því að kæran verði tekin til meðferðar.

Kæru skal þó ekki sinnt ef meira en ár er liðið frá því að ákvörðun var tilkynnt aðila.“

Samkvæmt gögnum málsins liðu rúmlega tíu mánuðir frá því að kæranda var tilkynnt um ákvörðun Tryggingastofnunar ríkisins þann 5. mars 2015 og þar til kæra barst úrskurðarnefndinni þann 13. janúar 2016. Með vísan til þessa er nauðsynlegt að taka til skoðunar hvort fyrir hendi séu atriði sem hafa þýðingu við mat á því hvort afsakanlegt verði talið að kæran hafi borist að liðnum kærufresti eða hvort veigamiklar ástæður mæli með því að kæran verði tekin til meðferðar, sbr. 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga, en ákvæðið mælir fyrir um skyldubundið mat stjórnvalds á því hvort atvik séu með þeim hætti að rétt sé að taka stjórnsýslukæru til efnislegrar meðferðar, þrátt fyrir að lögbundinn kærufrestur sé liðinn.

Fyrir liggur að í hinni kærðu ákvörðun frá 5. mars 2015 var að finna skriflegar leiðbeiningar á íslensku um kæruheimild til úrskurðarnefndarinnar og um tímalengd kærufrests. Með bréfi úrskurðarnefndar velferðarmála, dags. 29. janúar 2016, var kæranda veittur kostur á að koma að athugasemdum og/eða gögnum teldi hann að skilyrði sem fram kæmu í 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga gætu átt við í máli hans. Kærandi skilaði inn gögnum frá umboðsmanni Alþingis, dags. 15. janúar 2016. Í þeim kemur fram að kærandi hafi kvartað yfir gildistíma örorkumats síns með erindi til umboðsmanns þann 20. nóvember 2015. Einnig segir að kærandi hafi byggt á því að hann hafi ekki fengið leiðbeiningar um kæruheimild til úrskurðarnefndarinnar á því tungumáli sem hann hafi skilið og hann hafi því ekki verið meðvitaður um tilvist hennar.  Í bréfi Tryggingastofnunar til umboðsmanns Alþingis, dags. 9. desember 2015, vegna fyrirspurnar hans, kemur fram að við afgreiðslu á umsókn kæranda um örorkumat hafi honum verið bent á kæruheimild til úrskurðarnefndar almannatrygginga, en hann hafi ekki nýtt sér hana. Verður því að telja að kærandi hafi verið nægjanlega upplýstur um kæruheimild til úrskurðarnefndarinnar.

Við mat á því hvort afsakanlegt sé að kæra kæranda hafi ekki borist fyrr lítur úrskurðarnefnd velferðarmála til þess að rúmlega átta mánuðir liðu frá því að kæranda var kynnt niðurstaða Tryggingastofnunar þar til hann sendi inn erindi til umboðsmanns Alþingis og rúmlega tíu mánuðir liðu þar til hann kærði til úrskurðarnefndar velferðarmála. Í ljósi þess að kærandi aðhafðist ekkert í rúmlega átta mánuði er það mat úrskurðarnefndar velferðarmála að ekki sé afsakanlegt að kæra hafi ekki borist fyrr. Þá verður heldur ekki séð að veigamiklar ástæður mæli með því að kæran verði tekin til meðferðar. Með hliðsjón af framangreindu er kærunni vísað frá úrskurðarnefnd velferðarmála, sbr. 1. mgr. 28. gr. laga nr. 37/1993.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

Kæru A, er vísað frá úrskurðarnefnd velferðarmála.

Rakel Þorsteinsdóttir