Mál nr. 128/2023 - Úrskurður

Úrskurðarnefnd velferðarmála

Mál nr. 128/2023

Fimmtudaginn 4. maí 2023

A

gegn

Vinnumálastofnun

Ú R S K U R Ð U R

Mál þetta úrskurða Hólmfríður Birna Guðmundsdóttir lögfræðingur, Agnar Bragi Bragason lögfræðingur og Arnar Kristinsson lögfræðingur.

Með kæru, dags. 24. febrúar 2023, kærði A, til úrskurðarnefndar velferðarmála ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 21. febrúar 2023, um að fella niður rétt hans til atvinnuleysisbóta í tvo mánuði.

I.  Málsatvik og málsmeðferð

Kærandi sótti um atvinnuleysisbætur hjá Vinnumálastofnun 28. febrúar 2022 og var umsóknin samþykkt 6. apríl 2022. Þann 8. febrúar 2023 var kærandi boðaður í viðtal hjá Vinnumálastofnun sem fara átti fram daginn eftir. Kæranda var greint frá því að um skyldumætingu væri að ræða og að öll forföll bæri að tilkynna án ástæðulausrar tafar. Kærandi hvorki mætti í viðtalið né boðaði forföll. Með bréfi Vinnumálastofnunar, dags. 10. febrúar 2023, var óskað eftir skriflegri afstöðu kæranda til þess að hafa ekki mætt í boðað viðtal. Kærandi afhenti Vinnumálastofnun læknisvottorð þar sem fram kom að hann hefði verið með öllu óvinnufær vegna sjúkdóms á tímabilinu 7. til 15. febrúar 2023. Með ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 21. febrúar 2023, var kæranda tilkynnt að bótaréttur hans væri felldur niður í tvo mánuði á grundvelli 1. mgr. 59. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar í ljósi þess að hann hefði ekki tilkynnt um veikindi sín.

Kæra barst úrskurðarnefnd velferðarmála 24. febrúar 2023. Með bréfi, dags. 9. mars 2023, óskaði úrskurðarnefndin eftir greinargerð Vinnumálastofnunar ásamt gögnum málsins. Greinargerð Vinnumálastofnunar barst 22. mars 2023 og var hún kynnt kæranda með bréfi úrskurðarnefndar, dags. 23. mars 2023. Athugasemdir bárust ekki.

II.  Sjónarmið kæranda

Kærandi tekur fram að hann hafi átt tíma í viðtal hjá Vinnumálastofnun 8. febrúar 2023. Frá 7. febrúar hafi honum liðið mjög illa og verið mjög veikur. Kærandi hafi verið það slæmur að hann hafi ekki getað farið úr rúmi. Vegna þessa hafi kærandi ekki skoðað tölvupósta sína og í raun ekki verið í sambandi við umheiminn. Vinur kæranda hafi hringt á heilsugæslu til að athuga með læknatíma sem hafi ekki verið í boði. Lagt hafi verið til að kærandi kæmi á heilsugæsluna þegar honum væri farið að líða betur til þess að fá læknisaðstoð ef hann þyrfti á að halda og læknisvottorð. Þann 15. febrúar 2023 hafi kæranda loks farið að líða betur og þá farið á heilsugæsluna. Læknir hafi skoðað kæranda og skrifað læknisvottorð. Daginn eftir hafi kærandi sent Vinnumálastofnun læknisvottorðið í gegnum heimasíðu stofnunarinnar og farið á staðinn til að vera viss um að læknisvottorðið væri fullnægjandi. Kærandi sé ekki sammála ákvörðun Vinnumálastofnunar um tveggja mánaða viðurlög.

III.  Sjónarmið Vinnumálastofnunar

Í greinargerð Vinnumálastofnunar kemur fram að kærandi hafi sótt um greiðslu atvinnuleysisbóta til Vinnumálastofnunar með umsókn, dags. 28. febrúar 2022. Með erindi, dags. 6. apríl 2022, hafi kæranda verið tilkynnt að umsókn hans hefði verið samþykkt og að útreiknaður bótaréttur væri 100%.

Þann 8. febrúar 2023 hafi kærandi verið boðaður til viðtals á þjónustuskrifstofu Vinnumálastofnunar í Reykjavík þann 9. febrúar klukkan 13:00. Athygli kæranda hafi verið vakin á því að um skyldumætingu væri að ræða og að öll forföll þyrfti að boða án ástæðulausrar tafar. Kæranda hafi jafnframt verið tjáð að ótilkynnt forföll kynnu að leiða til þess að greiðslur atvinnuleysisbóta til hans yrðu stöðvaðar. Umrædd boðun hafi verið send á uppgefið netfang kæranda og með smáskilaboðum í síma. Þá hafi einnig verið send tilkynning á „Mínar síður“ kæranda. Kærandi hafi hvorki mætt til boðaðs viðtals né boðað forföll.

Með erindi, dags. 10. febrúar 2023, hafi verið óskað eftir skriflegum skýringum kæranda á ástæðum þess að hann hafi ekki mætt til boðaðs viðtals. Áréttað hafi verið að hefði kærandi hafnað þátttöku í vinnumarkaðsaðgerðum án gildra ástæðna gæti hann þurft að sæta biðtíma eftir greiðslu atvinnuleysisbóta. Þann 16. febrúar 2023 hafi kærandi mætt á þjónustuskrifstofu Vinnumálastofnunar í Reykjavík og afhent stofnuninni læknisvottorð, útgefið þann 15. febrúar 2023. Þar komi fram að kærandi hafi verið með öllu óvinnufær vegna sjúkdóms á tímabilinu 7. til 15. febrúar 2023. Kærandi hafi ekki veitt neinar frekari skýringar á fjarveru sinni til boðaðs viðtals.

Með erindi, dags. 21. febrúar 2023, hafi kæranda verið tilkynnt að í ljósi þess að hann hafi ekki tilkynnt Vinnumálastofnun tafarlaust um veikindi sín væri það niðurstaða stofnunarinnar að bótaréttur kæranda skyldi felldur niður í tvo mánuði. Sú ákvörðun hafi verið tekin á grundvelli 1. mgr. 59. gr. laga um atvinnuleysistryggingar.

Lög nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar gildi um atvinnuleysistryggingar launamanna eða sjálfstætt starfandi einstaklinga á innlendum vinnumarkaði þegar þeir verði atvinnulausir, sbr. 1. gr. laganna. Fyrir liggi að kærandi hafi ekki mætt til boðaðs viðtals þann 9. febrúar 2023. Kærandi hafi veitt þær skýringar að hann hafi ekki mætt sökum veikinda. Meðal gagna í máli þessu sé læknisvottorð, útgefið 15. febrúar 2023, þar sem fram komi að kærandi hafi verið með öllu óvinnufær dagana 7. til 15. febrúar 2023.

Með ákvörðun, dags. [21. febrúar 2023], hafi kæranda verið gert að sæta viðurlögum á grundvelli 1. mgr. 59. gr. laga um atvinnuleysistryggingar þar sem hann hafi ekki tilkynnt Vinnumálastofnun um veikindi sín án ástæðulausrar tafar. Ákvæði 1. mgr. 59. gr. laga um atvinnuleysistryggingar sé svohljóðandi:

„Sá sem lætur hjá líða að veita nauðsynlegar upplýsingar skv. 14. gr. eða um annað það sem kann að hafa áhrif á rétt hans samkvæmt lögum þessum skal ekki eiga rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta skv. VII. kafla fyrr en að tveimur mánuðum liðnum, sem ella hefðu verið greiddar bætur fyrir, frá þeim degi er viðurlagaákvörðun Vinnumálastofnunar er tilkynnt aðila, sbr. þó 4. mgr. og 59. gr. a. Hið sama á við þegar hinn tryggði hefur látið hjá líða að tilkynna Vinnumálastofnun um þær breytingar sem kunna að verða á högum hans á því tímabili sem hann fær greiddar atvinnuleysisbætur eða sætir biðtíma eða viðurlögum samkvæmt lögum þessum eða annað það sem kann að hafa áhrif á rétt hans samkvæmt lögum þessum, sbr. 3. mgr. 9. gr. og 2. mgr. 14. gr. Skal honum jafnframt verða gert að endurgreiða ofgreiddar atvinnuleysisbætur skv. 39. gr.“

Í lögum um atvinnuleysistryggingar sé rík áhersla lögð á upplýsingaskyldu atvinnuleitanda gagnvart Vinnumálastofnun. Þannig sé meðal annars í 3. mgr. 9. gr. laganna kveðið á um að sá sem teljist tryggður á grundvelli laganna skuli upplýsa Vinnumálastofnun um allar breytingar sem kunni að verða á högum hans á þeim tíma er hann fái greiddar atvinnuleysisbætur eða sæti biðtíma eða viðurlögum samkvæmt lögunum. Upplýsingaskylda atvinnuleitanda sé ítrekuð á öllum stigum umsóknarferlis um atvinnuleysisbætur. Við upphaf umsóknar séu atvinnuleitendum kynnt margvísleg atriði er varði réttindi og skyldur, þar á meðal um upplýsingaskyldu. Í lok umsóknarferlis staðfesti allir atvinnuleitendur að þeir hafi kynnt sér þau atriði.

Samkvæmt 2. mgr. 14. gr. laga um atvinnuleysistryggingar beri atvinnuleitendum að tilkynna Vinnumálastofnun um þær breytingar sem kunni að verða á vinnufærni eða aðstæðum þeirra að öðru leyti samkvæmt 1. mgr. 14. gr., þar á meðal um tilfallandi veikindi, án ástæðulausrar tafar. Þá segi í 5. mgr. 14. gr. laganna að hinn tryggði skuli tilkynna um upphaf og lok veikinda til Vinnumálastofnunar án ástæðulausrar tafar. Kærandi hafi ekki tilkynnt stofnuninni um veikindi sín fyrr en nærri viku eftir að þau hafi hafist og ekki fyrr en stofnunin hafi leitaði eftir skýringum á því hvers vegna hann hafi ekki sinnt skyldu sinni til að taka þátt í vinnumarkaðsúrræðum á vegum Vinnumálastofnunar. Slíkt uppfylli augljóslega ekki áskilnað 2. mgr. og 5. mgr. 14. gr. um að tilkynna beri veikindi án ástæðulausrar tafar. Kærandi hafi veitt þær skýringar að honum hafi verið ráðlagt af heilsugæslustöð sinni að mæta þangað til að leita læknisaðstoðar og til að afla sér læknisvottorðs þegar veikindi hans væru afstaðin. Vinnumálastofnun þykir rétt að árétta í þessu samhengi að tilkynningu um veikindi þurfi ekki að fylgja læknisvottorð nema stofnunin óski sérstaklega eftir því, sbr. lokamálslið 5. mgr. 14. gr. laganna. Fullnægjandi tilkynning í skilningi 2. mgr. 14. gr. geti því verið til að mynda tölvupóstur eða símhringing til stofnunarinnar.

Með vísan til alls framangreinds sé það niðurstaða Vinnumálastofnunar að kæranda beri að sæta viðurlögum á grundvelli 1. mgr. 59. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar.

IV.  Niðurstaða

Kærð er ákvörðun Vinnumálastofnunar um að fella niður rétt kæranda til atvinnuleysisbóta í tvo mánuði á grundvelli 1. mgr. 59. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar.

Í 59. gr. laga nr. 54/2006 er kveðið á um viðurlög við því að láta hjá líða að veita upplýsingar eða láta hjá líða að tilkynna um breytingar á högum. Ákvæði 1. mgr. 59. gr. er svohljóðandi:

„Sá sem lætur hjá líða að veita nauðsynlegar upplýsingar skv. 14. gr. eða um annað það sem kann að hafa áhrif á rétt hans samkvæmt lögum þessum skal ekki eiga rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta skv. VII. kafla fyrr en að tveimur mánuðum liðnum, sem ella hefðu verið greiddar bætur fyrir, frá þeim degi er viðurlagaákvörðun Vinnumálastofnunar er tilkynnt aðila, sbr. þó 4. mgr. og 59. gr. a. Hið sama á við þegar hinn tryggði hefur látið hjá líða að tilkynna Vinnumálastofnun um þær breytingar sem kunna að verða á högum hans á því tímabili sem hann fær greiddar atvinnuleysisbætur eða sætir biðtíma eða viðurlögum samkvæmt lögum þessum eða annað það sem kann að hafa áhrif á rétt hans samkvæmt lögum þessum, sbr. 3. mgr. 9. gr. og 2. mgr. 14. gr. Skal honum jafnframt verða gert að endurgreiða ofgreiddar atvinnuleysisbætur skv. 39. gr.“

Samkvæmt 3. mgr. 9. gr. laga nr. 54/2006 skal sá sem telst tryggður á grundvelli laganna upplýsa Vinnumálastofnun um allar breytingar sem kunna að verða á högum hans á þeim tíma er hann fær greiddar atvinnuleysisbætur eða sætir biðtíma eða viðurlögum samkvæmt lögunum eða annað það sem kann að hafa áhrif á rétt hans samkvæmt lögunum, svo sem um námsþátttöku, tekjur sem hann fær fyrir tilfallandi vinnu og hversu lengi vinnan stendur yfir. Í 2. mgr. 14. gr. laganna kemur einnig fram að hinn tryggði skuli tilkynna Vinnumálastofnun um þær breytingar sem kunni að verða á vinnufærni hans eða aðstæðum að öðru leyti samkvæmt 1. mgr., þar á meðal um tilfallandi veikindi, án ástæðulausrar tafar. Þá segir meðal annars í 5. mgr. 14. gr. laganna að hinn tryggði skuli tilkynna um upphaf og lok veikinda til Vinnumálastofnunar án ástæðulausrar tafar. Jafnframt skuli hann skila inn læknisvottorði innan viku frá lokum veikindanna, óski Vinnumálastofnun eftir því.

Í máli þessu liggur fyrir að kærandi mætti ekki í boðað viðtal hjá Vinnumálastofnun vegna veikinda. Þá liggur fyrir að kærandi tilkynnti Vinnumálastofnun ekki um veikindin fyrr en eftir að veikindin voru yfirstaðin og ekki fyrr en stofnunin hafði leitað eftir skýringum á því hvers vegna hann hafi ekki mætt í boðað viðtal.

Í ljósi upplýsingaskyldu 3. mgr. 9. gr., 2. og 5. mgr. 14. gr. laga nr. 54/2006 verður fallist á það með Vinnumálastofnun að kærandi hafi brotið gegn skyldum sínum er hann tilkynnti stofnuninni ekki strax um veikindi sín. Í 1. mgr. 59. gr. laga nr. 54/2006 er skýrt kveðið á um viðurlög við slíku broti. Með vísan til þess er ákvörðun Vinnumálastofnunar um að fella niður rétt kæranda til atvinnuleysisbóta í tvo mánuði, staðfest.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

Ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 21. febrúar 2023, um að fella niður rétt A, til atvinnuleysisbóta í tvo mánuði, er staðfest.

F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála

_________________________________

Hólmfríður Birna Guðmundsdóttir