Nr. 593/2022 Úrskurður

KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA

Hinn 16. desember 2022 er kveðinn upp svohljóðandi

úrskurður nr. 539/2022

í stjórnsýslumáli nr. KNU22110018

Kæra […]

á ákvörðun

Útlendingastofnunar

I.       Kröfur, kærufrestir og kæruheimild

Hinn 4. nóvember 2022 kærði […], fd. […], ríkisborgari Indlands (hér eftir nefnd kærandi), ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 26. október 2022, um að synja henni um vegabréfsáritun til Íslands.

Af kæru má ráða að kærandi krefjist þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að henni verði veitt vegabréfsáritun til Íslands.

Fyrrgreind ákvörðun er kærð á grundvelli 7. gr. laga um útlendinga og barst kæran fyrir lok kærufrests.

Lagagrundvöllur

Í máli þessu gilda einkum ákvæði laga um útlendinga nr. 80/2016 ásamt síðari breytingum, reglugerð um útlendinga nr. 540/2017 ásamt síðari breytingum, ákvæði stjórnsýslulaga nr. 37/1993, reglugerð um vegabréfsáritanir nr. 1160/2010, með síðari breytingum auk annarra alþjóðlegra skuldbindinga Íslands á sviði mannréttinda eftir því sem tilefni er til.

II.        Málsatvik og málsmeðferð

Með umsókn, dags. 11. október 2022, óskaði kærandi eftir vegabréfsáritun til Íslands í átta daga. Hugðist hún ferðast hingað til lands ásamt eiginmanni sínum, syni, dóttur og barnabarni. Umsókn kæranda var synjað með ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 26. október 2022. Hinn 4. nóvember 2022 barst kærunefnd kæra ásamt rökstuðningi frá syni kæranda sem jafnframt er umboðsmaður hennar og annarra fjölskyldumeðlima sem hugðust ferðast saman hingað til lands við meðferð málsins.

III.      Málsástæður og rök kæranda

Í athugasemdum með kæru kemur fram að umsókn kæranda og fjölskyldu hennar hafi verið synjað á þeim grundvelli að þau hafi ekki fært rök fyrir tilgangi og skilyrðum fyrirhugaðrar dvalar sinnar. Kærandi vilji koma því á framfæri að hún og fjölskylda hennar séu viðskiptafólk frá höfuðborg Indlands og hafi þau rekið fjölskyldufyrirtæki síðustu fimmtán til tuttugu ár. Í dag reki sonur kæranda fyrirtækið ásamt bróður sínum. Auk þess eigi sonur kæranda annað fyrirtæki sem hann reki sjálfur og starfi þar tíu starfsmenn undir honum. Fjölskyldan sé vel stæð og efnuð, t.a.m. eigi þau verðmæta fasteign. Fram kemur að búið hafi verið að staðfesta hótelgistinguna hér á landi og bílaleigubíl og hafi þau verið búin að borga fyrir helming hótelgistingarinnar. Þá hafi þau lagt fram flugmiða og ferðatryggingu. Með tilliti til þess gagnrýnir kærandi það mat stjórnvalda að hún hafi ekki fært rök fyrir tilgangi og skilyrðum fyrirhugaðrar dvalar sinnar. Fjölskylda kæranda hafi ekki vilja til þess að segja skilið við heimaríki sitt, fyrirtækin, eignir sínar og umfram allt rætur sínar og menningu á Indlandi. Auk þess sé kærandi og eiginmaður hennar öldruð og því gætu þau ekki orðið eftir í öðru landi. Sonur kæranda hafi skipulagt þessa stuttu ferð til Íslands til að gleðja foreldra sína.

Fram kemur í athugasemdum með kæru að sonur kæranda hafi á þeim tíma sem símaviðtalið hafi farið fram haft takmarkaða þekkingu á Íslandi. Hann hafi ekki komið til Íslands og hafi einungis heyrt og lesið um landið, en hann og fjölskylda hans hafi ætlað að skipuleggja ferðina ítarlegar þegar þau væru komin til landsins. Sonur kæranda hafi verið stressaður í símaviðtalinu og ekki getað tjáð sig svo vel á ensku. Telur kærandi ósanngjarnt að það skuli hafa verið metið þeim í óhag. Sonur kæranda hafi nú þegar tapað miklum fjármunum sökum synjunarinnar og óski kærandi þess að umsókn hennar verði endurmetin.

IV.    Niðurstaða kærunefndar útlendingamála

Um kæru þessa gilda lög um útlendinga nr. 80/2016 ásamt reglugerð um vegabréfsáritanir nr. 795/2022 með síðari breytingum, Schengen-samningurinn og verklagsreglur þess samnings.

Samkvæmt 1. mgr. 20. gr. laga um útlendinga þurfa útlendingar að hafa vegabréfsáritun til að koma hingað til lands, nema annað sé ákveðið í reglum sem ráðherra setur. Ríkisborgarar Indlands þurfa vegabréfsáritun til Íslands. Í 6. mgr. 20. gr. laga um útlendinga koma fram skilyrði til útgáfu vegabréfsáritunar og í 33. gr. reglugerðar um vegabréfsáritanir er tilgreint hvenær synja skuli um vegabréfsáritun. Heimilt er samkvæmt fyrrgreindri 6. mgr. 20. gr. að veita útlendingi vegabréfsáritun sem gildir á öllu Schengen-svæðinu ef grunnskilyrðum a - h liða sömu greinar er fullnægt.

Samkvæmt 7. mgr. 20. gr. laga um útlendinga skal vegabréfsáritun ekki veitt ef ástæða er til að vefengja uppgefinn tilgang ferðar útlendings hingað til lands eða réttmæti upplýsinga sem hann hefur veitt. Er þessi regla áréttuð í 8. mgr. ákvæðisins en þar kemur fram að við mat á umsókn um vegabréfsáritun skuli auk þjóðernis taka tillit til félagslegrar stöðu og hættu á að útlendingur dvelji lengur á Schengen-svæðinu en honum er heimilt.

Með aðild að Schengen-samstarfinu og undirritun Brussel-samningsins hinn 18. maí 1999 tókust íslensk stjórnvöld á hendur skyldu til að fylgja samræmdum reglum um útgáfu vegabréfsáritana. Hafa stjórnvöld sem annast afgreiðslu umsókna um vegabréfsáritanir mótað tilteknar verklagsreglur til að styðjast við, byggðar á efnisreglum Schengen-samningsins, en með aðild Íslands að Schengen-samstarfinu fylgir skuldbinding til þess að fylgja sameiginlegri stefnu að því er lýtur ferðum fólks, sbr. reglugerð Evrópuþingsins og Ráðsins (EB) nr. 810/2009 um vegabréfsáritanir.

Við veitingu vegabréfsáritana ber íslenskum stjórnvöldum sem einu af Schengen-ríkjunum ekki aðeins að ganga úr skugga um að öllum formskilyrðum sé fullnægt heldur einnig að meta hvort hætta sé talin á að viðkomandi útlendingur muni dvelja lengur á Schengen-svæðinu en honum er heimilt og/eða snúi ekki aftur til heimalands. Þessi skylda íslenskra stjórnvalda er lögfest í 8. mgr. 20. gr. laga um útlendinga. Þannig er reynt af fremsta megni að stemma stigu við því að gildandi reglur um dvalarleyfi séu sniðgengnar með því að útlendingur sæki um vegabréfsáritun í staðinn. Í athugasemdum með frumvarpi til laga um útlendinga kemur fram að rétt sé að lögfesta ákveðin sjónarmið sem beri að miða við í mati á umsókn um vegabréfsáritun. Séu þessi sjónarmið í samræmi við markmið laganna og hafi mótast í framkvæmd Schengen-ríkjanna. Enn fremur segir í athugasemdum með frumvarpinu að við mat á einstökum atriðum sé nauðsynlegt að taka tillit til reynslu og framkvæmdar annarra Schengen-ríkja. Leiði það af eðli samstarfsins að mikilvægt sé að samræmis sé gætt á þessu sviði svo sömu skilyrði gildi um vegabréfsáritanir á Schengen-svæðinu.

Samkvæmt 33. gr. reglugerðar um vegabréfsáritanir skal með fyrirvara um 1. mgr. 25. gr. reglugerðarinnar synjað um vegabréfsáritun í nokkrum tilvikum. Meðal þeirra tilvika sem nefnd eru sem ástæður synjunar eru ef umsækjandi getur ekki fært rök fyrir tilgangi eða skilyrðum fyrirhugaðrar dvalar sinnar, sbr. ii.-lið a-liðar ákvæðisins, eða ef rökstudd ástæða sé til að draga í efa að fylgiskjöl, sem umsækjandi leggur fram, séu ósvikin eða að innihald þeirra sé rétt, eða áreiðanleika framburðar umsækjanda eða ásetning hans til að yfirgefa yfirráðasvæði aðildarríkjanna áður en vegabréfsáritunin sem sótt er um rennur út, sbr. b-lið ákvæðisins.

Synjunarform Útlendingastofnunar er í samræmi við reglugerð um vegabréfsáritanir nr. 795/2022 og reglugerð Evrópuþingsins og ráðsins um vegabréfsáritanir (2009/810/EB), en nánari tilvísun er að finna í ákvörðun stofnunarinnar í máli kæranda. Í ákvörðun Útlendingastofnunar er notað staðlað form þar sem hægt er að merkja í reiti á bilinu 1-17, þ.e. ástæður þess að umsókn sé synjað. Í ákvörðun kæranda er merkt í reiti 10 og 13 vegna synjunar á umsókn hennar, þ.e. að upplýsingar sem veittar hefðu verið um tilgang og skilyrði fyrirhugaðrar dvalar hefðu ekki verið áreiðanlegar og að rökstudd ástæða hafi verið til að draga í efa ásetning hennar til að yfirgefa yfirráðasvæði aðildarríkja Schengen-samstarfsins áður en vegabréfsáritun sem sótt hafi verið um rynni út. Uppfyllti kærandi þar með ekki skilyrði 20. gr. laga um útlendinga sem og 33. gr. reglugerðar um vegabréfsáritanir.

Með vísan til 21. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 var kæranda jafnframt leiðbeint um að hann gæti óskað eftir skriflegum rökstuðningi innan 14 daga frá tilkynningu ákvörðunar. Samkvæmt upplýsingum frá Útlendingastofnun óskaði kærandi ekki eftir slíkum rökstuðningi hjá Útlendingastofnun.

Í 10. mgr. 20. gr. laga um útlendinga kemur fram að Útlendingastofnun taki ákvörðun um umsókn um útgáfu vegabréfsáritunar og þá sé heimilt að fela utanríkisþjónustunni að taka ákvörðun um slíkar umsóknir. Enn fremur sé heimilt að fela utanríkisþjónustu annars ríkis sem taki þátt í Schengen-samstarfinu að verða við umsókn um vegabréfsáritun. Í athugasemdum með ákvæðinu í frumvarpi að lögum um útlendinga nr. 80/2016 kemur fram að miðað sé við að umsóknir um vegabréfsáritun verði lagðar fram í skrifstofum sendiráða og ræðisskrifstofa erlendis og þær sendar Útlendingastofnun til ákvörðunar. Viðkomandi sendiráð eða ræðisskrifstofa muni síðan gefa áritunina út að fenginni heimild Útlendingastofnunar. Þá kemur fram að gert sé ráð fyrir að ráðherra geti heimilað utanríkisþjónustunni að taka ákvörðun um umsóknir um vegabréfsáritun. Íslenska sendiráðið í Nýju-Delí tekur á móti og fer með meðferð umsókna um vegabréfsáritanir til Íslands sem lagðar eru fram í Indlandi, sbr. 10. mgr. 20. gr. laga um útlendinga. Þyki skilyrði ekki fyrir hendi til útgáfu áritunar er mál lagt fyrir Útlendingastofnun til ákvörðunar.

Í gögnum málsins liggur m.a. fyrir afrit úr málaskrá Útlendingastofnunar, Erlendi, vegna máls kæranda þar sem málsmeðferð umsóknar hennar hjá sendiráðinu er rakin. Kemur þar m.a. fram að sonur kæranda hafi skrifað sitt símanúmer og netfang við umsókn kæranda. Hafi af þeim sökum ekki verið hægt að hafa samband við aðra fjölskyldumeðlimi vegna umsókna þeirra. Var því aðeins tekið viðtal við son kæranda vegna umsókna fjölskyldunnar. Þá kemur fram að sonur kæranda sé ungur, einhleypur karlmaður sem hyggist ferðast með allri fjölskyldu sinni til Íslands. Í símaviðtali hafi sonur kæranda verið ótraustvekjandi og vitað lítið sem ekkert um fyrirhugaða ferð. Hann hafi greint frá því að ætla að ferðast með foreldum sínum, systur og systursyni sínum og hafi hann ætlað að standa straum af kostnaði allra í ferðinni. Sonur kæranda hafi greint frá því að hafa aldrei ferðast til Evrópu, einungis til Sameinuðu arabísku furstadæmanna, og að fjölskyldumeðlimir hans hefðu enga ferðasögu. Fram kemur í málaskránni að ekki hafi verið hægt að staðfesta flugbókun kæranda hingað til lands, skattaskýrslu sonar hennar eða rekstur hans í heimaríki. Ekki væri um beint flug að ræða til Íslands en hann hafi ekki vitað hvar fjölskyldan myndi millilenda. Hann hafi þó greint frá því hvaða flugfélagi þau hygðust ferðast með. Misræmi hafi verið í frásögn sonar kæranda varðandi skipulag ferðarinnar, fyrst kvaðst hann hafa fengið aðstoð frá bróður sínum, en síðan hafa skipulagt hana sjálfur. Eftir að hafa lagt fram ferðaáætlunina hafi hins vegar komið í ljós að ferðin hafi verið skipulögð af ferðabókara. Sonur kæranda hafi ekki vitað neitt um Ísland annað en það sem fram hafi komið á ferðaáætluninni. Hann hafi greint frá því að hann hygðist ferðast um með leigubíl hér á landi. Í ferðaáætluninni hafi hins vegar komið fram að ferðalagið væri skipulagt með bílaleigubíl. Þá hafi sonur kæranda greint frá því að fjölskyldan ætlaði að gista í Reykjavík og keyra til og frá þeim stöðum sem þau hygðust skoða. Mikið misræmi hafi verið milli yfirlýsinga sonar kæranda og þeirra upplýsinga sem lágu fyrir í málinu.

Í símaviðtali hafi sonur kæranda m.a. verið spurður út í ferðasögu og kvaðst hann aldrei hafa ferðast annað en til Sameinuðu arabísku furstadæmanna. Jafnframt hafi hann verið spurður hvers vegna hann hafi valið Ísland sem áfangastað og hafi hann svarað því að hann hafi hafi viljað fara í frí en ekki getað sagt meira frá Íslandi. Þá hafi hann greint frá því að hann hygðist greiða ferðina fyrir alla fjölskylduna. Í því samhengi hafi hann verið spurður hver gjaldmiðillinn væri á Íslandi og hafi hann svarað því að evran væri gjaldmiðillinn. Hann hafi síðan hikað og sagt að krónan væri íslenski gjaldmiðillinn. Fulltrúi sendiráðsins hafi í kjölfarið spurt hann hvort hann væri að fletta upp svörum við spurningum sínum en hann hafi neitað því. Loks hafi hann verið spurður hvort hann vildi búa á Íslandi og hafi hann svarað því neitandi þar sem hann vildi fara aftur til heimaríkis og halda áfram að sinna rekstri sínum þar í landi. Það var mat fulltrúa sendiráðsins, í ljósi framangreinds, að umsókn kæranda skyldi synjað í samræmi við ii-lið a-liðar 1. mgr. 33. gr. reglugerðar um vegabréfsáritanir.

Í ljósi athugasemda umboðsmanns kæranda við ákvörðun Útlendingastofnunar sendi kærunefnd tölvubréf á hann, dags. 2. desember 2022, þar sem honum var gefinn kostur á að leggja fram frekari gögn varðandi tengsl hans og fjölskyldu hans við Indland, svo sem sönnun á fasteign í heimaríki, staðfestingu á skólavist frænda hans, skjöl sem sýni fjárhagsstöðu fyrirtækja hans og upplýsingar um hvort hann eigi fleiri fjölskyldumeðlimi í heimaríki sem hyggist ekki ferðast til Íslands með honum. Kærunefnd barst ekki svar frá umboðsmanni kæranda. Í ljósi þess og alls framangreinds er það mat kærunefndar að framlögð gögn og þær málsástæður sem kærandi byggir á séu ekki þess eðlis að ástæða sé til að hnekkja mati Útlendingastofnunar á umsókn hennar um vegabréfsáritun. Við mat á því hefur kærunefnd m.a. litið til þess að sonur kæranda vissi lítið sem ekkert um Ísland í símaviðtali eða hvað hann hugðist gera hér á landi. Jafnframt horfir kærunefnd til þess að misræmi var í framburði sonar kæranda varðandi ferðaáætlun fjölskyldunnar hér á landi og að framburður hans stemmdi ekki við upplýsingar sem fram komu í þeirri áætlun. Þá horfir kærunefnd til þess að samkvæmt ferðaáætlun fjölskyldunnar hugðust þau gista í Reykjavík og keyra til og frá þeim stöðum sem þau hugðust skoða. Er það ferðalag óraunhæft að mati kærunefndar og ljóst að skipuleggjandi ferðarinnar hafi ekki kynnt sér staðhætti hér á landi nema að takmörkuðu leyti.  

Að öllu framangreindu virtu tekur kærunefnd undir það mat Útlendingastofnunar að kærandi hafi ekki fært rök fyrir tilgangi og skilyrðum fyrirhugaðrar dvalar sinnar á Íslandi, sbr. ii.-lið a-liðar 1. mgr. 33. gr. reglugerðar um vegabréfsáritanir. Hafi þannig verið ástæða til að vefengja uppgefinn tilgang ferðar kæranda hingað til lands, sbr. 7. mgr. 20. gr. laga um útlendinga. Verður hin kærða ákvörðun um að synja kæranda um vegabréfsáritun til landsins því staðfest.

Úrskurðarorð

:

Ákvörðun Útlendingastofnunar er staðfest.

The decision of the Directorate of Immigration is affirmed.

Fyrir hönd kærunefndar útlendingamála,

Þorsteinn Gunnarsson, formaður