Úrskurðarnefnd velferðarmála

Mál nr. 62/2020

Fimmtudaginn 4. júní 2020

A

gegn

Reykjavíkurborg

Ú R S K U R Ð U R

Mál þetta úrskurða Kári Gunndórsson lögfræðingur, Agnar Bragi Bragason lögfræðingur og Eva Dís Pálmadóttir lögfræðingur.

Með kæru, dags. 4. febrúar 2020, kærði A til úrskurðarnefndar velferðarmála synjun Reykjavíkurborgar, dags. 18. desember 2019, á umsókn um styrk að fjárhæð 80.000 kr. á grundvelli 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg.

I.  Málsatvik og málsmeðferð

Með umsókn, dags. 15. október 2019, sótti kærandi um styrk hjá Reykjavíkurborg á grundvelli 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg að fjárhæð 80.000 kr. til greiðslu tannlæknakostnaðar. Umsókn kæranda var synjað með bréfi þjónustumiðstöðvar, dags. 23. október 2019, með þeim rökum að hún uppfyllti ekki skilyrði 24. gr. reglnanna. Kærandi áfrýjaði niðurstöðunni til velferðarráðs sem tók málið fyrir á fundi þann 18. desember 2019 og staðfesti synjunina.

Kærandi lagði fram kæru hjá úrskurðarnefnd velferðarmála þann 4. febrúar 2020. Með bréfi, dags. 6. febrúar 2020, óskaði úrskurðarnefndin eftir greinargerð Reykjavíkurborgar ásamt gögnum málsins. Greinargerð Reykjavíkurborgar barst með bréfi, dags. 12. mars 2020, og var hún send kæranda til kynningar með bréfi úrskurðarnefndar, dags. 13. mars 2020. Athugasemdir bárust ekki. Með bréfi úrskurðarnefndar, dags. 4. maí 2020, var óskað eftir frekari upplýsingum frá Reykjavíkurborg. Umbeðnar upplýsingar bárust úrskurðarnefndinni 22. maí 2020 og voru þær sendar kæranda til kynningar með bréfi úrskurðarnefndar, dagsettu sama dag.

II.  Sjónarmið kæranda

Kærandi gerir ekki sérstakar kröfur í málinu en skilja verður kæruna þannig að þess sé krafist að synjun Reykjavíkurborgar um styrk að fjárhæð 80.000 kr. verði felld úr gildi. Ekki er að finna sérstakan rökstuðning fyrir kæru.

III.  Sjónarmið Reykjavíkurborgar

Í greinargerð Reykjavíkurborgar er greint frá aðstæðum kæranda. Tekið er fram að kærandi hafi fengið alþjóðlega vernd hér á landi 28. nóvember 2018. Kærandi fái fjárhagsaðstoð til framfærslu og sé í virkri atvinnuleit. Kærandi hafi verið með teina í 10 ár og hafi ekki efni á að ljúka meðferð eða láta taka þá út.

Núgildandi reglur um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg með áorðnum breytingum hafi tekið gildi 1. janúar 2011 og verið samþykktar á fundi velferðarráðs Reykjavíkurborgar þann 17. nóvember 2010 og á fundi borgarráðs þann 25. nóvember 2010. Samkvæmt 24. gr. reglnanna verði öll skilyrði ákvæðisins að vera uppfyllt svo að heimilt sé að veita lán eða styrk vegna mikilla fjárhagslegra og félagslegra erfiðleika. Kæranda hafi verið synjað um styrk samkvæmt ákvæðinu þar sem hún uppfyllti ekki skilyrði b., c. og d. liða ákvæðisins. Kærandi hafi fengið fjárhagsaðstoð til framfærslu samkvæmt reglum um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg undanfarna sex mánuði eða lengur, sbr. a. lið 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð. Ekki liggi fyrir staðfesting þess efnis að umsækjandi hafi ekki aðgang að lánafyrirgreiðslu banka, sparisjóða eða annarra lánastofnana, sbr. b. lið 24. gr. reglnanna. Samkvæmt upplýsingum frá tannlækni kæranda komi aftur á móti fram að komið verði til móts við kæranda með greiðsludreifingu, sé þess óskað. Þá séu ekki fyrirliggjandi yfirlit um fjárhagsstöðu umsækjanda og tillögur til úrbóta eða upplýsingar um það hvernig lán eða styrkur muni breyta skuldastöðu umsækjanda til hins betra, sbr. c. og d. liði 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð, en samkvæmt yfirliti um fjárhagsstöðu í greinargerð kæranda fyrir áfrýjunarnefnd sé hún ekki með neinar skuldir. Samkvæmt upplýsingum frá félagsráðgjafa kæranda hafi verið gert samkomulag um félagslega ráðgjöf þann 7. janúar 2020, sbr. e. lið 24. gr. reglnanna.

Með hliðsjón af framansögðu hafi það verið mat velferðarráðs að skilyrði 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg væru ekki uppfyllt og því hafi velferðarráð staðfest synjun þjónustumiðstöðvar um styrk að fjárhæð 80.000 kr. Ákvörðun áfrýjunarnefndar velferðarráðs Reykjavíkurborgar hafi hvorki brotið gegn 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg né öðrum ákvæðum þeirra reglna eða ákvæðum laga nr. 40/1991, með síðari breytingum.

Í svarbréfi Reykjavíkurborgar frá 22. maí 2020 kemur fram að ekki hafi þótt ástæða til að kalla sérstaklega eftir gögnum um að kærandi hefði ekki aðgang að lánafyrirgreiðslu banka, sparisjóða eða annarra lánastofnana þar sem fram hafi komið í tölvupósti frá 10. desember 2019 á milli ráðgjafa og tannlæknis kæranda að tannlæknirinn muni verða liðlegur við kæranda með greiðsludreifingu hljóti hún ekki styrk hjá velferðarsviði Reykjavíkurborgar fyrir meðferðinni. Það hafi því legið fyrir við afgreiðslu málsins að kærandi gæti samið við tannlækni um kostnaðinn. Í greinargerð til úrskurðarnefndar komi fram sú misritun að ekki liggi fyrir yfirlit starfsmanns þjónustumiðstöðvar um fjárhagsstöðu kæranda. Í greinargerð fyrir áfrýjunarnefnd sé að finna umrætt yfirlit en þar sé tilgreint að kærandi sé með fjárhagsaðstoð til framfærslu, húsnæðisbætur og föst útgjöld á mánuði. Í vissum tilvikum sé óskað eftir ítarlegri yfirlitum, til dæmis frá fjármálaráðgjafa eða umboðsmanni skuldara. Samkvæmt upplýsingum í greinargerð fyrir áfrýjunarnefnd sé kærandi ekki með neinar skuldir og því hefði umræddur styrkur ekki breytt skuldastöðu kæranda að öðru leyti en að hún væri áfram skuldlaus. Þær upplýsingar séu frá kæranda komnar og því hafi legið fyrir að styrkurinn myndi ekki breyta skuldastöðu kæranda til hins betra þegar til lengri tíma væri litið.

Hvað varði tannlæknastyrk að fjárhæð 40.000 kr. þá hafi kærandi fengið þann styrk samþykktan 23. október 2019 á grundvelli I. liðar 20. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg. Í þeirri grein komi fram að heimilt sé að veita fjárhagsaðstoð til greiðslu nauðsynlegra tannlækninga til einstaklinga sem hafi fengið fjárhagsaðstoð til framfærslu samkvæmt reglunum samfleytt undanfarna 12 mánuði og viðmiðunarmörk aðstoðar sé 40.000 kr. á ári. Tannlækningar falli ekki að reglum Reykjavíkurborgar um fjárhagsaðstoð, umfram það sem kveðið sé á um í I. lið 20. gr. reglnanna, þar sem um heilbrigðiskostnað sé að ræða. Aðstoð vegna heilbrigðiskostnaðar sé ekki hluti af félagsþjónustu sveitarfélaga heldur á ábyrgð ríkisins, sbr. lög nr. 112/2008 um sjúkratryggingar. Heilbrigðiskostnaður falli því ekki undir reglur fjárhagsaðstoðar frá Reykjavíkurborg og þar af leiðandi ekki undir 24. gr. reglnanna. Þá hafi einnig verið litið til þess að tannréttingar falli ekki undir greiðsluþátttöku Sjúkratrygginga Íslands og því sé ekki metið sem svo að um almennar eða nauðsynlegar tannlækningar sé að ræða. Samkvæmt Sjúkratryggingum Íslands teljist til almennra tannlækninga svo sem skoðun, röntgenmyndir, reglulegt eftirlit, tannviðgerðir, rótfyllingar, tannholdslækningar, úrdráttur tanna og laus tanngervi.

IV.  Niðurstaða

Í máli þessu er ágreiningur um hvort Reykjavíkurborg hafi borið að samþykkja umsókn kæranda um styrk að fjárhæð 80.000 kr. á grundvelli 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg.

Fjallað er um rétt til fjárhagsaðstoðar til þeirra sem eigi fá séð fyrir sjálfum sér, maka sínum og börnum yngri en 18 ára í IV. og VI. kafla laga nr. 40/1991 um félagsþjónustu sveitarfélaga. Samkvæmt 21. gr. laganna skal sveitarstjórn setja sér reglur um framkvæmd fjárhagsaðstoðar að fengnum tillögum félagsmálanefndar er metur þörf og ákveður fjárhagsaðstoð til einstaklinga í samræmi við reglur sveitarstjórnar, sbr. 2. mgr. sömu greinar. Lög nr. 40/1991 veita þannig sveitarfélögum ákveðið svigrúm til að meta sjálf, miðað við aðstæður á hverjum stað, hvers konar þjónustu þau vilja veita. Í samræmi við þetta og ákvæði stjórnarskrárinnar um sjálfstjórn sveitarfélaga er mat á þeirri nauðsyn að meginstefnu til lagt í hendur þeirrar sveitarstjórnar er þjónustuna veitir. Verður ekki við því mati hróflað af hálfu úrskurðarnefndar velferðarmála, enda byggist það á lögmætum sjónarmiðum og sé í samræmi við lög að öðru leyti.

Í 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg er kveðið á um aðstoð vegna sérstakra erfiðleika. Samkvæmt því er heimilt að veita einstaklingum, hjónum eða sambúðarfólki lán eða styrk vegna mikilla fjárhagslegra og félagslegra erfiðleika, að uppfylltum öllum neðangreindum skilyrðum:

1. umsækjandi hafi fengið fjárhagsaðstoð til framfærslu samkvæmt reglum þessum undanfarna sex mánuði eða lengur,
2. staðfest sé að umsækjandi hafi ekki aðgang að lánafyrirgreiðslu banka, sparisjóða eða annarra lánastofnana,
3. fyrir liggi yfirlit starfsmanns þjónustumiðstöðvar eða Umboðsmanns skuldara um fjárhagsstöðu umsækjanda og tillögur að úrbótum þegar við á,
4. fyrir liggi á hvern hátt lán eða styrkur muni breyta skuldastöðu umsækjanda til hins betra þegar til lengri tíma er litið,
5. fyrir liggi samkomulag um félagslega ráðgjöf og/eða fjármálaráðgjöf þegar það á við.

Við meðferð kærumáls þessa hefur komið fram að kærandi uppfylli ekki skilyrði b. liðar ákvæðisins þar sem hún geti fengið greiðsludreifingu hjá tannlækni sínum. Þá uppfylli kærandi ekki skilyrði d. liðar ákvæðisins þar sem hún sé ekki með neinar skuldir og því hefði umræddur styrkur ekki breytt skuldastöðu kæranda að öðru leyti en að hún væri áfram skuldlaus.

Úrskurðarnefnd velferðarmála hefur yfirfarið gögn málsins og telur ekki ástæðu til að gera athugasemd við framangreint mat Reykjavíkurborgar um að kærandi uppfylli ekki skilyrði b. liðar 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg. Þegar af þeirri ástæðu er synjun á umsókn kæranda um styrk á grundvelli 24. gr. reglnanna staðfest.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

Ákvörðun Reykjavíkurborgar, dags. 18. desember 2019, um synjun á umsókn A um styrk að fjárhæð 80.000 kr. á grundvelli 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg er staðfest.

F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála

Kári Gunndórsson