Nr. 280/2018 - Úrskurður

KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA

Þann 21. júní 2018 er kveðinn upp svohljóðandi

úrskurður nr. 280/2018

í stjórnsýslumáli nr. KNU18040017

Kæra […]

á ákvörðun

Útlendingastofnunar

I. Kröfur, kærufrestir og kæruheimild

Þann 9. apríl 2018 kærði […], fd. […], ríkisborgari […] (hér eftir nefndur kærandi) ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 23. mars 2018, um að taka ekki til efnismeðferðar umsókn hans um alþjóðlega vernd á Íslandi og endursenda hann til Þýskalands.

Kærandi krefst þess að ákvörðun Útlendingastofnunar verði felld úr gildi og að umsókn hans um alþjóðlega vernd á Íslandi verði tekin til efnismeðferðar hér á landi með vísan til 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016.

Fyrrgreind ákvörðun er kærð á grundvelli 7. gr. laga um útlendinga og barst kæran fyrir lok kærufrests.

II. Málsmeðferð

Kærandi lagði fram umsókn um alþjóðlega vernd á Íslandi þann 13. desember 2017. Kærandi mætti til viðtals hjá Útlendingastofnun m.a. þann 1. og 20. febrúar 2018 ásamt talsmanni sínum. Útlendingastofnun ákvað þann 23. mars 2018 að taka ekki umsókn kæranda um alþjóðlega vernd hér á landi til efnismeðferðar og að hann skyldi endursendur til Þýskalands. Ákvörðunin var birt fyrir kæranda þann 27. mars 2018 og kærði kærandi ákvörðunina þann 9. apríl 2018 til kærunefndar útlendingamála. Greinargerð kæranda barst kærunefnd 3. maí 2018. Önnur gögn höfðu borist kærunefnd þann 25. apríl 2018. Kærandi kom í viðtal hjá kærunefnd útlendingamála þann 3. maí 2018 og gerði grein fyrir máli sínu, sbr. 7. mgr. 8. gr. laga um útlendinga. Viðstaddir voru talsmaður kæranda og túlkur.

III. Ákvörðun Útlendingastofnunar

Niðurstaða ákvörðunar Útlendingastofnunar var sú að umsókn kæranda um alþjóðlega vernd yrði ekki tekin til efnismeðferðar hér á landi og hann skyldi endursendur til Þýskalands. Í málinu lægi fyrir að kæranda hefði verið veitt alþjóðleg vernd í Þýskalandi og því væru skilyrði a-liðar 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga uppfyllt. Flutningur kæranda til Þýskalands fæli ekki í sér brot gegn 42. gr. laga um útlendinga, sbr. 3. og 13. gr. mannréttindasáttmála Evrópu, sbr. lög nr. 62/1994. Sérstakar ástæður væru ekki fyrir hendi þannig að ástæða væri til að beita ákvæði 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Kærandi var ekki talinn í sérstaklega viðkvæmri stöðu sem áhrif hefði á mál hans. Kærandi skyldi yfirgefa Ísland og bæri að senda hann til Þýskalands, sbr. a-lið 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Með hinni kærðu ákvörðun var kæranda vísað frá landinu á grundvelli c-liðar 1. mgr. 106. gr. laga um útlendinga. Kæra frestaði réttaráhrifum, sbr. 1. mgr. 35. gr. laga um útlendinga.

Í ákvörðun Útlendingastofnunar kom fram að kærandi byggði mál sitt á því m.a. að hann ætti […] hér á landi sem væri með alþjóðlega vernd hér á landi og að taka bæri umsókn hans um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar á grundvelli sérstakra tengsla, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Var niðurstaða Útlendingastofnunar varðandi þennan þátt málsins að kærandi hefði ríkari tengsl við viðtökuríki heldur en Ísland auk þess sem að […] teldist ekki til nánustu aðstandenda í skilningi 16. tölul. 3. gr. laga um útlendinga.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Í greinargerð kæranda er fjallað um sérstök tengsl hans við Ísland auk þess sem fjallað er um þær aðstæður sem hann hafi búið við í Þýskalandi. Fram kemur m.a. að kærandi eigi hér á landi […], og sé kærandi mjög náinn þeim. Hann sé í miklu sambandi við […] eftir að hafa komið til Íslands auk þess sem hann hafi verið í miklum samskiptum við […] á meðan hann hafi búið í Þýskalandi. Þá lýsi kærandi aðstæðum sínum í Þýskalandi. Hann hafi orðið fyrir mismunun og ofbeldi og sér hafi liðið illa andlega vegna þessa. Mjög erfitt hafi reynst fyrir sig að búa aðskilinn frá fjölskyldu sinni en hann hafi orðið viðskila við fjölskyldu sína þegar hann hafi sótt um alþjóðlega vernd í öðru sambandsríki en hinir meðlimir fjölskyldunnar. Hann hafi lagt af stað á undan hinum þar sem [...] hafi reynt að skrá hann í herinn gegn hans vilja.

Kærandi byggir kröfu sína, um að umsókn hans skuli tekin til efnismeðferðar hér á landi á sérstökum tengslum og sérstökum ástæðum sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Kærandi bendi á að nýsamþykkt breyting á reglugerð um útlendinga nr. 540/2017 fjalli aðeins um mat sem rúmist innan c-liðar 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga og gildi reglugerðin því ekki um mat sem rúmist innan a-liðar 1. mgr. 36. gr. laganna eins og eigi við í máli kæranda. Kærandi gerir þá athugasemd við mat Útlendingastofnunar á sérstökum tengslum sínum og bendir m.a. á að ekki sé tækt að túlka ákvæði 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga til hliðsjónar við 16. tölul. 3. gr. laganna, þar sem hugtakið nánustu aðstandendur sé skilgreint, enda væri um verulega þrönga túlkun að ræða. Til stuðnings því bendi kærandi á úrskurð kærunefndar útlendingamála frá 6. júlí 2017, nr. 397/2017, í sambærilegu máli. Telji kærandi að túlka skuli hugtakið sérstök tengsl í skilningi 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga rýmra heldur en gert hafi verið í máli hans þar sem byggt sé á heildstæðu mati á eðli og umfangi tengsla hans og […].

Þá byggir kærandi kröfu sína á því að uppi séu sérstakar ástæður í máli hans í skilningi 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Vísi kærandi til aðstæðna hans í Þýskalandi og þeirrar staðreyndar að fjölskylda hans hafi ekki verið sameinuð þar í landi. Erfiðlega hafi reynst fyrir hann að ferðast á milli sambandsríkja til þess að heimsækja fjölskyldu sína auk þess sem hæglega hafi gengið að fá yfirvöld í Þýskalandi til þess að samþykkja sameiningu fjölskyldunnar.

V. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála

Lagagrundvöllur

Í 1. mgr. 36. gr. laga nr. 80/2016 er mælt fyrir um að umsókn um alþjóðlega vernd skuli tekin til efnismeðferðar nema undantekningar sem greindar eru í a-, b- og c-liðum ákvæðisins eigi við. Samkvæmt a-lið 1. mgr. 36. gr. er stjórnvöldum heimilt að synja því að taka umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar hafi umsækjandi komið til landsins að eigin frumkvæði eftir að hafa hlotið virka alþjóðlega vernd eða annars konar vernd í öðru ríki eða ef hann, eftir að hafa dvalist í ríki þar sem hann þurfti ekki að sæta ofsóknum, gat óskað eftir því að fá viðurkennda stöðu sem flóttamaður og, ef hann var talinn flóttamaður, fengið vernd í samræmi við alþjóðasamning um stöðu flóttamanna. Samkvæmt þýskum dvalarleyfisskilríkjum, með gildistímann frá 15. janúar 2016 til 14. janúar 2019, sem liggja fyrir í gögnum málsins, hefur kæranda verið veitt alþjóðleg vernd í Þýskalandi. Liggur því fyrir að kærandi hafi hlotið virka alþjóðlega vernd eða annars konar vernd í Þýskalandi og eru skilyrði a-liðar 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga því uppfyllt.

Í 2. mgr. 36. gr. kemur fram að ef svo standi á sem greini í 1. mgr. skuli þó taka umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar ef útlendingurinn hefur slík sérstök tengsl við landið að nærtækast sé að hann fái hér vernd eða ef sérstakar ástæður mæli annars með því. Ef meira en 12 mánuðir hafa liðið frá því að umsókn um alþjóðlega vernd barst fyrst íslenskum stjórnvöldum og tafir á afgreiðslu hennar eru ekki á ábyrgð umsækjanda sjálfs skal taka hana til efnismeðferðar.

Í 32. gr. a-b reglugerðar um útlendinga nr. 540/2017 koma fram viðmið varðandi mat á því hvort taka skuli umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar vegna sérstakra tengsla eða ef sérstakar ástæður mæla með því, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Í 32. gr. a kemur m.a. fram að með sérstökum ástæðum sé átt við einstaklingsbundnar ástæður er varða umsækjanda sjálfan, aðrar en þær sem myndu að jafnaði rúmast innan 3. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Þá er m.a. nefnt í dæmaskyni ef umsækjandi mun eiga erfitt uppdráttar í viðtökuríki vegna alvarlegrar mismununar, ef umsækjandi af sömu ástæðu getur vænst þess að staða hans verði verulega síðri en staða almennings í viðtökuríki og ef umsækjandi glímir við mikil og alvarleg veikindi sem meðferð við er aðgengileg hér á landi en ekki í viðtökuríki. Í 32. gr. b segir jafnframt að við mat á því hvort heimilt sé að taka mál til efnislegrar meðferðar hér á landi á grundvelli þess að umsækjandi hafi slík sérstök tengsl við landið að nærtækast sé að hann fái hér vernd, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga, sé stjórnvöldum m.a. heimilt að líta til tengsla á grundvelli fyrri dvalar umsækjanda.

Þá er í 3. mgr. 36. gr. laga um útlendinga tekið fram að ef beiting 1. mgr. myndi leiða til þess að brotið væri gegn 42. gr., t.d. vegna aðstæðna í því landi sem senda á umsækjanda til, skuli taka umsókn til efnismeðferðar. Í 1. mgr. 42. gr. laga um útlendinga er kveðið á um að ekki sé heimilt að senda útlending eða ríkisfangslausan útlending til svæðis þar sem hann hefur ástæðu til að óttast ofsóknir, sbr. 37. og 38. gr., eða vegna svipaðra aðstæðna og greinir í flóttamannahugtakinu er í yfirvofandi hættu á að láta lífið eða verða fyrir ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð. Þá segir í 2. mgr. ákvæðisins að 1. mgr. eigi einnig við um sendingu útlendings til svæðis þar sem ekki er tryggt að hann verði ekki sendur áfram til slíks svæðis sem greinir í 1. mgr.

Við mat á því hvort senda eigi einstakling sem nýtur alþjóðlegrar verndar aftur til ríkisins sem hefur veitt honum slíka vernd, ber stjórnvöldum að leggja sjálfstætt mat á hvort aðstæður í viðtökuríki brjóti í bága við 42. gr. laga um útlendinga, sbr. jafnframt 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu, þar sem kveðið er á um að enginn maður skuli sæta pyndingum eða ómannlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu. Verður kærunefnd því að leggja mat á hvort aðstæður í viðtökuríki brjóti í bága við ákvæði 3. gr. mannréttindasáttmálans. Í dómaframkvæmd Mannréttindadómstóls Evrópu hefur verið lagt til grundvallar að sú meðferð, sem einstaklingur eigi von á, verði að ná tilteknu lágmarks alvarleikastigi til þess að falla undir 3. gr. sáttmálans. Við það mat verði að horfa til allra aðstæðna í fyrirliggjandi máli, svo sem lengdar og eðlis meðferðar, andlegra og líkamlegra áhrifa hennar. Þá þarf að líta til stöðu einstaklings hverju sinni, svo sem kyns, aldurs og heilsufars viðkomandi. Meta verði fyrirsjáanlegar afleiðingar af því að vísa einstaklingi til móttökuríkis í ljósi almennra aðstæðna í ríkinu og persónulegra aðstæðna viðkomandi einstaklings. 

Greining á sérþörfum sbr. 25. gr. og 6. tölul. 3. gr. laga um útlendinga

Kærandi var ekki metinn í sérstaklega viðkvæmri stöðu sem áhrif hefði á mál hans hjá Útlendingastofnun. Kærandi er […] karlmaður sem kvaðst í viðtali hjá Útlendingastofnun þann 1. febrúar 2018 vera við góða líkamlega heilsu en kvaðst líða illa andlega vegna atvika sem hann hafi þurft að þola í gegnum árin. Hann hafi m.a. misst vini og nákomna og þá hafi ástandið í […] haft mikil og neikvæð áhrif á sig. Þá kom fram í viðtalinu að hann sofi lítið og og hafi áhyggjur. Hann hafi sérstaklega fundið fyrir þessu í Þýskalandi. Engin frekari gögn hafa borist kærunefnd sem gefa til kynna nánari upplýsingar um heilsufar kæranda.

Það er mat kærunefndar að kærandi sé ekki í sérstaklega viðkvæmri stöðu að því er varðar meðferð máls hans hér á landi, enda fær kærunefnd ekki séð að aðstæður hans séu þess eðlis að hann hafi sérstakar þarfir sem taka þarf tillit til við meðferð máls hér eða að hann geti ekki að fullu eða með engu móti nýtt sér rétt eða uppfyllt skyldur sem kveðið er á um í lögum um útlendinga án aðstoðar eða sérstaks tillits, sbr. 6. tölul. 3. gr. og 25. gr. laga um útlendinga.

Aðstæður og málsmeðferð í Þýskalandi

Kærunefnd útlendingamála hefur lagt mat á aðstæður og málsmeðferð í Þýskalandi, m.a. með hliðsjón af eftirfarandi skýrslum og gögnum:

• 2017 Human Rights Report – Germany (United States Department of State, 20. apríl 2018),
• Amnesty International Report 2017/18 - Germany (Amnesty International, 22. febrúar 2018),
• Asylum Information Database, Country Report: Germany (European Council on Refugees and Exiles, 31. mars 2018),
• Freedom in the World 2018 – Germany (Freedom House, 2. febrúar 2018),
• Report by Nils Muižnieks Commissioner for Human Rights of the Council Of Europe Following his Visit to Germany on 24th April and from 4 to 8 May 2015 (Council of Europe: Commissioner for Human Rights, 1. október 2015),
• Upplýsingar af heimasíðu þýsku útlendingastofnunarinnar (www.bamf.de) og
• World Report 2018 – European Union (Human Rights Watch, 18. janúar 2018).

Í framangreindum skýrslum kemur fram að dvalarleyfi einstaklinga með réttarstöðu flóttamanns séu gefin út til þriggja ára og dvalarleyfi einstaklinga með viðbótarvernd til eins árs með möguleika á endurnýjun til tveggja ára, samtals þrjú ár. Af framangreindum gögnum verður ekki séð að í Þýskalandi sé munur á réttindum einstaklinga með réttarstöðu flóttamanns og handhafa viðbótarverndar hvað varðar aðgang að húsnæði, heilbrigðisþjónustu og vinnumarkaði.

Í gögnum málsins kemur fram að þar sem grundvöllur endurnýjunar dvalarleyfis sé sá sami og veiting slíks leyfis fáist leyfið að jafnaði endurnýjað ef aðstæður einstaklingsins hafa ekki breyst. Einstaklingur með stöðu flóttamanns geti sótt um varanlegt dvalarleyfi að þremur árum liðnum og einstaklingur með viðbótarvernd að fimm árum liðnum frá því að hann kom til Þýskalands. Þá geta einstaklingar með alþjóðlega vernd í Þýskalandi sótt um ríkisborgararétt eftir átta ára löglega dvöl þar í landi. Ef skilyrði afturköllunar alþjóðlegrar verndar eru fyrir hendi tekur þýska Útlendingastofnunin ákvörðun um afturköllun. Þótt alþjóðleg vernd sé afturkölluð leiðir það ekki sjálfkrafa til þess að viðkomandi þurfi að yfirgefa Þýskaland. Þurfa stjórnvöld að taka ákvörðun um stöðu hans og getur hann í kjölfarið fengið áframhaldandi dvalarleyfi þrátt fyrir að alþjóðlega verndin hafi verið afturkölluð. Þá er möguleiki fyrir einstakling með dvalarleyfi að kæra ákvörðun yfirvalda um að draga til baka dvalarleyfi hans.

Í framangreindum skýrslum kemur ennfremur fram að einstaklingar með alþjóðlega vernd í Þýskalandi eigi sama rétt á opinberri heilbrigðisþjónustu og þýskir ríkisborgarar en þeir þurfa að skrá sig í heilbrigðiskerfið. Sjúklingar þurfa almennt að greiða hluta af þeim kostnaði sem fellur til vegna þeirrar heilbrigðisþjónustu sem þeir njóta en frá því eru þó undantekningar, t.d. í þeim tilvikum þegar sjúklingar geta ekki greitt fyrir slíka þjónustu. Þá kemur fram í framangreindum skýrslum að einstaklingar með alþjóðlega vernd í Þýskalandi eigi sama rétt og þýskir ríkisborgarar til þess að fá nauðsynlega félagslega aðstoð, svo sem atvinnuleysisbætur, en þjónustan er bundin við búsetusvæði einstaklingsins sem getur þýtt að einstaklingar með alþjóðlega vernd verði að lúta ákveðnum skilyrðum varðandi búsetu. Þá kemur fram í framangreindum gögnum að glæpum gegn innflytjendum í Þýskalandi hafi fjölgað á undanförnum árum en nýlega hafi stjórnvöld gert aðgerðaráætlun til að sporna gegn fordómum þar í landi.

Í framangreindum gögnum kemur fram að einstaklingar með alþjóðlega vernd í Þýskalandi séu frjálsir ferða sinna innan Þýskalands. Þrátt fyrir það er sú skylda lögð á einstaklinga með alþjóðlega vernd í Þýskalandi að eiga fasta búsetu í því sambandsríki þar sem umsókn þeirra var tekin til meðferðar, að hámarki í þrjú ár. Þá kemur auk þess fram að stjórnvöld sambandsríkjanna geti tekið ákvörðun um að einstaklingar með alþjóðlega vernd skuli dveljast í tilteknu sveitarfélagi innan sambandsríkisins og hafa sjö sambandsríki tekið upp slíkar reglur. Þá geta sambandsríkin tekið ákvörðun um frekari skilyrði sem einstaklingum með alþjóðlega vernd er skylt að fara eftir. Þrátt fyrir þetta kemur fram að búsetuskyldan geti fallið niður ef einstaklingurinn gengur í skóla, fer í starfsnám eða fær atvinnu í öðru sambandsríki, að uppfylltum tilteknum skilyrðum. Þá gildir búsetuskyldan ekki ef maki einstaklings eða barn býr í öðru sambandsríki en í slíkum tilvikum geta þessir einstaklingar sameinast í einu sambandsríki.

Samkvæmt dómaframkvæmd Mannréttindadómstóls Evrópu er bann við meðferð sem fer gegn 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu fortakslaust en meðferð verður þó að fullnægja lágmarkskröfu um alvarleika til að teljast brot gegn 3. gr. sáttmálans. Mannréttindadómstóll Evrópu hefur lagt til grundvallar að þó svo að efnahagsstaða einstaklings versni við frávísun eða brottvísun frá aðildarríki sáttmálans sé slíkt eitt og sér ekki fullnægjandi til að uppfylla grundvallarkröfu um þann alvarleika sem 3. gr. sáttmálans geri kröfu um, þ.e. þar sem ekki sé um að ræða sérstaklega sannfærandi mannúðaraðstæður sem mæli gegn flutningi einstaklings, sbr. ákvörðun í máli Samsam Mohammed Hussein o.fl. gegn Hollandi og Ítalíu (mál nr. 27725/10) frá 2. apríl 2013.

Að öllu framangreindu virtu er það mat kærunefndar, þegar horft er til aðstæðna einstaklinga með alþjóðlega vernd í Þýskalandi og aðstæðna kæranda í heild sinni, að kærandi eigi ekki í yfirvofandi hættu á að sæta ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð í Þýskalandi í skilningi 1. mgr. 42. gr. laga um útlendinga og 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu verði hann sendur þangað. Það er því niðurstaða kærunefndar að endursending kæranda til Þýskalands feli ekki í sér brot á 1. eða 2. mgr. 42. gr. laga um útlendinga, sbr. 3. mgr. 36. gr. sömu laga, eða 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu.

Einstaklingsbundnar aðstæður kæranda og tengsl hans við landið

Í málinu byggir kærandi á því að taka eigi umsókn hans um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar hér á landi á þeim grundvelli að hann hafi slík sérstök tengsl við landið að nærtækast sé að hann fái hér vernd, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Í því sambandi vísar kærandi einkum til þess að hann eigi […] hér á landi.

Lög um útlendinga veita ekki skýrar leiðbeiningar um hvernig hugtakið sérstök tengsl skv. 2. mgr. 36. gr. skuli túlkað í framkvæmd. Við túlkun ákvæðisins telur kærunefnd að líta verði til athugasemda sem fylgdu ákvæðinu í frumvarpi því er varð að lögum um útlendinga. Þannig verði að leggja til grundvallar að ákvæðinu sé ætlað að taka m.a. til þeirra tilfella þegar umsækjendur eiga ættingja hér á landi en ekki í því ríki sem þeir yrðu aftur sendir til. Þetta geti einnig átt við í öðrum tilfellum þar sem tengsl eru ríkari en við viðtökuríki, svo sem vegna fyrri dvalar. Þá gera athugasemdirnar í frumvarpi og ákvæði 32. gr. b reglugerðar um útlendinga ráð fyrir því að fyrri dvöl umsækjanda hér á landi geti leitt til þess að um sérstök tengsl sé að ræða.

Samkvæmt framansögðu getur komið til skoðunar hvort kærandi hafi sérstök tengsl við landið í skilningi 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga þegar hann á ættingja hér á landi. Kærunefnd telur að leggja skuli til grundvallar að ef umsækjandi um alþjóðlega vernd á sannanlega ættingja hér á landi, sem hefur heimild til dvalar hér, sem hann hefur raunveruleg og sérstök tengsl við hér á landi en ekki í viðtökuríki, geti umsókn hans verið tekin til efnismeðferðar hér á landi á grundvelli þess að umsækjandi hafi sérstök tengsl við landið.

Kærandi kvaðst í viðtali hjá Útlendingastofnun eiga […] sem væru búsett hér á landi. Um er að ræða […] sem íslensk stjórnvöld hafa veitt alþjóðlega vernd. Í ákvörðun Útlendingastofnunar var lagt til grundvallar að fjölskyldutengsl kæranda við […] væru með þeim hætti sem hann kvað. Þó kemur fram í ákvörðuninni að kærandi hafi ekki sannað auðkenni sitt með fullnægjandi hætti. Í framangreindu ljósi telur kærunefnd sig ekki hafa forsendur til annars en að leggja til grundvallar að kærandi eigi […] hér á landi enda liggja ekki fyrir gögn í málinu sem benda til annars. Kærunefnd telur því að kærandi hafi tengsl við landið í gegnum ættingja sem hefur leyfi til dvalar hér á landi. Í greinargerð kæranda kemur fram að hann sé náinn […]. Þá kemur fram að andleg heilsa […] hafi verið slæm fyrir komu fjölskyldunnar hingað til lands en að nú líði […] mun betur. Kærandi hefur lagt fram gögn varðandi tengsl sín við […] hér á landi, þ.m.t. fjölskyldumyndir, allt frá barnæsku […], auk afrita af samskiptum kæranda við […] um samskiptaforrit. Að mati kærunefndar var framburður kæranda varðandi tengsl við […] hér á landi trúverðugur. Gögn málsins gefi til kynna að samskipti fjölskyldunnar séu rík og að sterk tengsl séu milli kæranda og […] hér á landi.

Fyrir liggur að kæranda hefur verið veitt alþjóðleg vernd í Þýskalandi og að hann hefur dvalið þar í rúmlega tvö ár. Þá benda gögn málsins til þess að foreldrum kæranda, tveimur systkinum hans sem eru börn að aldri, uppkomnum bróður kæranda og uppkominni systur hans hafi jafnframt verið veitt alþjóðleg vernd í Þýskalandi. Kærandi hafi þó ekki getað dvalist á sama stað í Þýskalandi og aðrir fjölskyldumeðlimir hans þar sem honum hafi verið veitt alþjóðleg vernd í öðru sambandsríki. Þá liggur fyrir að foreldrar kæranda og þrjú systkini hans hafa sótt um alþjóðlega vernd hér á landi en […] er nú búsett í Þýskalandi. Í viðtali hjá kærunefnd lýsti kærandi aðstæðum sínum í Þýskalandi. Kærandi telji að þrátt fyrir að margt hafi verið gott þar þá hafi hann átt erfitt með að aðlagast þýsku samfélagi en að hér á landi líði honum mun betur. Hann tali nokkuð góða þýsku og hafi starfað sem sjálfboðaliði þar í landi.

Líkt og að framan greinir kemur fram í athugasemdum sem fylgdu 36. gr. frumvarps til laga um útlendinga að sérstök tengsl geti átt við þau tilfelli þegar umsækjandi um alþjóðlega vernd hér á landi á ættingja hér á landi en ekki í viðtökuríki og í þeim tilfellum þar sem tengsl eru ríkari við Ísland en við viðtökuríki, svo sem vegna fyrri dvalar. Af gögnum málsins og framburði kæranda telur kærunefnd ljóst að kærandi eigi bæði ættingja hér á landi og í viðtökuríki. Þrátt fyrir að kærandi kveðist hafa aðlagast vel hér á landi er það mat kærunefndar að gögn málsins verði ekki túlkuð á annan veg en að tengsl hans við Þýskaland séu ríkari en tengsl hans við Ísland. Kærunefnd telur að skylda kæranda til þess að dveljast í öðru sambandsríki en fjölskylda hans hafi ekki úrslitaáhrif við mat á því hvort tengsl hans séu ríkari við viðtökuríki en Ísland enda sé það markmið búsetureglunnar að einstaklingar með alþjóðlega vernd í Þýskalandi myndi tengsl við það sambandsríki sem þeir dvelji í auk þess sem hægt sé að flytja til annars sambandsríkis að fullnægðum tilteknum skilyrðum.

Aðstæðum kæranda hefur þegar verið lýst. Að mati kærunefndar bera gögn málsins ekki með sér að kærandi muni eiga erfitt uppdráttar í viðtökuríki vegna alvarlegrar mismununar eða að hann geti af sömu ástæðum vænst þess að staða hans verði verulega síðri en staða almennings í viðtökuríki. Af framangreindum gögnum um aðstæður í Þýskalandi verður ráðið að verði kærandi fyrir mismunun á grundvelli kynþáttar geti hann leitað ásjár þýskra yfirvalda vegna þess. Þá telur kærunefnd að framangreindar skýrslur um aðstæður í viðtökuríki beri ekki með sér að kærandi muni eiga erfitt uppdráttar í viðtökuríki þegar tekið er mið af búsetuskyldu hans.

Þá telur kærunefnd að gögn málsins bendi ekki til þess að kærandi glími við mikil og alvarleg veikindi sem meðferð er aðgengileg við hér á landi en ekki í viðtökuríki, sbr. viðmið í 32. gr. a reglugerðar um útlendinga. Ekki sé fyrir hendi ástæða í máli kæranda er varðar heilsufar hans sem sé svo einstaklingsbundin og sérstök að ekki verði framhjá henni litið, sbr. 32. gr. a reglugerðar um útlendinga. Af framangreindum gögnum um aðstæður í Þýskalandi verður jafnframt ráðið að verði kærandi fyrir ofbeldi eða hótunum um ofbeldi þar í landi geti hann leitað ásjár þýskra yfirvalda vegna þeirra. Einnig telur kærunefnd að af þeim gögnum sem kærunefnd hefur kynnt sér um aðstæður og aðbúnað einstaklinga með alþjóðlega vernd í Þýskalandi megi ráða að þeir hafi aðgang að nauðsynlegri heilbrigðisþjónustu og er það mat kærunefndar að kærandi komi til með að hafa aðgang að fullnægjandi heilbrigðisþjónustu þar í landi.

Að teknu tilliti til einstaklingsbundinna aðstæðna kæranda er það mat kærunefndar að kærandi hafi ekki slík sérstök tengsl við landið að nærtækast sé að hann fái hér vernd eða sérstakar ástæður mæli annars með því að mál hans verði tekið til efnismeðferðar hér á landi, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Niðurstaða kærunefndar er byggð á heildstæðu mati á tengslum kæranda við landið og einstaklingsbundnum aðstæðum hans að öðru leyti.

Þá telur kærunefnd ljóst að síðari málsliður 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga eigi ekki við í máli kæranda þar sem ekki eru liðnir 12 mánuðir frá því að kærandi sótti um alþjóðlega vernd hér á landi, en hann lagði fram umsókn sína þann 13. desember 2017.

Athugasemd við rökstuðning Útlendingastofnunar

Í ákvörðun Útlendingastofnunar var komist að þeirri niðurstöðu að kærandi hefði ekki slík sérstök tengsl við landið að taka bæri umsókn hans til efnismeðferðar hér á landi, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Tók Útlendingastofnun fram að í athugasemdum sem fylgdu 36. gr. frumvarps þess sem varð að útlendingalögum komi fram að með sérstökum tengslum sé m.a. verið að vísa til tilfella þegar umsækjendur eiga ættingja á Íslandi en ekki í því landi sem þeir yrðu sendir aftur til. Að mati stofnunarinnar verði eðli máls samkvæmt að gera þá kröfu að ættingi umsækjanda hafi fasta búsetu hér á landi og fyrirséð að svo verði um einhvern tíma svo um sérstök tengsl við landið sé að ræða í skilningi ákvæðisins. Í forsendum niðurstöðu Útlendingastofnunar var jafnframt tekið fram að við túlkun á hugtakinu sérstök tengsl í skilningi 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga mætti til samræmis líta til annarra ákvæða laganna um aðstandendur og fjölskyldutengsl m.a. 16. tölul. 3. gr. laganna. Stofnunin vísaði til þess að kærandi eigi ættingja í viðtökuríki þar sem öll fjölskyldan séu handhafar alþjóðlegrar verndar. […], sem sé búsett hér á landi, teljist ekki til nánustu aðstandenda í skilningi 16. tölul. 3. gr. laga um útlendinga og ekkert liggi fyrir um að þau séu sérstaklega háð hvoru öðru. Nærtækara væri að kærandi sé í samvistum við fleiri fjölskyldumeðlimi sem hafi vernd í Þýskalandi.

Kærunefnd gerir athugasemd við þessa framkvæmd stofnunarinnar varðandi mat á sérstökum tengslum í skilningi 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Kærunefnd bendir á að talað er um ættingja í lögskýringargögnum að baki 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga varðandi hvenær um sérstök tengsl geti verið að ræða skv. ákvæðinu. Hugtakið ættingi er ekki skilgreint í lögum um útlendinga né í athugasemdum við ákvæðið í frumvarpi því er varð að lögum. Það verður því að meta í hverju máli fyrir sig hvort sá sem umsækjandi byggir tengsl sín við landið á teljist ættingi. Kærunefnd tekur fram að hún telur ekki unnt að horfa til skilgreiningar á nánum aðstandanda í 16. tölul. 3. gr. laga um útlendinga við mat á sérstökum tengslum skv. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga, þar sem um annað og þrengra hugtak sé að ræða.

Frávísun

Samkvæmt gögnum málsins kom kærandi hingað til lands þann 12. desember 2017. Hann sótti um alþjóðlega vernd þann 13. desember 2017. Eins og að framan greinir hefur umsókn hans um alþjóðlega vernd verið synjað um efnismeðferð og hefur hann því ekki tilskilin leyfi til dvalar enda verður að líta á umsókn hans um alþjóðlega vernd sem áform um að dveljast í landinu meira en 90 daga, sbr. til hliðsjónar 3. mgr. 42. gr. reglugerðar um útlendinga nr. 540/2017. Verður kæranda því vísað frá landinu á grundvelli c-liðar 1. mgr. 106. gr. laga um útlendinga, sbr. 2. og 5. mgr. 106. laganna, enda hafði hann verið hér á landi í innan við níu mánuði þegar málsmeðferð umsóknar hans hófst hjá Útlendingastofnun.

Samantekt

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið þykir rétt að staðfesta ákvörðun Útlendingastofnunar.

Athygli kæranda er vakin á því að skv. 6. mgr. 104. gr. laga um útlendinga frestar málshöfðun fyrir dómstólum til ógildingar á endanlegri ákvörðun um að útlendingur skuli yfirgefa landið ekki framkvæmd hennar. Að kröfu útlendings getur kærunefnd útlendingamála þó ákveðið að fresta réttaráhrifum endanlegrar ákvörðunar sé talin ástæða til þess. Krafa þess efnis skal gerð ekki síðar en sjö dögum frá birtingu endanlegrar ákvörðunar. Skal frestun bundin því skilyrði að útlendingur beri málið undir dómstóla innan fimm daga frá birtingu ákvörðunar um frestun réttaráhrifa úrskurðar og óski eftir að það hljóti flýtimeðferð. Nú er beiðni um flýtimeðferð synjað og skal þá mál höfðað innan sjö daga frá þeirri synjun. Þó getur kærunefnd útlendingamála tekið ákvörðun um að fresta framkvæmd ef sýnt er fram á að verulega breyttar aðstæður hafi skapast frá því að endanleg ákvörðun var tekin. 

Úrskurðarorð

Ákvörðun Útlendingastofnunar er staðfest.

The decision of the Directorate of Immigration is affirmed.

Anna Tryggvadóttir

Árni Helgason                                   Erna Kristín Blöndal