Nr. 338/2022 Úrskurður
KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA
Hinn 7. september 2022 er kveðinn upp svohljóðandi
úrskurður nr. 338/2022
í stjórnsýslumáli nr. KNU22070029
Beiðni [...] og barns um endurupptöku
I. Málsatvik
Með úrskurði kærunefndar útlendingamála í stjórnsýslumáli nr. KNU22040020, dags. 23. júní 2022, staðfesti kærunefnd ákvarðanir Útlendingastofnunar, dags. 23. mars 2022, um að taka umsóknir einstaklings er kveðst heita [...], vera fædd [...] og vera ríkisborgari Palestínu (hér eftir kærandi) og barns hennar, [...], fd. [...], ríkisborgara Palestínu (hér eftir A), um alþjóðlega vernd hér á landi ekki til efnismeðferðar og vísa þeim frá landinu. Niðurstaða kærunefndar var birt kæranda 27. júní 2022. Hinn 4. júlí 2022 lagði kærandi fram beiðni um endurupptöku og frestun réttaráhrifa á úrskurði kærunefndar. Með úrskurði kærunefndar, dags. 15. júlí 2022, var beiðni kæranda um frestun réttaráhrifa synjað. Hinn 11. júlí 2022 barst kærunefnd rökstuðningur kæranda vegna beiðni um endurupptöku.
Endurupptökubeiðni kæranda og barns hennar er byggð á 24. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.
II. Málsástæður og rök kæranda
Kærandi byggir beiðni sína um endurupptöku á 1. tölul. 1. mgr. 24. gr. stjórnsýslulaga um að aðili máls eigi rétt á því að fá mál sitt tekið til meðferðar á ný þegar ákvörðun hefur byggst á ófullnægjandi eða röngum upplýsingum um málsatvik.
Í endurupptökubeiðni kæranda er vísað til þess að kærunefnd útlendingamála hafi virt að vettugi álit ráðherra dómsmála um endursendingar barnafjölskyldna til Grikklands. Kærunefnd hafi hið minnsta verið skylt að rökstyðja hvers vegna nefndin ætti ekki að fylgja skýrum orðum ráðherrans. Samkvæmt forsetaúrskurði nr. 6/2022 um skiptingu stjórnarmálefna milli ráðuneyta í Stjórnarráði Íslands fari dómsmálaráðuneytið með málefni útlendinga. Samkvæmt 12. gr. laga nr. 115/2011 um Stjórnarráð Íslands fari ráðherra dómsmála með yfirstjórn stjórnvalda sem heyri undir hans málefnasvið. Þá hafi ráðherra víðtæka heimild til þess að láta í té óbilandi álit sem þýðingu geti haft til leiðbeiningar fyrir stjórnarframkvæmd á málaefnasviði hans, sbr. 3. mgr. 12. gr. sömu laga. Ráðherra hafi með öðrum orðum afar rúma heimild til þess að marka stefnu á þeim málefnasviðum sem undir hann heyra.
Dómsmálaráðherra hafi markað skýra stefnu þegar kemur að mögulegum endursendingum barnafjölskyldna til Grikklands og lýst áliti sínu á þeim. Samkvæmt frétt á vef Morgunblaðsins, dags. 27. maí 2022, hafi dómsmálaráðherra lýst því yfir að á þessu stigi málsins verði engar fjölskyldur sendar til Grikklands, það hafi aldrei staðið til. Jafnvel þó dómsmálaráðherra hafi einnig bætt við að einhverjar þeirra fjölskyldna sem þá biðu eftir brottflutningi myndu fljótlega falla undir tímamark 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlenginga nr. 80/2016, hafi hann látið í ljós skýrt álit sitt í skilningi 3. mgr. 12. gr. laga um Stjórnarráð Íslands. Þá vísar kærandi til þess að jafnvel þó kærunefnd útlendingamála kunni að vera óbundin af áliti ráðherrans, vegna eðlis nefndarinnar, hafi henni borið að mati kæranda, að rökstyðja þá niðurstöðu. Íslensk stjórnvöld hafi hingað til ekki hikað við að framkvæma brottflutning einstaklinga sem hafi aðeins átt einn dag í nefnt tímamark en samkvæmt orðum ráðherrans hafi það hinsvegar aldrei staðið til að senda fjölskyldur til Grikklands. Nefndin hafi þurft að meta áhrif álits dómsmálaráðherra við túlkun á sérstökum ástæðum í skilningi 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga og jafnframt við frávísun þeirra frá Íslandi og eftir atvikum að veita þeim bráðabirgðadvalarleyfi samkvæmt 77. gr. laga um útlendinga.
Í ljósi framangreinds hafi úrskurður kærunefndar útlendingamála byggst á ófullnægjandi upplýsingum um málsatvik í skilningi 1. tölul. 1. mgr. 24. gr. stjórnsýslulaga. Af þeim ástæðum beri kærunefnd að taka umsóknir hennar og barns hennar um alþjóðlega vernd á Íslandi til efnismeðferðar hér á landi vegna sérstakra ástæðna eða, fallist kærunefnd ekki á það, ákvarða þeim frávísun og veita þeim bráðabirgðaleyfi samkvæmt 77. gr. laga um útlendinga.
III. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála
Samkvæmt 24. gr. stjórnsýslulaga á aðili máls rétt á því að mál sé tekið upp á ný ef ákvörðun hefur byggst á ófullnægjandi eða röngum upplýsingum um málsatvik eða íþyngjandi ákvörðun um boð eða bann hefur byggst á atvikum sem breyst hafa verulega frá því að ákvörðun var tekin.
Eins og áður hefur komið fram kvað kærunefnd upp úrskurð í máli kæranda og barns hennar 23. júní 2022. Með úrskurðinum var komist að þeirri niðurstöðu að synjun á efnismeðferð kæranda og barns hennar um alþjóðlega vernd á Íslandi og frávísun frá landinu bryti ekki gegn 1. eða 2. mgr. 42. gr. laga um útlendinga, sbr. 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu. Þá var ekki talið að kærandi og barn hennar hefðu slík tengsl við landið eða að aðstæður hennar og barns hennar væru að öðru leyti svo sérstakar að taka ætti umsóknir þeirra um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.
Kærandi byggir beiðni sína um endurupptöku á því að samkvæmt frétt á vef Morgunblaðsins, dags. 27. maí 2022, hafi dómsmálaráðherra lýst því yfir að fjölskyldur yrðu ekki sendar til Grikklands, það hafi aldrei staðið til. Með því hafi hann látið í té óbindandi álit sem þýðingu geti haft til leiðbeiningar fyrir stjórnarframkvæmd á málaefnasviði hans, sbr. 3. mgr. 12. gr. laga um Stjórnarráð Íslands. Telur kærandi með vísan til fréttagreinarinnar að úrskurður kærunefndar hafi byggst á röngum upplýsingum um málsatvik, sbr. 1. tölul. 1. mgr. 24. gr. stjórnsýslulaga.
Samkvæmt 1. mgr. 6. gr. laga um útlendinga er kærunefnd sjálfstæð stjórnsýslunefnd en lög um útlendinga eru sérlög og ganga því framar ákvæðum almennra laga. Af athugasemdum við ákvæði 1. mgr. 6. gr. laga um útlendinga er skýrt að ráðherra getur ekki gefið nefndinni fyrirmæli um, haft bein afskipti af eða önnur áhrif á málsmeðferð eða úrlausnir einstakra mála fyrir nefndinni. Ráðherra getur einungis haft áhrif á störf nefndarinnar á grundvelli viðurkenndra réttarheimilda, þ.e. laga eða reglugerða. Ummæli ráðherra í opinberri umræðu teljast ekki réttarheimild og stefnumótun stjórnvalda verður að endurspeglast í viðeigandi réttarheimildum svo á henni verði byggt fyrir nefndinni. Kærunefnd bendir á að tafir á frávísunum einstaklinga hafa ekki áhrif á efnislega niðurstöðu nefndarinnar í öðrum málum.
Í ljósi framangreinds er það niðurstaða kærunefndar að ekki sé hægt að fallast á að úrskurður kærunefndar útlendingamála, dags. 23. júní 2022, hafi byggst á ófullnægjandi eða röngum upplýsingum um málsatvik, sbr. 1. og 2. tölul. 1. mgr. 24. gr. stjórnsýslulaga. Þá verður ekki fallist á að nefndinni hafi borið að eigin frumkvæði að rökstyðja það sérstaklega í þeim úrskurði hvaða þýðingu ummæli ráðherra í opinberri umræðu hefðu fyrir málsmeðferð eða niðurstöðu.
Að öllu framangreindu virtu er kröfu kæranda um endurupptöku málsins því hafnað.
Kærunefnd leiðbeinir kæranda og barni hennar um að telji þau sig uppfylla skilyrði fyrir veitingu bráðabirgðadvalarleyfis hér á landi, sbr. 77. gr. laga um útlendinga, geti þau lagt fram umsókn þess efnis til Útlendingastofnunar. Með því er kærunefnd þó ekki að taka afstöðu til þess hvernig slík umsókn verði afgreidd.
Úrskurðarorð:
Kröfu kæranda um endurupptöku er hafnað.
The appellant‘s request to re-examine the case is denied.
Þorsteinn Gunnarsson
Bjarnveig Eiríksdóttir Sandra Hlíf Ocares