17. mars 2022 Dómsmálaráðuneytið

Nr. 112/2022 Úrskurður

KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA

Hinn 17. mars 2022 er kveðinn upp svohljóðandi

úrskurður nr. 112/2022

í stjórnsýslumáli nr. KNU21070035

Kæra […]

á ákvörðun

Útlendingastofnunar

I. Kröfur, kærufrestir og kæruheimild

Hinn 13. júlí 2021 kærði […], ríkisborgari Nígeríu (hér eftir nefndur kærandi) ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 23. júní 2021, um að synja honum um alþjóðlega vernd á Íslandi ásamt því að synja honum um dvalarleyfi á grundvelli 74. gr. laga nr. 80/2016 um útlendinga.

Þess er aðallega krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að kæranda verði veitt alþjóðleg vernd á Íslandi, sbr. 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga. Þess er krafist til vara að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að kæranda verði veitt alþjóðleg vernd samkvæmt reglum um viðbótarvernd, sbr. 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga. Þess er krafist til þrautavara að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að kæranda verði veitt dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða, sbr. 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga. Að lokum er þess krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi, að kæranda verði ekki vísað frá landinu og að honum verði veitt bráðabirgðadvalarleyfi, sbr. 1. mgr. 77. gr. laga um útlendinga.

Fyrrgreind ákvörðun er kærð á grundvelli 7. gr. laga um útlendinga og barst kæran fyrir lok kærufrests.

II. Málsmeðferð

Kærandi sótti um alþjóðlega vernd hér á landi hinn 7. janúar 2021. Kærandi kom í viðtal hjá Útlendingastofnun, m.a. hinn 17. maí 2021, ásamt talsmanni sínum. Með ákvörðun, dags. 23. júní 2021, synjaði Útlendingastofnun kæranda um alþjóðlega vernd ásamt því að synja honum um dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða. Var sú ákvörðun kærð til kærunefndar útlendingamála hinn 13. júlí 2021. Kærunefnd barst greinargerð kæranda hinn 28. júlí 2021. Þá bárust kærunefnd gögn og upplýsingar hinn 30. júlí 2021, 21. september 2021, 23. september 2021, 20. desember 2021 og 10. janúar 2022. Hinn 11. janúar 2022 óskaði kærunefnd eftir því að fram færi DNA rannsókn til að staðfesta tengsl kæranda við tvö börn. Niðurstöður rannsóknarinnar bárust 16. febrúar 2022 og staðfestu þær að kærandi væri faðir beggja barnanna.

III. Ákvörðun Útlendingastofnunar

Í ákvörðun Útlendingastofnunar kemur fram að kærandi byggi umsókn sína um alþjóðlega vernd á því að hann tilheyri tilteknum þjóðfélagshóp, sé ofsóttur af bræðralögum í heimaríki og standi ekki til boða vernd yfirvalda.

Niðurstaða ákvörðunar Útlendingastofnunar í máli kæranda var sú að kærandi væri ekki flóttamaður og honum skyldi synjað um alþjóðlega vernd á Íslandi skv. ákvæðum 37. og 40. gr. laga um útlendinga. Kæranda var jafnframt synjað um dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða skv. 74. gr. laga um útlendinga. Þá taldi stofnunin að ákvæði 42. gr. laga um útlendinga stæði endursendingu til heimaríkis ekki í vegi.

Kæranda var vísað frá landinu á grundvelli c-liðar 1. mgr. 106. gr. laga um útlendinga. Útlendingastofnun tilkynnti kæranda jafnframt að kæra frestaði réttaráhrifum ákvörðunarinnar, sbr. 1. mgr. 35. gr. laga um útlendinga.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Um málavexti vísar kærandi til greinargerðar sinnar til Útlendingastofnunar, dags. 18. júní 2021, og annarra gagna málsins. Komi þar m.a. fram að kærandi sé uppalinn í [...] fylki í Nígeríu. Faðir kæranda, sem hafi látist þegar kærandi hafi verið um 10 ára að aldri, hafi verið meðlimur tilgreinds bræðralags. Fyrir andlát hans hafi hann varað kæranda við að ganga í bræðralag. Meðlimir bræðralagsins hafi þó reynt að neyða hann til að ganga til liðs við þá þar sem hann hafi verið elsti sonur föður síns. Þá hafi þeir numið hann á brott og skotið hann í fótinn þegar hann hafi reynt að flýja. Kærandi kvaðst vera í lífshættu í heimaríki vegna meðlima bræðralagsins og ekki geta fengið aðstoð lögreglu þar í landi þar sem lögreglan veiti efnalitlum einstaklingum enga aðstoð.

Kærandi vísar til umfjöllunar í fyrrnefndri greinargerð um aðstæður í Nígeríu. Þar er m.a. gerð grein fyrir ástandi mannréttindamála í Nígeríu með vísan til skýrslna alþjóðlegra stofnana og mannréttindasamtaka. Fjallað er um áhrif glæpagengja og bræðralaga í landinu og það ofbeldi sem sé viðvarandi þar. Þá er fjallað um spillingu og önnur vandamál í löggæslukerfinu.

Kærandi krefst þess aðallega að honum verði veitt alþjóðleg vernd skv. 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga. Kærandi telur að hann uppfylli skilyrði 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga þar sem hann eigi á hættu ofsóknir í heimaríki vegna aðildar sinnar að sérstökum þjóðfélagshópi, sbr. d- lið 3. mgr. 38. gr. Kærandi óttist tvö bræðralög í heimaríki sem hann hafi neitað að ganga til liðs við. Annars vegar [...], sem hafi ráðist á hann og slasað, og hins vegar […], sem faðir hans hafi tilheyrt. Bræðralögin geti verið völd að ofsóknum eða alvarlegum skaða og yfirvöld hafi hvorki getu né vilja til að veita kæranda þá vernd sem hann þarfnist.

Verði ekki fallist á aðalkröfu kæranda er til vara gerð sú krafa að kæranda verði veitt viðbótarvernd með vísan til 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga. Kærandi telur, m.a. með vísan til framangreinds, að hann uppfylli skilyrði þess að hljóta viðbótarvernd. Hann eigi á hættu að verða fyrir ómannúðlegri og vanvirðandi meðferð í heimaríki vegna samskipta sinna við [...] og […] og geti ekki treyst á aðstoð yfirvalda eða fjölskyldu sinnar.

Til þrautavara gerir kærandi kröfu um að honum verði veitt dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða, sbr. 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga. Kærandi telur að hann hafi ríka þörf fyrir vernd vegna erfiðra félagslegra aðstæðna. Hann geti ekki treyst á stuðning fjölskyldu í heimaríki og myndi reynast ómögulegt að finna atvinnu í heimaríki. Þá yrði hann að skilja börn sín eftir hér á landi. Í ljósi framangreinds og meginreglunnar um einingu fjölskyldunnar telur kærandi, m.a. með vísan til til úrskurða kærunefndar nr. 522/2017 og 523/2017 frá 22. september 2017, að veita beri honum dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða hér á landi. Kærandi telur að hann hafi auk þess ríka þörf fyrir vernd vegna erfiðra almennra aðstæðna. Í Nígeríu tíðkist viðvarandi mannréttindabrot, sérstaklega vegna starfa glæpasamtaka, og séu yfirvöld ófær um að vernda borgara sína. Þá telur kærandi rétt að litið verði til þess hvaða áhrif Covid-19 faraldurinn hafi haft í Nígeríu.

Að lokum er þess krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi, að kæranda verði ekki vísað frá landinu og að honum verði veitt bráðabirgðadvalarleyfi, sbr. 1. mgr. 77. gr. laga um útlendinga. Kærandi telur það skyldu íslenskra stjórnvalda að tryggja honum möguleika á því að hafa samvistir við börn sín. Í því sambandi vísar kærandi m.a. til 3. mgr. 102. gr. laga um útlendinga, þar sem vikið sé að bestu hagsmunum barna, og 8. gr. mannréttindasáttmála Evrópu.

V. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála

Lagagrundvöllur

Í máli þessu gilda einkum ákvæði laga um útlendinga nr. 80/2016, reglugerð nr. 540/2017 um útlendinga, ákvæði stjórnsýslulaga nr. 37/1993, stjórnarskrá lýðveldisins Íslands nr. 33/1944 og mannréttindasáttmáli Evrópu, sbr. lög nr. 62/1994. Jafnframt ber að líta til ákvæða alþjóðasamnings um stöðu flóttamanna frá 1951, ásamt viðauka við samninginn frá 1967, og annarra alþjóðlegra skuldbindinga Íslands á sviði mannréttinda eftir því sem tilefni er til.

Auðkenni

Í ákvörðun Útlendingastofnunar kemur fram að til að sanna á sér deili hafi kærandi framvísað nígerísku vegabréfi. Telur kærunefndin því ljóst að kærandi sé nígerískur ríkisborgari.

Landaupplýsingar

Kærunefnd útlendingamála hefur lagt mat á aðstæður í Nígeríu, m.a. með hliðsjón af eftirfarandi skýrslum:

2020 Country Reports on Human Rights Practices: Nigeria (US Department of State, 30. mars 2021);
2020 Report on International Religious Frem: Nigeria (U.S. Department of State, 12. maí 2021);
Country Policy and Information Note – Nigeria: Actors of Protection (U.K. Home Office, október 2021);
Country Policy and Information Note – Nigeria: Country Background Note (U.K. Home Office, janúar 2020);
Country Policy and Information Note – Nigeria: Medical and Healthcare issues (U.K. Home Office, janúar 2020);
DFAT Country Information Report – Nigeria (Department of Foreign Affairs and Trade, 3. desember 2020);
EASO Country Guidance – Nigeria – Guidance note and common analysis (European Asylum Support Office, október 2021);
EASO Country of Origin Information Report – Nigeria – Actors of Protection (European Asylum Support Office, 26. nóvember 2018);
EASO Country of Origin Information Report – Nigeria – Key socio-economic indicators (European Asylum Support Office, 26. nóvember 2018);
EASO – Country of Origin Information Report – Nigeria – Security Situation (European Asylum Support Office, 4. júní 2021);
EASO – Country of Origin Information Report – Nigeria – Targeting of individuals (European Asylum Support Office, 26. nóvember 2018);
EASO - Country of Origin Information Report – Nigeria – Trafficking in Human Beings (European Asylum Support Office, 26. apríl 2021);
Frem in the World 2021 – Nigeria (Frem House, 3. mars 2021);
Nigeria’s campus cults: Buccaneers, Black Axe and other feared groups (BBC News, 2. júní 2020);
Nigeria: Ogboni society, including structure, rituals, ceremonies, and current status; membership and the consequences to join or trying to leave; relationship with police and judicial authorities (Immigration and Refugee Board of Canada, 20. júní 2019);
Nigeria: The Eiye confraternity, including origin, purpose, structure, membership, recruitment methods, activities and areas of operation; state response (Immigration and refugee board of Canada, 8. apríl 2016);
Nigeria: Situation Report (UN Office for Coordination of Humanitarian Affairs, 21. janúar 2021);
Nigeria: Situation Report (UN Office for Coordination of Humanitarian Affairs, síðast uppfært 31. desember 2021);
Stjórnarskrá Nígeríu (Constitution of the Federal Republic of Nigeria 1999, https://www.wipo.int/edo[...]cs/lexdocs/laws/en/ng/ng014en.pdf);
Vefsíða: Nigeria Immigration Service (https://immigration.gov.ng/residence-permits/);
The World Factbook – Nigeria (Central Intelligence Agency, síðast uppfært 2. mars 2022);
World Report 2022: Nigeria (Human Rights Watch, 13. janúar 2022)

Upplýsingasíða Johns Hopkins háskólans (https://coronavirus.jhu.edu/map.html, sótt 10. mars 2022);
Covid-19 vefsíða nígerískra heilbrigðisyfirvalda (https://covid19.ncdc.gov.ng/, sótt 10. mars 2022) og
Upplýsingar af vefsíðu Interpol (www.interpol.int).

Nígería er sambandslýðveldi með um 219 milljónir íbúa. Nígería var nýlenda Bretlands fram að sjálfstæði þess árið 1960 og sama ár gerðist Nígería aðili að Sameinuðu þjóðunum. Ríkið fullgilti bæði alþjóðasamning um borgaraleg og stjórnmálaleg réttindi ásamt alþjóðasamningi um efnahagsleg, félagsleg og menningarleg réttindi árið 1993. Þá fullgilti ríkið mannréttindasáttmála Afríku árið 1983 og samning Sameinuðu þjóðanna um réttindi barnsins árið 1991. Ríkið fullgilti sáttmála Sameinuðu þjóðanna gegn spillingu árið 2004, samning Sameinuðu þjóðanna gegn pyndingum og annarri grimmilegri, ómannlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu árið 2001 og valfrjálsa viðbótarbókun við þann samning árið 2009. Samkvæmt skýrslu utanríkisráðuneytis Bandaríkjanna um trúfrelsi frá árinu 2021 er talið að um helmingur íbúa landsins séu múslimar og hinn helmingurinn kristinn. Þar kemur fram að trúfrelsi sé verndað í stjórnarskrá Nígeríu og einnig sé að finna ákvæði sem banni stjórnvöldum að koma á ríkistrú. Flestir íbúar svæða í Norður-Nígeríu séu múslimar og í Suður-Nígeríu séu kristnir í meirihluta. Bæði kristnir og múslimar hafi greint frá mismunun á grundvelli trúar sinnar á þeim svæðum þar sem þeir séu í minnihluta.

Samkvæmt upplýsingum á vefsíðu Alþjóðasambands sakamálalögreglu (e. Interpol) er löggæsla ríkisins aðallega í höndum ríkislögreglu Nígeríu sem talin er samanstanda af rúmlega 350.000 lögregluþjónum. Ríkislögreglan annist löggæslustörf í öllum 36 fylkjum Nígeríu og höfuðborginni Abuja. Hlutverk ríkislögreglunnar sé að vernda einstaklinga og eignir, koma í veg fyrir afbrot, upplýsa og rannsaka glæpi auk þess að sækja afbrotamenn til saka. Samkvæmt skýrslum EASO frá 2017 og 2018 séu nokkrar sérhæfðar deildir innan ríkislögreglunnar sem annist sértæk brot. Ríkislögreglan hafi verið gagnrýnd fyrir spillingu og mannréttindabrot af ýmsum rannsakendum og samtökum. Dæmi séu um að lögregluþjónar hafi orðið uppvísir að því að kúga fé af almennum borgurum og sleppa sakborningum gegn mútugreiðslum. Þá hafi mannréttindasamtök greint frá því að u.þ.b. 100.000 lögregluþjónar hafi veitt efnamiklum einstaklingum persónulega þjónustu. Þá sé mikill skortur á lögreglumönnum í ríkinu, auk þess sem þjálfun á lögreglumönnum sé ábótavant og skortur sé á fjármagni frá ríkinu. Í ríkinu séu þó til staðar formlegar kvörtunarleiðir vegna misferlis lögreglu í starfi eða spillingar en þó tíðkist í miklum mæli að leysa slík mál á óformlegan hátt. Þá skorti skilvirkar leiðir til að eiga við, rannsaka og refsa vegna ofbeldis eða spillingar öryggissveita. Mútuþægni sé víðfeðmur vandi í ríkinu en samkvæmt skýrslu bandaríska utanríkisráðuneytisins fyrir árið 2018 hafi stofnanir sem annist kvörtunarmál í ríkinu greint frá uppsögnum lægra settra lögreglumanna vegna kvartana almennings um fjárkúganir af hálfu lögreglu. Þó hafi fá mál verið rannsökuð eða farið fyrir dómstóla.

Fram kemur í ofangreindum gögnum, t.a.m. skýrslu bandaríska utanríkisráðuneytisins fyrir árið 2020, að töluverð spilling sé innan dómskerfisins, auk þess sem skortur sé á þjálfun dómara. Þó kemur fram í skýrslu breska innanríkisráðuneytisins frá 2019 að þrátt fyrir veikleika í stjórnkerfinu standi þeim sem óttist einstaklinga sem starfi ekki fyrir ríkið almennt til boða vernd. Komið hafi verið á fót embætti umboðsmanns í Nígeríu árið 2004 (e. The Public Complaints Commission) en um sé að ræða sjálfstæða og óháða stofnun sem taki á móti kvörtunum borgara og tryggi rétt þeirra gagnvart nígerískum stjórnvöldum endurgjaldslaust. Hægt sé að nálgast skrifstofur umboðsmanns í öllum 36 fylkjum Nígeríu og þrátt fyrir að störf umboðsmannsins verði að einhverju leyti fyrir áhrifum vegna afskipta stjórnvalda þá sé um að ræða virkt úrræði fyrir borgara Nígeríu. Þá kemur fram að ýmsar eftirlitsnefndir starfi í Nígeríu sem almenningur geti beint kvörtunum sínum til, s.s. mannréttindanefndin (e. The National Human Rights Commission (NHRC)) sem hefur það hlutverk að rannsaka meint brot gegn mannréttindum. Þá geti almennir borgarar beint kvörtunum til umboðsmannsins í Nígeríu ef þeir eru ósáttir við málsmeðferð stjórnvalda. Jafnframt geti almenningur leitað til nígeríska lögregluráðsins (e. The Nigerian Police Council) og framkvæmdastjórnar lögreglunnar (e. Police Service Commission) sem hafi eftirlit með störfum lögreglunnar.

Samkvæmt skýrslu utanríkisráðuneytis Bandaríkjanna frá mars 2021 búa yfir 250 mismunandi þjóðarbrot í Nígeríu. Þrjú stærstu þjóðarbrotin séu Hausa, Igbo og Yoruba, en saman myndi þau um helming íbúafjölda landsins. Meðlimir úr öllum þjóðarbrotum hafi orðið fyrir mismunun en mismununin hafi einkum birst í ráðningum innan einkageirans og hverfaskiptingu í þéttbýli. Fram kemur að spenna milli ákveðinna þjóðarbrota í Nígeríu eigi sér langa sögu. Stjórnvöld í Nígeríu hafi gert tilraunir til að sporna við slíkri mismunun og hafi slíkar tilraunir yfirleitt samanstaðið af öryggisaðgerðum, þar á meðal lögregluaðgerðum og aðgerðum á vegum hersins. Lög í Nígeríu banni mismunun á grundvelli þjóðarbrots. Engu að síður hafi aðilar flestra þjóðarbrota greint frá því að vera jaðarsettir þegar komi að fulltrúum í stjórnmálum landsins og/eða tekjuúthlutun stjórnvalda.

Samkvæmt skýrslu EASO frá júní 2021 er öryggisástand landsins hvað verst í norðurhluta Nígeríu þar sem hryðjuverkahópurinn Boko Haram beri ábyrgð á morðum mörg þúsund íbúa. Öryggisástand í norðurhluta og norðausturhluta Nígeríu hafi farið versnandi á árunum 2019 og 2020 og yfirvöld á viðkomandi svæðum geti einungis veitt takmarkaða vernd. Átök og árásir af hálfu hryðjuverkahópa hafi jafnframt farið að gera vart við sig í norðvesturhluta Nígeríu frá árinu 2019. Helstu átök í suðurhluta Nígeríu megi rekja til ágreinings í tengslum við olíuauðlindir á svæðinu. Samkvæmt skýrslu innanríkisráðuneytis Bretlands frá október 2021 hafa öryggissveitir Nígeríu sætt gagnrýni fyrir að hafa ekki tekist að útrýma hættunni sem stafi af Boko Haram, en talið sé að til þess þurfi öryggissveitir landsins meiri mannafla, vopn, þjálfun og fjármagn. Yfirvöld hafi þó gripið til ýmissa aðgerða í þeim tilgangi að útrýma hryðjuverkahópum, þ. á m. Boko Haram, en með takmökuðum árangri.

Í skýrslu bandaríska utanríkisráðuneytisins um trúfrelsi fyrir árið 2019 kemur fram að átök hafi verið viðvarandi árið 2019 milli Fulani herdsmen, sem séu að mestu múslimar, og bænda, sem séu að mestu kristnir, í Norður og Mið-Nígeríu. Átökin hafi þó farið minnkandi frá árunum 2017/2018 vegna inngripa stjórnvalda og viðleitni íbúanna til að leysa deilurnar. Tala látinna almennra borgara hafi farið úr yfir 1.500 árið 2018 í u.þ.b. 350 árið 2019. Alþjóða- og félagssamtök hafi gagnrýnt stjórnvöld í Nígeríu fyrir getuleysi til að koma í veg fyrir eða draga úr ofbeldi milli kristinna og múslimskra samfélaga. Í skýrslu innanríkisráðuneytis Bretlands frá janúar 2020 og skýrslu International Crisis Group frá september 2017 kemur fram að þessi átök snúist fyrst og fremst um baráttu þessara tveggja hópa um landsvæði, þar sem að þurrkar hafi leitt til skorts á beitilandi í norðri og vaxandi landbúnaður hafi leitt til aukinnar þarfar á ræktarlandi í svokölluðu miðjubelti Nígeríu.

Samkvæmt skýrslu breska innanríkisráðuneytisins frá janúar 2020 er heilbrigðiskerfinu í Nígeríu skipt í fyrsta, annað og þriðja stig og skiptist jafnframt í opinberan- og einkageira. Fyrsta stig heilbrigðiskerfisins sé starfrækt á vegum sveitarfélaga, annað stigið sé starfrækt á vegum ráðuneyta í hverju og einu fylki og þriðja stigið sé starfrækt á vegum alríkisins. Fyrsta stig heilbrigðiskerfisins feli í sér almenna heilbrigðisþjónustu, m.a. mæðra- og ungbarnavernd, fyrir borgara Nígeríu og fái jafnframt minnsta fjármagnið af stigunum þremur. Því sé almenn heilbrigðisþjónusta almennt illa skipulögð og innviðir hennar veikburða. Aðgengi sé þá ekki gott sökum skorts á heilbrigðisstofnunum og heilbrigðisstarfsfólki víða um Nígeríu. Þá sé lækniskostnaður almennt hár og aðgengi að lyfjum slæmt. Heilbrigðisþjónusta sé fjórfalt aðgengilegri í þéttbýli heldur en í strjálbýli. Heilbrigðisþjónusta innan einkageirans sé almennt betri og skipulagðari en lækniskostnaður sé að meðaltali hærri en hjá opinbera geiranum. Allt að 60% íbúa Nígeríu hafi ekki haft fullnægjandi aðgang að lyfjum en aðgengi sé þó betra á þéttbýlli svæðum landsins. Þá komi fram að heilbrigðisþjónusta sé töluvert aðgengilegri í suðurhluta landsins en í norðurhluta þess.

Í skýrslu EASO frá október 2021 kemur fram að bræðralög í Nígeríu líkist glæpasamtökum. Algengt sé að bræðralög séu á skólalóðum en þau stundi einnig umfangsmikla glæpastarfsemi fyrir utan háskólasvæðin, þá einkum í suðurhluta Nígeríu. Bræðralögin séu þekktust fyrir ógnandi hegðun og ofbeldi gagnvart nemendum, kennurum, lögreglu og öðrum samtökum. Dæmi séu jafnvel um að stjórnmálamenn ráði bræðralög til þess að beita andstæðinga sína ofbeldi. Þekktustu bræðralögin í Nígeríu séu […] og […]. Í skýrslu flóttamannaráðs Kanada frá 2016 er fjallað um [...], öðru nafni […] eða Air Lords. Opinbert markmið hópsins sé að viðhalda afrískri menningu, efla þjóðarvitund Nígeríumanna og brjótast undan nýlenduáhrifum. Fíkniefna- og glæpaskrifstofa Sameinuðu þjóðanna hafi hins vegar lýst bræðralaginu sem glæpasamtökum. Skrifstofan telji að nokkur hundruð manns tilheyri bræðralaginu og að meiri hluti þeirra séu unglingar og ungmenni. Nýir meðlimir séu teknir inn í bræðralagið með ákveðnum vígsluathöfnum sem fari fram í leyni. Nýir meðlimir þurfi oft að taka þátt í glæpum til að fá inngöngu í bræðralagið, t.d. nauðgunum á konum tengdum meðlimum í öðrum gengjum, vopnuðum ránum og líkamsárásum. Starfsemi bræðralagins fari einkum fram í háskólum í Nígeríu og að liðsmenn þess beiti nemendur og starfsfólk ofbeldi. Þá hafi bræðralagið verið bendlað við fjölmörg afbrot í Nígeríu, svo sem mansal, skemmdaverk, rán, íkveikjur og vörslu fíkniefna. Fram kemur að með lagasetningu árið 2004 (e. Secret Cult and Cult Related Activities (Prohibition) Bill) hafi verið lagt bann við starfsemi bræðralaga af þessu tagi, m.a. [...]. Þá kemur fram að lögregla hafi handtekið fjölda einstaklinga vegna meintra tengsla við [...]. Jafnframt hafi meðlimir bræðralaga á borð við [...] verið handteknir eða vikið úr skóla vegna ofbeldisbrota, en að í sumum tilvikum hafi spilling innan lögreglu, hótanir gegn vitnum eða skortur á sönnunargögnum leitt til þess að mál hafi verið látin niður falla. Í fyrrnefndri skýrslu EASO kemur fram að fáeinar heimildir bendi til þess að erfitt geti verið fyrir meðlimi að yfirgefa bræðralög og að fyrrum meðlimir séu jafnvel myrtir til að koma í veg fyrir að þeir uppljóstri leyndarmálum bræðralagsins. Þrátt fyrir framangreint eru engar nýlegar eða áreiðanlegar heimildir sem staðfesta það. Sú heimild sem vísað er til í skýrslu EASO hvað þetta varðar er, að því er virðist, grein frá árinu 2013 á bloggsvæði og er hvorki höfundar né heimilda getið. Þá kemur fram að engar upplýsingar séu fyrir um hendi um afleiðingar þess að neita því að ganga til liðs við bræðralag.

Í skýrslu flóttamannaráðs Kanada frá 2019 kemur fram að lítið sé um áþreifanlegar heimildir um […] samfélagið í Nígeríu. Upplýsingarnar sem séu fyrir hendi byggist á getgátum og staðarþekkingu í Abuja og Lagos. Fram kemur að […] samfélagið sé öldungaráð sem hafi verið stofnað af Yoruba þjóðfélagshópnum. Áhrif samfélagsins gæti ekki víða í Nígeríu. Meðlimir samfélagsins séu flestir staðsettir í suðvesturhluta landsins þar sem fólk tali Yoruba og Igbo, þ. á m. í Lagos, Ogun og Oyu en einnig í hluta [...][…] fylkis. Einstaklingar séu að jafnaði ekki tilneyddir til að ganga til liðs við samfélagið. Heimildarmaður sem flóttamannaráð Kanada hafi rætt við telji hins vegar að börn meðlima sem neiti að ganga til liðs við samfélagið eftir andlát foreldris geti átt á hættu að verða fyrir áreiti vegna þess. Þá geti einstaklingar sem yfirgefi samfélagið eða greini frá leyndarmálum þess átt á hættu að vera drepnir. Hins vegar séu engar nýlegar heimildir sem renni stoðum undir það.

Í skýrslu sérstaks skýrslugjafa Sameinuðu þjóðanna frá árinu 2019 kemur fram að Evrópusambandið og alþjóða fólksflutningastofnunin (IOM) starfi saman í sérstöku átaksverkefni er lúti að endursendingu fólks til Nígeríu. Fólksflutningastofnunin í samstarfi við ýmsar innlendar stofnanir, svo sem innflytjendaþjónustu Nígeríu (e. Nigerian Immigration Service), nefnd ríkisins fyrir flóttamenn, innflytjendur og fólk á innri flótta (e. the National Commission for Refugees, Migrants and Internally Displaced Persons), NAPTIP, almannavarnir ríkisins og […] veiti ýmsa þjónustu vegna móttöku og aðlögunar einstaklinga sem snúi aftur til Nígeríu. Grunnþjónusta sé veitt, m.a. ferðir áfram til heimabæjar eða þorps, símar til frekari samskipta, matur, skammtímahúsnæði, heilbrigðisþjónusta og vernd. Þá sé einstaklingum með sérþarfir jafnframt vísað til heilbrigðisstofnana, sálfræðinga, í ráðgjöf og veitt aðstoð við fjölskyldusameiningu.

Ákvæði 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga

Í 1. mgr. 37. gr. laga nr. 80/2016 um útlendinga, sem byggir á A-lið 1. gr. flóttamannasamningsins, segir:

Flóttamaður samkvæmt lögum þessum telst vera útlendingur sem er utan heimalands síns af ástæðuríkum ótta við að vera ofsóttur vegna kynþáttar, trúarbragða, þjóðernis, aðildar að tilteknum þjóðfélagshópi eða vegna stjórnmálaskoðana og getur ekki eða vill ekki vegna slíks ótta færa sér í nyt vernd þess lands; eða sá sem er ríkisfangslaus og er utan þess lands þar sem hann áður hafði reglulegt aðsetur vegna slíkra atburða og getur ekki eða vill ekki vegna slíks ótta hverfa aftur þangað, sbr. A-lið 1. gr. alþjóðasamnings um réttarstöðu flóttamanna frá 28. júlí 1951 og bókun við samninginn frá 31. janúar 1967, sbr. einnig 38. gr. laga þessara.

Í 38. gr. laga um útlendinga eru sett fram viðmið um það hvað felist í hugtakinu ofsóknir skv. 1. mgr. 37. gr., á hvaða grundvelli ofsóknir geta byggst og hvaða aðilar geta verið valdir að þeim. Í 1. mgr. ákvæðisins segir:

Ofsóknir skv. 1. mgr. 37. gr. eru þær athafnir sem í eðli sínu eða vegna þess að þær eru endurteknar fela í sér alvarleg brot á grundvallarmannréttindum, einkum ófrávíkjanlegum grundvallarmannréttindum á borð við réttinn til lífs og bann við pyndingum eða ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu, bann við þrældómi og þrælkun og bann við refsingum án laga. Sama á við um samsafn athafna, þ.m.t. ólögmæta mismunun, sem hafa eða geta haft sömu eða sambærileg áhrif á einstakling.

Í 2. mgr. 38. gr. laga um útlendinga er fjallað um í hverju ofsóknir geta falist. Þá eru þær ástæður sem ofsóknir þurfa að tengjast skilgreindar nánar í 3. mgr. 38. gr. laganna.

Í 4. mgr. 38. gr. laga um útlendinga kemur fram að þeir aðilar sem geta verið valdir að ofsóknum eða ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð séu:

a. ríkið,

b. hópar eða samtök sem stjórna ríkinu eða verulegum hluta landsvæðis þess,

c. aðrir aðilar, sem ekki fara með ríkisvald, ef sýnt er fram á að ríkið eða hópar eða samtök skv. b-lið, þ.m.t. alþjóðastofnanir, geti ekki eða vilji ekki veita vernd gegn ofsóknum eða meðferð sem fellur undir 2. mgr. 37. gr., m.a. með því að ákæra og refsa fyrir athafnir sem fela í sér ofsóknir.

Orðasambandið „ástæðuríkur ótti við að vera ofsóttur“ í 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga inniheldur huglæga og hlutlæga þætti og þarf að taka tillit til hvors tveggja þegar mat er lagt á umsókn um alþjóðlega vernd. Mat á því hvort ótti umsækjanda sé ástæðuríkur getur verið byggt á persónulegri reynslu umsækjanda sem og á upplýsingum um ofsóknir sem aðrir í umhverfi hans eða þeir sem tilheyra sama hópi hafa orðið fyrir. Þótt umsækjandi um alþjóðlega vernd skuli njóta vafa upp að ákveðnu marki verður umsækjandinn með rökstuddum hætti að leiða líkur að því að hans bíði ofsóknir í heimaríki. Frásögn umsækjanda og önnur gögn um einstaklingsbundnar aðstæður hans verða því almennt að fá stuðning í hlutlægum og áreiðanlegum upplýsingum um heimaríki umsækjanda, stjórnvöld, stjórnarfar og löggjöf þess. Þá er litið til sambærilegra upplýsinga um ástand, aðstöðu og verndarþörf þess hóps sem umsækjandi tilheyrir eða er talinn tilheyra. Umsækjandi sem hefur sýnt fram á með heildstæðri og trúverðugri frásögn af atburðum, og eftir atvikum með trúverðugum gögnum, sem eru í samræmi við áreiðanlegar og hlutlægar upplýsingar um almennt ástand í heimaríki hans, að hann hafi orðið fyrir ofsóknum í skilningi laga um útlendinga, eða beinum og marktækum hótunum um slíkar ofsóknir, yrði almennt talinn hafa sýnt fram á ástæðuríkan ótta við ofsóknir snúi hann aftur til heimaríkis. Í þeim tilvikum hvílir það á stjórnvöldum að eyða öllum vafa um slíka hættu, t.d. með vísan til þess að aðstæður í heimaríki hans hafi breyst.

Kærunefnd hefur við mat sitt á umsókn kæranda haft til hliðsjónar handbók Flóttamannastofnunar Sameinuðu þjóðanna um málsmeðferð og viðmið við mat á umsókn um alþjóðlega vernd (Handbook and Guidelines on Procedures and Criteria for Determining Refugee Status, Genf 2019). Þá hefur aðferðarfræði trúverðugleikamats kærunefndar tekið mið af skýrslu Flóttamannastofnunar Sameinuðu þjóðanna og Flóttamannasjóðs Evrópusambandsins um trúverðugleikamat, eftir því sem við á (Beyond Proof: Credibility Assessment in EU Asylum Systems, Brussel 2013).

Aðalkrafa kæranda er byggð á því að hann eigi á hættu að verða fyrir ofsóknum af hálfu bræðralaganna [...][…] og […] í Nígeríu. Hann hafi sætt þrýstingi um að ganga til liðs við fyrrnefnd bræðralög og verið numinn á brott og skotinn í fótinn af meðlimum [...][…]. Kærandi telur að yfirvöld í Nígeríu geti ekki veitt honum fullnægjandi vernd.

Mat á trúverðugleika frásagnar kæranda er byggt á endurriti af viðtölum hans hjá Útlendingastofnun, öðrum gögnum málsins og upplýsingum um heimaríki kæranda.

Líkt og að framan er rakið hefur bræðralagið […] verið bendlað við fjölmörg afbrot í Nígeríu. Bann var lagt við starfsemi bræðralagsins og annarra hópa af sambærilegum toga árið 2004. Þá hafa lögregluyfirvöld gripið til ýmissa aðgerða gegn bræðralaginu og meðlimum þess. Kærunefnd hefur ekki fundið neinar neinar áreiðanlegar upplýsingar um starfsemi bræðralags að nafni […] í Nígeríu. Kærunefnd telur þó ekki ástæðu til að draga í efa að bræðralag með því nafni sé til í heimaríki kæranda.

Að mati kærunefndar var frásögn kæranda í viðtali hjá Útlendingastofnun um margt óskýr og ónákvæm. Til að mynda gat kærandi hvorki nafngreint meðlimi [...] né [...] sem hafi reynt að þvinga hann til að ganga til liðs við bræðralögin. Kærandi kvaðst ekki þekkja meðlimi [...] sem hafi numið hann á brott þar sem það hafi verið myrkur og hann hafi einungis hitt þá einu sinni. Þá kvaðst hann ekki muna nöfn neinna meðlima [...] þar sem þeir hefðu verið svo margir. Að auki kvaðst kærandi ekki muna hvort hann hafi yfirgefið heimaríki vegna framangreindra atburða árið 2004 eða 2005.

Kærandi hefur ekki lagt fram nein gögn sem styðja við frásögn hans af þeim atvikum sem hann hefur lagt til grundvallar umsókn um alþjóðlega vernd, s.s. gögn sem sýna fram á að hann hafi neitað að ganga til liðs við [...] eða [...] eða átt í annarskonar samskiptum við meðlimi bræðralaganna. Þá hefur kærandi ekki lagt fram gögn sem sýna fram á að hann hafi orðið fyrir ofsóknum eða eigi í hættu á að sæta ofsóknum í heimaríki af hálfu meðlima fyrrnefndra bræðralaga. Í ljósi frásagnar kæranda sjálfs um að ætlaðar ofsóknir hafi átt sér stað fyrir 17 eða 18 árum síðan er að mati kærunefndar ekki ósanngjarnt að gera kröfu um að kærandi leggi fram einhver gögn er leggi grunn að málsástæðum hans.

Með vísan til framangreinds er það mat kærunefndar að frásögn kæranda af málsatvikum sem hann kveður að leitt hafi til flótta hans frá heimaríki sé ótrúverðug og verður hún því ekki lögð til grundvallar í málinu. Kærunefnd telur þó ekki ástæðu til að draga í efa að kærandi hafi verið í einhverjum samskiptum við bræðralög í heimaríki, en ekki á þann hátt að það kunni að leiða til alþjóðlegrar verndar hans hér á landi.

Kærandi hefur ekki borið fyrir sig að hafa sætt ofsóknum eða að hann óttist ofsóknir af hálfu yfirvalda í heimaríki sem hafa eða gætu náð því alvarleikastigi sem 1. mgr. 38. gr. laga um útlendinga mælir fyrir um. Þá benda önnur gögn málsins ekki til þess að slíkar ofsóknir hafi átt sér stað eða að kærandi eigi þær á hættu. Með vísan til þess sem að framan er rakið um löggæslumál í Nígeríu er það mat kærunefndar að ríkisborgarar Nígeríu sem telja að á réttindum sínum sé brotið geti leitað aðstoðar og verndar yfirvalda þar í landi og fengið lausn mála sinna. Kærandi hefur ekki lagt fram gögn sem leiða líkur að því að hann geti ekki notið verndar lögreglu, telji hann sig þurfa á henni að halda, eða sýnt fram á það með öðrum hætti. Er það því mat kærunefndar að ekki hafi verið sýnt fram á að stjórnvöld geti ekki eða vilji ekki veita kæranda vernd gegn þeim athöfnum sem kærandi telur að sér stafi hætta af, m.a. með því að ákæra og refsa fyrir þær athafnir sem feli í sér ofsóknir, sbr. c-lið 4. mgr. 38. gr. laga um útlendinga.

Með vísan til ofangreinds er það niðurstaða kærunefndar að kærandi hafi ekki með rökstuddum hætti leitt líkur að því að hann hafi ástæðuríkan ótta við ofsóknir í skilningi 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga, sbr. 1. mgr. 38. gr. laganna.

Telur kærunefnd því ljóst að kærandi uppfylli ekki skilyrði 1. mgr. 37. gr. útlendingalaga fyrir viðurkenningu á stöðu sem flóttamaður hér á landi.

Ákvæði 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga

Samkvæmt 2. mgr. 37. gr. útlendingalaga er útlendingur einnig flóttamaður ef, verði hann sendur aftur til heimaríkis síns, raunhæf ástæða er til að ætla að hann eigi á hættu að sæta dauðarefsingu, pyndingum eða annarri ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu eða hann verði fyrir alvarlegum skaða af völdum árása í vopnuðum átökum þar sem ekki er greint á milli hernaðarlegra og borgaralegra skotmarka. Sama gildir um ríkisfangslausan einstakling.

Við mat á því hvort aðstæður kæranda séu slíkar að þær eigi undir 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga ber að líta til 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu. Mannréttindadómstóll Evrópu hefur fjallað um það mat sem þarf að fara fram þegar metið er hvort að einstaklingur sé í raunverulegri hættu á að verða fyrir meðferð sem falli undir 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu sem bannar pyndingar og ómannlega eða vanvirðandi meðferð eða refsingu. Hefur dómstóllinn sagt að 3. gr. sáttmálans geti átt við þegar hættan stafar frá einstaklingum eða hópi fólks sem ekki séu fulltrúar stjórnvalda. Kærandi verður þó að geta sýnt fram á að gildar ástæður séu til að ætla að um raunverulega hættu sé að ræða og að stjórnvöld í ríkinu séu ekki í stakk búin til að veita viðeigandi vernd. Ekki er nóg að aðeins sé um að ræða möguleika á illri meðferð og verður frásögn kæranda hverju sinni að fá stuðning í öðrum gögnum (sjá t.d. dóma Mannréttindadómstóls Evrópu í máli NA gegn Bretlandi (mál nr. 25904/07) frá 7. júlí 2008 og H.L.R. gegn Frakklandi (mál nr. 24573/94) frá 29. apríl 1997).

Í ljósi þess sem að framan er rakið og þeirra gagna sem liggja fyrir um heimaríki kæranda telur kærunefndin að aðstæður hans þar séu ekki þannig að þær falli undir ákvæði 2. mgr. 37. gr. laganna. Telur kærunefndin því ljóst að kærandi uppfylli heldur ekki skilyrði 2. mgr. 37. gr. útlendingalaga fyrir viðurkenningu á stöðu sem flóttamaður hér á landi.

Alþjóðleg vernd á grundvelli 40. gr. laga um útlendinga

Þar sem kærunefnd hefur komist að þeirri niðurstöðu að kærandi uppfylli ekki skilyrði 1. eða 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga á kærandi ekki rétt á alþjóðlegri vernd hér á landi, sbr. 40. gr. laga um útlendinga.

Dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða skv. 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga

Samkvæmt 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga er heimilt að veita útlendingi sem staddur er hér á landi dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða, þrátt fyrir að skilyrði 37. gr. séu ekki uppfyllt, ef útlendingur getur sýnt fram á ríka þörf fyrir vernd, t.d. af heilbrigðisástæðum eða vegna erfiðra félagslegra aðstæðna viðkomandi eða erfiðra almennra aðstæðna í heimaríki eða í landi sem honum yrði vísað til. Kærunefnd telur, með vísan til orðalags ákvæðisins um „ríka þörf fyrir vernd“ auk lögskýringargagna sem fylgdu greininni, að dvalarleyfi á grundvelli 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga verði ekki veitt nema aðstæður, bæði almennar og sérstakar m.t.t. heilsufars og félagslegra þátta, auk atvika sem þar er vísað til, nái ákveðnu alvarleikastigi þegar málið er virt í heild.

Kærandi byggir á því að félagslegar aðstæður hans yrðu erfiðar í Nígeríu. Hann yrði án atvinnu og myndi ekki njóta stuðnings fjölskyldu. Þá yrði hann að skilja börnin sín eftir hér á landi. Í ljósi þess telur kærandi að kærunefnd sé skylt að líta til sjónarmiða varðandi einingu fjölskyldunnar við mat sitt. Í því sambandi vísar kærandi m.a. til úrskurða nefndarinnar nr. 522/2017 og 523/17 frá 22. september 2017. Kærandi byggir einnig á því að hann hafi ríka þörf fyrir vernd vegna erfiðra almennra aðstæðna. Í því sambandi vísar kærandi m.a. til þess að viðvarandi mannréttindabrot tíðkist í Nígeríu og að yfirvöld séu ófær um að vernda borgara sína. Þá telur kærandi rétt að litið verði til þess hvaða áhrif Covid-19 hafi á stöðu hans í Nígeríu.

Í athugasemdum með frumvarpi til laga um útlendinga er fjallað um erfiðar félagslegar aðstæður. Þar kemur fram að átt sé við að útlendingur hafi þörf á vernd vegna félagslegra aðstæðna í heimaríki og eru þar nefnd sem dæmi aðstæður kvenna sem hafa sætt kynferðislegu ofbeldi, sem leitt geti til erfiðrar stöðu þeirra í heimaríki, eða aðstæður kvenna sem ekki fella sig við kynhlutverk sem er hefðbundið í heimaríki þeirra og eiga á hættu útskúfun eða ofbeldi við endurkomu. Verndarþörf þjóðfélagshópa að öðru leyti myndi fara eftir aðstæðum í hverju máli. Þá segir í athugasemdunum að með erfiðum almennum aðstæðum að öðru leyti sé einnig vísað til alvarlegra aðstæðna í heimaríki og væri þar oft um að ræða viðvarandi mannréttindabrot í ríkinu eða þá aðstöðu að yfirvöld veiti ekki þegnum sínum vernd gegn ofbeldisbrotum eða glæpum.

Með vísan til þess sem fram hefur komið um aðstæður í heimaríki kæranda er það mat kærunefndar að kærandi hafi ekki sýnt fram á ríka þörf fyrir vernd vegna erfiðra félagslegra aðstæðna eða erfiðra almennra aðstæðna í heimaríki hans. Kærunefnd telur jafnframt að tilvísun kæranda til úrskurða kærunefndar nr. 522/2017 og 523/17 frá 22. september 2017 hafi ekki þýðingu fyrir mál þetta. Í framangreindum úrskurðum fengu kærendur dvalarleyfi á grundvelli 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga vegna stöðu samkynhneigðs sonar þeirra í Albaníu. Kærunefnd telur því ljóst að ekki er hægt að jafna stöðu kæranda við stöðu kærenda í framangreindum úrskurðum.

Þá hefur kærunefnd litið til þess að með lögum um útlendinga var ákvæðið sem fjallaði um dvalarleyfi vegna sérstakra tengsla við landið skilið frá ákvæði um dvalarleyfi vegna mannúðarsjónarmiða en í eldri lögum um útlendinga voru þessar tvær tegundir dvalarleyfa í einu og sama ákvæðinu. Heimild til veitingar dvalarleyfis vegna sérstakra tengsla er nú í 78. gr. laga um útlendinga og inniheldur ákvæðið fjölmargar takmarkanir á heimild til veitingar slíks dvalarleyfis. Með dómi Landsréttar í máli nr. 698/2019 frá 23. október 2020 var tekinn af vafi um að við beitingu 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga eigi að líta til aðstæðna í heimaríki eða landi sem umsækjanda um alþjóðlega vernd yrði vísað til, en ekki til þess hvort viðkomandi hefði sérstök tengsl við Ísland. Af því leiðir að tengsl kæranda hér á landi hafa ekki beina þýðingu við mat á því hvort skilyrði 1. mgr. 74. gr. séu uppfyllt.

Af gögnum málsins verður ekki annað ráðið en að kærandi sé við ágæta heilsu. Þegar upplýsingar um heimaríki kæranda og gögn málsins eru virt í heild, með hliðsjón af aðstæðum kæranda í heimaríki, er það niðurstaða kærunefndar að kærandi hafi ekki sýnt fram á aðstæður sem ná því alvarleikastigi að hann hafi ríka þörf á vernd líkt og kveðið er á um í 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga. Því er fallist á það með Útlendingastofnun að aðstæður kæranda í heimaríki séu ekki með þeim hætti að veita beri kæranda dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða, sbr. 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga.

Bann við endursendingu skv. 42. gr. laga um útlendinga

Samkvæmt 1. mgr. 42. gr. laga um útlendinga er ekki heimilt að senda útlending eða ríkisfangslausan einstakling til svæðis þar sem hann hefur ástæðu til að óttast ofsóknir, sbr. 37. og 38. gr., eða vegna svipaðra aðstæðna og greinir í flóttamannahugtakinu er í yfirvofandi hættu á að láta lífið eða verða fyrir ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð. Samkvæmt 2. mgr. sömu greinar er einnig óheimilt að senda útlending til svæðis þar sem ekki er tryggt að hann verði ekki sendur áfram til slíks svæðis sem greinir í 1. mgr.

Með vísan til umfjöllunar að framan um heimaríki kæranda telur kærunefnd að þær aðstæður sem ákvæðið tekur til ekki eiga við í máli kæranda. Kærunefnd telur því að ákvæði 42. gr. laga um útlendinga standi ekki í vegi fyrir endursendingu kæranda þangað.

Krafa kæranda um dvalarleyfi á grundvelli 1. mgr. 77. gr. laga um útlendinga.

Kærandi krefst þess til þrautavara að honum verði veitt bráðabirgðadvalarleyfi hér á landi, sbr. 1. mgr. 77. gr. laga um útlendinga. Kærandi telur það vera skyldu stjórnvalda að tryggja honum möguleika á að því að hafa samvistir við börn sín hér á landi. Í því sambandi vísar kærandi m.a. til 3. mgr. 102. gr. laga um útlendinga, þar sem sérstaklega sé vikið að bestu hagsmunum barna, og 8. gr. mannréttindasáttmála Evrópu.

Niðurstöður DNA rannsóknar, dags. 20. apríl 2021, staðfestu að kærandi væri faðir stúlku, fd. 1. mars 2012 (hér eftir A), sem kom hingað til lands hinn 2. janúar 2019. A var í för með barnshafandi konu frá Nígeríu (hér eftir K) sem kvaðst vera móðir hennar. Síðar kom í ljós að K var ekki móðir A og hefur Barnaverndarnefnd Reykjavíkur farið með umsjá hennar frá árinu 2019. Þá staðfestu niðurstöður DNA rannsóknar, dags. 16. febrúar 2022, að kærandi væri faðir tveggja drengja sem K fæddi hér á landi hinn 8. mars 2019 (hér eftir B) og 17. nóvember 2021 (hér eftir C).

Hinn 21. september 2021 óskaði kærunefnd eftir upplýsingum frá Barnavernd Reykjavíkur um umgengni kæranda við börn hans hér á landi. Í svari, sem barst sama dag, kom fram að A væri í tímabundnu fóstri til 5. október 2021 og hafi umgengni verið við föður einu sinni í mánuði. Barnavernd hafi lagt til að gerð yrði meðferðaráætlun og að faðir fengi umgengni einu sinni á þriggja vikna fresti, ýmist í Reykjavík eða á Akureyri eða í formi fjarfunda. Þá kom fram að K og kærandi væru með B í sinni umsjá og hafi mál hans ekki verið til vinnslu hjá Barnavernd Reykjavíkur.

Að teknu tilliti til málsástæðna kæranda taldi kærunefnd að frekara mat þyrfti að fara fram á tengslum kæranda við börnin hans. Í því skyni óskaði kærunefnd eftir gögnum frá Barnavernd Reykjavíkur og bárust gögn hinn 20. desember 2021. Kemur þar m.a. fram að tengslarof hafi orðið hjá kæranda og A í tvígang; þegar kærandi hafi skilið hana eftir hjá systur sinni í níu mánuði í Nígeríu og þegar hann hafi skilið hana eftir hjá barnsmóðir sinni á Íslandi og ekki séð hana í rúm tvö ár. Niðurstaða tengslamats hafi verið að hagsmunir A væru að búa áfram hjá fósturforeldrum. Henni líði vel og búi við gott atlæti og öryggi, ólíkt því sem hún hafi upplifað á þeim tveim heimilum þar sem faðir hennar hafi komið henni fyrir. Ljóst sé að kæranda og A og hafi ekki tekist að byggja upp innihaldsríkt tengslasamband þeirra á milli á þeim níu mánuðum sem umgengni hafi átt sér stað. Mikilvægt sé að styðja kæranda í að vinna úr þeim áföllum sem hann hafi gengið í gegnum og veita A stuðning til að aðstoða hana með að tjá eigin tilfinningar.

Líkt og að framan er rakið á kærandi þrjú börn. A og B eru handhafar tímabundinna dvalarleyfa hér á landi. Þá var umsókn um dvalarleyfi fyrir barn lögð fram fyrir hönd C hinn 26. janúar 2022. Kærandi hefur ekki dvalið hér á landi á grundvelli gilds dvalarleyfis. Kærandi sótti um alþjóðlega vernd hér á landi hinn 7. janúar 2021 og hefur frá þeim tíma dvalið á landinu vegna málsmeðferðar þessa máls og umsóknar um dvalarleyfi á grundvelli sérstakra tengsla. Kærandi hefur ekki verið í sambúð með barnsmóður sinni hér á landi en hefur aðstoðað hana við umönnun B og C. Þá hefur kærandi notið umgengni við A í samráði við Barnavernd Reykjavíkur.

Kærunefnd bárust frekari upplýsingar frá Barnavernd Reykjavíkur hinn 22. febrúar 2022 vegna kæranda og A. Kemur þar m.a. fram að kærandi hafi samþykkt vistun A en ekki hafi verið tekin ákvörðun um framtíðarbúsetu hennar. Stefnt sé að því að fjallað verði um það á fundi Barnaverndarnefndar Reykjavíkur í mars 2022. Í ljósi þeirrar óvissu sem nú ríkir um mál A, einkum hvað varðar tilhögun forsjár hennar og umgengi við kæranda, og þess sem að framan er rakið, telur kærunefnd ekki forsvaranlegt að vísa kæranda frá landinu að svo stöddu. Með vísan til framangreinds er lagt fyrir Útlendingastofnun að veita kæranda bráðabirgðadvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða, sbr. 1. mgr. 77. gr. laga um útlendinga.

Samantekt

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið og forsendna hinnar kærðu ákvörðunar þykir rétt að staðfesta ákvörðun Útlendingastofnunar hvað varðar umsókn kæranda um alþjóðlega vernd og mannúðarleyfi af dvalarástæðum. Lagt er fyrir Útlendingastofnun að veita kæranda dvalarleyfi skv. 1. mgr. 77. gr. laga um útlendinga.

Úrskurðarorð:

Lagt er fyrir Útlendingastofnun að veita kæranda dvalarleyfi á grundvelli 1. mgr. 77. gr. laga um útlendinga. Ákvörðun Útlendingastofnunar í máli kæranda varðandi umsókn hans um alþjóðlega vernd og dvalarleyfi af mannúðarástæðum er staðfest.

The Directorate is instructed to issue the appellant a residence permit based on Article 77(1) of the Act on Foreigners. The decision of the Directorate of Immigration related to his application for international protection and residence permit based on humanitarian grounds is affirmed.

Þorbjörg I. Jónsdóttir, settur formaður

Sindri M. Stephensen Bjarnveig Eiríksdóttir

Efnisorð

Kærunefnd útlendingamála