Nr. 720/2023 Úrskurður
KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA
Hinn 29. nóvember 2023 er kveðinn upp svohljóðandi
úrskurður nr. 720/2023
í stjórnsýslumálum nr. KNU23100076 og KNU23100077
Kæra [...] og [...]
á ákvörðunum
Útlendingastofnunar
I. Kröfur, kærufrestir og kæruheimild
Hinn 16. október 2023 kærðu [...], fd. [...] (hér eftir nefnd A) og [...], fd. [...] (hér eftir nefnd B), ríkisborgarar Kína, ákvarðanir Útlendingastofnunar, dags. 10. október 2023, um að synja þeim um vegabréfsáritanir til Íslands.
Af kæru má ráða að kærendur krefjist þess að ákvarðanir Útlendingastofnunar verði felldar úr gildi og að þeim verði veittar vegabréfsáritanir til Íslands.
Fyrrgreindar ákvarðanir eru kærðar á grundvelli 7. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016 og bárust kærur þeirra fyrir lok kærufrests.
Lagagrundvöllur
Í máli þessu gilda einkum ákvæði laga um útlendinga, reglugerð um útlendinga nr. 540/2017, ásamt síðari breytingum, ákvæði stjórnsýslulaga nr. 37/1993, reglugerð um vegabréfsáritanir nr. 795/2022, með síðari breytingum, Schengen-samningurinn og verklagsreglur þess samnings.
II. Málsatvik og málsmeðferð
Með umsóknum, dags. 25. ágúst 2023, óskuðu kærendur eftir vegabréfsáritunum til Íslands og Schengen-svæðisins í tíu daga, frá 11. til 20. nóvember 2023. Umsóknum kærenda var synjað með ákvörðunum Útlendingastofnunar, dags. 10. október 2023. Hinn 16. október 2023 barst kærunefnd kæra frá kærendum ásamt fylgigögnum. Frekari fylgigögn voru lögð fram með tölvubréfum, dags. 2. og 8. nóvember 2023.
III. Málsástæður og rök kærenda
Í kæru vísa kærendur til fyrirliggjandi ákvarðana Útlendingastofnunar. Kærendur vísa til símtals af hálfu fulltrúa utanríkisþjónustunnar til vinnuveitanda þeirra í þeim tilgangi að sannreyna að kærendur væru í raun starfsmenn fyrirtækisins. Kærendur vísa til misskilnings þar sem vinnuveitandi hafi talið símtalið vera gabb (e. phishing) og því ekki gefið upp að kærendur væru starfsmenn fyrirtækisins. Kærendur vísa til þess að megintilgangur ferðalagsins sé að halda upp á afmæli kæranda A, og þær hafa gert allar nauðsynlegar ráðstafanir hvað ferðaáætlun og útgjöld varðar. Kærendur kveðast hafa ferðast til annarra landa, og hefur kærandi A m.a. ferðast innan Schengen-svæðisins. Kærendur eigi fjölskyldur og eignir í heimaríki, og hafa því enga ástæðu til þess að dveljast með ólögmætum hætti í öðrum ríkjum.
Meðal fylgigagna sem lögð voru fram á kærustigi eru atvinnustaðfesting og rekstrarleyfi vinnuveitanda, afrit af fyrri vegabréfsáritunum kæranda A, m.a. inn á Schengen-svæðið og til Bretlands, ný ferðaáætlun og fylgigögn tengd henni, nýjar ferðasjúkratryggingar, og afrit nýrra umsóknareyðublaða.
IV. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála
Samkvæmt 1. mgr. 20. gr. laga um útlendinga þurfa útlendingar að hafa vegabréfsáritun til að koma hingað til lands, nema annað sé ákveðið í reglum sem ráðherra setur. Ríkisborgarar Kína þurfa vegabréfsáritun til Íslands, sbr. viðauka 8 við reglugerð um vegabréfsáritanir. Í 6. mgr. 20. gr. laga um útlendinga koma fram skilyrði til útgáfu vegabréfsáritunar og í 33. gr. reglugerðar um vegabréfsáritanir er tilgreint hvenær synja skuli um vegabréfsáritun. Heimilt er samkvæmt fyrrgreindri 6. mgr. 20. gr. að veita útlendingi vegabréfsáritun sem gildir á öllu Schengen-svæðinu ef grunnskilyrðum a - h liða sömu greinar er fullnægt.
Samkvæmt 7. mgr. 20. gr. laga um útlendinga skal vegabréfsáritun ekki veitt ef ástæða er til að vefengja uppgefinn tilgang ferðar útlendings hingað til lands eða réttmæti upplýsinga sem hann hefur veitt. Er þessi regla áréttuð í 8. mgr. ákvæðisins en þar kemur fram að við mat á umsókn um vegabréfsáritun skuli auk þjóðernis taka tillit til félagslegrar stöðu og hættu á að útlendingur dvelji lengur á Schengen-svæðinu en honum er heimilt. Með aðild að Schengen-samstarfinu tókust íslensk stjórnvöld á hendur skyldu til að fylgja samræmdum reglum um útgáfu vegabréfsáritana. Hafa stjórnvöld sem annast afgreiðslu umsókna um vegabréfsáritanir mótað tilteknar verklagsreglur til að styðjast við, byggðar á efnisreglum Schengen-samningsins. Í athugasemdum með frumvarpi til laga um útlendinga kemur fram að við mat á einstökum atriðum sé nauðsynlegt að taka tillit til reynslu og framkvæmdar annarra Schengen-ríkja. Leiði það af eðli samstarfsins að mikilvægt sé að samræmis sé gætt á þessu sviði svo sömu skilyrði gildi um vegabréfsáritanir á Schengen-svæðinu.
Samkvæmt 33. gr. reglugerðar um vegabréfsáritanir skal með fyrirvara um 1. mgr. 25. gr. reglugerðarinnar synjað um vegabréfsáritun í tilteknum tilvikum. Meðal þeirra tilvika sem tilgreind eru í ákvæðinu er ef umsækjandi getur ekki fært rök fyrir tilgangi eða skilyrðum fyrirhugaðrar dvalar sinnar, sbr. ii.-lið a-liðar ákvæðisins, eða ef rökstudd ástæða sé til að draga í efa að fylgiskjöl, sem umsækjandi leggur fram, séu ósvikin eða að innihald þeirra sé rétt, eða áreiðanleika framburðar umsækjanda eða ásetning hans til að yfirgefa yfirráðasvæði aðildarríkjanna áður en vegabréfsáritunin sem sótt er um rennur út, sbr. b-lið ákvæðisins.
Synjunarform Útlendingastofnunar er staðlað form sem öll þátttökuríki Schengen-samstarfsins notast við. Í forminu er hægt að merkja við reiti á bilinu 1-17, þ.e. ástæður þess að umsóknum sé synjað. Í ákvörðunum kærenda er merkt í reit 12 vegna synjunar á umsóknum þeirra, þ.e. að rökstudd ástæða væri til að draga í efa áreiðanleika fylgiskjala sem lögð eru fram, þ.e. hvort þau séu ósvikin eða sannleiksgildi efnis þeirra. Uppfylltu kærendur þar með ekki skilyrði 20. gr. laga um útlendinga sem og 33. gr. reglugerðar um vegabréfsáritanir.
Með vísan til 21. gr. stjórnsýslulaga var kærendum jafnframt leiðbeint um að þær gætu óskað eftir skriflegum rökstuðningi innan 14 daga frá tilkynningu ákvörðunar. Samkvæmt gögnum málsins liggur ekki fyrir skriflegur rökstuðningur vegna ákvarðana kærenda.
Meðferð umsókna kærenda fór fram hjá íslenska sendiráðinu í Peking, sbr. 10. mgr. 20. gr. laga um útlendinga. Þyki skilyrði ekki fyrir hendi til útgáfu áritunar er mál lagt fyrir Útlendingastofnun til ákvörðunar.
Í gögnum málsins liggur m.a. fyrir afrit úr málaskrá Útlendingastofnunar vegna mála kærenda þar sem málsmeðferð umsókna þeirra hjá utanríkisþjónustunni er rakin. Fram kemur í málaskrám beggja að ástæða væri til að ætla að atvinnustaðfestingar þeirra væru falsaðar. Samkvæmt skjölunum starfa kærendur fyrir sama fyrirtæki, [...]. Sá aðili sem undirritar skjölin er titlaður meðeigandi (e. partner) en símanúmer viðkomandi er uppgefið. Fram kemur í málaskránni að fulltrúi utanríkisþjónustunnar hafi hringt í meðeigandann og aflað upplýsinga um kærendur. Í símtalinu hafi meðeigandinn staðfest að kærendur störfuðu ekki fyrir fyrirtækið. Þó hafi verið tekið fram að kærandi A hafi áður starfað þar en sagt starfi sínu lausu nokkrum árum áður.
Líkt og fram kemur í kæru bera kærendur fyrir sig að um misskilning hafi verið að ræða þar sem vinnuveitandi taldi símtalið vera gabb. Þá lögðu kærendur fram nýjar atvinnustaðfestingar, útgefnar af sama vinnuveitanda og áður, en taka mið af dagsetningum nýrrar ferðar. Kærendur lögðu einnig fram önnur fylgigögn á borð við nýja ferðaáætlun og gögn henni til stuðnings. Meginálitaefnið í máli þessu er hvort skýring kærenda um viðbrögð vinnuveitanda vegna umrædds símtals hrindi því mati utanríkisþjónustunnar að kærendur starfi í raun og veru ekki fyrir fyrirtækið. Kærunefnd hefur yfirfarið gögn málsins, þ.m.t. útskýringar kærenda á viðbrögðum vinnuveitenda.
Kærendur vísa til þess að meintur vinnuveitandi hafi talið símtal fulltrúa utanríkisþjónustunnar vera gabb (e. phishing) sem er algeng tegund svika. Kærunefnd lítur til þess að sviksamleg háttsemi, einkum á internetinu, hefur færst í aukana. Þrátt fyrir það telur kærunefnd skýringar kærenda um að meintur vinnuveitandi þeirra hafi talið símtalið vera gabb ekki trúverðugar. Umfram fullyrðingar kærenda hafa engin gögn verið lögð fram sem renna stoðum undir trúverðugleika umræddrar fullyrðingar. Símtalið grundvallast á skjölum sem lögð voru fram til stuðnings umsókna um vegabréfsáritanir. Skjölin stafa frá meintum vinnuveitanda kærenda og þar eru uppgefnar tengiliðaupplýsingar, þ.m.t. símanúmer. Skjölin greina m.a. frá ferðalagi kærenda til og frá Íslandi, ásamt upplýsingum um starfsaldur kærenda hjá umræddu fyrirtæki. Óumdeilt er að skjölin voru útbúin við undirbúning umsókna um vegabréfsáritun og telur kærunefnd símtal í samræmi við uppgefnar tengiliðaupplýsingar rökrétt framhald vinnslu umsóknanna. Þar að auki kemur fram að kærandi A hafi áður starfað fyrir fyrirtækið en sagt starfi sínu lausu fyrir nokkrum árum. Telur kærunefnd því óumdeilt um hvern væri rætt en meintur vinnuveitandi hafi ekki dregið undan í upplýsingagjöf til fulltrúa utanríkisþjónustunnar. Verður því lagt til grundvallar að kærendur starfi ekki fyrir þann aðila sem atvinnustaðfestingar þeirra ganga út frá.
Að öllu framangreindu virtu tekur kærunefnd undir það mat Útlendingastofnunar að rökstudd ástæða sé til að draga í efa áreiðanleika fylgiskjala sem lögð voru fram, þ.e. hvort þau séu ósvikin eða sannleiksgildi efnis þeirra, sbr. b-lið 1. mgr. 33. gr. reglugerðar um vegabréfsáritanir. Hafi þannig verið ástæða til að vefengja réttmæti upplýsinga sem kærendur hafa veitt, sbr. 7. mgr. 20. gr. laga um útlendinga. Verða hinar kærðu ákvarðanir um að synja kærendum um vegabréfsáritanir til landsins því staðfestar.
Úrskurðarorð:
Ákvarðanir Útlendingastofnunar eru staðfestar.
The decisions of the Directorate of Immigration in appellants cases are affirmed.
Fyrir hönd kærunefndar útlendingamála,
Valgerður María Sigurðardóttir, varaformaður