Mál nr. 248/2015
Úrskurðarnefnd velferðarmála
Mál nr. 248/2015
Miðvikudaginn 20. apríl 2016
A
gegn
Tryggingastofnun ríkisins
Ú R S K U R Ð U R
Mál þetta úrskurða Rakel Þorsteinsdóttir lögfræðingur, Eggert Óskarsson lögfræðingur og Eva Dís Pálmadóttir lögfræðingur.
Með kæru, dags. 3. september 2015, kærði A, til úrskurðarnefndar almannatrygginga synjun Tryggingastofnunar ríkisins, dags. 4. júní 2015, um endurupptöku á örorkumati, dags. 8. júní 2004.
Þann 1. janúar 2016 tóku gildi lög nr. 85/2015 um úrskurðarnefnd velferðarmála og tók nefndin yfir frá þeim tíma þau mál sem áður voru til meðferðar hjá úrskurðarnefnd almannatrygginga, þ.m.t. mál kæranda, sbr. 1. gr. laga nr. 85/2015 og 13. gr. laga nr. 100/2007 um almannatryggingar.
I. Málsatvik og málsmeðferð
Með umsókn, móttekinni 23. febrúar 2015, óskaði kærandi eftir afturvirkum greiðslum örorkulífeyris en hann hefur þegið örorkulífeyrisgreiðslur frá 1. mars 2004. Með ákvörðun Tryggingastofnunar, dags. 4. júní 2015, var umsókn kæranda synjað á þeim grundvelli að í samræmi við 24. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 væru mál ekki tekin upp á nýjan leik ef meira en ár væri liðið frá þeirri ákvörðun sem óskað væri endurupptöku á nema veigamiklar ástæður mæltu með því. Þá kom fram að krafa kæranda væri hugsanlega fyrnd. Kærandi óskaði eftir rökstuðningi stofnunarinnar þann 5. ágúst 2015, auk afrits af gögnum máls síns fyrir stofnuninni. Beiðninni var ekki svarað af stofnuninni.
Kæra barst úrskurðarnefnd almannatrygginga þann 3. september 2015. Með bréfi sama dag óskaði úrskurðarnefndin eftir greinargerð Tryggingastofnunar ríkisins ásamt gögnum málsins. Með bréfi, dags. 7. október 2015, barst greinargerð Tryggingastofnunar ríkisins. Með bréfi úrskurðarnefndarinnar sama dag var greinargerð Tryggingastofnunar send kæranda til kynningar. Frekari athugasemdir bárust ekki.
II. Sjónarmið kæranda
Kærandi gerir ekki kröfur í málinu en ráða má af kæru að hann krefjist þess að afgreiðsla Tryggingastofnunar, dags. 4. júní 2015, um synjun á endurupptöku á örorkumati, verði hrundið.
III. Sjónarmið Tryggingastofnunar
Í greinargerð Tryggingastofnunar ríkisins kemur fram að kærandi hafi fengið greiddan örorkulífeyri frá 1. mars 2004 og hann hafi verið með varanlegt örorkumat frá 5. júlí 2006. Með umsókn, dags. 21. október 2014, móttekinni af stofnuninni þann 23. febrúar 2015, hafi kærandi farið fram á greiðslur örorkulífeyris fyrir árin 2002 til 2004.
Kærufrestur sé löngu liðinn og ekki sé tilefni til endurupptöku örorkumats hjá lífeyrisþega fyrir tímabil sem sé bæði eldra en 24. gr. stjórnsýslulaga geri ráð fyrir og sem nemi fyrningarfresti greiðslna samkvæmt 3. gr. laga nr. 150/2007 um fyrningu kröfuréttinda.
Kæranda hafi því réttilega verið synjað um endurupptöku á upphafstíma örorkumats sem hafi verið tæplega ellefu ára gamalt þegar beiðni um endurupptöku hafi komið fram. Stofnunin biðjist velvirðingar á því að hafa ekki veitt frekari rökstuðning sem óskað hafi verið eftir þann 5. ágúst, en í bréfi stofnunarinnar, dags. 4. júní 2015, hafi verið rökstutt hvers vegna stofnunin hafi synjað um endurupptöku málsins.
Þá bendi stofnunin kæranda á að hann gæti átt rétt á lífeyrisréttindum í B til viðbótar réttindum hans hér á landi þar sem hann hafi verið búsettur þar á árunum 1977-1982.
IV. Niðurstaða
Kærð er synjun Tryggingastofnunar ríkisins, dags. 4. júní 2015, um endurupptöku örorkumats frá 8. júní 2004.
Í 24. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 er kveðið á um rétt aðila máls til þess að fá mál sitt tekið til meðferðar á ný. Ákvæði 24. gr. stjórnsýslulaga er svohljóðandi:
„Eftir að stjórnvald hefur tekið ákvörðun og hún verið tilkynnt á aðili máls rétt á því að mál sé tekið til meðferðar á ný ef:
1. ákvörðun hefur byggst á ófullnægjandi eða röngum upplýsingum um málsatvik, eða
2. íþyngjandi ákvörðun um boð eða bann hefur byggst á atvikum sem breyst hafa verulega frá því að ákvörðun var tekin.
Eftir að þrír mánuðir eru liðnir frá því að aðila var tilkynnt um ákvörðun skv. 1. tölul. 1. mgr., eða aðila var eða mátti vera kunnugt um breytingu á atvikum þeim sem ákvörðun skv. 2. tölul. 1. mgr. var byggð á, verður beiðni um endurupptöku máls þó ekki tekin til greina, nema að fengnu samþykki frá öðrum aðilum málsins. Mál verður þó ekki tekið upp að nýju ef ár er liðið frá fyrrgreindum tímamörkum nema veigamiklar ástæður mæli með því.“
Endurupptökubeiðni kæranda lýtur að örorkumati Tryggingastofnunar ríkisins frá 8. júní 2004. Beiðni um endurupptöku barst Tryggingastofnun rúmlega tíu árum síðar eða 23. febrúar 2015 og því þurfa veigamiklar ástæður að vera fyrir hendi svo að unnt sé að endurupptaka málið, sbr. 2. mgr. 24. gr. stjórnsýslulaga. Á grundvelli örorkumatsins fékk kærandi greiddan örorkulífeyri frá upphafstíma örorkumatsins þann 1. mars 2004. Kærandi gerði enga athugasemd við gildistíma örorkumatsins fyrr en þann 23. febrúar 2015 þegar hann óskaði eftir afturvirkum örorkulífeyrisgreiðslum.
Samkvæmt þágildandi 1. gr. laga nr. 14/1905 um fyrningu skulda og annarra kröfuréttinda fellur skuld eða önnur krafa, sem ekki hefur verið viðurkennd eða lögsótt innan þeirra tímamarka sem ákveðin eru í lögunum, úr gildi fyrir fyrningu. Kröfur um lífeyri fyrnast á fjórum árum samkvæmt þágildandi 2. tölul. 3. gr. laganna. Með vísan til þess, sbr. einnig dóm Hæstaréttar frá 16. október 2003 nr. 549/2002, er krafa kæranda um greiðslu örorkulífeyris aftur í tímann fyrnd. Þegar af þeirri ástæðu að krafan er fyrnd verður ekki tekið til skoðunar hvort veigamiklar ástæður mæli með því að Tryggingastofnun taki örorkumat kæranda til endurskoðunar, sbr. 2. málsl. 2. mgr. 24. gr. stjórnsýslulaga. Það er því niðurstaða úrskurðarnefndar velferðarmála að staðfesta synjun Tryggingastofnunar ríkisins á beiðni kæranda um endurupptöku örorkumats frá 8. júní 2004.
Ú R S K U R Ð A R O R Ð
Synjun Tryggingastofnunar ríkisins frá 4. júní 2015 um endurupptöku á örorkumati A, frá 8. júní 2004, er staðfest.
F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála
Rakel Þorsteinsdóttir