Mannanafnanefnd, úrskurðir 2. apríl 2012

Mál nr. 13/2012                   Eiginnafn:     Alpine

Hinn 2. apríl 2012 kveður mannanafnanefnd upp svohljóðandi úrskurð í máli 13/2012 en erindið barst nefndinni 1. mars:

Öll skilyrði 1. mgr. 5. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn þurfa að vera uppfyllt svo að mögulegt sé að samþykkja nýtt eiginnafn og færa það á mannanafnaskrá. Skilyrðin eru þessi: (1) Eiginnafn skal geta tekið íslenska eignarfallsendingu eða hafa unnið sér hefð í íslensku máli. (2) Nafnið má ekki brjóta í bág við íslenskt málkerfi. (3) Það skal ritað í samræmi við almennar ritreglur íslensks máls nema hefð sé fyrir öðrum rithætti þess. Með almennum ritreglum íslensks máls er vísað til auglýsinga nr. 132/1974 og 261/1977 um íslenska stafsetningu.

Í máli þessu reynir í fyrsta lagi á skilyrði nr. eitt hér að ofan. Nafnið Alpine tekur ekki íslenskri eignarfallsendingu, það er eins í öllum föllum. En eins og fram kemur hér að ofan er hægt að víkja frá skilyrði nr. eitt ef nafn hefur unnið sér hefð. Hugtakið hefð í mannanafnalögum varðar einkum erlend nöfn frá síðari öldum sem ekki hafa aðlagast ritreglum íslensks máls. Þau eru stundum nefnd ung tökunöfn og koma fyrst fram í íslensku máli árið 1703 þegar manntal á Íslandi var tekið fyrsta sinni. Túlkun mannanafnanefndar á hugtakinu hefð í 5. og 6. gr. laga nr. 45/1996 styðst við eftirfarandi vinnulagsreglur sem nefndin setti sér á fundi 14. nóvember 2006 og eru byggðar á greinargerð með frumvarpi að mannanafnalögum og eldri vinnulagsreglum:

1. Ungt tökunafn telst hafa unnið sér hefð í íslensku máli ef það fullnægir einhverju eftirfarandi skilyrða:
   1. Það er nú borið af a.m.k. 15 Íslendingum;
   2. Það er nú borið af 10–14 Íslendingum og hinn elsti þeirra hefur náð a.m.k. 30 ára aldri;
   3. Það er nú borið af 5–9 Íslendingum og hinn elsti þeirra hefur náð a.m.k. 60 ára aldri;
   4. Það er nú borið af 1–4 Íslendingum og kemur þegar fyrir í manntalinu 1910;
   5. Það er ekki borið af neinum Íslendingi nú en kemur a.m.k. fyrir í tveimur manntölum frá 1703–1910.
2. Með Íslendingum er átt við þá sem öðlast hafa íslenskan ríkisborgararétt án umsóknar og eiga eða hafa átt lögheimili á Íslandi.
3. Tökunafn getur verið hefðað þó að það komi ekki fyrir í manntölum ef það hefur unnið sér menningarhelgi. Nafn telst hafa unnið sér menningarhelgi komi það fyrir í alkunnum ritum, frumsömdum eða þýddum, í nafnmynd sem ekki brýtur í bág við íslenskt málkerfi.

Samkvæmt gögnum Þjóðskrár ber engin kona nafnið Alpine sem uppfyllir skilyrði ofangreindra vinnulagsreglna og nafnið kemur ekki fyrir í manntölum frá 1703–1910.

Ef nafnið Alpine er borið fram að enskum hætti „alpæn“ reynir í öðru lagi á skilyrði nr. þrjú hér að ofan, þ.e. að nafnið er ekki ritað í samræmi við ritreglur íslensks máls enda er „æ“ ekki táknað með i í íslensku ritmáli. Frávik frá ritreglum íslenks máls eru heimiluð ef hefð er fyrir slíkum rithætti. Svo er ekki í þessu tilviki.

Úrskurðarorð:

Beiðni um eiginnafnið Alpine (kvk.) er hafnað.

Mál nr. 15/2012                    Eiginnafn: Friedrich

Hinn 2. apríl 2012 kveður mannanafnanefnd upp svohljóðandi úrskurð í máli 15/2012 en erindið barst nefndinni 15. mars:

Öll skilyrði 1. mgr. 5. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn þurfa að vera uppfyllt svo að mögulegt sé að samþykkja nýtt eiginnafn og færa það á mannanafnaskrá. Skilyrðin eru þessi: (1) Eiginnafn skal geta tekið íslenska eignarfallsendingu eða hafa unnið sér hefð í íslensku máli. (2) Nafnið má ekki brjóta í bág við íslenskt málkerfi. (3) Það skal ritað í samræmi við almennar ritreglur íslensks máls nema hefð sé fyrir öðrum rithætti þess. Með almennum ritreglum íslensks máls er vísað til auglýsinga nr. 132/1974 og 261/1977 um íslenska stafsetningu.

Í þessu máli reyni á skilyrði nr. 3 hér að ofan. Ritháttur nafnsins Friedrich (kk.) getur ekki talist í samræmi við almennar ritreglur íslensks máls t.d. vegna þess að bókstaðurinn c er ekki í íslensku stafrófi. Á nafnið er því aðeins heimilt að fallast ef umbeðinn ritháttur þess telst hefðaður samkvæmt lögum um mannanöfn.

Hugtakið hefð í mannanafnalögum varðar einkum erlend nöfn frá síðari öldum sem ekki hafa aðlagast ritreglum íslensks máls. Þau eru stundum nefnd ung tökunöfn og koma fyrst fram í íslensku máli árið 1703 þegar manntal á Íslandi var tekið fyrsta sinni. Túlkun mannanafnanefndar á hugtakinu hefð í 5. og 6. gr. laga nr. 45/1996 styðst við eftirfarandi vinnulagsreglur sem nefndin setti sér á fundi 14. nóvember 2006 og eru byggðar á greinargerð með frumvarpi að mannanafnalögum og eldri vinnulagsreglum:

1. Ungt tökunafn telst hafa unnið sér hefð í íslensku máli ef það fullnægir einhverju eftirfarandi skilyrða:
   1. Það er nú borið af a.m.k. 15 Íslendingum;
   2. Það er nú borið af 10–14 Íslendingum og hinn elsti þeirra hefur náð a.m.k. 30 ára aldri;
   3. Það er nú borið af 5–9 Íslendingum og hinn elsti þeirra hefur náð a.m.k. 60 ára aldri;
   4. Það er nú borið af 1–4 Íslendingum og kemur þegar fyrir í manntalinu 1910;
   5. Það er ekki borið af neinum Íslendingi nú en kemur a.m.k. fyrir í tveimur manntölum frá 1703–1910.
2. Með Íslendingum er átt við þá sem öðlast hafa íslenskan ríkisborgararétt án umsóknar og eiga eða hafa átt lögheimili á Íslandi.
3. Tökunafn getur verið hefðað þó að það komi ekki fyrir í manntölum ef það hefur unnið sér menningarhelgi. Nafn telst hafa unnið sér menningarhelgi komi það fyrir í alkunnum ritum, frumsömdum eða þýddum, í nafnmynd sem ekki brýtur í bág við íslenskt málkerfi.

Samkvæmt upplýsingum frá Þjóðskrá Íslands ber einn drengur nafnið Friedrich í þjóðskrá sem uppfyllir skilyrði vinnulagsreglnanna og er hann fæddur árið 2004. Nafnið kemur einnig fyrir í manntölum árin 1890 og 1901. Það telst því vera hefð fyrir nafninu Friedrich.

Úrskurðarorð:

Beiðni um eiginnafnið Friedrich er samþykkt og skal nafnið fært á mannanafnaskrá.

Mál nr. 16/2012                    Eiginnafn: Borghild

Hinn 2. apríl 2012 kveður mannanafnanefnd upp svohljóðandi úrskurð í máli 16/2012 en erindið barst nefndinni 21. mars:

Öll skilyrði 1. mgr. 5. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn þurfa að vera uppfyllt svo að mögulegt sé að samþykkja nýtt eiginnafn og færa það á mannanafnaskrá. Skilyrðin eru þessi: (1) Eiginnafn skal geta tekið íslenska eignarfallsendingu eða hafa unnið sér hefð í íslensku máli. (2) Nafnið má ekki brjóta í bág við íslenskt málkerfi. (3) Það skal ritað í samræmi við almennar ritreglur íslensks máls nema hefð sé fyrir öðrum rithætti þess. Með almennum ritreglum íslensks máls er vísað til auglýsinga nr. 132/1974 og 261/1977 um íslenska stafsetningu.

Í máli þessu reynir á skilyrði nr. tvö hér að ofan. Í athugasemdum við 5. gr. í frumvarpi, sem varð að lögum nr. 45/1996, segir að íslenskt málkerfi sé samsafn þeirra reglna sem unnið hafa sér hefð í íslensku máli. Þarna segir að skilyrðinu sé einkum ætlað að koma í veg fyrir að rótgrónum nöfnum sé breytt til horfs sem stríðir gegn hefð þeirra. Nöfn eins og Guðmund og Þorstein (í nefnifalli) eru því óheimil. Á sama hátt stríðir nafnð Borghild gegn hefð nafnsins Borghildur og er því ekki mögulegt að fallast á það.

Úrskurðarorð:

Beiðni um eiginnafnið Borghild er hafnað.

Mál nr. 17/2012                    Eiginnafn: Evan

Hinn 2. apríl 2012 kveður mannanafnanefnd upp svohljóðandi úrskurð í máli 17/2012 en erindið barst nefndinni 21. mars:

Eiginnafnið Evan (kk.) tekur íslenskri beygingu í eignarfalli, Evans, og telst að öðru leyti uppfylla ákvæði 5. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn.

Úrskurðarorð:

Beiðni um eiginnafnið Evan er samþykkt og skal nafnið fært á mannanafnaskrá.

Mál nr. 18a/2012                  Eiginnafn: Julia

Hinn 2. apríl 2012 kveður mannanafnanefnd upp svohljóðandi úrskurð í máli 18a/2012 en erindið barst nefndinni 16. mars:

Öll skilyrði 1. mgr. 5. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn þurfa að vera uppfyllt svo að mögulegt sé að samþykkja nýtt eiginnafn og færa það á mannanafnaskrá. Skilyrðin eru þessi: (1) Eiginnafn skal geta tekið íslenska eignarfallsendingu eða hafa unnið sér hefð í íslensku máli. (2) Nafnið má ekki brjóta í bág við íslenskt málkerfi. (3) Það skal ritað í samræmi við almennar ritreglur íslensks máls nema hefð sé fyrir öðrum rithætti þess. Með almennum ritreglum íslensks máls er vísað til auglýsinga nr. 132/1974 og 261/1977 um íslenska stafsetningu.

Í máli þessu reynir á skilyrði nr. þrjú hér að ofan. Ritháttur nafnsins Julia (kvk.) getur ekki talist í samræmi við almennar ritreglur íslensks máls þar sem a er ekki ritað á eftir einhljóðinu i. Á nafnið er því aðeins heimilt að fallast ef umbeðinn ritháttur þess telst hefðaður samkvæmt lögum um mannanöfn.

Hugtakið hefð í mannanafnalögum varðar einkum erlend nöfn frá síðari öldum sem ekki hafa aðlagast ritreglum íslensks máls. Þau eru stundum nefnd ung tökunöfn og koma fyrst fram í íslensku máli árið 1703 þegar manntal á Íslandi var tekið fyrsta sinni. Túlkun mannanafnanefndar á hugtakinu hefð í 5. og 6. gr. laga nr. 45/1996 styðst við eftirfarandi vinnulagsreglur sem nefndin setti sér á fundi 14. nóvember 2006 og eru byggðar á greinargerð með frumvarpi að mannanafnalögum og eldri vinnulagsreglum:

1. Ungt tökunafn telst hafa unnið sér hefð í íslensku máli ef það fullnægir einhverju eftirfarandi skilyrða:
   1. Það er nú borið af a.m.k. 15 Íslendingum;
   2. Það er nú borið af 10–14 Íslendingum og hinn elsti þeirra hefur náð a.m.k. 30 ára aldri;
   3. Það er nú borið af 5–9 Íslendingum og hinn elsti þeirra hefur náð a.m.k. 60 ára aldri;
   4. Það er nú borið af 1–4 Íslendingum og kemur þegar fyrir í manntalinu 1910;
   5. Það er ekki borið af neinum Íslendingi nú en kemur a.m.k. fyrir í tveimur manntölum frá 1703–1910.
2. Með Íslendingum er átt við þá sem öðlast hafa íslenskan ríkisborgararétt án umsóknar og eiga eða hafa átt lögheimili á Íslandi.
3. Tökunafn getur verið hefðað þó að það komi ekki fyrir í manntölum ef það hefur unnið sér menningarhelgi. Nafn telst hafa unnið sér menningarhelgi komi það fyrir í alkunnum ritum, frumsömdum eða þýddum, í nafnmynd sem ekki brýtur í bág við íslenskt málkerfi.

Samkvæmt upplýsingum frá Þjóðskrá Íslands bera þrettán konur nafnið Julia í þjóðskrá sem uppfylla skilyrði vinnulagsreglnanna og er sú elsta þeirra fædd árið 1993. Nafnið kemur ekki fyrir í manntölum 1703–1910. Það telst því ekki vera hefð fyrir nafninu Julia.

Úrskurðarorð:

Beiðni um eiginnafnið Julia er hafnað.

Mál nr. 18b/2012                  Eiginnafn: Ekene

Hinn 2. apríl 2012 kveður mannanafnanefnd upp svohljóðandi úrskurð í máli 18b/2012 en erindið barst nefndinni 16. mars:

Öll skilyrði 1. mgr. 5. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn þurfa að vera uppfyllt svo að mögulegt sé að samþykkja nýtt eiginnafn og færa það á mannanafnaskrá. Skilyrðin eru þessi: (1) Eiginnafn skal geta tekið íslenska eignarfallsendingu eða hafa unnið sér hefð í íslensku máli. (2) Nafnið má ekki brjóta í bág við íslenskt málkerfi. (3) Það skal ritað í samræmi við almennar ritreglur íslensks máls nema hefð sé fyrir öðrum rithætti þess. Með almennum ritreglum íslensks máls er vísað til auglýsinga nr. 132/1974 og 261/1977 um íslenska stafsetningu.

Í máli þessu reynir á skilyrði nr. eitt hér að ofan. Nafnið Ekene tekur ekki íslenskri eignarfallsendingu, það er eins í öllum föllum. En eins og fram kemur hér að ofan er hægt að víkja frá skilyrði nr. eitt ef nafn hefur unnið sér hefð. Hugtakið hefð í mannanafnalögum varðar einkum erlend nöfn frá síðari öldum sem ekki hafa aðlagast ritreglum íslensks máls. Þau eru stundum nefnd ung tökunöfn og koma fyrst fram í íslensku máli árið 1703 þegar manntal á Íslandi var tekið fyrsta sinni. Túlkun mannanafnanefndar á hugtakinu hefð í 5. og 6. gr. laga nr. 45/1996 styðst við eftirfarandi vinnulagsreglur sem nefndin setti sér á fundi 14. nóvember 2006 og eru byggðar á greinargerð með frumvarpi að mannanafnalögum og eldri vinnulagsreglum:

1. Ungt tökunafn telst hafa unnið sér hefð í íslensku máli ef það fullnægir einhverju eftirfarandi skilyrða:
   1. Það er nú borið af a.m.k. 15 Íslendingum;
   2. Það er nú borið af 10–14 Íslendingum og hinn elsti þeirra hefur náð a.m.k. 30 ára aldri;
   3. Það er nú borið af 5–9 Íslendingum og hinn elsti þeirra hefur náð a.m.k. 60 ára aldri;
   4. Það er nú borið af 1–4 Íslendingum og kemur þegar fyrir í manntalinu 1910;
   5. Það er ekki borið af neinum Íslendingi nú en kemur a.m.k. fyrir í tveimur manntölum frá 1703–1910.
2. Með Íslendingum er átt við þá sem öðlast hafa íslenskan ríkisborgararétt án umsóknar og eiga eða hafa átt lögheimili á Íslandi.
3. Tökunafn getur verið hefðað þó að það komi ekki fyrir í manntölum ef það hefur unnið sér menningarhelgi. Nafn telst hafa unnið sér menningarhelgi komi það fyrir í alkunnum ritum, frumsömdum eða þýddum, í nafnmynd sem ekki brýtur í bág við íslenskt málkerfi.

Samkvæmt upplýsingum frá Þjóðskrá Íslands bera engin kona nafnið Ekene í þjóðskrá sem uppfyllir skilyrði vinnulagsreglnanna. Nafnið kemur ekki fyrir í manntölum 1703–1910. Það telst því ekki vera hefð fyrir nafninu Ekene.

Úrskurðarorð:

Beiðni um eiginnafnið Ekene er hafnað.

Mál nr. 19/2012                    Eiginnafn:     Atlanta

Hinn 2. apríl 2012 kveður mannanafnanefnd upp svohljóðandi úrskurð í máli 19/2012 en erindið barst nefndinni sama dag:

Eiginnafnið Atlanta (kvk.) tekur íslenskri beygingu í eignarfalli, Atlöntu, og telst að öðru leyti uppfylla ákvæði 5. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn.

Úrskurðarorð:

Beiðni um eiginnafnið Atlanta (kvk.) er samþykkt og skal nafnið fært á mannanafnaskrá.