Nr. 417/2022 Úrskurður

 KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA

Hinn 11. október 2022 er kveðinn upp svohljóðandi

úrskurður nr. 417/2022

í stjórnsýslumáli nr. KNU22090011

Kæra [...] á ákvörðun

Útlendingastofnunar

1. Kröfur, kærufrestir og kæruheimild

Hinn 5. september 2022 kærði [...], fd. [...], ríkisborgari Venesúela og Kólumbíu (hér eftir nefndur kærandi) ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 22. ágúst 2022, um að synja honum um alþjóðlega vernd á Íslandi ásamt því að synja honum um dvalarleyfi á grundvelli 74. gr. laga nr. 80/2016 um útlendinga.

Kærandi krefst þess aðallega að vera veitt alþjóðleg vernd á Íslandi með vísan til 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga. Til vara er gerð sú krafa að að kæranda verði veitt vernd hér á landi með vísan til 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga. Til þrautavara krefst kærandi þess að sér verði veitt dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða með vísan til 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga. Til þrautaþrautavara er þess krafist að ákvörðun í máli kæranda verði felld úr gildi og að Útlendingastofnun verði gert að taka mál hans til meðferðar á ný.

Fyrrgreind ákvörðun er kærð á grundvelli 7. gr. laga um útlendinga og barst kæran fyrir lok kærufrests.

II.        Málsmeðferð

Kærandi sótti um alþjóðlega vernd hér á landi 25. mars 2022. Kærandi kom í viðtal hjá Útlendingastofnun m.a. 23. júní 2022 ásamt talsmanni sínum. Með ákvörðun, dags. 22. ágúst 2022, synjaði Útlendingastofnun kæranda um alþjóðlega vernd ásamt því að synja honum um dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða. Var sú ákvörðun kærð til kærunefndar útlendingamála hinn 5. september 2022. Kærunefnd barst greinargerð kæranda 19. september 2022.

III.       Ákvörðun Útlendingastofnunar

Í ákvörðun Útlendingastofnunar kemur fram að kærandi byggi umsókn sína um alþjóðlega vernd á því að hann sé í hættu í heimaríki sínu, Venesúela, vegna almenns ástands í landinu. Kærandi sé jafnframt ríkisborgari Kólumbíu og vilji ekki snúa aftur til Kólumbíu vegna fordóma gagnvart fólki af hans uppruna þar í landi.

Niðurstaða ákvörðunar Útlendingastofnunar í máli kæranda var sú að kærandi væri ekki flóttamaður og honum skyldi synjað um alþjóðlega vernd á Íslandi samkvæmt ákvæðum 37. og 40. gr. laga um útlendinga. Kæranda var jafnframt synjað um dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða samkvæmt 74. gr. laga um útlendinga. Þá taldi stofnunin að ákvæði 42. gr. laga um útlendinga stæði endursendingu til heimaríkis ekki í vegi.

Kæranda var vísað frá landinu á grundvelli c-liðar 1. mgr. 106. gr. laga um útlendinga. Útlendingastofnun tilkynnti kæranda jafnframt að kæra frestaði réttaráhrifum ákvörðunarinnar, sbr. 1. mgr. 35. gr. laga um útlendinga.

IV.       Málsástæður og rök kæranda

Í greinargerð kæranda til kærunefndar er vísað til athugasemda kæranda til Útlendingastofnunar og efnisviðtals hjá Útlendingastofnun um málsatvik. Þar kemur fram að kærandi hafi fæðst í Venesúela en alist upp til tíu ára aldurs í Kólumbíu. Móðir hans sé frá Venesúela en faðir hans frá Kólumbíu og hann sé því ríkisborgari beggja ríkja en hafi búið [...] í Venesúela áður en hann hafi lagt á flótta. Hann hafi búið í Venesúela frá tíu ára aldri og fyrrverandi eiginkona hans, þrjú börn þeirra, móðir hans og systir séu búsett þar í landi. Kærandi hafi greint frá því að fyrir þremur árum hafi hann orðið fyrir árás af hendi lögreglumanns á landamærum Venesúela og Kólumbíu, við brúnna […]. Kærandi hafi verið að aðstoða börn sem hafi verið á leiðinni í skóla, en mikill troðningur og mannmergð hafi valdið því að hann hafi fallið á dreng. Þá hafi lögreglumaður hrifsað í hann og tekið bakpokann hans og lamið hann með þeim afleiðingum að kærandi hafi meiðst á ökkla. Kærandi hafi greint frá því að í bakpokanum hafi verið persónuskilríki hans sem lögreglan hafi tekið og í kjölfarið hafi hann sætt hótunum. Kærandi hafi eftir atvikið fengið far hjá Rauða krossinum á spítala í Kólumbíu og dvalið þar um nokkurra daga skeið. Kærandi hafi verið ráðlagt að leita ekki til lögreglu vegna atburða sem hann hafi greint frá. Þegar kærandi hafi komið aftur til Venesúela hafi hann byrjað að fá símtöl frá lögreglumanni þar sem honum hafi m.a. verið hótað lífláti og að vera læstur inni ef hann myndi ekki gefa upp nöfn einhverra þeirra sem hafi verið viðstaddir við [...] þennan sama dag. Honum hafi síðast borist hótanir 18. ágúst 2021. Kærandi óttist að snúi hann aftur til Venesúela muni aðilar sem hafi hótað honum hafa uppi á honum. Hann óttist um öryggi sitt og að vera fangelsaður fyrir rangar sakir. Kærandi geti ekki heldur snúið aftur til Kólumbíu enda séu miklir fordómar og útlendingaandúð í landinu gagnvart fólki frá Venesúela.

Í greinargerð kæranda er þess krafist að kæranda verði veitt alþjóðleg vernd hér á landi. Kærandi hafi venesúelskt og kólumbískt ríkisfang. Þeirri fullyrðingu Útlendingastofnunar að venesúelskir borgarar eigi ekki á hættu að sæta kerfisbundinni mismunun af hálfu stjórnvalda í Kólumbíu og stafi ekki hætta á því að verða fyrir ofbeldi af hálfu almennings og annarra er harðlega mótmælt. Kærandi hafi greint frá því að hann hafi einungis búið í Kólumbíu til tíu ára aldurs en búið í Venesúela frá þeim tíma. Vísar kærandi til heimilda um að útlendingahatur og fordómar í garð þeirra sem komi frá Venesúela hafi aukist á undanförnum árum í Kólumbíu. Einstaklingar frá Venesúela hafi mjög takmarkaða möguleika á að fá atvinnu í landinu. Þá telji kærandi að hótanir í hans garð frá yfirvöldum í Venesúela nái yfir landamærin til Kólumbíu og hann geti ekki verið öruggur þar í landi þar sem yfirvöld neiti að hjálpa honum. Til vara krefst kærandi þess að vera veitt viðbótarvernd með vísan til 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga enda telji hann að hann muni sæta vanvirðandi og ómannúðlegri meðferð verði hann sendur til Kólumbíu.

Til þrautavara krefst kærandi þess að vera veitt dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða enda hafi hann ríka þörf fyrir vernd vegna félagslegra aðstæðna sinna í Kólumbíu og Venesúela. Viðvarandi mannréttindabrot eigi sér stað í Kólumbíu og yfirvöld veiti þegnum sínum ekki nægilega vernd gegn ofbeldisbrotum og glæpum. Hafi kærandi fengið neitun um að ríkið muni vernda hann gegn ofbeldi af hálfu venesúelskra yfirvalda. Þá hafi kólumbísk yfirvöld ekki getu til að draga úr fordómum sem heimamenn hafi í garð þeirra sem flytjist til landsins frá Venesúela.

Til þrautaþrautavara krefst kærandi þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að kærunefnd útlendingamála feli Útlendingastofnun að vísa máli kæranda til nýrrar meðferðar á grundvelli 10. gr. stjórnsýslulaga og 2. mgr. 23. gr. laga um útlendinga enda hafi ákvörðun Útlendingastofnunar byggt á ófullnægjandi upplýsingum um stöðu íbúa í Kólumbíu af venesúelskum uppruna.

V.        Niðurstaða kærunefndar útlendingamála

Lagagrundvöllur

Í máli þessu koma einkum til skoðunar ákvæði laga um útlendinga nr. 80/2016, reglugerð nr. 540/2017 um útlendinga, ákvæði stjórnsýslulaga nr. 37/1993, stjórnarskrá lýðveldisins Íslands nr. 33/1944 og mannréttindasáttmáli Evrópu, sbr. lög nr. 62/1994. Jafnframt ber að líta til ákvæða alþjóðasamnings um stöðu flóttamanna frá 1951, ásamt viðauka við samninginn frá 1967, og annarra alþjóðlegra skuldbindinga Íslands á sviði mannréttinda eftir því sem tilefni er til.

Auðkenni

Í ákvörðun Útlendingastofnunar kemur fram að til að sanna á sér deili hafi kærandi framvísað afriti af fæðingarvottorði frá Venesúela, afriti af nafnskírteini og ljósmynd af vegabréfi frá Kólumbíu. Í kjölfar trúverðugleikamats var það mat Útlendingastofnunar að kærandi hafi sýnt fram á auðkenni sitt með fullnægjandi hætti. Telur kærunefndin því ljóst að kærandi sé venesúelskur og kólumbískur ríkisborgari.

Landaupplýsingar

Kærunefnd útlendingamála hefur lagt mat á aðstæður í Kólumbíu m.a. með hliðsjón af eftirfarandi skýrslum:

• Amnesty International Report 2021/2022 – Colombia (Amnesty International, 29. mars 2022);
• Colombia: Fact-Finding Mission Report. Conflict Dynamics in the Post- FARC- EP Period and State Protection (Immigration and Refugee Board of Canada, mars 2020);
• Colombia Travel Advisory (US Department of State, Bureau of Consular Affairs, síðast uppfært 19. apríl 2022);
• Colombia 2020 Crime and Safety Report (US Department of State, Bureau of Diplomatic Security, 13. mars 2020);
• Colombia: Events of 2021 (Human Rights Watch, 2022);
• Colombia: Egregious Police Abuses Against Protesters: Police Reform Urgently Needed to Prevent Future Violations (Human Rights Watch, 9. júní 2021);
• Colombia´s illegal armed groups (maps) (Colombia Reports, 3. október 2021);
• Colombia´s Armed Groups Battle for the Spoils of Peace (International Crisis Group, 19. október 2017);
• Colombia Complex crisis (ACAPS, 9. ágúst 2021);
• Foreign travel advice: Colombia (Gov.uk, síðast uppfært 22. júní 2022);
• Gustavo Petro and Francia Márquez: A new era For Colombia (BBC, 20. júní 2022);
• Colombia: Fact – Finding Mission Report; Conflict Dynamics in the Post- FARC-EP Period and State Protection (mars, 2020);
• Conflict persists five years after peace deal (Norwegian Refugee Council, 23. nóvember 2021);
• Colombia at a Stabilization Crossroads (Center for Strategic and International Studies (CSIS), 5. mars 2021);
• Colombia/Venezuela: Border Area Abuses by Armed Groups: Killings, Disappearances, Child Recruitment, Forced Displacement (Human Rights Watch, 28. mars 2022);
• Los Focos del Conflicto en Colombia. Informe Sobre Presencia de Grupos Armados (Indepaz, 4. október 2021);
• Left Undefended – Killings of Rights Defenders in Colombia´s Remote Communities (Human Rights Watch, 10. febrúar 2021);
• Mental Health ATLAS 2017. Member State Profile. Colombia (World Health Organization, 2018);
• Situation of human rights in Colombia. Report of the United Nations High Commissioner for Human Rights (UN Human Rights Council, 10. febrúar 2021);
• Social Security Throughout the World, The Americas, 2019 – Colombia (Social Security Administration. Office of Retirement and Disability Policy. Office of Research, Evaluation and Statistics, mars 2020);

• Supporting Colombian Host Communities and Venezuelan Migrants During the COVID-19 Pandemic (The World Bank, 31. október 2021);

 

• The World Factbook: Colombia (CIA, síðast uppfært 22. september 2022);
• UNHCR Eligibility Guidelines for Assessing the International Protection Needs of Asylum-Seekers from Colombia (UNHCR, september 2015);
• 2021 Country Reports on Human Rights Practices – Colombia (US Department of State, 30. mars 2022);
• Freedom in the World 2022 - Colombia (Freedom House, 2022);
• World Report 2020 – Events of 2019 (Human Rights Watch, 14. janúar 2020);
• World Report 2021 – Events of 2020 (Human Rights Watch, 13. janúar 2021);
• World Report 2022 – Events of 2021 (Human Rights Watch, 2022);
• Upplýsingar af vefsíðu kólumbíska heilbrigðis- og félagsmálaráðuneytisins (https://www.minsalud.gov.co);
• Upplýsingar af vefsíðu Colombia Reports (colombiareports.com) og
• Upplýsingar af vefsíðu Refugees International (https://www.refugeesinternational.org).

Kólumbía er stjórnarskrárbundið lýðveldi með rúmlega 50 milljónir íbúa. Í landinu aðhyllast 79% íbúa kaþólska trú. Hinn 5. nóvember 1945 gerðist Kólumbía aðili að Sameinuðu þjóðunum. Ríkið fullgilti alþjóðasamning um borgaraleg og stjórnmálaleg réttindi ásamt alþjóðasamningi um efnahagsleg, félagsleg og menningarleg réttindi árið 1969. Ríkið fullgilti alþjóðasamning um afnám allrar mismununar gegn konum árið 1982 og samning Sameinuðu þjóðanna gegn pyndingum og annarri grimmilegri, ómannlegri og vanvirðandi meðferð eða refsingu árið 1987. Hinn 20. júní 2022 var Gustavo Petro kjörinn forseti Kólumbíu. Petro er fyrsti vinstrisinnaði forseti landsins og heimildir benda til þess a hann hafi á yngri árum tilheyrt M-19 skæruliðahreyfingunni áður en hann hafi snúið sér að stjórnmálum. Í kosningabaráttunni hét hann því að berjast gegn spillingu og skipulagðri glæpastarfsemi í landinu auk þess að beita sér fyrir auknu jafnrétti.

Í skýrslu bandaríska utanríkisráðuneytisins frá 2022 kemur fram að helstu vandamál á sviði mannréttinda í landinu séu m.a. handahófskennd morð, pyndingar, víðtæk spilling, nauðganir og misnotkun kvenna og barna af hálfu ólöglegra vopnaðra hópa í landinu og ofbeldi gegn LGBTI einstaklingum. Spilling sé umtalsverð á meðal stjórnmálamanna og innan lögreglu landsins. Í skýrslunni komi fram að stjórnvöld hafi almennt gert ráðstafanir til að lögsækja og refsa embættismönnum fyrir mannréttindabrot þó sum mál taki langan tíma. Stjórnvöld hafi innleitt lög um að glæpavæða opinbera spillingu. Þá hafi ríkisstjórnin innleitt umbætur hjá lögreglunni sem miði að því að auka ábyrgð og bæta mannréttindavernd og samskipti almennings og lögreglu. Þá hafi refsileysi innan öryggissveita landsins verið vandamál en stjórnvöld hafi á síðustu árum aukið þjálfun liðsmanna öryggissveita landsins hvað varðar mannréttindi ásamt því að rannsaka og sakfella í auknum mæli brot liðsmanna þeirra. Þá hafi dregið úr samstarfi á milli öryggissveita og ólöglegra vopnahópa. Mannréttindasamtök hafi þó gagnrýnt að á sumum svæðum virðist glæpahópar fá að starfa því sem næst óáreittir. Lögregla sé fagmannlegri en í nágrannaríkjum Kólumbíu en skortur sé á fjármagni og mannafla. Enn fremur hafi lögreglan verið sökuð um að vinna með glæpamönnum og að vera ekki til staðar á strjálbýlli svæðum þar sem hættulegir hópar séu virkir.

Af framangreindum heimildum má ráða að glæpa- og morðtíðni sé há og að glæpahópar séu starfandi víðs vegar um landið og séu ráðandi á ákveðnum svæðum, einkum í héruðunum Cauca, Narino, Catatumbo og Norte de Santander. Þeir stærstu og þekktustu hafi verið skæruliðahóparnir FARC-EP (e. Revolutionaty Armed Forces of Colombia -People´s Army) og ELN (e. National Liberation Army). Þá séu einnig starfandi svokallaðir NAG (e. New Armed Groups) sem hafi sprottið út frá hersveitum sem áður hafi starfað í landinu. Fram kemur í skýrslu bandaríska utanríkisráðuneytisins fyrir árið 2021 að í kjölfar undirritunar friðarsamkomulags stjórnvalda við skæruliðahópinn FARC, hafi formlegri afvopnun hópsins lokið árið 2017 og það sama ár hafi fyrrum meðlimir myndað stjórnmálaflokk og tekið þátt í þingkosningum í mars árið 2018. Í skýrslunni kemur fram að her landsins hafi áætlað að meðlimir í afsprengihópum FARC væru nú fleiri en 5.200 talsins. Af fyrirliggjandi gögnum, þ. á m. Skýrslu Indepaz frá 2021 og kortum Colombia Reports frá 2020, verður ráðið að afsprengihópar FARC hafi að mestu haldið til í suður-, suðvestur- og suðausturhluta Kólumbíu og við landamæri Venesúela. Hóparnir hafi verið virkir utan tilgreindra svæða, þá ýmist með leynilegum aðgerðum eða í gegnum bandalög með öðrum glæpahópum, en séu ekki með mikla viðveru eða sterk ítök í höfuðborg landsins, Bógóta.

Í skýrslu Human Rights Watch fyrir árið 2021 kemur fram að almennir borgarar hafi verið beittir misnotkun og ofbeldi af hendi framangreindra skæruliða- og glæpahópa. Í skýrslu frá bandaríska utanríkisráðuneytinu um glæpi og öryggi í Kólumbíu frá 13. mars 2020 kemur m.a. fram að lögregluyfirvöld í Kólumbíu séu alla jafna öflug og fagleg. Þrátt fyrir ofangreind vandamál hafi dregið verulega úr ofbeldi í landinu öllu á síðustu 20 árum. Megi rekja þessa fækkun ofbeldisglæpa einkum til friðarsamkomulagsins við FARC og vopnahlés og friðarviðræðna við ELN. Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna framlengdi umboð verkefnis sannleiks- og sáttanefndar (e. UN Verification Mission) í Kólumbíu til 2022. Nefndinni var gert að fylgjast með og hafa eftirlit með framfylgd ríkisstjórnar og samningsaðila FARC á friðarsamkomulaginu. Þar með talið pólitíska, efnahagslega og félagslega enduraðlögun FARC og innleiðingu persónulegra og sameiginlegra öryggistrygginga ásamt því að halda utan um yfirgripsmiklar áætlanir um öryggis- og verndarráðstafanir fyrir samfélög og stofnanir á svæðunum. Þá framlengdi stjórnlagadómstóllinn umboð sannleiks- og sáttanefndarinnar til 27. júní 2022.

Í skýrslu Human Rights Watch frá 2021 kemur fram að kólumbíska ríkislögreglan hafi í nóvember árið 2021 ráðist að mótmælendum í landinu, sem hafi mótmælt breytingum á skattalöggjöf og morðum á mannréttindaaðgerðarsinnum. Dregið hafi úr mótmælum í kjölfar Covid-19 faraldursins en hinn 28. apríl 2021 hafi þúsundir manns tekið þátt í mótmælum vegna fyrirhugaðra breytinga á skattalöggjöf. Stjórnvöld hafi dregið umræddar tillögur til baka en mótmæli hafi haldið áfram og tengst óánægju mótmælenda á mörgum sviðum, s.s. atvinnuleysi, versnandi efnahagsástandi í kjölfar Covid-19 heimsfaraldursins, ójöfnuði, glæpatíðni o.fl. Mannréttindasamtökin Human Rights Watch hafi fordæmt alvarleg ofbeldisbrot í landinu. Í skýrslu Freedom House fyrir árið 2021 kemur fram að mannréttindabrot af hendi lögreglunnar í mótmælunum hafi leitt til kerfisbreytinga og í desember 2021 hafi þingið samþykkt umbótapakka (e. reform package) til að styrkja agaviðurlög vegna brota lögreglumanna í starfi.

Í framangreindri skýrslu Freedom House kemur fram að friðarsamkomulagið sem undirritað var árið 2016 milli ríkisstjórnarinnar og FARC skæruliðahópsins hafi haldist óbreytt á árinu. En tafir á framkvæmd samkomulagsins og afvopnun fyrrverandi uppreisnarmanna hafi vakið áhyggjur eftirlitsaðila. Þá kemur fram að þótt löggjöf í landinu veiti frjálsum félagasamtökum og mannréttindabaráttufólki vernd þá sé traust slíkrar verndar takmarkað og á síðustu árum hafi hundruðir meðlima mannréttindasamtaka, fjölmiðlafólks, leiðtoga frumbyggja og annarra aðgerðarsinna staðið frammi fyrir margvíslegu ofbeldi, líflátshótunum og verið myrtir, einkum af uppreisnarmönnum eða meðlimum glæpasamtaka. Stjórnvöld hafi ekki gripið til fullnægjandi ráðstafana til að vernda þau refsileysi sé útbreitt og ákærur og sakfellingar eigi sér sjaldnast stað.

Samkvæmt stjórnarskrá Kólumbíu eiga ríkisborgarar rétt á grunnheilbrigðisþjónustu og félagslegri aðstoð í landinu. Samkvæmt vef Alþjóðabankans var atvinnuleysi í Kólumbíu, 13,9% og hafði aukist verulega frá árinu 2019 en minnkað frá 2020. Ráðuneyti heilbrigðis- og félagslegrar verndar (s. Ministerio de Salud y de Protección Social) ber ábyrgð á að hafa eftirlit með og samræma þjónustu á starfssviði sínu á landsvísu. Samkvæmt lögum um heilbrigðisþjónustu frá 2015 (s. La Ley Estatutaria de Salud 1751 de 2015) telst heilbrigði til grundvallar mannréttinda og bann er lagt við því að synja sjúklingum um nauðsynlega heilbrigðisþjónustu á grundvelli efnahagslegrar stöðu. Heimsfaraldur Covid-19 og aðgerðir til að hafa stjórn á honum hafi haft veruleg áhrif á fátækt og ójöfnuð í Kólumbíu. Tæplega hálf milljón manna hafi fallið í fátækt árið 2020 og fjöldi heimila með börn sem ekki hafi sótt skóla hafi hækkað um tæp 14%.

Fram kemur í skýrslu bandaríska utanríkisráðuneytisins fyrir árið 2021 að um 8 milljónir íbúa í Kólumbíu séu vegalausir innanlands (e. internally displaced people), flestir vegna vopnaðra átaka í landinu. Samkvæmt lögum hafi 52 opinberar stofnanir í Kólumbíu það hlutverk að veita einstaklingum sem hafi þurft að flýja heimkynni sín aðstoð. Jafnframt séu fjöldi félaga og samtaka í samstarfi með stjórnvöldum og hafi tekið að sér að veita mannúðaraðstoð til þeirra sem hafi þurft að flytjast á brott frá heimasvæði sínu. Stjórnvöld hafi þó sætt gagnrýni fyrir seinar og ófullnægjandi aðgerðir. Þá hafi mannúðarsamtök aukið fræðslu og dreifingu hreinlætisvara, í tengslum við Covid-19 heimsfaraldurinn.

Í framangreindri skýrslu Freedom House kemur fram að um 1,7 milljónir Venesúelabúa hafi flust til Kólumbíu á undanförnum árum. Stjórnvöld hafi veitt atvinnuleyfi og aðgengi að þjónustu og úrræðum. Umburðarlyndi hafi minnkað í þeirra garð í kjölfar efnahagslegra erfiðleika í landinu vegna Covid-19 faraldursins. Hinn 8. febrúar 2021 hafi stjórnvöld tilkynnt um veitingu tímabundinnar verndar (e. Temporarty Protective Status (TPS)) en mismunun og takmarkanir á aðgengi að þjónustu, m.a. bólusetninga vegna Covid-19, séu enn vandamál. TPS veiti Venesúelabúum formlega aðgengi að atvinnu, heilbrigðisþjónustu og menntun og auðveldi aðgengi að þjónustu. Í október 2021 hafi 1,4 milljón Venesúelabúar verið skráðir í TPS. Í frétt á vefsvæði Alþjóðabankans kemur fram að þrátt fyrir að venesúelskir ríkisborgarar upplifi oft fordóma og mismunun í Kólumbíu þá sýni meirihluti íbúa Kólumbíu Venesúelabúum skilning og telji rétt að Kólumbía taki á móti þeim. Þá hafi kólumbísk stjórnvöld, í samvinnu við alþjóðlegar stofnanir, unnið að því að draga úr mannúðarvanda sem venesúelskir ríkisborgarar upplifi, sem og að bæta félagslegar aðstæður þeirra þannig að þeir eigi auðveldara með að aðlagast kólumbíska samfélaginu. Þrátt fyrir þessar aðgerðir þá sé hópurinn félagslega- og efnahagslega jaðarsettur í landinu. Kólumbísk stjórnvöld telji að útlendingaandúð sé ekki útbreidd meðal almennings þrátt fyrir að slík orðræða geti átt sér stað. Þá hafi slík orðræða verið fordæmd af háttsettum embættismönnum í landinu.

Í skýrslu samtakanna Refugees International kemur fram að heimsfaraldur Covid-19 hafi lagst sérstaklega þungt á ríkisborgara Venesúela í Kólumbíu þrátt fyrir einlægan vilja kólumbískra stjórnvalda til að tryggja þeim aðstoð og heilbrigðisþjónustu. Tugir þúsunda einstaklinga hafi neyðst til að yfirgefa Kólumbíu vegna atvinnumissis, fjárskorts, skorts á húsnæði, mat o.fl. og snúið aftur til Venesúela þrátt fyrir slæmt ástand þar í landi.

Ákvæði 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga

Í 1. mgr. 37. gr. laga nr. 80/2016 um útlendinga, sem byggir á A-lið 1. gr. flóttamannasamningsins, segir:

Flóttamaður samkvæmt lögum þessum telst vera útlendingur sem er utan heimalands síns af ástæðuríkum ótta við að vera ofsóttur vegna kynþáttar, trúarbragða, þjóðernis, aðildar að tilteknum þjóðfélagshópi eða vegna stjórnmálaskoðana og getur ekki eða vill ekki vegna slíks ótta færa sér í nyt vernd þess lands; eða sá sem er ríkisfangslaus og er utan þess lands þar sem hann áður hafði reglulegt aðsetur vegna slíkra atburða og getur ekki eða vill ekki vegna slíks ótta hverfa aftur þangað, sbr. A-lið 1. gr. alþjóðasamnings um réttarstöðu flóttamanna frá 28. júlí 1951 og bókun við samninginn frá 31. janúar 1967, sbr. einnig 38. gr. laga þessara.

Í 38. gr. laga um útlendinga eru sett fram viðmið um það hvað felist í hugtakinu ofsóknir samkvæmt 1. mgr. 37. gr., á hvaða grundvelli ofsóknir geta byggst og hvaða aðilar geta verið valdir að þeim. Í 1. mgr. ákvæðisins segir:

Ofsóknir samkvæmt 1. mgr. 37. gr. eru þær athafnir sem í eðli sínu eða vegna þess að þær eru endurteknar fela í sér alvarleg brot á grundvallarmannréttindum, einkum ófrávíkjanlegum grundvallarmannréttindum á borð við réttinn til lífs og bann við pyndingum eða ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu, bann við þrældómi og þrælkun og bann við refsingum án laga. Sama á við um samsafn athafna, þ.m.t. ólögmæta mismunun, sem hafa eða geta haft sömu eða sambærileg áhrif á einstakling.

Í 2. mgr. 38. gr. laga um útlendinga er fjallað um í hverju ofsóknir geta falist. Þá eru þær ástæður sem ofsóknir þurfa að tengjast skilgreindar nánar í 3. mgr. 38. gr. laganna.

Í 4. mgr. 38. gr. laga um útlendinga kemur fram að þeir aðilar sem geta verið valdir að ofsóknum eða ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð séu:

a. ríkið,

b. hópar eða samtök sem stjórna ríkinu eða verulegum hluta landsvæðis þess,

c. aðrir aðilar, sem ekki fara með ríkisvald, ef sýnt er fram á að ríkið eða hópar eða samtök samkvæmt b-lið, þ.m.t. alþjóðastofnanir, geti ekki eða vilji ekki veita vernd gegn ofsóknum eða meðferð sem fellur undir 2. mgr. 37. gr., m.a. með því að ákæra og refsa fyrir athafnir sem fela í sér ofsóknir.

Orðasambandið „ástæðuríkur ótti við að vera ofsóttur“ í 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga inniheldur huglæga og hlutlæga þætti og þarf að taka tillit til hvors tveggja þegar mat er lagt á umsókn um alþjóðlega vernd. Mat á því hvort ótti umsækjanda sé ástæðuríkur getur verið byggt á persónulegri reynslu umsækjanda sem og á upplýsingum um ofsóknir sem aðrir í umhverfi hans eða þeir sem tilheyra sama hópi hafa orðið fyrir. Umsækjandi sem hefur sýnt fram á að hann hafi þegar orðið fyrir ofsóknum í heimaríki, sbr. 1. mgr. 38. gr. laga um útlendinga, eða beinum og marktækum hótunum um slíkar ofsóknir, yrði almennt talinn hafa sýnt fram á ástæðuríkan ótta við slíkar ofsóknir snúi hann aftur til heimaríkis nema talið verði að miklar líkur séu á því að slíkar ofsóknir yrðu ekki endurteknar, t.d. þar sem aðstæður í heimaríki hans hafi breyst. Þótt umsækjandi um alþjóðlega vernd skuli njóta vafa upp að ákveðnu marki, verður umsækjandinn með rökstuddum hætti að leiða líkur að því að hans bíði ofsóknir í heimaríki. Frásögn umsækjanda og önnur gögn um einstaklingsbundnar aðstæður hans verða því almennt að fá stuðning í hlutlægum og áreiðanlegum upplýsingum um heimaríki umsækjanda, stjórnvöld, stjórnarfar og löggjöf þess. Þá er litið til sambærilegra upplýsinga um ástand, aðstöðu og verndarþörf þess hóps sem umsækjandi tilheyrir eða er talinn tilheyra.

Kærunefnd hefur við mat sitt á umsókn kæranda haft til hliðsjónar handbók Flóttamannastofnunar Sameinuðu þjóðanna um málsmeðferð og viðmið við mat á umsókn um alþjóðlega vernd (Handbook and Guidelines on Procedures and Criteria for Determining Refugee Status, Genf 2019). Þá hefur aðferðarfræði trúverðugleikamats kærunefndar tekið mið af skýrslu Flóttamannastofnunar Sameinuðu þjóðanna og Flóttamannasjóðs Evrópusambandsins um trúverðugleikamat, eftir því sem við á (Beyond Proof: Credibility Assessment in EU Asylum Systems, Brussel 2013).

Þar sem kærandi er ríkisborgari Kólumbíu, telur kærunefnd, eins og aðstæðum er háttað í þessu máli, að aðeins sé þörf á að fjalla um aðstæður kæranda þar í landi, sbr. m.a. 2. mgr. A-liðar 1. gr. flóttamannasamningsins.

Kærandi ber fyrir sig að ástæðu flótta hans frá heimaríki megi einkum rekja til almenns ástands í Venesúela og Kólumbíu. Kærandi hafi búið í Kólumbíu til tíu ára aldurs en í Venesúela síðan. Kærandi hafi greint frá atviki sem hafi átt sér stað fyrir þremur árum, þar sem venesúelskur lögreglumaður hafi ráðist á hann í kjölfar mannmergðar við brú á landamærum Venesúela og Kólumbíu. Kærandi hafi farið á spítala í Kólumbíu um nokkurra daga skeið í kjölfarið en snúið svo aftur til Venesúela en farið huldu höfði af ótta við umræddan lögreglumann, sem hafi síðar haft í hótunum við hann. Fjölskylda kæranda sé búsett í Venesúela en kærandi óttist yfirvöld þar í landi. Kærandi telji að hann geti ekki búið í Kólumbíu heldur vegna útlendingaandúðar þar í landi gagnvart Venesúelabúum. Kærandi hefur greint frá því að hann óttist mismunun og útlendingahatur í Kólumbíu. Kærandi telji sig ekki geta leitað aðstoðar frá lögreglu í Kólumbíu.

Kærandi hefur greint frá erfiðum efnahagslegum aðstæðum sínum. Efnahagslegar aðstæður teljast almennt ekki til ofsókna í skilningi 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga og ekkert í gögnum málsins bendir til þess að annað eigi við í máli kæranda.

Í viðtali hjá Útlendingastofnun greindi kærandi frá því að venesúelskir ríkisborgarar verði fyrir fordómum og mismunun í Kólumbíu og að fjöldi venesúelskra flóttamanna í landinu geri aðgengi að aðstoð og stuðningi erfiðari. Kærandi greindi einnig frá því að hafa leitað yfir landamærin til Kólumbíu eftir læknisaðstoð þar sem hún hafi ekki verið í boði í Venesúela. Kvað kærandi alla ríkisborgara Venesúela hafa aðgang að heilbrigðisþjónustu í Kólumbíu. Frásögn kæranda fær vissa stoð í þeim gögnum sem kærunefnd hefur skoðað. Líkt og fram hefur komið hafa um tvær milljónir Venesúelabúa flúið yfir til Kólumbíu á undanförnum misserum. Því fylgi ótti meðal margra íbúa Kólumbíu sem telji að stjórnvöld hafi ekki nægilegt fjármagn til að taka á móti Venesúelabúum og að þeir muni taka störf frá kólumbískum íbúum. Þá hafi Covid-heimsfaraldurinn aukið enn á spennu og erfiða stöðu venesúelskra flóttamanna í Kólumbíu. Stjórnvöld hafi hins vegar sýnt einlægan vilja til að taka vel á móti Venesúelabúum og hjálpa þeim að aðlagast samfélaginu. Þrátt fyrir að Venesúelabúar geti orðið fyrir fordómum og mismunun í Kólumbíu er það mat kærunefndar, með tilliti til framangreindra gagna, að það nái ekki því alvarleikastigi sem mælt er fyrir um í 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga. Í ljósi þessa, og að virtum gögnum málsins, telur kærunefnd að samlegðaráhrif þeirra atriða sem kærandi hefur vísað til sem hugsanlegar ástæður ofsókna séu ekki þess eðlis eða nái því marki að hann teljist eiga á hættu ofsóknir í skilningi 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga. Þá er ekkert í gögnum málsins sem bendir til þess að kærandi hafi ástæðu til að óttast ofsóknir í heimaríki af öðrum ástæðum.

Kærandi hefur ekki borið fyrir sig að hafa sætt ofsóknum eða að hann óttist ofsóknir af hálfu kólumbískra yfirvalda sem hafa eða gætu náð því alvarleikastigi sem 1. mgr 38. gr. laga um útlendinga mælir fyrir um. Þá benda önnur gögn málsins ekki til þess að slíkar ofsóknir hafi átt sér stað eða að kærandi eigi þær á hættu. Samkvæmt upplýsingum í viðtali við kærandi var kærandi búsettur í Venesúela fyrir komu hingað til lands. Þrátt fyrir að gögn um aðstæður í Kólumbíu bendi til þess að glæpahópar séu áhrifamiklir á sumum svæðum þar í landi, er það mat kærunefndar að gögn sýni fram á að á öruggari svæðum geti kólumbísk yfirvöld almennt verndað grundvallarmannréttindi ríkisborgara sinna. Heimildir benda ekki til þess að ítök og áhrif glæpa- eða skæruliðahópa séu slík á öllum svæðum í Kólumbíu að ómögulegt sé fyrir kæranda að leita aðstoðar yfirvalda.

Kærunefnd telur gögn málsins að öðru leyti ekki benda til þess að kærandi eigi á hættu ofsóknir af því alvarleikastigi sem 1. mgr. 38. gr. laga um útlendinga mælir fyrir um að öðrum ástæðum er koma fram í 1. mgr. 37. gr. laganna.

Með vísan til ofangreinds er það niðurstaða kærunefndar að kærandi hafi ekki með rökstuddum hætti leitt líkur að því að hann hafi ástæðuríkan ótta við ofsóknir í skilningi 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga, sbr. 1. mgr. 38. gr. laganna.

Telur kærunefnd því ljóst að kærandi uppfylli ekki skilyrði 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga fyrir viðurkenningu á stöðu sem flóttamaður hér á landi.

Ákvæði 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga                        

Samkvæmt 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga er útlendingur einnig flóttamaður ef, verði hann sendur aftur til heimaríkis síns, raunhæf ástæða er til að ætla að hann eigi á hættu að sæta dauðarefsingu, pyndingum eða annarri ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu eða hann verði fyrir alvarlegum skaða af völdum árása í vopnuðum átökum þar sem ekki er greint á milli hernaðarlegra og borgaralegra skotmarka. Sama gildir um ríkisfangslausan einstakling.

Við mat á því hvort aðstæður kæranda séu slíkar að þær eigi undir 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga ber að líta til 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu. Mannréttindadómstóll Evrópu hefur fjallað um það mat sem þarf að fara fram þegar metið er hvort kærandi sé í raunverulegri hættu á að verða fyrir meðferð sem falli undir 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu sem bannar pyndingar og ómannlega eða vanvirðandi meðferð eða refsingu. Hefur dómstóllinn sagt að 3. gr. sáttmálans geti átt við þegar hættan stafar frá einstaklingum eða hópi fólks sem ekki séu fulltrúar stjórnvalda. Kærandi verður þó að geta sýnt fram á að gildar ástæður séu til að ætla að um raunverulega hættu sé að ræða og að stjórnvöld í ríkinu séu ekki í stakk búin til að veita viðeigandi vernd. Ekki er nóg að aðeins sé um að ræða möguleika á illri meðferð og verður frásögn kæranda að fá stuðning í öðrum gögnum (sjá t.d. dóma Mannréttindadómstóls Evrópu í máli NA gegn Bretlandi (mál nr. 25904/07) frá 7. júlí 2008 og H.L.R. gegn Frakklandi (mál nr. 24573/94) frá 29. apríl 1997). 

Kærandi vísar til þess að hann sé í hættu vegna ótryggs ástands í heimaríkjum. Þau gögn sem kærunefnd hefur kynnt sér benda til þess að ástandið í Kólumbíu sé víða ótryggt, sumum svæðum sé að mestu leyti stjórnað af glæpa- og skæruliðahópum og að íbúar landsins kunna að eiga á hættu að vera beittir ofbeldi af hálfu slíkra hópa. En að jafnaði hafi kólumbísk stjórnvöld og öryggissveitir þeirra góða stjórn á öðrum svæðum og séu þau svæði nokkuð friðsæl og örugg. Þá séu lögregluyfirvöld að öllu jöfnu öflug og fagleg í landinu. Að virtum framburði kæranda, gögnum málsins og landaupplýsingum um ástandið á mörgum svæðum í Kólumbíu, er það mat kærunefndar að það sé bæði raunhæft og sanngjarnt að kærandi geti sest að í Kólumbíu þrátt fyrir að hafa ekki búið þar frá tíu ára aldri, t.a.m. í Bógóta, Cali eða öðrum svæðum þar sem stjórnvöld fari með stjórnartaumana. Er það jafnframt mat kærunefndar að kærandi eigi ekki á hættu að sæta dauðarefsingum, pyndingum eða annarri ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu eða verða fyrir alvarlegum skaða af völdum árása í vopnuðum átökum þar sem ekki sé greint á milli hernaðarlegra og borgaralegra skotmarka, verði honum gert að snúa til Kólumbíu.

Í ljósi þess sem að framan er rakið og þeirra gagna sem liggja fyrir um heimaríki kæranda telur kærunefndin að aðstæður hans þar séu ekki þannig að þær falli undir ákvæði 2. mgr. 37. gr. laganna. Telur kærunefndin því ljóst að kærandi uppfylli heldur ekki skilyrði 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga fyrir viðurkenningu á stöðu sem flóttamaður hér á landi.

Alþjóðleg vernd á grundvelli 40. gr. laga um útlendinga

Þar sem kærunefnd hefur komist að þeirri niðurstöðu að kærandi uppfylli ekki skilyrði 1. eða 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga á kærandi ekki rétt á alþjóðlegri vernd hér á landi, sbr. 40. gr. laga um útlendinga.

Dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða samkvæmt 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga

Samkvæmt 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga er heimilt að veita útlendingi sem staddur er hér á landi dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða, þrátt fyrir að skilyrði 37. gr. séu ekki uppfyllt, ef útlendingur getur sýnt fram á ríka þörf fyrir vernd, t.d. af heilbrigðisástæðum eða vegna erfiðra félagslegra aðstæðna viðkomandi eða erfiðra almennra aðstæðna í heimaríki eða í landi sem honum yrði vísað til. Kærunefnd telur, með vísan til orðalags ákvæðisins um „ríka þörf fyrir vernd“ auk lögskýringargagna sem fylgdu greininni, að dvalarleyfi á grundvelli 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga verði ekki veitt nema aðstæður, bæði almennar og sérstakar m.t.t. heilsufars og félagslegra þátta, auk atvika sem þar er vísað til, nái ákveðnu alvarleikastigi þegar málið er virt í heild.

Kærandi hefur greint frá því að hann hafi yfirgefið Venesúela vegna ástandsins þar. Þá sé ástandið í Kólumbíu erfitt, m.a. vegna starfsemi glæpahópa og að yfirvöld geti ekki veitt honum fullnægjandi vernd vegna uppruna hans frá Venesúela. Þá muni hann eiga í erfiðleikum við að framfleyta sér. Í athugasemdum við frumvarp til laga um útlendinga kemur fram að ákvæði 1. mgr. 74. gr. vísi einnig til alvarlegra aðstæðna í heimaríki og væri þar oft um að ræða viðvarandi mannréttindabrot í ríkinu og þá aðstöðu að yfirvöld veiti ekki þegnum sínum vernd gegn ofbeldisbrotum eða glæpum. Í athugasemdum kemur jafnframt fram að erfiðar almennar aðstæður geti tekið til óvenjulegra aðstæðna á borð við náttúruhamfarir eða langvarandi stríðsástand í heimaríki. Með vísan til framangreindrar umfjöllunar um aðstæður í Kólumbíu telur kærunefnd að almennar aðstæður kæranda séu ekki slíkar að grundvöllur sé til veitingar dvalarleyfis á grundvelli erfiðra almennra aðstæðna.

Kærandi byggir á því að félagslegar aðstæður hans í heimaríki verði bágbornar verði honum gert að snúa þangað aftur. Í athugasemdum með frumvarpi til laga um útlendinga er fjallað um erfiðar félagslegar aðstæður. Þar kemur fram að átt sé við að útlendingur hafi þörf á vernd vegna félagslegra aðstæðna í heimaríki og eru þar nefnd sem dæmi aðstæður kvenna sem hafa sætt kynferðislegu ofbeldi, sem leitt getur til erfiðrar stöðu þeirra í heimaríki, eða aðstæður kvenna sem ekki fella sig við kynhlutverk sem er hefðbundið í heimaríki þeirra og eigi á hættu útskúfun eða ofbeldi við endurkomu. Verndarþörf þjóðfélagshópa að öðru leyti myndi fara eftir aðstæðum í hverju máli. Kærandi hefur greint frá því að hafa starfað við ýmis störf m.a. sem leigubílstjóri og vörubílstjóri í Venesúela. Aðspurður kvaðst kærandi ekki telja að hann geti fengið starf í Kólumbíu en að hann hafi líka stundað nám í bifvélavirkjun. Kærandi er nokkuð hraustur karlmaður og hefur ekkert komið fram sem bendir til annars en að hann sé vinnufær og fær um að framfleyta sér. Með vísan til fyrri umfjöllunar er það mat kærunefndar að kærandi hafi ekki sýnt fram á ríka þörf á vernd á grundvelli félagslegra aðstæðna.

Í athugasemdum við 74. gr. frumvarps til laga um útlending kemur fram að með ríkri þörf á vernd af heilbrigðisástæðum sé m.a. miðað við að um skyndilegan og lífshættulegan sjúkdóm sé að ræða og að meðferð við honum sé aðgengileg hér á landi en ekki í heimaríki viðkomandi. Í þessu sambandi kemur jafnframt fram að meðferð teljist ekki óaðgengileg þótt greiða þurfi fyrir hana heldur er hér átt við þau tilvik þar sem meðferð er til í heimaríkinu en viðkomandi eigi ekki rétt á henni. Þá kunna að falla undir 1. mgr. 74. gr. mjög alvarlegir sjúkdómar sem ekki teljast lífshættulegir, svo sem ef sýnt þykir að þeir muni valda alvarlegu óbætanlegu heilsutjóni eða óbærilegum þjáningum. Ef um langvarandi sjúkdóm sé að ræða væru ríkari verndarsjónarmið fyrir hendi ef sjúkdómur væri á lokastigi. Jafnframt væri rétt að líta til þess hvort meðferð hafi hafist hér á landi og ekki væri læknisfræðilega forsvaranlegt að rjúfa meðferð, sem og til atriða sem varði félagslegar aðstæður útlendings og horfur hans.

Kærandi hefur greint frá meiðslum í ökkla sem hann hafi hlotið vegna árásar sem hann hafi orðið fyrir af hendi lögreglunnar í Venesúela. Samkvæmt upplýsingum um Kólumbíu eiga ríkisborgarar rétt á grunnheilbrigðisþjónustu og félagslegri aðstoð í landinu samkvæmt stjórnarskrá landsins. Kærandi hefur greint frá því að hann hafi fengið læknisaðstoð í Kólumbíu vegna meiðsla sinna og að hann hafi verið vinnufær í kjölfar slyssins þrátt fyrir meiðsli.

Kærandi hefur greint frá erfiðum efnahagslegum aðstæðum sínum og að hann geti ekki framfleytt sér í Kólumbíu. Í athugasemdum með frumvarpi til laga um útlendinga kemur fram að ákvæðið um dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða yrði að jafnaði ekki talið ná til neyðar af efnahagslegum rótum, svo sem fátæktar, hungursneyðar eða húsnæðisskorts. Við meðferð málsins hafi ekki komið fram gögn sem kalla á að vikið sé frá þeim meginsjónarmiðum sem fram koma í þeim athugasemdum.

Þegar upplýsingar um heimaríki kæranda og gögn málsins eru virt í heild er það niðurstaða kærunefndar að kærandi hafi ekki sýnt fram á aðstæður sem ná því alvarleikastigi að hann teljist hafa ríka þörf á vernd líkt og kveðið er á um í 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga. Kærandi uppfyllir því ekki skilyrði fyrir veitingu dvalarleyfis á grundvelli mannúðarsjónarmiða, sbr. 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga.

Bann við endursendingu samkvæmt 42. gr. laga um útlendinga

Samkvæmt 1. mgr. 42. gr. laga um útlendinga er ekki heimilt að senda útlending eða ríkisfangslausan einstakling til svæðis þar sem hann hefur ástæðu til að óttast ofsóknir, sbr. 37. og 38. gr., eða vegna svipaðra aðstæðna og greinir í flóttamannahugtakinu er í yfirvofandi hættu á að láta lífið eða verða fyrir ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð. Samkvæmt 2. mgr. sömu greinar er einnig óheimilt að senda útlending til svæðis þar sem ekki er tryggt að hann verði ekki sendur áfram til slíks svæðis sem greinir í 1. mgr.

Með vísan til umfjöllunar að framan um heimaríki kæranda telur kærunefnd að þær aðstæður sem ákvæðið tekur til ekki eiga við í máli kæranda. Kærunefnd telur því að ákvæði 42. gr. laga um útlendinga standi ekki í vegi fyrir endursendingu kæranda þangað.

Frávísun og frestur til að yfirgefa landið

Kærandi kom hingað til lands 25. mars 2022 og sótti um alþjóðlega vernd sama dag. Eins og að framan greinir hefur umsókn hans um vernd og dvalarleyfi hér á landi verið synjað og hefur hann því ekki tilskilin leyfi til dvalar enda verður að líta á umsókn hans um alþjóðlega vernd sem áform um að dveljast í landinu meira en 90 daga, sbr. til hliðsjónar 3. mgr. 43. gr. reglugerðar um útlendinga nr. 540/2017. Verður kæranda því vísað frá landinu á grundvelli c-liðar 1. mgr. 106. gr. laga um útlendinga, sbr. 2. og 5. mgr. 106. laganna, enda hafði hann verið hér á landi í innan við níu mánuði þegar málsmeðferð umsóknar hans hófst hjá Útlendingastofnun.

Kærandi er við ágæta heilsu. Að mati kærunefndar og með vísan til 2. mgr. 104. gr. laga um útlendinga teljast 15 dagar hæfilegur frestur til að yfirgefa landið.

Samantekt

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið og forsendna hinnar kærðu ákvörðunar þykir rétt að staðfesta ákvörðun Útlendingastofnunar.

Athygli kæranda er vakin á því að samkvæmt 6. mgr. 104. gr. laga um útlendinga frestar málshöfðun fyrir dómstólum til ógildingar á endanlegri ákvörðun um að útlendingur skuli yfirgefa landið ekki framkvæmd hennar. Að kröfu útlendings getur kærunefnd útlendingamála þó ákveðið að fresta réttaráhrifum endanlegrar ákvörðunar sé talin ástæða til þess. Krafa þess efnis skal gerð ekki síðar en sjö dögum eftir birtingu endanlegrar ákvörðunar. Skal frestun bundin því skilyrði að útlendingur beri málið undir dómstóla innan fimm daga frá birtingu ákvörðunar um frestun réttaráhrifa úrskurðar og óski eftir að það hljóti flýtimeðferð. Nú er beiðni um flýtimeðferð synjað og skal þá mál höfðað innan sjö daga frá þeirri synjun. Þó getur kærunefnd útlendingamála tekið ákvörðun um að fresta framkvæmd ákvörðunarinnar ef sýnt er fram á að verulega breyttar aðstæður hafi skapast frá því að endanleg ákvörðun var tekin.

Úrskurðarorð:

Ákvörðun Útlendingastofnunar er staðfest. Lagt er fyrir kæranda að hverfa af landi brott. Kæranda er veittur 15 daga frestur til að yfirgefa landið sjálfviljugur.

The decision of the Directorate of Immigration is affirmed. The appellant is requested to leave the country. The appellant has 15 days to leave the country voluntarily.

Tómas Hrafn Sveinsson

Sindri M. Stephensen                                                                     Þorbjörg I. Jónsdóttir