Nr. 337/2023 Úrskurður

KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA

Hinn 1. júní 2023 er kveðinn upp svohljóðandi

úrskurður nr. 337/2023

í stjórnsýslumáli nr. KNU23040036

Endurtekin umsókn í máli [...] og barns hennar

I.       Málsatvik

Hinn 15. desember 2022 staðfesti kærunefnd útlendingamála ákvarðanir Útlendingastofnunar, dags. 4. október 2022, um að taka umsóknir [...], fd. [...], ríkisborgara Nígeríu (hér eftir kærandi) og barns hennar, [...], fd. [...], ríkisborgara Nígeríu, um alþjóðlega vernd á Íslandi ekki til efnismeðferðar og vísa þeim frá landinu. Niðurstaða kærunefndar var birt kæranda 16. desember 2022.

Hinn 22. desember 2022 barst kærunefnd beiðni kæranda um frestun réttaráhrifa en með úrskurði nefndarinnar 3. janúar 2023 var þeirri beiðni kæranda hafnað. Hinn 13. apríl 2023 barst kærunefnd endurtekin umsókn kæranda ásamt fylgigögnum. Upplýsingar um málsmeðferð í máli kæranda bárust kærunefnd frá stoðdeild Ríkislögreglustjóra 26. apríl 2023 og Útlendingastofnun 27. apríl 2023.

Af greinargerð kæranda má ráða að umsókn hennar byggi á 35. gr. a laga um útlendinga nr. 80/2016.

II.        Málsástæður og rök kæranda

Endurtekin umsókn kæranda byggir á því að meira en 12 mánuðir séu nú liðnir frá því að hún lagði fram umsókn um alþjóðlega vernd hér á landi. Á þeim tíma sem 12 mánaða fresturinn hafi runnið út hafi breytingar á lögum um útlendinga ekki verið birtar í Stjórnartíðindum. Kærandi hafi sent Útlendingastofnun bréf þess efnis að 12 mánuðir væru liðnir frá því hún sótti um alþjóðlega vernd áður en umræddar lagabreytingar hafi tekið gildi. Breytingar á lögunum geti ekki haft neikvæð afturvirk áhrif varðandi útreikning á tímafrestum umsækjenda. Hinn 3. apríl 2023 þegar kærandi hafi sent Útlendingastofnun umrætt bréf hafi hún haft réttmætar væntingar til þess að verða boðuð í efnisviðtal að nýju með vísan til stjórnsýsluframkvæmdar.

III.      Niðurstaða kærunefndar útlendingamála

Samkvæmt 1. mgr. 35. gr. a laga um útlendinga skal endurtekinni umsókn vísað frá. Þó skal taka endurtekna umsókn til meðferðar að nýju ef umsækjandi er staddur hér á landi og nýjar upplýsingar liggja fyrir í máli hans sem leiða til þess að sýnilega auknar líkur séu á því að fallist verði á fyrri umsókn hans skv. 24. gr. laganna.

Í 1. mgr. 40. gr. laga um útlendinga kemur fram að flóttamaður skv. 37. gr. laganna, sem er hér á landi eða kemur hér að landi, hefur samkvæmt umsókn rétt á að fá hér alþjóðlega vernd. Stjórnvöldum er þó heimilt, á grundvelli a-, b-, c- og d-liðar 1. mgr. 36. gr. laganna, að taka umsókn ekki til efnismeðferðar við þær aðstæður sem tilgreindar eru í umræddum stafliðum.

Með 10. gr. laga nr. 14/2023, um breytingu á lögum um útlendinga, voru breytingar gerðar á orðalagi 2. mgr. 36. gr. laganna. Í hinu nýja ákvæði er m.a. kveðið nánar á um við hvaða tímamark skuli miða þegar 12 mánaða fresturinn er annars vegar auk þess sem kveðið er á um til hvaða sjónarmiða skuli líta við mat á því hvað teljist tafir á málsmeðferð hins vegar. Í lokamálslið 2. mgr. 23. gr. breytingalaganna kemur fram að ákvæði 10. gr. gildi ekki um meðferð umsókna sem bárust fyrir gildistöku laganna. Umrædd lög tóku gildi 5. apríl 2023 og ljóst að umsókn kæranda barst fyrir gildistöku þeirra. Því fer um mál kæranda samkvæmt þágildandi 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga í samræmi við fyrri framkvæmd nefndarinnar og jafnræðisreglu 11. gr. stjórnsýslulaga við úrlausn beiðni kæranda um endurupptöku

Í þágildandi 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. kemur fram að ef meira en 12 mánuðir hafa liðið frá því að umsókn um alþjóðlega vernd barst fyrst íslenskum stjórnvöldum og tafir á afgreiðslu hennar eru ekki á ábyrgð umsækjanda sjálfs skuli taka hana til efnismeðferðar.

Af orðalagi þágildandi 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga leiddi að umrætt 12 mánaða tímabil hæfist þegar umsækjandi legðir fyrst fram umsókn um alþjóðlega vernd hjá stjórnvöldum. Í úrskurðum kærunefndar hefur verið lagt til grundvallar að tímabilinu hafi lokið þegar endanleg niðurstaða stjórnvalda var framkvæmd með flutningi umsækjanda til viðtökuríkis eða þegar kærandi færi úr landi sjálfviljugur eftir að ákvörðun í máli hans hafði verið tekin.

Kærunefnd hefur túlkað þágildandi 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga á þann hátt að þó að 12 mánaða fresturinn sé liðinn verði umsókn ekki tekin til efnismeðferðar af þeim sökum ef tafir á málsmeðferð eða flutningi verði fyrst og fremst raktar til athafna eða athafnaleysis umsækjanda sem hann ber sjálfur ábyrgð á, nema þær tafir hafi verið óverulegar og ljóst er að hægt hefði verið að flytja kæranda áður en 12 mánaða fresturinn var liðinn.

Kærandi lagði fram umsókn um alþjóðlega vernd á Íslandi 2. apríl 2022 og rann því umræddur 12 mánaða frestur út á miðnætti 2. apríl 2023. Kemur því til skoðunar hvort tafir á afgreiðslu umsóknar kæranda séu á ábyrgð hennar sjálfrar, sbr. þágildandi 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.

Hinn 26. apríl 2023 óskaði kærunefnd útlendingamála eftir upplýsingum frá Útlendingastofnun og stoðdeild. Sneri fyrirspurn nefndarinnar að því hvort tafir hefðu orðið á meðferð umsóknar kæranda og ef svo væri, hvort tafir væru á ábyrgð kæranda, sbr. þágildandi 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Svar stoðdeildar barst kærunefnd 26. apríl 2023 og svar Útlendingastofnunar barst kærunefnd 27. apríl 2023. Í svari Útlendingastofnunar kemur fram að stofnunin líti ekki svo á að kærandi hafi tafið mál sitt og í svari stoðdeildar kemur ekkert fram sem bendir til þess að kærandi hafi tafið mál sitt.

Af framangreindum upplýsingum frá Útlendingastofnun og stoðdeild má ráða að þær tafir sem hafi orðið á málinu hafi ekki verið af völdum kæranda. Að auki hefur kærunefnd farið yfir málsmeðferð í máli hennar og er að mati kærunefndar ekkert sem bendir til þess að hún verði talin bera ábyrgð á töfum á afgreiðslu umsóknar sinnar, sbr. þágildandi 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.

Í ljósi alls framangreinds, samfelldrar dvalar kæranda hér á landi síðan hún lagði fram umsókn um alþjóðlega vernd og þeirrar staðreyndar að kærandi sé stödd á landinu, er það mat kærunefndar að nýjar upplýsingar liggi fyrir í máli hennar sem leiði til þess að sýnilega auknar líkur séu á því að fallist verði á fyrri umsókn hennar samkvæmt 24. gr. laganna, sbr. 1. mgr. 35. gr. a laga um útlendinga. Er það því niðurstaða kærunefndar að fella ákvörðun Útlendingastofnunar úr gildi. Lagt er fyrir Útlendingastofnun að taka umsókn kæranda um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar á grundvelli þágildandi 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.

Á grundvelli meginreglunnar um einingu fjölskyldunnar ber einnig að fella úr gildi ákvörðun Útlendingastofnunar í máli barns kæranda. Lagt er fyrir Útlendingastofnun að taka umsókn barnsins um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar.

Úrskurðarorð:

Endurtekin umsókn kæranda er tekin til meðferðar.

Ákvarðanir Útlendingastofnunar eru felldar úr gildi og lagt er fyrir Útlendingastofnun að taka mál kæranda og barns hennar til efnismeðferðar.

The appellant‘s subsequent application shall be examined.

The decisions of the Directorate of Immigration are vacated. The Directorate shall examine the merits of the appellant‘s and her childs applications for international protection in Iceland.

F.h. kærunefndar útlendingamála,

Þorsteinn Gunnarsson, formaður.