Nýtt frumvarp til laga um Ábyrgðasjóð launa

Félagsmálaráðherra hefur lagt fram á Alþingi frumvarp til nýrra heildarlaga um Ábyrgðasjóð launa. Núgildandi lög um sjóðinn, nr. 53/1993, eru tíu ára gömul og hefur endurskoðun þeirra staðið yfir um nokkurt skeið. Meðal annars er lagt til í frumvarpinu að heiti sjóðsins verði breytt úr Ábyrgðasjóður launa vegna gjaldþrota í Ábyrgðasjóður launa og kemur sú breyting jafnframt fram í heiti frumvarpsins.

Helstu nýmæli sem frumvarpið hefur að geyma eru eftirfarandi:

Lagt er til að Ábyrgðasjóður launa taki á sig ábyrgð á vangreiddum iðgjöldum sem nema allt að 4% af iðgjaldsstofni á grundvelli samnings um viðbótarlífeyrissparnað og samkvæmt ákvæðum kjarasamninga.

Lögð er til hækkun á hámarksábyrgð sjóðsins vegna krafna launamanna. Samkvæmt gildandi lögum er hámarksábyrgð á launakröfum á mánuði 232.347 kr., sem miðast við þrefaldar hámarksatvinnuleysisbætur, en lagt er til að sú fjárhæð verði hækkuð í 250.000 kr. Um er að ræða fasta fjárhæð sem ráðherra mun ákveða í reglugerð fyrir eitt ár í senn að fengnum tillögum stjórnar Ábyrgðasjóðs launa.

Önnur nýmæli eru m.a. að lagt er til að ákvæði orlofslaga um ábyrgð á orlofi vegna greiðsluerfiðleika vinnuveitanda verði færð í sérstakan kafla í lögum þessum og að þær kröfur lúti í meginatriðum sömu reglum og gilda um ábyrgð á orlofskröfum við gjaldþrot vinnuveitanda, þ.á m. verði ábyrgð sjóðsins á orlofslaunakröfum bundin hámarki sem í upphafi verður 400.000 kr. fyrir hvern einstakling. Einnig eru lagðar til breytingar á reglum er lúta að undanþágum frá ábyrgð sjóðsins vegna tengsla kröfuhafa við eigendur eða forsvarsmenn hins gjaldþrota vinnuveitanda. Þá er lagt til að tekin verði af tvímæli um að ábyrgð á bótum vegna líkamstjóns sem starfsmenn verða fyrir í vinnu sinni komi einungis til álita í þeim tilvikum þegar tryggingar vinnuveitanda taka ekki til bótakröfu starfsmanns. Loks felur frumvarpið í sér að kröfuhafi hafi meira val en áður um þær aðferðir sem hann notar við atvinnuleit sína og að aðrar aðferðir við atvinnuleit en regluleg skráning hjá opinberri vinnumiðlun komi til álita þegar mat er lagt á hvort launamaður uppfyllir kröfur um virka atvinnuleit, sem er skilyrði fyrir því að sjóðurinn ábyrgist kröfur um bætur fyrir launamissi í uppsagnarfresti.

Í frumvarpinu er kveðið á um gildissvið laganna í þeim tilvikum þegar vinnuveitandi hefur starfsemi í fleiri en einu ríki en sambærilegt ákvæði er ekki í gildandi lögum. Var meðal annars höfð hliðsjón af ákvæðum tilskipunar Evrópusambandsins nr. 2002/74/ESB um breytingu á tilskipun nr. 80/987/EBE, að því er varðar ábyrgð á kröfum launamanna þegar vinnuveitandi hefur starfsstöð í fleiri en einu aðildarríkja EES-samningsins. Er meginreglan samkvæmt tilskipuninni sú að ábyrgðasjóður þess ríkis þar sem starfsmenn starfa að jafnaði skuli bera ábyrgðina, óháð því hvar aðalskrifstofa vinnuveitanda er skráð eða gjaldþrotaúrskurður hefur verið kveðinn upp.