Nr. 30/2024 Úrskurður

KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA

Hinn 4. janúar 2024 er kveðinn upp svohljóðandi

úrskurður nr. 30/2024

í stjórnsýslumáli nr. KNU23120087

Beiðni um frestun réttaráhrifa í máli […]

Málsatvik

Hinn 13. desember 2023 staðfesti kærunefnd útlendingamála ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 13. júlí 2023, um að brottvísa […], fd. […], ríkisborgara Síerra Leóne. Þá var endurkomubann kæranda til landsins stytt úr 14 árum í 10 ár. Úrskurður kærunefndar var birtur fyrir aðila 14. desember 2023 og 19. desember 2023 barst kærunefnd beiðni aðila um frestun réttaráhrifa á úrskurðinum. Hinn 29. desember 2023 barst kærunefnd greinargerð aðila.

Aðili krefst þess að réttaráhrifum úrskurðar kærunefndar útlendingamála verði frestað á meðan hann fer með mál sitt fyrir dómstóla, sbr. 6. mgr. 104. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016.

Málsástæður aðila

Í greinargerð aðila kemur fram að hann muni á næstu dögum þingfesta mál á hendur íslenska ríkinu og krefjast ógildingar á úrskurði kærunefndar. Verði ekki fallist á frestun réttaráhrifa í máli hans muni það valda honum óafturkræfum skaða. Í því samhengi byggir aðili á 70. gr. stjórnarskrá lýðveldisins Íslands nr. 33/1944 og 13. gr. mannréttindasáttmála Evrópu, sbr. lög nr. 62/1994. Aðili byggir jafnframt á því að verði honum brottvísað áður en meðferð dómstóla á máli hans ljúki muni hann ekki eiga raunhæft úrræði til þess að bera ákvörðun stjórnvalda undir dómstóla. Framkvæmd úrskurðarins muni valda aðila óafturkræfum skaða og þá bíði hans ekkert í Síerra Leóne. Barnsmóðir aðila hafi samþykkt að veita honum sameiginlegt forræði yfir barni þeirra en þau eigi bókaðan fund hjá sýslumanni 3. janúar 2024 til þess að staðfesta samning þess efnis. Aðstæður hafi því breyst verulega frá því að úrskurður kærunefndar var kveðinn upp. Þá byggir aðili á því að það muni reynast honum erfitt að eiga í sambandi við lögmann sinn hér á landi þar sem alls sé óvíst hvort hann eigi kost á því að vera í netsambandi en slíkt sé nauðsynlegt m.t.t. aðgengis að dómstólum.

Niðurstaða kærunefndar útlendingamála

Í íslenskum rétti gildir sú meginregla að málskot til dómstóla frestar ekki réttaráhrifum endanlegra ákvarðana stjórnvalda, sjá til hliðsjónar 2. málsl. 60. gr. stjórnarskrár lýðveldisins Íslands nr. 33/1944. Reglan er áréttuð í 1. málsl. 6. mgr. 104. laga um útlendinga nr. 80/2016 en þar segir að málshöfðun fyrir dómstólum til ógildingar á endanlegri ákvörðun á stjórnsýslustigi um að útlendingur skuli yfirgefa landið fresti ekki framkvæmd hennar. Að kröfu útlendings getur kærunefnd útlendingamála þó ákveðið að fresta réttaráhrifum endanlegrar ákvörðunar sé talin ástæða til þess, sbr. 2. málsl. 6. mgr. 104. gr. laga um útlendinga. Frestun á réttaráhrifum skal bundin því skilyrði að útlendingur beri málið undir dómstóla innan fimm daga frá birtingu ákvörðunar um frestun réttaráhrifa úrskurðar og óski eftir að málið hljóti flýtimeðferð. Nú er beiðni um flýtimeðferð synjað og skal þá mál höfðað innan sjö daga frá þeirri synjun. Þó getur kærunefnd útlendingamála tekið ákvörðun um að fresta framkvæmd ef sýnt er fram á að verulega breyttar aðstæður hafi skapast frá því að endanleg ákvörðun var tekin.

Niðurstaða um hvort ástæða sé til að fresta réttaráhrifum úrskurðar kærunefndar ræðst af heildstæðu mati á hagsmunum aðila af því að réttaráhrifum úrskurðarins verði frestað og sjónarmiðum sem mæla gegn slíkri frestun. Meðal þeirra sjónarmiða sem líta ber til við þetta mat er hvort framkvæmd úrskurðarins valdi aðila óafturkræfum skaða, hvort framkvæmdin feli í sér verulegar hindranir á aðgengi aðila að dómstólum, hvort aðstæður sem þýðingu geta haft fyrir málið hafi breyst verulega eða hvort þörf sé á sérstakri varúð, m.a. með tilliti til hagsmuna barna. Þá lítur kærunefnd til þess hlutverks stjórnvalda að tryggja skilvirka framkvæmd laga um útlendinga. Kærunefnd hefur jafnframt litið til þess að heimild til frestunar réttaráhrifa á úrskurði nefndarinnar er undantekning frá meginreglu sem aðeins sé ætlað að ná til tilvika þar sem ástæða er til þess að fresta framkvæmd. Réttaráhrifum úrskurðar verði því ekki frestað af þeirri ástæðu einni að úrskurðurinn verði borinn undir dómstóla heldur þurfi að liggja fyrir tilteknar ástæður í fyrirliggjandi máli svo kærunefnd fallist á slíka beiðni.

Af beiðni aðila um frestun réttaráhrifa má ráða þá afstöðu hans að framkvæmd úrskurðar kærunefndar útlendingamála um að hann skuli yfirgefa landið takmarki möguleika hans til að fá endurskoðun úrskurðarins hjá dómstólum og njóta þar réttlátrar málsmeðferðar, sbr. 1. mgr. 70. gr. stjórnarskrárinnar. Ljóst er að vera aðila á landinu er ekki forsenda fyrir því að mál sem hann höfðar til ógildingar á úrskurði kærunefndar sé tækt til meðferðar hjá dómstólum. Þá hefur aðili möguleika á að gefa skýrslu fyrir dómi þótt hann sé ekki hér á landi, sbr. 2. mgr. 49. gr. og 3. og 4. mgr. 51. gr. laga um meðferð einkamála nr. 91/1991. Í því ljósi og með vísan til aðstæðna aðila að öðru leyti er það niðurstaða kærunefndar að ekki sé ástæða til að fresta réttaráhrifum úrskurðar í máli aðila á þeim grundvelli að framkvæmd úrskurðarins valdi tjóni á málatilbúnaði hans fyrir dómstólum eða skerði réttindi sem honum eru tryggð samkvæmt 70. gr. stjórnarskrárinnar, sbr. einnig dóma Héraðsdóms Reykjavíkur í málum nr. E-2434/2017 og E-6830/2020.

Með úrskurði kærunefndar útlendingamála, sem er sjálfstæð stjórnsýslunefnd, hefur verið tekin afstaða til málsástæðna aðila varðandi ákvörðun Útlendingastofnunar um brottvísun hans og endurkomubann til Íslands. Kærunefnd ítrekar það sem fram kemur í úrskurði í máli aðila. Í úrskurðinum tók kærunefnd m.a. afstöðu til tengsla kæranda hér á landi og komst að þeirri niðurstöðu að ákvörðun um brottvísun aðila teldist ekki ósanngjörn ráðstöfun í skilningi 3. mgr. 102. gr. laga um útlendinga. 

Í greinargerð aðila byggir hann á því að aðstæður hafi breyst síðan úrskurður kærunefndar var kveðinn upp en aðili og barnsmóðir hans hyggist nú skrifa undir samning um sameiginlega forsjá barns þeirrra. Að mati kærunefndar liggja þó ekki fyrir upplýsingar eða gögn sem benda til þess að aðstæður aðila hafi breyst á þann hátt að nefndin telji að það gæti haft áhrif á efnislega niðurstöðu málsins eða að tengsl aðila hér á landi séu þess eðlis að hagsmunir hans krefjist þess að réttaráhrifum úrskurðar nefnarinnar verði frestað. Þá er ekkert í gögnum málsins sem gefur til kynna að framkvæmd úrskurðar kærunefndar frá 13. desember 2023 kunni að valda aðila óafturkræfum skaða. Eftir skoðun á beiðni aðila um frestun réttaráhrifa telur kærunefnd að athugasemdir sem þar koma fram séu ekki þess eðlis að ástæða sé til að ætla að niðurstaða kærunefndar í málinu sé haldin annmörkum sem leitt gæti til ógildingar úrskurðarins.

Samkvæmt framansögðu er það mat kærunefndar að ekki sé ástæða til að fallast á beiðni aðila um frestun réttaráhrifa úrskurðar kærunefndar í máli hans.

Úrskurðarorð:

Kröfu aðila er hafnað.

The appellant’s request is denied.

Fyrir hönd kærunefndar útlendingamála,

Valgerður María Sigurðardóttir, varaformaður.