Mál nr. 66/2011
Miðvikudaginn 14. september 2011 var á fundi úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála tekið fyrir mál nr. 66/2011:
A
gegn
Íbúðalánasjóði
og kveðinn upp svohljóðandi
Ú R S K U R Ð U R:
A, hér eftir nefndur kærandi, hefur með kæru, dags. 6. júní 2011, skotið til úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála ákvörðun Íbúðalánasjóðs, hér eftir nefndur kærði, dags. 12. maí 2011, þar sem kæranda var synjað um greiðsluerfiðleikaaðstoð.
I. Helstu málsatvik og kæruefni
Kærandi hefur kært synjun um greiðsluerfiðleikaaðstoð til úrskurðarnefndarinnar, með bréfi dags. 6. júní 2011. Í máli þessu liggur fyrir að kærandi hafði áður sótt um greiðsluerfiðleikaaðstoð hjá Íbúðalánasjóði og með bréfi þann 13. janúar 2011 var kæranda veitt greiðslufrestun í tólf mánuði ásamt skuldbreytingu á vanskilum til fimm ára, með útgáfu nýs skuldabréfs. Kæranda láðist að þinglýsa skilmálabreytingunni og veðskuldabréf innan þess tveggja mánaða frests sem til þess er gefinn og því féllu skilmálabreytingin og veðskuldabréfið úr gildi.
Kærandi sótti um greiðsluaðlögun að nýju en var synjað um greiðsluerfiðleikaaðstoð með hinni kærðu ákvörðun Íbúðalánasjóðs, sem kæranda var tilkynnt með bréfi, dags. 13. maí 2011. Í ákvörðunarbréfi Íbúðalánasjóðs kemur fram að greiðsluerfiðleikanefnd Íbúðalánasjóðs hafi metið umsókn kæranda um aðstoð vegna greiðsluerfiðleika og reiknað greiðslubyrði og greiðslugetu hans, en niðurstaða nefndarinnar hafi verið sú að Íbúðalánasjóður gæti ekki orðið við beiðni hans um greiðsluerfiðleikaaðstoð.
II. Málsmeðferð
Með bréfi, dags. 7. júní 2011, óskaði úrskurðarnefnd félagsþjónustu og húsnæðismála eftir upplýsingum um meðferð málsins og frekari gögnum ef þau væru fyrir hendi hjá Íbúðalánasjóði. Að auki var þess farið á leit við Íbúðalánasjóð að tekin yrði afstaða til kærunnar. Afstaða kærða barst með bréfi, dags. 21. júní 2011. Með bréfi úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála, dags. 22. júní 2011, var bréf Íbúðalánasjóðs sent kæranda til kynningar. Engar frekari athugasemdir bárust frá kæranda.
III. Sjónarmið kæranda
Í rökstuðningi með kæru sinni segir kærandi að honum hafi láðst að ganga frá þinglýsingu skjala eftir að honum barst samþykki Íbúðalánasjóðs um greiðslufrestun og skuldbreytingu, dags. 12. janúar 2011. Þá segir kærandi að það sé óskiljanlegt að Íbúðalánasjóður synji umsókn hans um sömu úrræði vegna sama láns, sem sjóðurinn hafi áður samþykkt. Kærandi fer því fram á að greiðsluerfiðleikanefnd Íbúðalánasjóðs endurskoði hina kærðu ákvörðun.
IV. Sjónarmið kærða
Í bréfi Íbúðalánasjóðs til úrskurðarnefndarinnar, dags. 21. júní 2011, áréttar sjóðurinn að forsenda synjunar á umsókn kæranda um greiðslufrestun og skuldbreytingu hafi verið grundvölluð á breytingu á lögum nr. 90/2003, um tekjuskatt, en samkvæmt þeirri breytingu reiknist vaxtabætur af greiddum vöxtum, sbr. lög nr. 164/2010 frá 28. desember 2010. Íbúðalánasjóður vísar til greiðsluerfiðleikamats Arion banka í máli kæranda, en niðurstaða matsins sé því röng hvað varði greiðslubyrði kæranda eftir lok úrræða, þar sem ekki sé tekið tillit til áðurnefndar breytingar á lögum nr. 90/2003, um tekjuskatt, og reiknað með greiðslu vaxtabóta. Mánaðarlegar tekjur kæranda hafi því verið ofreiknaðar um 20.000 kr. í greiðsluerfiðleikamatinu og rúmist því greiðslubyrði kæranda ekki innan greiðslugetu eftir skuldbreytingu eins og áskilið sé í 4. tölul. 4. gr. reglugerðar nr. 584/2001, um úrræði til að bregðast við greiðsluvanda vegna lána Íbúðalánasjóðs. Íbúðalánasjóður áréttar að kærandi hafi einnig sótt um niðurfærslu lána samkvæmt 110% leiðinni sem væntanlega muni bæta fjárhagsstöðu hans.
V. Niðurstaða
Málskot kæranda er reist á 1. mgr. 42. gr. laga um húsnæðismál, nr. 44/1998. Hlutverk úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála er meðal annars að skera úr ágreiningsmálum er kunna að rísa vegna ákvarðana Íbúðalánasjóðs og húsnæðisnefnda, sbr. 1. mgr. 41. gr. laganna.
Kærandi sótti um greiðsluerfiðleikaaðstoð vegna erfiðleika hans við að greiða af lánum sínum og var synjað á þeim grundvelli að greiðslubyrði hans rúmaðist ekki innan greiðslugetu. Þegar Íbúðalánasjóður afgreiddi og samþykkti fyrstu umsókn kæranda urðu sjóðnum á þau mistök að taka ekki tillit til þeirra breytinga sem urðu á lögum nr. 90/2003, um tekjuskatt, með lögum nr. 164/2010 sem tóku gildi þann 1. janúar 2011. Samþykki Íbúðalánasjóðs frá 12. janúar 2011 féll hins vegar sjálfkrafa úr gildi þar sem kæranda láðist að þinglýsa skilmálabreytingunni og nýju veðskuldabréfi og skila til Íbúðalánasjóðs innan tilgreinds frests. Kærandi sótti að nýju um slíka aðstoð með nýrri umsókn og fékk synjun og er sú afgreiðsla nú kærð til úrskurðarnefndarinnar.
Vakin skal athygli á því að í ákvörðunarbréfi Íbúðalánasjóðs frá 12. maí 2011 er ekki tilgreint á hvaða lagagrundvelli eða forsendum umsókn kæranda er synjað. Þar sem kærandi hafði nokkru áður fengið samþykkta umsókn um sömu úrræði hefði Íbúðalánasjóður, í samræmi við vandaða stjórnsýsluhætti, átt að upplýsa kæranda um þær ástæður sem lágu að baki ákvörðun sjóðsins um synjun á umsókn hans.
Í 4. tölul. 4. gr. reglugerðar um úrræði til að bregðast við greiðsluvanda vegna lána Íbúðalánasjóðs, nr. 584/2001, kemur fram að skilyrði greiðsluerfiðleikaaðstoðar sé að greiðslubyrði umsækjanda eftir skuldbreytingu og/eða frestun á greiðslum og/eða lengingu lánstíma rúmist innan greiðslugetu. Um er að ræða ófrávíkjanlegt skilyrði fyrir úrræðinu sem sótt er um. Eins og fram kemur í gögnum málsins myndi samþykki um greiðsluerfiðleikaúrræði verða til þess að greiðslubyrði kæranda yrði umfram getu hans og uppfyllir hann því ekki skilyrði 4. tölul. 4. gr. reglugerðarinnar. Hin kærða ákvörðun er því staðfest.
Vakin skal athygli á því að í ákvörðunarbréfi Íbúðalánasjóðs, dags. 12. maí 2011, er tekið fram að ákvörðun Íbúðalánasjóðs sé kæranleg til kærunefndar húsnæðismála og að kærandi hafi fjögurra vikna frest til þess að kæra. Umrædd ákvörðun er kæranleg til úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála skv. 1. mgr. 42. gr. laga um húsnæðismál, nr. 44/1998, með síðari breytingum, og er kærufrestur nú þrír mánuðir eftir breytingu sem gerð var með lögum nr. 152/2010 sem tóku gildi þann 1. janúar 2011.
Ú R S K U R Ð A R O R Ð
Kæru A um að synjun Íbúðalánasjóðs um greiðsluerfiðleikaaðstoð verði felld úr gildi, er hafnað.
Ása Ólafsdóttir,
formaður
Margrét Gunnlaugsdóttir Gunnar Eydal