Nr. 272/2020 Úrskurður

KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA

Þann 13. ágúst 2020 er kveðinn upp svohljóðandi

úrskurður nr. 272/2020

í stjórnsýslumáli nr. KNU20030022

Kæra [...]

á ákvörðun

Útlendingastofnunar

I. Kröfur, kærufrestir og kæruheimild

Þann 10. mars 2020 kærði[...], fd. [...], ríkisborgari Gana (hér eftir nefndur kærandi) ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 20. febrúar 2020, um að synja honum um alþjóðlega vernd á Íslandi ásamt því að synja honum um dvalarleyfi á grundvelli 74. gr. laga nr. 80/2016 um útlendinga. Kærandi sótti um alþjóðlega vernd hér á landi ásamt unnustu sinni, [...], ríkisborgara Nígeríu. Þau eignuðust son sinn, [...], hér á landi þann [...].

Kærandi krefst þess aðallega að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að kæranda verði veitt alþjóðleg vernd skv. 1. mgr. 40. gr. laga um útlendinga, á grundvelli 1. mgr. 37. gr. sömu laga. Til vara er þess krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að kæranda verði veitt alþjóðleg vernd skv. 1. mgr. 40. gr. laga um útlendinga, á grundvelli 2. mgr. 37. gr. sömu laga. Til þrautavara er þess krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að kæranda verði veitt dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða skv. 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga.

Fyrrgreind ákvörðun er kærð á grundvelli 7. gr. laga um útlendinga og barst kæran fyrir lok kærufrests.

II. Málsatvik og málsmeðferð

Kærandi sótti um alþjóðlega vernd hér á landi þann 5. mars 2019. Kærandi kom í viðtal hjá Útlendingastofnun, m.a. þann 5. nóvember 2019, ásamt talsmanni sínum. Með ákvörðun, dags. 20. febrúar 2020, synjaði Útlendingastofnun kæranda um alþjóðlega vernd ásamt því að synja honum um dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða. Var sú ákvörðun kærð til kærunefndar útlendingamála þann 10. mars 2020. Kærunefnd barst greinargerð kæranda þann 31. mars 2020 ásamt fylgigögnum. Þá bárust kærunefnd viðbótargögn þann 1. júlí 2020.

III. Ákvörðun Útlendingastofnunar

Í ákvörðun Útlendingastofnunar kemur fram að kærandi byggi umsókn sína um alþjóðlega vernd á því að hann sé í hættu í heimaríki sínu vegna aðildar sinnar að tilteknum þjóðfélagshópi.

Niðurstaða ákvörðunar Útlendingastofnunar í máli kæranda var sú að kærandi sé ekki flóttamaður og honum skuli synjað um alþjóðlega vernd á Íslandi skv. ákvæðum 37. og 40. gr. laga um útlendinga. Kæranda var jafnframt synjað um dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða skv. 74. gr. laga um útlendinga. Þá taldi stofnunin að ákvæði 42. gr. laga um útlendinga stæði endursendingu til heimaríkis ekki í vegi.Kæranda var vísað frá landinu á grundvelli c-liðar 1. mgr. 106. gr. laga um útlendinga, sbr. 3. mgr. 106. gr. laganna. Útlendingastofnun tilkynnti kæranda jafnframt að kæra skuli fresta réttaráhrifum ákvörðunarinnar, sbr. 1. mgr. 35. gr. laga um útlendinga.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Í greinargerð kæranda er vísað til frásagnar hans í viðtali hjá Útlendingastofnun þar sem hann hafi greint frá því að hann sé frá [...], á [...] svæðinu í Gana. Þar hafi faðir hans verið höfðingi en farið halloka í deilu við höfðingja sem hafi verið skipaður af Ashanti konungi, [...]. Faðir og sonur kæranda hafi verið drepnir á grimmilegan máta og lík föður kæranda svívirt. Kærandi hafi átt að taka við stöðu föður síns en ekki viljað það af ótta við að hljóta sömu örlög og því hafi hann flúið heimaríki sitt.

Í greinargerð kæranda er gerð grein fyrir hagsmunum barns kæranda og unnustu hans og vísað til þess að börn teljist ávallt til sérstaklega viðkvæms hóps umsækjenda um alþjóðlega vernd, hvort sem þau séu í fylgd umönnunaraðila síns eða ekki. Þegar teknar séu ákvarðanir um málefni þess skuli ávallt hafa það sem sé barni fyrir bestu í forgangi. Til stuðnings kröfu sinni vísar kærandi m.a. til barnalaga nr. 76/2003 og samnings Sameinuðu þjóðanna um réttindi barnsins, sbr. lög nr. 19/2013. Þá vísar kærandi til meginreglunnar um einingu fjölskyldunnar sem væri stefnt í voða enda hafi unnusta kæranda ekki heimild til dvalar í Gana né kærandi í heimaríki unnustu sinnar, Nígeríu.

Kærandi krefst þess aðallega að honum verði veitt alþjóðleg vernd skv. 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga. Kærandi byggir á því að hann uppfylli skilyrði um aðild að sérstökum þjóðfélagshópi þar sem hann tilheyri ætt höfðingja í heimaþorpi sínu sem geri hann útsettan fyrir ofsóknum, sbr. d-lið 3. mgr. 38. gr. laga um útlendinga. Kærandi óttist að vera veginn í heimaríki þar sem hann njóti ekki verndar stjórnvalda, sbr. c-lið 4. mgr. 38. gr. laga um útlendinga.

Kærandi vísar til þess að ekki liggi fyrir staðfesting á því hvort barnsmóðir kæranda hafi heimild til að fara til Gana með kæranda og gerir athugasemd við staðhæfingu Útlendingastofnunar um að unnusta kæranda geti búið í heimaríki hans. Frjáls för milli ríkjanna tryggi ekki fasta búsetu og ekki sé hægt að gera þá kröfu að kærandi og unnusta hans gifti sig til að öðlast rétt til búsetu í heimaríki hvors annars. Þá byggir kærandi á því að með endursendingu hans til Gana væri brotið gegn meginreglu þjóðaréttar um non-refoulement, sbr. 1. mgr. 42. gr. laga um útlendinga og væri slík ákvörðun einnig brot á 1. mgr. 68. gr. stjórnarskrár lýðveldisins Íslands, sbr. lög nr. 33/1944, 2. og 3. gr. Mannréttindasáttmála Evrópu, sbr. lög nr. 62/1994, 6. og 7. gr. samnings um borgaraleg og stjórnmálaleg réttindi og 33. gr. alþjóðasamnings um réttarstöðu flóttamanna.

Til vara krefst kærandi þess að honum verði veitt alþjóðleg vernd á grundvelli 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga, sbr. 2. mgr. 45. gr. laganna. Krafan er á því byggð að tiltekin skilyrði ákvæðisins séu uppfyllt vegna stöðu kæranda og unnustu hans sem ógifts pars og eigi unnusta kæranda á hættu hefndaraðgerðir, að vera þvinguð aftur í vændi auk þess sem þau eigi bæði á hættu útskúfun og að verða fyrir fordómum samfélagsins í heild.

Til þrautavara krefst kærandi þess að honum verði veitt dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða, skv. 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga. Frávísun yrði brot á 8. gr. mannréttindasáttmála Evrópu þar sem óvíst sé hvort barnsmóðir kæranda hafi heimild til dvalar í Gana og yrði fjölskyldunni því sundrað. Yrði einnig um brot að ræða á grundvallarreglum íslenskra laga um hagsmuni barnsins. Kærandi vísar til þess að erfiðar félagslegar aðstæður bíði kæranda í Gana verði hann endursendur þangað og að viðvarandi mannréttindabrot og átök þar í landi leiði til þess að veita skuli honum mannúðarleyfi hér á landi. Þá skuli tekið tillit til barns kæranda við beitingu á 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga en barn kæranda yrði aðskilið föður sínum yrði kæranda snúið aftur til heimaríkis. Þá vísar kærandi til þeirra hættu sem honum og fjölskyldu hans stafi af Covid-19 veikinni.

V. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála

Lagagrundvöllur

Í máli þessu gilda einkum ákvæði laga um útlendinga nr. 80/2016, reglugerð nr. 540/2017 um útlendinga, ákvæði stjórnsýslulaga nr. 37/1993, stjórnarskrá lýðveldisins Íslands nr. 33/1944 og mannréttindasáttmáli Evrópu, sbr. lög nr. 62/1994. Jafnframt ber að líta til ákvæða alþjóðasamnings um stöðu flóttamanna frá 1951, ásamt viðauka við samninginn frá 1967, og annarra alþjóðlegra skuldbindinga Íslands á sviði mannréttinda eftir því sem tilefni er til.

Auðkenni

Í ákvörðun Útlendingastofnunar kemur fram að til að sanna á sér deili hafi kærandi framvísað ganversku vegabréfi. Telur kærunefndin því ljóst að kærandi sé ganverskur ríkisborgari.

Landaupplýsingar

Kærunefnd útlendingamála hefur lagt mat á aðstæður í Gana m.a. með hliðsjón af eftirfarandi skýrslum:

• Amnesty International Report 2017/18 – The State of the World’s Human Rights (Amnesty International, 22. febrúar 2018);
• BTI 2018 Country Report – Ghana (Bertelsmann Stiftung, 2018);
• Constitution of the Republic of Ghana (https://www.refworld.org/docid/3ae6b5850.html, skoðað 23. júlí 2019);
• Country Policy and Information Note – Ghana: Medical and healthcare issues (U.K. Home Office, júní 2019);
• Canada: Immigration and Refugee Board of Canada, Ghana: State involvement in chieftaincy matters, such as blood rituals for deceased chiefs and their successors, including legislation; consequences of divulging a secret ritual to another member of the same ethnic group, including the Kotokoli in the Volta region; state protection available to individuals that do not comply with chieftaincy rules and traditions (2014-April 2017) (Canada: Immigration and Refugee Board of Canada, 2. maí 2017);
• Freedom in the World 2019 – Ghana (Freedom House, 4. febrúar 2019);
• Ghana National Social Protection Policy (Ministry of Gender, Children and Social Protection, nóvember 2015);
• Ghana: Act No. 456 of 1993, Commission of Human Rights Act (https://www.refworld.org/docid/44bf7f804.html, skoðað 16. júlí 2020);
• Ghana: Act No. 29 of 1960, Criminal Offences Act (https://www.refworld.org/docid/44bf823a4.html, skoðað 16. júlí 2020);
• Ghana: Scrap death penalty and end grim conditions for scores on death row (Amnesty International, 12. júlí 2017);
• Ghana 2018 Human Rights Report (U.S. Department of State, 13. mars 2019);
• Ghana 2019 Crime and Safety Report (Overseas Security Advisory Council, 29. apríl 2019);
• Ghana 2019 Human Rights Report (U.S. Department of State, 11. mars 2020);
• Ghana 2019 International Religious Freedom Report (U.S. Department of State, 10. júní 2020);
• Ministry of the Interior – Republic of Ghana: Registration of Spouse as Citizen (https://www.mint.gov.gh/services/registration-of-spouse-as-citizen/, skoðað 16. júlí 2020);
• National report submitted in accordance with paragraph 5 of the annex of Human Rights Council resolution 16/21 – Ghana (General Assembly, United Nations, 25. ágúst 2017);
• Nigeria Immigration Service - Special Immigrant Status and Niger Wives (https://immigration.gov.ng/residence-permits/, skoðað 20. júní 2020);
• Quality of Health Care in Ghana: Mapping of Interventions and the Way Forward (Ghana Medical Journal, 16. janúar 2017);
• Social Security Programs Throughout the World: Africa, 2019 – Ghana (U.S. Social Security Administration, September 2019);
• Statement on Visit to Ghana, by Professor Philip Alston, United Nations Special Rapporteur on extreme poverty and human rights (United Nations Human Rights Office of the High Commissioner (OHCHR), 18. apríl 2018) og
• The World Factbook – Ghana (CIA, 15. mars 2020).

Samkvæmt upplýsingum frá World Factbook er Gana lýðræðisríki með rúmlega 29 milljónir íbúa. Gana var fyrsta nýlendan í Vestur-Afríku sem lýsti yfir sjálfstæði árið 1957 og sama ár gerðist Gana aðili að Sameinuðu þjóðunum. Ríkið fullgilti mannréttindasáttmála Afríku árið 1989 og samning Sameinuðu þjóðanna um réttindi barnsins árið 1990 og valfrjálsa viðbótarbókun um þátttöku barna í vopnuðum átökum við þann samning árið 2014. Ríkið fullgilti bæði alþjóðasamning um borgaraleg og stjórnmálaleg réttindi ásamt alþjóðasamningi um efnahagsleg, félagsleg og menningarleg réttindi árið 2000. Gana fullgilti samning Sameinuðu þjóðanna gegn pyndingum og annarri grimmilegri, ómannlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu árið 2000 og valfrjálsa viðbótarbókun við þann samning árið 2016. Þá fullgilti ríkið sáttmála Sameinuðu þjóðanna gegn spillingu árið 2007.

Í skýrslu bandaríska utanríkisráðuneytisins fyrir árið 2019 kemur fram að alvarlegustu mannréttindabrotin í Gana séu m.a. handahófskennd og ólögmæt morð af hálfu yfirvalda, slæm aðstaða fanga í fangelsum, ofbeldi gagnvart blaðamönnum, spilling á öllum stigum ríkisstjórnar og ofbeldi gagnvart konum og börnum. Einnig séu dæmi um að lögregla beiti almenna borgara ofbeldi og bregðist ekki við kvörtunum. Þá sé refsileysi embættismanna vandamál, þrátt fyrir að stjórnvöld hafi tekið skref í áttina að því að refsa embættismönnum sem gerist sekir um misbeitingu valds í störfum sínum, bæði hjá öryggissveitum og í öðrum ríkisstofnunum. Lögreglueftirlitið (e. The Office of the Inspector General of Police), sjálfstæð mannréttindanefnd (e. The Commission on Human Rights and Administrative Justice (CHRAJ)) og skrifstofa lögreglu um faglega staðla (e. The Police Professional Standards Bureau (PPSB)) rannsaki þá tilkynningar um misbeitingu valds af hálfu öryggissveita. PPSB rannsaki einnig mannréttindabrot og misferli af hálfu lögreglumanna. Undir ágústlok 2018 hafi PPSB verið búið að berast 1.144 kvartanir vegna mismunandi brota af hálfu lögreglu, þar af hafi 210 rannsóknum verið lokið og 934 væru enn í rannsókn. Ekki hafi borist neinar tilkynningar um handahófskenndar handtökur eða þvinguð mannshvörf af hálfu lögreglu.

Fram kemur í skýrslu Freedom House frá 2019 að sjálfstæði dómstóla sé tryggt í stjórnarskrá og löggjöf ríkisins og hlutleysi dómstóla hafi aukist á undanförnum árum. Þó standi dómskerfið enn frammi fyrir áskorunum vegna spillingar og mútuþægni. Í kjölfar skýrslu sem gefin hafi verið út af rannsóknarblaðamanni árið 2015 um spillingu innan dómskerfisins í Gana hafi forseti Hæstaréttar þar í landi komið á fót sérstakri nefnd sem rannsaki ásakanir um spillingu innan dómskerfisins. Rannsóknir nefndarinnar hafi leitt til brottreksturs tólf hæstaréttardómara, 22 lægra settra dómara og 19 annarra starfsmanna innan dómskerfis ríkisins. Árið 2018 hafi fjórum hæstaréttardómurum til viðbótar verið vikið úr starfi af forseta landsins eftir að hafa orðið uppvísir að spillingu. Þá sé einnig sérstök deild innan ganverska dómsmálaráðuneytisins sem taki á móti kvörtunum frá almenningi, m.a. vegna óréttlátrar málsmeðferðar, ólögmætrar handtöku, ólögmæts gæsluvarðhalds og spillingu af hálfu dómara. Stjórnvöld virði almennt úrskurði dómara og stjórnarskrárvarin réttindi sakborninga séu að mestu leyti tryggð. Stjórnvöldum beri þó ekki skylda til að útvega sakborningum lögfræðing og því þurfi margir sem hafi ekki efni á lögfræðiaðstoð að verja sig sjálfir. Í skýrslu frjálsu félagasamtakanna Amnesty International frá 2018 kemur fram að aðgengi að dómstólum sé takmarkað, þá einkum fyrir efnalítið fólk og minnihlutahópa. Ganversk stjórnvöld haldi þó úti endurgjaldslausri lögfræðiþjónustu sem kallist Ghana Legal Aid Scheme sem hugsuð séu til að aðstoða framangreindan hóp fólks. Sökum skorts á fjármagni séu þó einungis 23 lögfræðingar sem bjóði lögfræðiaðstoð á vegum verkefnisins í öllu ríkinu.

Á síðustu áratugum hafi náðst nokkur árangur í að bæta gæði og aðgengi að heilbrigðisþjónustu í landinu. Skortur sé á læknum og hjúkrunarfræðingum en fjöldi þeirra á hvern íbúa hafi þó aukist. Þá hafi stefnur og aðgerðaráætlanir verið gerðar og kynntar og grunnheilbrigðisþjónusta hafi verið efld. Í samanburði við önnur lönd í Afríku sé heilbrigðiskerfið í Gana þróað og sé almennt með fullnægjandi hætti að mati alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar. Árið 2003 hafi sjúkratryggingakerfi landsins (e. The National Health Insurance Scheme (NHIS)) verið stofnað til þess að tryggja ódýra grunnheilbrigðisþjónustu fyrir alla íbúa landsins. Þá hafi mæðravernd verið gerð gjaldfrjáls árið 2008, sem og geðheilbrigðisþjónusta árið 2012. Gagnrýnt hafi þó verið að aðgengi og þjónusta sé misgóð eftir landsvæðum og íbúar á þéttbýlli svæðum og efnameiri fjölskyldur hafi verið í betri stöðu en aðrir íbúar landsins. Þá sé algengt að þeir sem eigi fjármagn greiði fyrir heilbrigðisþjónustu hjá einkareknum sjúkrahúsum þar sem gæði þjónustunnar séu talin betri þar.

Lög kveði á um skyldubundna aðild almennings að almannatrygginga- og lífeyriskerfinu í Gana (e. Social Security and National Insurance Trust Pension Scheme) sem og sjúkratryggingakerfinu (e. National Health Insurance Scheme). Sú aðild sé þó ekki alltaf tryggð á hinum óformlega vinnumarkaði. Lengi vel hafi ekki verið félagslegt kerfi á vegum ríkisins í Gana. Þá hafi einstaklingar í erfiðri félagslegri stöðu, t.d. atvinnulausir, þurft að reiða sig á fjölskyldumeðlimi. Aðgangur að félagslegri aðstoð hjá ganverskum yfirvöldum sé því tiltölulega nýtilkominn. Árið 2007 hafi ganversk yfirvöld samþykkt framkvæmdaáætlun, The Ghana National Social Protection Strategy (GNSPS). Tilgangur hennar sé að draga úr fátækt, minnka ójöfnuð og auka lífsgæði Ganverja. Þessum markmiðum skuli m.a. náð með því að koma á fót félagslegu kerfi þar sem hægt sé að sækja um fjárhagsaðstoð. Sem dæmi hafi ganversk stjórnvöld sett á stofn styrktarsjóðinn LEAP (e. the Livelihood Empowerment Against Poverty Programme). Tilgangur sjóðsins sé að veita þeim allra fátækustu í samfélaginu aðstoð í formi reiðufjár og sjúkratryggingar. Styrkurinn veiti börnum fátækra fjölskyldna möguleika á menntun og fjölskyldunum tækifæri á að standa skil á skuldum sínum. Aðgengi að LEAP-verkefninu sé þó bundið við sárafátækar fjölskyldur með gamalmenni, fatlað fólk, munaðarlaus eða viðkvæm börn eða ungabörn undir tveggja ára aldri á sínu framfæri. Styrktarsjóður LEAP sé fjármagnaður af ganverskum yfirvöldum, Alþjóðabankanum og bresku þróunarsamvinnustofnuninni (e. Department for International Development). Einnig séu til staðar aðrar áætlanir á vegum stjórnvalda sem aðstoði fjölskyldur í efnahagslegum vanda við að borga skólamáltíðir og skólagjöld barnanna.

Samkvæmt skýrslu ráðgjafaráðs öryggismála frá árinu 2019 hafi höfðingjadeilur verið viðvarandi í marga áratugi í Gana, einkum á svæði Brong Ahafo og í norður og norðaustur hluta landsins. Höfðingjadeilurnar hafi myndast í tengslum við samkeppni um landsvæði og náttúruauðlindir á svæðunum og einstaklingar hafi slasast og látið lífið í slíkum deilum auk þess sem eignatjón hafi verið talsvert. Þá leiði átök vegna slíkra deilna ítrekað til þess að fólk þurfi að yfirgefa heimili sín og leita á náðir hjálparsamtaka um aðstoð. Í skýrslu kanadísku flóttamannastofnunar kemur fram að lögreglan eigi það til skipta sér ekki af ættbálkamálum þar sem hún forðist að blanda sér í ættbálkahefðir. Hvort lögreglan skipti sér af hefðunum fari eftir alvarleika brotsins. Ganverska stjórnarskráin banni stjórnvöldum að standa í vegi fyrir framkvæmd hefða í landinu, en hún skyldar jafnframt stjórnvöld til að standa vörð um mannréttindi. Þá kemur fram í skýrslunni að öllum sé frjálst að neita foringjastöðu í ættbálki sínum í Gana og að það sé engin líkamleg refsing fyrir að taka ekki við slíkri stöðu. Þó geti slík höfnun orðið til þess að viðkomandi verði útskúfað úr ættbálki sínum. Engin sérhæfð vernd sé á vegum stjórnvalda fyrir einstaklinga sem hafi neitað foringjastöðu í ættbálki sínum.

Samkvæmt stjórnarskrá Gana öðlist einstaklingur, fæddur í Gana eða erlendis, ríkisborgararétt í Gana ef annað foreldri hans sé ríkisborgari þar í landi. Þá geti einstaklingur sem sé kvæntur ríkisborgara Gana sótt um ríkisborgararétt þar í landi á grundvelli hjúskaps, að uppfylltum tilteknum skilyrðum sem komi fram í stjórnarskrá landsins. Á vef innanríkisráðuneytis Gana kemur fram að einstaklingur sem sé kvæntur ríkisborgara Gana geti sótt um dvalarleyfi þar í landi. Við slíka umsókn þurfi að uppfylla tiltekin skilyrði. Gana sé aðildarríki að bandalaginu ECOWAS (e. Economic Community of West African States) sem veiti íbúum þess heimild til að ferðast til aðildarríkja sambandsins, án þess að þurfa að sækja um vegabréfsáritun, og dvelja þar í allt að 90 daga. Einnig sé unnt að sækja um dvalarleyfi í aðildarríkjum sambandsins m.a. á grundvelli hjónabands eða starfs.

Ákvæði 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga

Í 1. mgr. 37. gr. laga nr. 80/2016 um útlendinga, sem byggir á A-lið 1. gr. flóttamannasamningsins, segir:

Flóttamaður samkvæmt lögum þessum telst vera útlendingur sem er utan heimalands síns af ástæðuríkum ótta við að vera ofsóttur vegna kynþáttar, trúarbragða, þjóðernis, aðildar að tilteknum þjóðfélagshópi eða vegna stjórnmálaskoðana og getur ekki eða vill ekki vegna slíks ótta færa sér í nyt vernd þess lands; eða sá sem er ríkisfangslaus og er utan þess lands þar sem hann áður hafði reglulegt aðsetur vegna slíkra atburða og getur ekki eða vill ekki vegna slíks ótta hverfa aftur þangað, sbr. A-lið 1. gr. alþjóðasamnings um réttarstöðu flóttamanna frá 28. júlí 1951 og bókun við samninginn frá 31. janúar 1967, sbr. einnig 38. gr. laga þessara.

Í 38. gr. útlendingalaga eru sett fram viðmið um það hvað felist í hugtakinu ofsóknir skv. 1. mgr. 37. gr., á hvaða grundvelli ofsóknir geta byggst og hvaða aðilar geta verið valdir að þeim. Í 1. mgr. ákvæðisins segir:

Ofsóknir skv. 1. mgr. 37. gr. eru þær athafnir sem í eðli sínu eða vegna þess að þær eru endurteknar fela í sér alvarleg brot á grundvallarmannréttindum, einkum ófrávíkjanlegum grundvallarmannréttindum á borð við réttinn til lífs og bann við pyndingum eða ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu, bann við þrældómi og þrælkun og bann við refsingum án laga. Sama á við um samsafn athafna, þ.m.t. ólögmæta mismunun, sem hafa eða geta haft sömu eða sambærileg áhrif á einstakling.

Í 2. mgr. 38. gr. laga um útlendinga er fjallað um í hverju ofsóknir geta falist. Þá eru þær ástæður sem ofsóknir þurfa að tengjast skilgreindar nánar í 3. mgr. 38. gr. laganna.

Í 4. mgr. 38. gr. kemur fram að þeir aðilar sem geta verið valdir að ofsóknum eða ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð séu:

a. ríkið,

b. hópar eða samtök sem stjórna ríkinu eða verulegum hluta landsvæðis þess,

c. aðrir aðilar, sem ekki fara með ríkisvald, ef sýnt er fram á að ríkið eða hópar eða samtök skv. b-lið, þ.m.t. alþjóðastofnanir, geti ekki eða vilji ekki veita vernd gegn ofsóknum eða meðferð sem fellur undir 2. mgr. 37. gr., m.a. með því að ákæra og refsa fyrir athafnir sem fela í sér ofsóknir.

Orðasambandið „ástæðuríkur ótti við að vera ofsóttur“ í 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga inniheldur huglæga og hlutlæga þætti og þarf að taka tillit til hvors tveggja þegar mat er lagt á umsókn um alþjóðlega vernd. Mat á því hvort ótti umsækjanda sé ástæðuríkur getur verið byggt á persónulegri reynslu umsækjanda sem og á upplýsingum um ofsóknir sem aðrir í umhverfi hans eða þeir sem tilheyra sama hópi hafa orðið fyrir. Þótt umsækjandi um alþjóðlega vernd skuli njóta vafa upp að ákveðnu marki verður umsækjandinn með rökstuddum hætti að leiða líkur að því að hans bíði ofsóknir í heimaríki. Frásögn umsækjanda og önnur gögn um einstaklingsbundnar aðstæður hans verða því almennt að fá stuðning í hlutlægum og áreiðanlegum upplýsingum um heimaríki umsækjanda, stjórnvöld, stjórnarfar og löggjöf þess. Þá er litið til sambærilegra upplýsinga um ástand, aðstöðu og verndarþörf þess hóps sem umsækjandi tilheyrir eða er talinn tilheyra. Umsækjandi sem hefur sýnt fram á með heildstæðri og trúverðugri frásögn af atburðum, og eftir atvikum með trúverðugum gögnum, sem eru í samræmi við áreiðanlegar og hlutlægar upplýsingar um almennt ástand í heimaríki hans, að hann hafi orðið fyrir ofsóknum í skilningi laga um útlendinga, eða beinum og marktækum hótunum um slíkar ofsóknir, yrði almennt talinn hafa sýnt fram á ástæðuríkan ótta við ofsóknir snúi hann aftur til heimaríkis. Í þeim tilvikum hvílir það á stjórnvöldum að eyða öllum vafa um slíka hættu, t.d. með vísan til þess að aðstæður í heimaríki hans hafi breyst.

Kærunefnd hefur við mat sitt á umsókn kæranda haft til hliðsjónar handbók Flóttamannastofnunar Sameinuðu þjóðanna um málsmeðferð og viðmið við mat á umsókn um alþjóðlega vernd (Handbook and Guidelines on Procedures and Criteria for Determining Refugee Status, Genf 2011). Þá hefur aðferðarfræði trúverðugleikamats kærunefndar tekið mið af skýrslu Flóttamannastofnunar Sameinuðu þjóðanna og Flóttamannasjóðs Evrópusambandsins um trúverðugleikamat, eftir því sem við á (Beyond Proof: Credibility Assessment in EU Asylum Systems, Brussel 2013).

Kærandi byggir umsókn sína á því að hann óttist ofsóknir í heimaríki sem rekja megi til aðildar hans að tilteknum þjóðfélagshópi þar sem honum beri skylda að taka við höfðingjaembætti í heimabæ sínum og eigi á hættu að vera tekinn af lífi vegna deilna um embættið. Kærandi geti ekki leitað verndar yfirvalda. Þá muni aðstæður kæranda, unnustu hans og barns þeirra verða erfiðar í heimaríki þar sem þau hafi ekki heimild til dvalar í heimaríki hvors annars. Barn þeirra komi því ekki til með að njóta stuðnings beggja foreldra sinna þar sem hætta sé á að kærandi verði aðskilinn barni sínu og unnustu verði hann sendur aftur til heimaríkis.

Mat á trúverðugleika frásagnar kæranda er byggt á endurritum af viðtölum hans hjá Útlendingastofnun, öðrum gögnum málsins og upplýsingum um heimaríki kæranda.

Í viðtali hjá Útlendingastofnun kvaðst kærandi hafa komið hingað til lands, ásamt unnustu sinni sem hann hafi kynnst á Ítalíu. Unnusta kæranda ól barn hér á landi þann [...]. Þann 19. maí 2020 óskaði kærunefnd eftir því hjá Útlendingastofnun að framkvæmt yrði faðernispróf til að leggja mat á hvort kærandi væri faðir barnsins. Þann 1. júlí 2020 bárust kærunefnd niðurstöður úr fyrrgreindu prófi og benda þær til þess að kærandi sé faðir þess. Þá eru frásagnir kæranda og unnustu hans í viðtölum hjá Útlendingastofnun samhljóða um samband þeirra, t.a.m. um það hvenær og hvar þau hafi kynnst. Þá er ljóst af gögnum málsins að þau eiga saman barnið A. Með tilliti til gagna málsins verður lagt til grundvallar að um raunverulegt samband sé að ræða milli kæranda og unnustu hans.

Í viðtali hjá Útlendingastofnun greindi kærandi frá því að hann væri frá [...], Gana. Kærandi hafi flúið þaðan þegar annar ættbálkur hafi ráðist að og myrt föður hans og elsta son kæranda. Hann hafi þá, samkvæmt hefð, átt að taka við stöðu föður síns sem höfðingi ættbálksins og af þeim sökum flúið til Brong-Ahafo í suður Gana og síðar til Lýbíu. Þaðan hafi hann svo flúið til Ítalíu. Kærandi kvaðst óttast Ashanti-ættbálkinn, einkum konung ættbálksins, [...], sem hann kveður sækjast eftir þorpi sem kærandi hafi búið í og þar sem faðir kæranda hafi verið höfðingi. Kærandi kvað lögregluna í Gana ekki munu aðhafast ef hann myndi leita til hennar.

Í ákvörðun Útlendingastofnunar er vísað til þess mats stofnunarinnar að framburður kæranda, um að hann tilheyri hefðarfjölskyldu í héraði sínu í [...] í Gana, sé ótrúverðugur. Þá hafi hann ekki lagt fram gögn sem stutt geti þá frásögn að hann tilheyri hefðarfjölskyldu né að hann og fjölskylda hans hafi sætt ofsóknum í Gana. Var framburður kæranda því ekki lagður til grundvallar í máli hans. Misræmi í frásögn kæranda, einkum hvað varðar tímalínu atburða og fjölda barna hans í heimaríki, eru að mati kærunefndar ekki til þess fallin að styrkja trúverðugleika frásagnarinnar. Kærunefnd óskaði í tölvupósti til talsmanns kæranda, dags 17. júlí 2020, eftir því að fá upplýsingar um nöfn föður og afa kæranda auk nafns þess ættbálks sem kærandi kvaðst tilheyra. Svar barst kærunefnd þann 6. ágúst s.á. um að faðir kæranda hafi heitið [...] og afi hans [...] og að kærandi tilheyrði Brong ættbálkinum. Skoðun kærunefndar á upplýsingum um höfðingjadeilur á því svæði sem kærandi kvaðst hafa búið leiddu í ljós að höfðingjadeilur hafi átt sér stað í Tuobodom í fleiri ár en upp úr sjóði með reglulegu millibili og árið 2010 hafi manni að nafni Nana Bafour Asare II verið rænt og afhentur lögreglu vegna meintra tengsla hans við skotárás á annan höfðingja sem átti sér stað árið 2008. Nana Bafour Asare II sé hins vegar af Ashante ættbálkinum og hafi verið komið til valda af [...] konungi þess ættbálks. Það stemmir ekki við frásögn kæranda er kvað föður sinn hafa verið drepinn vegna ættbálkadeilna og að sá sem hafi staðið á bak við morðið hafi verið [...]. Var kæranda með tölvupósti dags. 10. ágúst gefið færi á að koma að athugasemdum eða skýringum á þessu misræmi auk þess sem skorað var á hann að leggja fram gögn sem tengi hann við fyrrgreindar höfðingjadeilur. Með svari sama dag kvaðst kærandi ekki vilja koma að frekari andmælum eða upplýsingum. Þá hefur kærandi ekki lagt fram gögn sem styðja við frásögn hans að öðru leyti. Gögn um fyrrgreindar deilur benda ekki til þess að einstaklingar frá heimabæ kæranda eigi á hættu meðferð sem talist geti ofsóknir í skilningi 1.mgr. 37. gr. laga um útlendinga eingöngu vegna þess að þeir tilheyri Brong ættbálknum eða Ashante ættbálknum. Þá benda heimildir jafnframt til þess að stjórnvöld hafi gripið inn í fyrrgreindar deilur með því að senda inn lögreglu og her til þess að draga úr átökum auk þess sem að aðkoma Nana Bafaour Asare II að fyrrgreindri skotárás var rannsökuð af lögreglu og málsmeðferðin hafi verið í samræmi við gildandi lög í landinu. Það er mat kærunefndar að þó ekki sé hægt að útiloka að kærandi tilheyri fyrrnefndum ættbálki í [...] héraði í Gana sé frásögn hans að öðru leyti ótrúverðug og verði ekki lögð til grundvallar.

Kærandi hefur ekki borið fyrir sig að hafa sætt ofsóknum eða að hann óttist ofsóknir af hálfu yfirvalda í Gana sem hafa eða gætu náð því alvarleikastigi sem 1. mgr. 38. gr. laga um útlendinga mælir fyrir um.

Þá benda önnur gögn málsins ekki til þess að slíkar ofsóknir hafi átt sér stað eða að kærandi eigi þær á hættu. Kærandi hefur því raunhæfan möguleika á því að leita sér ásjár stjórnvalda þar í landi, ef hann telur sig þurfa á aðstoð þeirra að halda. Kærunefnd telur ekki hafa verið sýnt fram á að stjórnvöld í heimaríki kæranda geti ekki eða vilji ekki veita kæranda vernd gegn athöfnum sem kunna að fela í sér ofsóknir, m.a. með því að ákæra eða refsa fyrir slíkar athafnir.

Með vísan til ofangreinds er það niðurstaða kærunefndar að kærandi hafi ekki með rökstuddum hætti leitt líkur að því að hann hafi ástæðuríkan ótta við ofsóknir í skilningi 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga, sbr. 1. mgr. 38. gr. laganna.

Telur kærunefnd því ljóst að kærandi uppfylli ekki skilyrði 1. mgr. 37. gr. útlendingalaga fyrir viðurkenningu á stöðu sem flóttamaður hér á landi.

Ákvæði 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga

Samkvæmt 2. mgr. 37. gr. útlendingalaga er útlendingur einnig flóttamaður ef, verði hann sendur aftur til heimaríkis síns, raunhæf ástæða er til að ætla að hann eigi á hættu að sæta dauðarefsingu, pyndingum eða annarri ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu eða hann verði fyrir alvarlegum skaða af völdum árása í vopnuðum átökum þar sem ekki er greint á milli hernaðarlegra og borgaralegra skotmarka. Sama gildir um ríkisfangslausan einstakling.

Við mat á því hvort að aðstæður kæranda séu slíkar að þær eigi undir 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga ber að líta til 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu. Mannréttindadómstóll Evrópu hefur fjallað um það mat sem þarf að fara fram þegar metið er hvort að einstaklingur sé í raunverulegri hættu á að verða fyrir meðferð sem falli undir 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu sem bannar pyndingar og ómannlega eða vanvirðandi meðferð eða refsingu. Hefur dómstóllinn sagt að 3. gr. sáttmálans geti átt við þegar hættan stafar frá einstaklingum eða hópi fólks sem ekki séu fulltrúar stjórnvalda. Kærandi verður þó að geta sýnt fram á að gildar ástæður séu til að ætla að um raunverulega hættu sé að ræða og að stjórnvöld í ríkinu séu ekki í stakk búin til að veita viðeigandi vernd. Ekki er nóg að aðeins sé um að ræða möguleika á illri meðferð og verður frásögn kæranda hverju sinni að fá stuðning í öðrum gögnum (sjá t.d. dóma Mannréttindadómstóls Evrópu í máli NA gegn Bretlandi (mál nr. 25904/07) frá 7. júlí 2008 og H.L.R. gegn Frakklandi (mál nr. 24573/94) frá 29. apríl 1997).

Kærandi byggir á því að hann eigi á hættu að sæta ómannúðlegri og vanvirðandi meðferð eða refsingu verði honum gert að fara aftur til heimaríkis síns vegna þeirra ofsókna sem hann hafi orðið fyrir þar. Með vísan til þess sem fram hefur komið er það mat kærunefndar að ekki sé raunhæf ástæða til að ætla að kærandi eigi á hættu að sæta ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu í heimaríki sínu.

Í ljósi þess sem að framan er rakið og þeirra gagna sem liggja fyrir um heimaríki kæranda telur kærunefndin að aðstæður hans þar séu ekki þannig að þær falli undir ákvæði 2. mgr. 37. gr. laganna. Telur kærunefndin því ljóst að kærandi uppfylli heldur ekki skilyrði 2. mgr. 37. gr. útlendingalaga fyrir viðurkenningu á stöðu sem flóttamaður hér á landi.

Alþjóðleg vernd á grundvelli 40. gr. laga um útlendinga

Þar sem kærunefnd hefur komist að þeirri niðurstöðu að kærandi uppfylli ekki skilyrði 1. eða 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga á kærandi ekki rétt á alþjóðlegri vernd hér á landi, sbr. 40. gr. laga um útlendinga.

Dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða skv. 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga

Samkvæmt 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga er heimilt að veita útlendingi sem staddur er hér á landi dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða, þrátt fyrir að skilyrði 37. gr. séu ekki uppfyllt, ef útlendingur getur sýnt fram á ríka þörf fyrir vernd, t.d. af heilbrigðisástæðum eða vegna erfiðra félagslegra aðstæðna viðkomandi eða erfiðra almennra aðstæðna í heimaríki eða í landi sem honum yrði vísað til. Kærunefnd telur, með vísan til orðalags ákvæðisins um „ríka þörf fyrir vernd“ auk lögskýringargagna sem fylgdu greininni, að dvalarleyfi á grundvelli 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga verði ekki veitt nema aðstæður, bæði almennar og sérstakar m.t.t. heilsufars og félagslegra þátta, auk atvika sem þar er vísað til, nái ákveðnu alvarleikastigi þegar málið er virt í heild.

Í athugasemdum við frumvarp til laga um útlendinga er fjallað um erfiðar félagslegar aðstæður. Þar kemur fram að átt sé við að útlendingur hafi þörf á vernd vegna félagslegra aðstæðna í heimaríki og eru þar nefnd sem dæmi aðstæður kvenna sem hafa sætt kynferðislegu ofbeldi, sem leitt getur til erfiðrar stöðu þeirra í heimaríki, eða aðstæður kvenna sem ekki fella sig við kynhlutverk sem er hefðbundið í heimaríki þeirra og eiga á hættu útskúfun eða ofbeldi við endurkomu. Verndarþörf þjóðfélagshópa að öðru leyti myndi fara eftir aðstæðum í hverju máli. Þá segir í athugasemdunum að með erfiðum almennum aðstæðum að öðru leyti sé einnig vísað til alvarlegra aðstæðna í heimaríki og væri þar oft um að ræða viðvarandi mannréttindabrot í ríkinu eða þá aðstöðu að yfirvöld veiti ekki þegnum sínum vernd gegn ofbeldisbrotum eða glæpum. Þau gögn sem kærunefnd hefur skoðað bera ekki með sér að viðvarandi mannréttindabrot eigi sér stað í Gana eða að yfirvöld þar í landi hafi ekki vilja eða getu til að veita þegnum sínum vernd.

Kærandi byggir á því að erfiðar félagslegar aðstæður bíði hans í heimaríki fari hann aftur þangað. Þá yrði óvíst hvort barnsmóðir kæranda hefði heimild til dvalar þar og líkur á að kærandi yrði aðskilinn frá barni sínu. Í viðtali hjá Útlendingastofnun greindi kærandi frá því að hann væri við góða heilsu en hafi átt erfitt andlega um tíma eftir að hafa orðið vitni að morði föður síns og sonar. Þá liggi það fyrir í gögnum málsins að kærandi eigi fjölskyldu í heimaríki, börn, móður og bróður sem hann sé í sambandi við og sé móðir hans stuðningur við börn hans sem búi þar. Í viðtali hjá Útlendingastofnun kvaðst kærandi hafa lokið sjö árum í grunnskóla og starfað sem logsuðumaður í heimaríki. Þá er kærandi skv. gögnum málsins hraustur og vinnufær karlmaður. Ekki verður talið, með vísan til áðurnefndra athugasemda í frumvarpi til laga um útlendinga, að félagslegar aðstæður kæranda í heimaríki séu að öðru leyti slíkar að hann teljist hafa ríka þörf á vernd. Þótt gögn málsins beri með sér að skortur á fjármunum hjá hinu opinbera takmarki að einhverju leyti félagslega aðstoð í Gana liggur fyrir að kæranda standi til boða ýmis konar aðstoð af hálfu hins opinbera þar. Af framangreindum gögnum má ráða að öllum ríkisborgurum Gana sé tryggður aðgangur að heilbrigðiskerfinu í landinu. Eru félagslegar aðstæður kæranda í heimaríki að mati kærunefndar ekki slíkar að rétt sé að veita honum dvalarleyfi á grundvelli 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga.

Í greinargerð kæranda er byggt á því að hagsmunum barns kæranda og sambýliskonu hans verði best borgið ef honum og foreldrum hans verði leyft að dvelja hér á landi. Eins og fram kemur í úrskurði kærunefndar í máli sambýliskonu hans er það niðurstaða nefndarinnar að flutningur fjölskyldunnar til heimaríkis hennar samrýmist hagsmunum barnsins þegar litið sé til öryggis þess, velferðar og félagslegs þroska, sbr. 3. mgr. 25. gr. laga um útlendinga. Bæði Nígería og Ghana eru ECOWAS ríki og á grundvelli samstarfsins er ECOWAS ríkisborgurum gert auðveldara fyrir að flytjast á milli ríkja til þess að lifa og starfa. Ekkert bendir til þess kærandi uppfylli ekki skilyrði til þess að geta fengið slíkt dvalarleyfi í Nígeríu eða að sambýliskona kæranda og barn þeirra geti fengið slíkt leyfi í Gana. Þá gæti kærandi, samkvæmt vefsíðu nígerískra innflytjendayfirvalda, sótt um dvalarleyfi á grundvelli hjúskapar í heimaríki sambýliskonu sinnar, Nígeríu, þar sem hún er ríkisborgari gengju þau í hjúskap síðar. Samkvæmt þeim upplýsingum sem þar er að finna þurfi m.a. að liggja fyrir umsókn um dvalarleyfi, hjúskaparvottorð, viljayfirlýsing beggja aðila og vegabréf beggja aðila. Samkvæmt vefsíðu ganverskra innflytjendayfirvalda eru svipuð skilyrði sett fram fyrir útgáfu dvalarleyfis á grundvelli hjúskapar. Það er því mat kærunefndar að fjölskyldan geti sameinast hvort sem er í Gana eða Nígeríu. Verður því ekki séð að endursending kæranda til heimaríkis verði talin brjóta gegn 8. gr. mannréttindasáttmála Evrópu.

Kærunefnd hefur jafnframt litið til þeirra tímabundnu erfiðleika sem heimaríki kæranda kann að þurfa að glíma við vegna Covid-19 faraldursins. Kærunefnd telur þá erfiðleika ekki vera þess eðlis að þeir leiði til þess, einir sér eða í samhengi við önnur gögn málsins, að heimilt sé veita kæranda dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða.

Þegar upplýsingar um heimaríki kæranda og gögn málsins eru virt í heild er það niðurstaða kærunefndar að kærandi hafi ekki sýnt fram á aðstæður sem ná því alvarleikastigi að hann teljist hafa ríka þörf á vernd líkt og kveðið er á um í 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga. Því er fallist á það með Útlendingastofnun að aðstæður kæranda í heimaríki séu ekki með þeim hætti að veita beri kæranda dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða, sbr. 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga.

Bann við endursendingu skv. 42. gr. laga um útlendinga

Samkvæmt 1. mgr. 42. gr. laga um útlendinga er ekki heimilt að senda útlending eða ríkisfangslausan einstakling til svæðis þar sem hann hefur ástæðu til að óttast ofsóknir, sbr. 37. og 38. gr., eða vegna svipaðra aðstæðna og greinir í flóttamannahugtakinu er í yfirvofandi hættu á að láta lífið eða verða fyrir ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð. Samkvæmt 2. mgr. sömu greinar er einnig óheimilt að senda útlending til svæðis þar sem ekki er tryggt að hann verði ekki sendur áfram til slíks svæðis sem greinir í 1. mgr.

Með vísan til umfjöllunar að framan um heimaríki kæranda telur kærunefnd að þær aðstæður sem ákvæðið tekur til ekki eiga við í máli kæranda. Kærunefnd telur því að ákvæði 42. gr. laga um útlendinga standi ekki í vegi fyrir endursendingu kæranda þangað.

Frávísun og frestur til að yfirgefa landið

Kærandi kom hingað til lands þann 5. mars 2019 og sótti um alþjóðlega vernd sama dag. Eins og að framan greinir hefur umsókn hans um alþjóðlega vernd og dvalarleyfi hér á landi verið synjað og hefur hann því ekki tilskilin leyfi til dvalar enda verður að líta á umsókn hans um alþjóðlega vernd sem áform um að dveljast í landinu meira en 90 daga, sbr. til hliðsjónar 3. mgr. 42. gr. reglugerðar um útlendinga nr. 540/2017. Verður kæranda því vísað frá landinu á grundvelli c-liðar 1. mgr. 106. gr. laga um útlendinga, sbr. 3. mgr. 106. laganna, enda hafði hann verið hér á landi í innan við níu mánuði þegar málsmeðferð umsóknar hans hófst hjá Útlendingastofnun.Kærandi er við ágæta heilsu. Að mati kærunefndar og með vísan til 2. mgr. 104. gr. laga um útlendinga teljast 30 dagar hæfilegur frestur til að yfirgefa landið.

Athygli kæranda er vakin á því að ef hann yfirgefur ekki landið innan frests kann að vera heimilt að brottvísa honum. Brottvísun felur í sér bann við komu til landsins síðar og skal endurkomubann að jafnaði ekki gilda skemur en tvö ár, sbr. a-lið 2. mgr. 98. gr. og 2. mgr. 101. gr. laga um útlendinga.

Samantekt

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið og forsendna hinnar kærðu ákvörðunar þykir rétt að staðfesta ákvörðun Útlendingastofnunar.

Athygli kæranda er vakin á því að skv. 6. mgr. 104. gr. laga um útlendinga frestar málshöfðun fyrir dómstólum til ógildingar á endanlegri ákvörðun um að útlendingur skuli yfirgefa landið ekki framkvæmd hennar. Að kröfu útlendings getur kærunefnd útlendingamála þó ákveðið að fresta réttaráhrifum endanlegrar ákvörðunar sé talin ástæða til þess. Krafa þess efnis skal gerð ekki síðar en sjö dögum eftir birtingu endanlegrar ákvörðunar. Skal frestun bundin því skilyrði að útlendingur beri málið undir dómstóla innan fimm daga frá birtingu ákvörðunar um frestun réttaráhrifa úrskurðar og óski eftir að það hljóti flýtimeðferð. Nú er beiðni um flýtimeðferð synjað og skal þá mál höfðað innan sjö daga frá þeirri synjun. Þó getur kærunefnd útlendingamála tekið ákvörðun um að fresta framkvæmd ákvörðunarinnar ef sýnt er fram á að verulega breyttar aðstæður hafi skapast frá því að endanleg ákvörðun var tekin.

Kærunefnd bendir á að með reglugerð nr. 769/2020, um breytingu á reglugerð um útlendinga nr. 540/2017, setti ráðherra bráðabirgðaákvæði sem kveður á um að útlendingur sem dvaldi hér á landi fyrir 20. mars 2020 í samræmi við 8. gr. reglugerðarinnar og 1. mgr. 49. gr. laga um útlendinga, en hefur ekki komist til síns heima vegna ferðatakmarkana, sóttkvíar eða einangrunar er heimilt að dvelja hér á landi án dvalarleyfis eða vegabréfsáritunar til og með 10. september 2020. Í 2. mgr. ákvæðisins er þó vísað til þess að framangreint komi ekki í veg fyrir frávísun eða brottvísun þeirra sem voru í ólögmætri dvöl fyrir 20. mars 2020 eða frávísun eða brottvísun á öðrum grundvelli samkvæmt ákvæðum laga um útlendinga.

Úrskurðarorð

Ákvörðun Útlendingastofnunar er staðfest. Lagt er fyrir kæranda að hverfa af landi brott. Kæranda er veittur 30 daga frestur til að yfirgefa landið sjálfviljugur.

The decision of the Directorate of Immigration is affirmed. The appellant is requested to leave the country. The appellant has 30 days to leave the country voluntarily.

Jóna Aðalheiður Pálmadóttir

Bjarnveig Eiríksdóttir                                      Þorbjörg Inga Jónsdóttir