Nr. 364/2021 Úrskurður
KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA
Þann 20. ágúst 2021 er kveðinn upp svohljóðandi
úrskurður nr. 364/2021
í stjórnsýslumáli nr. KNU21050041
Kæra […]
á ákvörðun
Útlendingastofnunar
I. Kröfur, kærufrestir og kæruheimild
Þann 18. maí 2021 kærði […], kt. […], ríkisborgari Rúmeníu (hér eftir nefnd kærandi), ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 30. mars 2021, um niðurfellingu dvalarréttar, sbr. 1. mgr. 92. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016.
Kærandi krefst þess að ákvörðun Útlendingastofnunar verði felld úr gildi.
Fyrrgreind ákvörðun er kærð á grundvelli 7. gr. laga um útlendinga og barst kæran fyrir lok kærufrests.
II. Málsatvik og málsmeðferð
Lögregla birti kæranda bréf, dags. 2. febrúar 2021, þar sem henni var tilkynnt að til skoðunar væri hvort fella ætti niður rétt hennar til dvalar samkvæmt 1. mgr. 92. gr. laga um útlendinga. Með ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 30. mars 2021, var dvalarréttur kæranda hér á landi felldur niður. Með þeirri ákvörðun féll jafnframt niður réttur aðstandenda hennar, […] og […], til dvalar hér á landi með vísan til 1. mgr. 85. gr. laga um útlendinga. Ekki liggur fyrir í gögnum málsins hvenær kæranda var tilkynnt um ákvörðunina. Í tölvupósti Útlendingastofnunar til kærunefndar, dags. 24. júní 2021, kemur fram að ákvörðun Útlendingastofnunar hafi borist lögreglu hinn 7. apríl 2021. Birtingarvottorð ákvörðunar hafi ekki borist stofnuninni en ljóst sé að ákvörðunin hafi verið birt kæranda. Þar sem allur vafi skuli túlkaður borgaranum í hag sé það afstaða Útlendingastofnunar að birting hafi verið fram í síðasta lagi þegar ákvörðunin var kærð til kærunefndar, þ.e. 18. maí 2021. Með vísan til þess leggur kærunefnd til grundvallar að kæran hafi borist nefndinni innan áskilins kærufrests, sbr. 7. gr. laga um útlendinga. Greinargerð kæranda barst kærunefnd þann 8. júní 2021 ásamt fylgigögnum.
Þann 10. júní 2021 bárust Útlendingastofnun gögn frá Reykjavíkurborg sem ekki lágu fyrir þegar hin kærða ákvörðun var tekin. Með tölvupósti kærunefndar til umboðsmanns kæranda, dags. 24. júní 2021, var kæranda kynnt efni þeirra og honum veittur frestur til andmæla, sbr. 13. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Athugasemdir kæranda bárust kærunefnd þann 28. júní 2021.
Í kæru óskaði kærandi eftir frestun réttaráhrifa á ákvörðun Útlendingastofnunar á meðan málið væri til meðferðar hjá kærunefndinni, sbr. 2. mgr. 29. gr. stjórnsýslulaga. Þann 24. júní 2021 féllst kærunefnd á þá beiðni.
III. Ákvörðun Útlendingastofnunar
Í ákvörðun Útlendingastofnunar kemur fram að samkvæmt skráningarvottorði frá Þjóðskrá Íslands, sem Þjóðskrá hafi móttekið hinn 2. nóvember 2018, komi fram að kærandi hafi gert ótímabundinn ráðningarsamning við fyrirtækið […] og hafi fyrsti starfsdagur verið hinn 1. nóvember 2018. Á grundvelli ráðningarsambandsins hafi kærandi fengið útgefna kennitölu, dvöl hennar verið skráð í Þjóðskrá hinn 1. nóvember 2018 og hún verið búsett hér á landi frá þeim tíma. Samkvæmt skráningarvottorðinu sé kærandi launþegi og grundvallist dvöl hennar því á a-lið 1. mgr. 84. gr. laga um útlendinga. Er vísað til þess að samkvæmt upplýsingum úr staðgreiðsluskrá Ríkisskattstjóra hafi kærandi aldrei verið skráð í staðgreiðslu vegna vinnu sinnar hjá áðurnefndu fyrirtæki og hafi einu tekjur hennar verið frá velferðarsviði Reykjavíkurborgar frá nóvember 2018 til dagsins í dag. Kærandi sé því ekki í vinnu og greiði ekki skatta hér á landi.
Þann 2. febrúar 2021 hafi Útlendingastofnun sent lögreglustjóranum á höfuðborgarsvæðinu beiðni um að birta kæranda bréf þar sem henni hafi verið tilkynnt að til skoðunar væri hjá stofnuninni hvort fella ætti niður rétt hennar til dvalar á Íslandi af framangreindum ástæðum. Hafi bréfið verið birt kæranda að viðstöddum túlki þann 1. mars 2021. Kæranda var veittur 15 daga frestur frá móttöku bréfsins til þess að leggja fram skriflega greinargerð og önnur gögn til stuðnings þess að hún héldi dvalarrétti sínum samkvæmt 84. gr. laga um útlendinga. Þá hafi jafnframt verið vísað til 85. gr. en samkvæmt fyrirliggjandi gögnum málsins byggðust skráningar aðstandenda hennar á þeim grunni og athygli kæranda vakin á því að ef dvalarréttur hennar yrði felldur niður myndu aðstandendur hennar ekki lengur njóta dvalarréttar hér á landi. Hafi kæranda jafnframt verið bent á 2. málsl. 1. mgr. 85. gr. um hugsanlegan sjálfstæðan rétt aðstandenda hennar til dvalar og þeim leiðbeint um að leggja fram gögn sem sýndu fram á slíkan rétt. Engin gögn eða önnur andmæli hefðu verið lögð fram af hálfu kæranda né aðstandenda hennar.
Var það mat Útlendingastofnunar að dvöl kæranda samræmdist ekki tilgangi og skilyrðum 1. mgr. 84. gr. laga um útlendinga, né ákvæðum tilskipunar um frjálsa för, um dvöl EES ríkisborgara í öðru ríki innan Evrópska efnahagssvæðisins. Þá hefðu aðstandendur kæranda ekki lagt fram gögn sem sýndu fram á að þau hefðu öðlast sjálfstæðan rétt til dvalar hér á landi, en dvöl þeirra væri byggð á fjölskyldusameiningu við kæranda, sbr. 1. mgr. 85. gr. Var dvalarréttur kæranda og aðstandenda hennar felldur niður með vísan til 1. mgr. 92. gr. laga um útlendinga.
IV. Málsástæður og rök kæranda
Í greinargerð er vísað til þess að kærandi hafi dvalið á landinu frá því í nóvember 2018 ásamt þremur börnum sínum, tvö þeirra hafi verið ólögráða við komuna til landsins en séu lögráða nú. Í máli dóttur hennar, […], hafi verið tekin sérstök ákvörðun. Hafi ákvörðun Útlendingastofnunar ekki verið birt kæranda eða aðstandendum hennar. Kærandi og börn hennar séu frá Rúmeníu og tali hvorki íslensku né ensku, hún hafi komið upphaflega til landsins með það fyrir augum að starfa á landinu við þrif en hafi misst starfið mjög snemma og lent í vandræðum við að finna nýtt starf. Þá hafi veikindi kæranda og barna hennar leitt til þess að hún hafi þurft að sinna þeim og heimili meira en áætlað hafi verið í fyrstu. […] sé fjölfötluð samkvæmt fyrirliggjandi gögnum og geti ekki framfært sér sjálf og þurfi á talsverðri umönnun að halda frá kæranda. […] glími við þunglyndi líkt og kærandi og hafi hún þurft umönnun undanfarið en það horfi vonandi til betri vegar og séu líkur á því að hún geti orðið fær til þess að stunda atvinnu á næstu misserum. Önnur börn kæranda hafi reynt að stunda atvinnu og séu í virkri atvinnuleit. Hafi […] eignast barn þann 4. júní 2021, hún sé í viðkvæmri stöðu þessa dagana og hafi sótt um fæðingarstyrk hjá Fæðingarorlofssjóði. Þá hafi kærandi verið í atvinnuleit undanfarið, sbr. staðfestingu Vinnumálastofnunar frá 18. maí 2021. Kærandi og fjölskylda hafi á undanförnum árum myndað sterk tengsl við landið, hún hafi fullan hug á að starfa á Íslandi og vísar til þess að frekari rannsókn á högum sínum hefði leitt slíkt í ljós.
Kærandi vísar til þess að málsmeðferð Útlendingastofnunar hafi beinst að kæranda eingöngu þrátt fyrir að aðstandendur hennar séu lögráða og eigi augljósa aðild í málinu. Varði málið mikilvæga lögvarða hagsmuni þeirra enda sé verið að fella úr gildi rétt þeirra til dvalar á landinu og hafi stofnunin ekki gert nokkra tilraun til þess að beina erindum eða nokkrum hluta af málsmeðferðinni að aðstandendum kæranda. Geti slíkt ekki talist lögmæt málsmeðferð og með þessari framkvæmd og vinnubrögðum hafi Útlendingastofnun vitanlega neitað þeim um öll þau úrræði sem ákvæði stjórnsýslulaga nr. 37/1993 og laga um útlendinga eigi að tryggja þeim og á sama tíma brotið gegn 13. gr. mannréttindasáttmála Evrópu, sbr. lög nr. 62/1994. Sé um slíka meinbugi á form- og efnismeðferð málsins að ræða að það geti ekki leitt til annars en að fella beri ákvörðunina í heild sinni úr gildi.
Kærandi byggir á því að mál hennar og aðstæður hafi ekki verið rannsakaðar með fullnægjandi hætti áður en Útlendingastofnun tók hina kærðu ákvörðun og að aðstæður hennar og fjölskyldu séu þess eðlis að þau njóti ennþá réttinda til dvalar á landinu. Ákvörðun um brottvísun sé kæranda og fjölskyldu hennar mjög þungbær og þá hafi ekki farið fram mat á því hvort vera þeirra á landinu geti talist ósanngjörn byrði á íslenska ríkinu, metið út frá aðstæðum þeirra í dag. Byggir kærandi þannig á því að ekki hafi verið kannað til hlítar hverjar ástæður atvinnuleysis hennar hafi í raun verið og hvort ástand hennar væri tímabundið. Eigi c-liður 3. mgr. 84. gr. laga um útlendinga við um stöðu kæranda í dag og því sé dvalarréttur hennar og aðstandenda ekki fallinn niður. Samhliða breytingum á stöðu kæranda liggi fyrir að sótt verði um breytingu á stöðu dóttur hennar, […], en hún muni þurfa að vera á framfæri kæranda. Auk þess muni kærandi innan skamms uppfylla skilyrði a-liðar 1. mgr. 84. gr. laga um útlendinga sem launþegi hér á landi. Hafi Útlendingastofnun við meðferð málsins brotið bæði gegn 10. og 12. gr. stjórnsýslulaga en hin kærða ákvörðun taki ekki að nokkru marki tillit til aðstæðna kæranda og aðstandenda hennar. Sé ákvörðunin því ekki í samræmi við 3. mgr. 102. gr. laga um útlendinga. Kærandi byggir jafnframt á því að Útlendingastofnun hafi brotið gegn leiðbeiningarskyldu sinni, sbr. 11. gr. stjórnsýslulaga en bréf stofnunarinnar sem tilkynnt hafi verið kæranda hinn 1. mars 2021 sé ekki fullnægjandi á þann hátt að hún hafi getað gert sér grein fyrir réttindum sínum og efni þess. Komi t.d. hvergi fram í bréfinu hvert skila hafi átt greinargerð með skriflegum hætti fyrir lok kærufrests. Þá hafi hin kærða ákvörðun ekki verið birt fyrir kæranda með réttum hætti en hún hafi leitað til lögmanns síns með skjal sem hún hafi ekki fengið afhent með formlegum hætti og hafi ekki verið túlkað fyrir hana.
V. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála
Í samræmi við 7. gr. EES-samningsins, sbr. lög nr. 2/1993 um Evrópska efnahagssvæðið, hefur tilskipun Evrópuþingsins og ráðsins nr. 2004/38 um rétt borgara Sambandsins og aðstandenda þeirra til frjálsar farar og dvalar á yfirráðasvæði aðildarríkjanna verið tekin upp í íslenskan rétt, sbr. m.a. XI. kafla laga um útlendinga sem felur í sér sérreglur um útlendinga sem falla undir samninginn um Evrópska efnahagssvæðið.
Samkvæmt gögnum málsins fékk kærandi útgefna kennitölu hjá Þjóðskrá Íslands á grundvelli ráðningarsamnings við fyrirtækið […], dvöl hennar var skráð í Þjóðskrá hinn 1. nóvember 2018 og hún hefur verið búsett hér á landi frá þeim tíma. Samkvæmt fyrirliggjandi skráningarvottorði sem kærandi lagði fram hjá Þjóðskrá kemur fram að kærandi sé launþegi. Aðstandendur kæranda, […] og […] hafa dvalið hér samkvæmt heimild 1. mgr. 85. gr.
Samkvæmt 1. mgr. 80. gr. laga um útlendinga gilda ákvæði kafla XI. laganna um rétt útlendinga sem eru ríkisborgarar ríkis sem fellur undir samninginn um Evrópska efnahagssvæðið og stofnsamning Fríverslunarsamtaka Evrópu til að koma til landsins og dveljast hér á landi. Þá segir í 1. málsl. 2. mgr. 80. gr. að ákvæði XI. kafla gildi einnig um aðstandendur EES- og EFTA-borgara sem fylgja honum til landsins eða koma til hans. Í 1. mgr. 82. gr. kemur fram að aðstandandi EES- eða EFTA-borgara sem falli undir ákvæði XI. kafla laganna hafi rétt til að dveljast með honum hér á landi. Í 2. mgr. 82. gr. eru aðstandendur EES- og EFTA-borgara skilgreindir, þ.e. maki og sambúðarmaki ef aðilar eru í skráðri sambúð eða sambúð sem er staðfest með öðrum hætti, sbr. a-lið, niðji viðkomandi, maka hans eða sambúðarmaka í beinan legg sem er yngri en 21 árs eða á framfæri borgarans, sbr. b-lið eða ættingi viðkomandi, maka eða sambúðarmaka hans í beinan legg sem er á framfæri borgarans, sbr. c-lið ákvæðisins.
Í 1. mgr. 84. gr. laga um útlendinga er kveðið á um rétt til dvalar í lengur en þrjá mánuði fyrir EES-eða EFTA-borgara. Samkvæmt 1. mgr. 84. gr. hefur EES- eða EFTA-borgari rétt til dvalar hér á landi lengur en þrjá mánuði ef hann fullnægir einhverju af skilyrðum a-d liðar ákvæðisins, þ.e. er launþegi eða sjálfstætt starfandi einstaklingur hér á landi, sbr. a-lið, ætlar að veita eða njóta þjónustu hér á landi og uppfyllir jafnframt skilyrði c-liðar, eftir því sem við á, sbr. b-lið, hefur nægilegt fé fyrir sig og aðstandendur sína til að verða ekki byrði á kerfi félagslegrar aðstoðar á meðan dvöl stendur og fellur undir sjúkratryggingu sem ábyrgist alla áhættu meðan dvöl hans hér á landi varir, sbr. c-lið eða er innritaður í viðurkennda námsstofnun með það að meginmarkmiði að öðlast þar menntun eða starfsþjálfun, fellur undir sjúkratryggingu sem ábyrgist alla áhættu meðan dvöl hans hér á landi varir og getur sýnt fram á trygga framfærslu. Dvöl EES- eða EFTA-borgara í öðru sambandsríki er því ekki án takmarkana og þarf viðkomandi að fullnægja framangreindum kröfum ella kann viðkomandi ríki að vera heimilt að vísa honum úr landinu, sjá m.a. dóm Evrópudómstólsins í máli C-456/02, frá 7. september 2004.
Í 3. mgr. 84. gr. kemur fram að EES- eða EFTA-borgari sem dvelst á landinu, sbr. a-lið 1. mgr., en hættir að vera launþegi eða sjálfstætt starfandi einstaklingur heldur stöðu sinni sem slíkur ef einhver af þeim aðstæðum sem a-d liðar ákvæðisins kveða á um eiga við, þ.e. á meðan hann er tímabundið óvinnufær vegna veikinda eða slyss, sbr. a-lið, hann staðfestir að hann sé atvinnulaus án eigin atbeina eftir að hafa unnið starf í meira en eitt ár og er jafnframt í virkri atvinnuleit á grundvelli laga um atvinnuleysistryggingar, sbr. b-lið, hann staðfestir að hann sé atvinnulaus án eigin atbeina eftir að lokið er ráðningarsamningi sem er til skemmri tíma en eins árs eða hann hefur án eigin atbeina misst atvinnu á því tímabili og er jafnframt í virkri atvinnuleit á grundvelli laga um atvinnuleysistryggingar. Í því tilviki skal hann halda stöðu sinni sem launþegi í a.m.k. sex mánuði, sbr. c-lið, hefji hann starfsnám. Sé ekki um að ræða atvinnuleysi fyrir eigin atbeina skal hann einungis halda stöðu sinni sem launþegi ef starfsnámið tengist fyrra starfi hans, sbr. d-lið.
Samkvæmt 1. mgr. 85. gr. Er EES- eða EFTA-borgara sem fylgir eða kemur til EES- eða EFTA-borgara sem hefur dvalarrétt skv. a-, b- eða c-lið 1. mgr. 84. gr. heimilt að dveljast á landinu á meðan réttur borgarans til dvalar varir. Þetta ákvæði hefur ekki áhrif á sjálfstæðan rétt borgarans til dvalar skv. 84. gr.
Í 92. gr. er kveðið á um brottfall dvalarréttar EES- eða EFTA-borgara eða aðstandanda hans. Samkvæmt 1. mgr. 92. gr. fellur réttur til dvalar samkvæmt ákvæðum XI. kafla laganna niður ef útlendingur hefur vísvitandi veitt rangar upplýsingar eða haldið leyndum upplýsingum sem skipta verulega máli, ef um málamyndagerning að hætti 8. mgr. 70. gr. er að ræða eða dvöl er í öðrum tilgangi en þeim sem samræmist 84., 85 eða 86. gr. Sama á við ef um aðra misnotkun er að ræða. Kemur fram í 3. mgr. 92. gr. að réttur til dvalar hér á landi skv. a- eða b-lið 1. mgr. 84. gr. fellur ekki niður vegna tímabundinna veikinda eða slyss eða ef um er að ræða þvingað atvinnuleysi EES- eða EFTA-borgara eftir að hann hefur starfað hér á landi lengur en eitt ár. Verður ekki annað ráðið af hinni kærðu ákvörðun en að til grundvallar henni hafi legið að 1. mgr. 92. gr. ætti við þar sem ekki væru uppfyllt skilyrði ákvæði 84., 85. eða 86. gr. og að þar af leiðandi að telja að dvöl kæranda og aðstandenda hennar væri í öðrum tilgangi en þeim sem samræmdist umræddum ákvæðum.
Án tillits til þess hvort kærandi hafi nokkru sinni uppfyllt skilyrði a. liðar 1. mgr. 84. gr. laga um útlendinga er ljóst að sem stendur er hún hvorki launþegi né sjálfstætt starfandi einstaklingur og verður réttur hennar til dvalar því ekki reistur á umræddu ákvæði, enda hefur kærandi aldrei verið skráð til staðgreiðslu vegna vinnu sinnar hjá fyrirtækinu […] og kærandi neitar því ekki að hún sé atvinnulaus.
Kærandi telur á hinn bóginn að hún kunni að eiga rétt til dvalar hér á landi á grundvelli c. liðar 1. mgr. 84. gr. og að ekki hafi verið framkvæmt fullnægjandi rannsókn þar að lútandi þegar málið var til meðferðar hjá Útlendingastofnun.
Við meðferð málsins hjá Útlendingastofnun óskaði stofnunin eftir afstöðu Reykjavíkurborgar til stöðu kæranda og aðstandenda hennar hér á landi. Í bréfum þjónustumiðstöðvar Reykjavíkurborgar fyrir Vesturbæ, Miðborg og Hlíðar, til Útlendingastofnunar, dags. 7. júní 2021, kemur fram að aðstæður kæranda séu með þeim hætti að vera hennar á Íslandi verði að teljast sem ósanngjörn byrði á kerfi félagslegrar aðstoðar, sbr. 1. mgr. 83. gr. laga um útlendinga. Kærandi hafi fengið útgefna kennitölu gegn framvísun ráðningarsamnings við fyrirtækið […] sem hafi ekki verið með virka starfsemi. […], dóttir kæranda, sé með mikla þroskaskerðingu og einhverfu og þurfi hún því umfangsmikla þjónustu en hún hafi m.a. verið nauðungarvistuð á geðdeild Landspítalans. Kærandi hafi fengið úthlutað félagslegu leiguhúsnæði í mars 2020 þar sem hún búi með dætrum sínum. Hafi kærandi þegið framfærslu frá Reykjavíkurborg samfleytt frá nóvember 2018 og fengið styrk vegna tryggingar á húsaleigu að upphæð 500.000 kr., húsbúnaðarstyrki að upphæð 146.985 kr., fengið tvívegis strætókort samtals að upphæð 73.150 kr. auk þess að hafa fengið bæði húsnæðisbætur og sérstakan húsnæðisstuðning. Þá hafi kærandi þegið aðstoð vegna yngstu dóttur sinnar áður en hún náði 18 ára aldri, 18.000 kr. vegna innritunargjalds í skóla og 176.220 kr. vegna skráningar í Fjölsmiðjuna. Hafi dóttir hennar […] þegið mánaðarlega framfærslu frá Reykjavíkurborg samfleytt frá september 2019 og fengið húsbúnaðarstyrk að upphæð 50.000 kr. og fari daglega í dagþjónustu fatlaðra á […] og sé með akstursþjónustu fatlaðs fólks. Hafi umsókn hennar um sértækt húsnæðisúrræði fyrir fatlað fólk verið samþykkt og muni hún fá þar þjónustu allan sólarhringinn en auk þjónustunnar við hana sé teymi sem samanstandi af sex-níu manns í kringum mál fjölskyldunnar. Er í niðurlagi bréfanna vísað til þess að kærandi hafi skilað inn læknisvottorði um óvinnufærni sökum líkamlegra kvilla og félagslegs vanda, hún fái fjárhagsaðstoð til framfærslu og teljist því fyrirséð að hún muni áfram þiggja fjárhagsaðstoð til lengri tíma. Hvað varðar […] fái hún fjárhagsaðstoð til framfærslu vegna óvinnufærni og teljist því fyrirséð að hún muni áfram þiggja fjárhagsaðstoð til lengri tíma.
Bréfið var borið undir kæranda. Hafnar kærandi því að hún muni ekki geta framfleytt sér og dætrum sínum í framtíðinni. Þá telur kærandi að ekki hafi enn farið fram réttmætt og eðlilegt mat á því hvort hún sé ósanngjörn byrði á ríkinu og sé öllum rökstuðningi Reykjavíkurborgar þess efnis hafnað. Til þess að svo sé þurfi að fara fram mun ítarlegra mat á aðstæðum hennar, ekki sé nóg að benda á að hún hafi þegið bætur, enda séu þær ekki óeðlilega háar eða tíminn óeðlilega langur miðað við aðra einstaklinga í svipaðri stöðu á landinu. Hafi kærandi greitt skatta af þeim fjárhæðum sem hún hafi fengið og byggir hún á því að ekki hafi verið tekin nein afstaða til persónulegra aðstæðna þeirra í rökstuðningi Reykjavíkurborgar, þ.e. hverjar aðstæður þeirra séu og tengsl við ríkið en nokkur fjöldi ættingja þeirra búi og starfi hér á landi. Að mati kæranda hefði verið eðlilegt að líta til veikinda hennar og aðstandenda sem rökstuðning fyrir því að ekki sé hægt að ætlast til þess að framlag þeirra til samfélagsins geti verið hið sama og einstaklinga sem séu með fulla heilsu.
Að mati kærunefndarinnar bera þær upplýsingar sem fram koma í bréfum Reykjavíkurborgar með sér að kærandi og dóttir hennar […] hafa notið umtalsverðs stuðnings frá sveitarfélaginu, þ. á m. í formi fjárhagsaðstoðar. Er umræddur stuðningur eina framfærsla þeirra sem skráð er hjá skattayfirvöldum og hefur kærandi ekki lagt fram nein gögn um að hún eða aðstandendur hennar hafi nægilegt fé fyrir sig að öðru leyti en opinbera aðstoð. Að framansögðu virtu er það mat kærunefndar að kærandi hafi ekki nægilegt fé fyrir sig og aðstandendur sína og að dvöl þeirra sé byrði á kerfi á félagslegrar aðstoðar, sbr. c-lið 1. mgr. 84. gr. laga um útlendinga. Þá er ekkert í gögnum málsins sem bendir til þess að um tímabundið ástand sé að ræða. Að mati kærunefndar er ljóst að undantekningarheimildir 3. mgr. 84. gr. og 3. mgr. 92. gr. eigi ekki við í málinu en ákvæðin gera kröfu um að einhvers konar vinnuframlag hafi átt sér stað fyrir þvingað atvinnuleysi eða tímabundna óvinnufærni.
Er skilyrði til brottfalls dvalarréttar samkvæmt 1. mgr. 92. gr. því uppfyllt.
Í greinargerð gerir kærandi m.a. athugasemdir við það að aðstandendur kæranda, […] og […] hafi ekki notið aðildar við málsmeðferðina og að birting hinnar kærðu ákvörðunar hafi verið ófullnægjandi. Eins og áður er rakið hefur dvöl þeirra byggst á því að þær eru aðstandendur kæranda, sbr. 82. og 85. gr. laga um útlendinga. Hefði það því verið í betra samræmi við vandaða stjórnsýsluhætti að skýrar hefði komið fram í samskiptum Útlendingastofnunar til kæranda að erindum stofnunarinnar væri einnig beint að aðstandendum hennar sem aðilum málsins. Á hinn bóginn er til þess að líta að í ákvörðun Útlendingastofnunar var sérstaklega fjallað um réttindi umræddra aðstandenda kæranda auk þess sem að stofnunin veitti leiðbeiningar til kæranda um að leggja fram gögn sem sýndu fram á rétt aðstandenda hennar til sjálfstæðrar dvalar. Telur kærunefndin að nægjanlega hafi verið skýrt af gögnum málsins að það lyti jafnframt að réttindum aðstandenda kæranda svo að þeim og kæranda hafi verið unnt að gæta hagsmuna þeirra við meðferð málsins. Er í þessu samhengi til þess að líta að ekki verður betur séð en að kærandi og aðstandendur hennar séu búsettar á sama stað.
Hvað varðar birtingu hinnar kærðu ákvörðunar er ljóst að Útlendingastofnun fól lögreglustjóranum á höfuðborgarsvæðinu að birta hina kærðu ákvörðun með bréfi, dags. 30. mars 2021. Ekkert birtingarvottorð liggur fyrir í málinu og ekki er fyllilega ljóst hvenær kærandi móttók hina kærðu ákvörðun. Kærunefnd leit til þessa atriðis varðandi kærufrests í málinu, sbr. umfjöllun í II. kafla úrskurðarins, auk þess sem kærandi hefur notið aðstoðar lögmanns við málsmeðferðina hjá kærunefnd. Er það mat kærunefndar að bætt hafi verið úr þessum annmarka við meðferð málsins en kærandi og lögmaður hennar höfðu öll fyrirliggjandi gögn málsins undir höndum við meðferð málsins hjá kærunefnd og hafa átt kost á því að koma á framfæri þeim málsástæðum sem þau telja að máli skipti við rekstur málsins.
Með vísan til alls framangreinds verður staðfest sú niðurstaða hinnar kærðu ákvörðunar um að réttur kæranda og aðstandenda hennar, […] og […], til dvalar hér á landi á grundvelli 84. gr. laga um útlendinga sé fallinn niður með vísan til 1. mgr. 92. gr. laganna.
Á hinn bóginn er til þess að líta að í hinni kærðu ákvörðun var jafnframt mælt fyrir um að kæranda og fyrrnefndum aðstandendum hennar bæri að yfirgefa landið innan 30 daga frá móttöku ákvörðunarinnar með vísan til þess að samkvæmt 3. mgr. 95. gr. er heimilt að vísa EES-borgara eða aðstandenda hans úr landi ef hann uppfyllir ekki skilyrði um dvöl. Kærunefndin vekur athygli á að í 97. gr. laganna koma fram vissar takmarkanir á heimild til brottvísunar samkvæmt 95. gr. Er þar meðal annars mælt fyrir um í b. lið 4. mgr. 97. gr. að ekki sé heimilt að vísa á brott EES-borgara eða aðstandanda hans ef viðkomandi er í atvinnuleit, svo lengi sem viðkomandi getur lagt fram sönnun þess að hann sé í virkri atvinnuleit og hafi raunverulega möguleika á því að fá vinnu.
Fram er komið af hálfu kæranda að hún er í virkri atvinnuleit og hefur því til staðfestingar lagt fram bréf Vinnumálastofnunar þess efnis, dags. 18. maí 2021. Verður ekki séð af gögnum málsins að við meðferð málsins hafi Útlendingastofnun metið hvort ákvæði b. liðar 4. mgr. 97. gr. laga um útlendinga stæði því í vegi að kæranda og framangreindum aðstandendum hennar kynni að verða brottvísað úr landinu, sem var grundvöllur þess að stofnunin lagði fyrir fjölskylduna að yfirgefa landið. Með vísan til þessa verður ekki hjá því komist að fella úr gildi þann hluta hinnar kærðu ákvörðunar er kveður á um að kærandi og aðstandendur hennar skuli yfirgefa landið, þótt dvalarréttur þeirra samkvæmt 84. gr. sé úr gildi fallinn.
Úrskurðarorð:
Felldur er úr gildi sá hluti hinnar kærðu ákvörðunar þar sem kæranda og aðstandendum hennar er gert að yfirgefa landið. Að öðru leyti er ákvörðun Útlendingastofnunar staðfest
The part of the decision that requires the appellant and her relatives to leave the country is vacated. Otherwise the decision of the Directorate of Immigration is affirmed.
Tómas Hrafn Sveinsson
Gunnar Páll Baldvinsson Sandra Hlíf Ocares