Frumvörp um framhald hlutastarfaleiðar og aukinn stuðning við fyrirtæki samþykkt í ríkisstjórn

Ríkisstjórnin samþykkti í morgun frumvörp fjármála- og efnahagsráðherra, félags- og barnamálaráðherra og dómsmálaráðherra. Frumvörpin eru hluti af framhaldsaðgerðum stjórnvalda í efnahagsmálum vegna heimsfaraldurs kórónaveiru sem kynntar voru þann 28. apríl sl. 

Frumvörpin sem um ræðir eru framhald hlutastarfaleiðar með breytingum, aðstoð vegna launakostnaðar á uppsagnarfresti, einföldun á fjárhagslegri endurskipulagningu fyrirtækja og aðgerðir til að sporna við kennitöluflakki.

Frumvarp um fjárstuðning vegna launakostnaðar á uppsagnarfresti

Fjármála- og efnahagsráðherra leggur fram frumvarp um fjárstuðning úr ríkissjóði til greiðslu hluta launakostnaðar atvinnurekenda á uppsagnarfresti launþega með það að markmiði að draga úr líkum á fjöldagjaldþrotum fyrirtækja og tryggja réttindi launafólks. Skilyrði fyrir stuðningnum eru að veruleg  fjárhagsleg röskun hafi orðið á atvinnurekstri vegna ráðstafana sem gripið hefur verið til eða aðstæðna sem að öðru leyti hafa skapast vegna faraldurs kórónuveiru. 

Úrræðið sem felst í frumvarpinu tekur til þeirra sem stunda atvinnurekstur, hófu starfsemi fyrir 1. desember 2019 og bera ótakmarkaða skattskyldu hér á Íslandi. Stuðningurinn nemur að hámarki 85% af launakostnaði starfsmanns á uppsagnarfresti, þó að hámarki 633.000 kr. á mánuði vegna launa og að hámarki 85.455 kr. á mánuði vegna lífeyrissjóðsiðgjaldshluta atvinnurekanda og að hámarki 1.014.000 kr. vegna orlofslauna sem launamaður kann að eiga rétt á, fyrir fullt starf og hlutfallslega fyrir hlutastarf. Stuðningurinn er veittur á samningsbundnum uppsagnarfresti starfsmanns, þó aldrei lengur en í þrjá mánuði. Lagt er til að Skatturinn sjái um framkvæmd úrræðisins og að umsóknarferlið verði rafrænt.

Hlutastarfaleið framlengd með breytingum

Hlutastarfaleið verður lengd til 31. ágúst 2020 með tilteknum breytingum sem meðal annars lúta að starfsemi fyrirtækja með frumvarpi félags- og barnamálaráðherra. Má þar nefna skilyrði um 25% samdrátt í starfsemi vinnuveitenda frá 1. mars 2020 og til þess dags sem launamaður sækir um atvinnuleysisbætur eða staðfestir áframhaldandi nýtingu sína á hlutabótaleiðinni. 

Vinnumálastofnun hefur fengið auknar heimildir til gagnaöflunar og verður þannig heimilt að krefja vinnuveitendur um endurgreiðslu atvinnuleysisbóta auk 15% álags komi í ljós að skilyrði fyrir greiðslu bótanna hafi ekki verið uppfyllt. Vinnuveitendum sem nýta leiðina verður gert að staðfesta að þeir hafi  ekki í hyggju að greiða út arð til hluthafa, lækka hlutafé með greiðslu til hluthafa, greiða óumsamda kaupauka, kaupa eigin hlutabréf eða greiða eigendum sínum eða æðstu stjórnendum mánaðarlaun sem nema hærri fjárhæð en 3.000.000 kr til 31. maí 2023. Þá verður Vinnumálastofnun heimilt að birta lista yfir vinnuveitendur launafólks sem fær greiddar bætur samhliða minnkuðu starfshlutfalli. 

Heimilt verður að miða við mánaðarleg meðallaun ársins 2019 og taka mið af þeim viðmiðunartekjum sem greiðslur Fæðingarorlofsjóði miðuðust við hafi launamaður fengið greiðslur úr sjóðnum á því tímabili sem horft er til. 

Fjárhagsleg endurskipulagning atvinnufyrirtækja og aðgerðir gegn kennitöluflakki

Dómsmálaráðherra leggur fram tvö frumvörp um tímabundna einföldun á fjárhagslegri endurskipulagningu og um aðgerðir gegn kennitöluflakki. Komið verði á fót nýju úrræði er lýtur að fjárhagslegri endurskipulagningu þannig að fyrirtækjum, sem orðið hafa fyrir verulegri afkomuröskun, verði heimilt að fá greiðsluskjól á meðan unnið er að endurskipulagningu á fjárhag þess að uppfylltum tilteknum skilyrðum. Úrræðið mun hjálpa fyrirtækjum að komast í skjól með einfaldari og kostnaðarminni hætti. Með frumvarpi um aðgerðir gegn kennitöluflakki verði gerðar breytingar til að sporna við kennitöluflakki og misnotkun hlutafélagaformsins, þannig að dómara verði heimilt að úrskurða þann sem ekki telst hæfur til að stýra hlutafélagi, einkahlutafélagi og í vissum tilvikum samlagshlutafélagi, í atvinnurekstrarbann sem að meginreglu vari í þrjú ár vegna alvarlegri tilvika. Tilgangur þess er að vernda almenning og samfélagið í heild sinni fyrir misnotkun á hlutafélagaforminu og á ekki að þrengja að frumkvöðlastarfsemi né draga úr hvata til að taka þátt í atvinnurekstri.