Mál nr. 23/2013.

Úrskurðarnefnd félagsþjónustu og húsnæðismála
Hafnarhúsinu v/Tryggvagötu, 150 Reykjavík

Miðvikudaginn 15. janúar 2014 var á fundi úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála tekið fyrir mál nr. 23/2013:

Kæra A

á ákvörðun

Íbúðalánasjóðs

og kveðinn upp svohljóðandi

Ú R S K U R Ð U R:

A, hér eftir nefndur kærandi, hefur með kæru, dags. 6. maí 2013, skotið til úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála ákvörðun Íbúðalánasjóðs, frá 26. febrúar 2013, um synjun á beiðni um greiðsluerfiðleikaaðstoð.

I. Helstu málsatvik og kæruefni

Kærandi sótti um greiðsluerfiðleikaaðstoð hjá Íbúðalánasjóði og óskaði skuldbreytingar á vanskilum til 30 ára á grundvelli atvinnuleysis hans og tekjuleysis maka. Umsókn kæranda var synjað á þeim grundvelli að miðað við forsendur greiðsluerfiðleikamats, sem unnið var hjá Íslandsbanka, var greiðslugeta ekki nægjanleg hvorki meðan úrræðum væri beitt né að úrræðum loknum.

II. Málsmeðferð

Með bréfi, dags. 12. júní 2013, óskaði úrskurðarnefnd félagsþjónustu og húsnæðismála eftir afstöðu Íbúðalánasjóðs til málsins, upplýsingum um meðferð þess hjá sjóðnum og öllum gögnum. Afstaða Íbúðalánasjóðs barst með bréfi, dags. 2. júlí 2013. Með bréfi úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála, dags. 3. júlí 2013, var bréf Íbúðalánasjóðs sent kæranda til kynningar. Engar frekari athugasemdir bárust frá kæranda. Með bréfi úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála, dags. 3. september 2013, var kæranda tilkynnt um tafir á afgreiðslu málsins sem orsökuðust af miklum málafjölda hjá úrskurðarnefndinni en að vonir stæðu til þess að ljúka málinu sem fyrst.

III. Sjónarmið kæranda

Kærandi telur að hann hafi orðið fyrir forsendubresti og óskar eftir að málið verði metið út frá sanngirnissjónarmiðum. Kærandi telur að það hljóti að vera hagur Íbúðalánasjóðs að greitt sé af lánum og þeim komið í skil. Kærandi óskar þess að fá tækifæri til að koma málum sínum á hreint, vanskilin verði færð aftur fyrir, höfuðstóllinn leiðréttur og að gert verði samkomulag við hann til árs til að byrja með. Kærandi telur sig ráða við að greiða af lánunum en hann hafi valið að hætta að borga í mótmælaskyni.

IV. Sjónarmið Íbúðalánasjóðs

Í athugasemdum Íbúðalánasjóðs vegna kærunnar kemur fram að skv. 4. gr. reglugerðar um úrræði til að bregðast við greiðsluvanda vegna lána Íbúðalánasjóðs, nr. 584/2001, sé áskilið að greiðslubyrði rúmist innan greiðslugetu eftir aðstoð. Íslandsbanki hafi unnið greiðsluerfiðleikamat kæranda í samræmi við 5. gr. reglugerðarinnar og samkvæmt niðurstöðu mats bankans hafi kærandi ekki greiðslugetu eftir aðstoð. Umbeðin frestun á greiðslum sé því ekki lausn á greiðsluvanda og Íbúðalánasjóði hafi því borið að hafna umsókninni.

V. Niðurstaða

Málskot kæranda er reist á 1. mgr. 42. gr. laga um húsnæðismál, nr. 44/1998. Hlutverk úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála er meðal annars að skera úr ágreiningsmálum er kunna að rísa vegna ákvarðana Íbúðalánasjóðs og húsnæðisnefnda. Í málinu er ágreiningur um hvort Íbúðalánasjóði hafi borið að samþykkja umsókn kæranda um greiðsluerfiðleikaaðstoð.

Úrskurðarnefndin vekur athygli á því að í ákvörðunarbréfi Íbúðalánasjóðs, dags. 4. október 2012, er tekið fram að ákvörðun Íbúðalánasjóðs sé kæranleg til kærunefndar húsnæðismála. Umrædd ákvörðun er hins vegar kæranleg til úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála skv. 1. mgr. 42. gr. laga um húsnæðismál, nr. 44/1998, með síðari breytingum.

Samkvæmt 2. mgr. 48. gr. laga um húsnæðismál er stjórn Íbúðalánasjóðs heimilt að fresta greiðslum hjá einstökum lánþegum vegna almennra lána, viðbótarlána og lána sem sjóðurinn hefur yfirtekið í allt að þrjú ár og leggja þær greiðslur við höfuðstól skuldarinnar, þyki slík aðstoð líkleg til að koma í veg fyrir greiðsluvanda. Er þar gert að skilyrði að greiðsluvandi stafi af óvæntum tímabundnum erfiðleikum vegna veikinda, slysa, minni atvinnu eða atvinnuleysis eða af öðrum ófyrirséðum atvikum. Samkvæmt 8. mgr. 48. gr. laganna setur ráðherra nánari reglur um framkvæmd ákvæðisins að fengnum tillögum stjórnar Íbúðalánasjóðs.

Í 4. gr. reglugerðar um úrræði til að bregðast við greiðsluvanda vegna lána Íbúðalánasjóðs, nr. 584/2001, er að finna skilyrði fyrir greiðsluerfiðleikaaðstoð. Þar segir í 1. tölul. 4. gr. að heimilt sé að veita greiðsluerfiðleikaaðstoð stafi greiðsluerfiðleikar af óvæntum tímabundnum erfiðleikum vegna veikinda, slysa, minni atvinnu, atvinnuleysi eða af öðrum ófyrirséðum atvikum. Þá segir í 4. tölul. 1. mgr. að skilyrði greiðsluerfiðleikaaðstoðar sé að greiðslubyrði umsækjanda eftir skuldbreytingu og/eða frestun á greiðslum og/eða lengingu lánstíma rúmist innan greiðslugetu. Um er að ræða ófrávíkjanlegt skilyrði fyrir úrræðinu sem sótt er um. Samkvæmt greiðsluerfiðleikamati sem unnið var af Íslandsbanka og liggur fyrir í málinu, yrði staða kæranda eftir lok greiðsluerfiðleikaaðstoðar neikvæð og greiðslubyrði hans myndi því ekki rúmast innan greiðslugetu.

Í greiðsluerfiðleikamati Íslandsbanka frá 19. febrúar 2013 kemur fram að mánaðarleg útgjöld kæranda hafi verið 337.239 kr. Fjárhagsleg staða kæranda við gerð matsins var þannig að mánaðarlegar tekjur hans námu 445.000 kr., mánaðarleg útgjöld 337.239 kr. og greiðslugeta því 107.761 kr. Mánaðarleg greiðslubyrði kæranda næmi 228.079 kr. og fjárþörf kæranda var því 120.318 kr. umfram raunverulega greiðslugetu. Í greiðslumatinu var enn fremur farið yfir áætlaða stöðu kæranda á meðan úrræðunum yrði beitt og var miðað við að mánaðarlegar tekjur hans væru 445.001 kr., greiðslugeta 107.762 kr. og fjárþörf því 103.027 kr. Við lok úrræða var gert ráð fyrir að mánaðarlegar tekjur kæranda yrðu 445.000 kr. Að frádregnum mánaðarlegum útgjöldum yrði greiðslugeta kæranda því 107.761 kr. en mánaðarleg greiðslubyrði kæranda eftir lok úrræða 176.789 kr. Staða kæranda yrði því neikvæð um 69.028 kr. og því myndi greiðslubyrði kæranda eftir frestun á greiðslum ekki rúmast innan greiðslugetu. Þar sem greiðslubyrði kæranda eftir lok úrræða hefði ekki rúmast innan greiðslugetu hans, sbr. 4. tölul. 4. gr. reglugerðar nr. 584/2001, átti kærandi því ekki rétt á greiðsluerfiðleikaaðstoð. Hin kærða ákvörðun verður því staðfest.

Úrskurð þennan kváðu upp Bergþóra Ingólfsdóttir formaður, Sveinbjörg Birna Sveinbjörnsdóttir og Gunnar Eydal, meðnefndarmenn.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

Ákvörðun Íbúðalánasjóðs, dags. 26. febrúar 2012, um synjun á umsókn A, um greiðsluerfiðleikaaðstoð, er staðfest.

Bergþóra Ingólfsdóttir,

formaður

Sveinbjörg Birna Sveinbjörnsdóttir                Gunnar Eydal