Úrskurður nr. 75/2016

KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA

Þann 22. mars 2016 er kveðinn upp svohljóðandi

úrskurður nr. 75/2016

í stjórnsýslumáli nr. KNU15030027

Kæra [...]

á ákvörðun

Útlendingastofnunar

I. Kröfur, kærufrestir og kæruheimild

Með stjórnsýslukæru, dags. 25. mars 2015, kærði [...], fd. [...], ríkisborgari [...] (hér eftir nefndur kærandi) ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 16. mars 2015, um að synja honum um hæli á Íslandi ásamt því að synja honum um dvalarleyfi á grundvelli 12. gr. f laga nr. 96/2002, um útlendinga.

Kærandi krefst þess aðallega að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að Útlendingastofnun verði gert að taka umsókn kæranda til nýrrar efnismeðferðar. Til vara er þess krafist að kæranda verði veitt staða flóttamanns skv. A-lið 1. gr. alþjóðasamnings um stöðu flóttamanna, sbr. 44. gr. laga um útlendinga, og verði veitt hæli eða viðbótarvernd sem slíkum á Íslandi, sbr. VII. kafla laga um útlendinga. Til þrautavara krefst kærandi þess að honum verði veitt dvalarleyfi á Íslandi á grundvelli mannúðarsjónarmiða, sbr. 12. gr. f sömu laga.

Fyrrgreind ákvörðun er kærð á grundvelli 1. mgr. 30. gr. laga um útlendinga og barst kæran fyrir lok kærufrests, sbr. 3. mgr. 30. gr. sömu laga.

II. Málsatvik og málsmeðferð

Kærandi kom til landsins, að eigin sögn, þann 11. maí 2014. Hann sótti um hæli 15. maí s.á. hjá lögreglunni á Suðurnesjum. Kærandi kom í viðtal hjá Útlendingastofnun 6. janúar 2015 ásamt talsmanni sínum. Með ákvörðun, dags. 16. mars 2015, synjaði Útlendingastofnun kæranda um hæli jafnframt því sem honum var synjað um dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða. Kærandi kærði þá ákvörðun til kærunefndar útlendingamála við birtingu þann 25. mars 2015.

Þann 27. mars 2015 var óskað eftir greinargerð frá talsmanni kæranda og barst hún kærunefnd þann 17. apríl s.á. Þann 15. júlí 2015 bárust viðbótargögn.

Þann 25. janúar 2016 kom kærandi fyrir kærunefnd útlendingamála og gerði grein fyrir máli sínu, sbr. 5. mgr. 3. gr. b laga um útlendinga. Viðstaddur var talsmaður kæranda.

Kæra þessi hefur hlotið hefðbundna málsmeðferð, gagnaöflun er lokið og er málið hér með tekið til úrskurðar.

III. Ákvörðun Útlendingastofnunar

Kærandi byggði umsókn sína um hæli og dvalarleyfi hér á landi á því að hann eigi á hættu að falla fyrir hendi [...]. Kvaðst kærandi ekki vita hvað bíði hans í [...]en hann gæti hugsanlega verið óhultur í borginni [...]. [...]. Útlendingastofnun taldi frásögn kæranda að mestu trúverðuga og í samræmi við fyrirliggjandi upplýsingar um [...].

Fram kom að kærandi hafði engin skilríki eða annað til að sanna á sér deili við komuna til landsins og var því talinn leika vafi á því hver hann væri. Ekkert kom þó fram við meðferð málsins sem gaf tilefni til að draga í efa að kærandi væri sannarlega [...]og var það lagt til grundvallar hjá Útlendingastofnun.

Útlendingastofnun fjallaði um aðstæður í [...]og það ástand sem ríkir í [...] vegna [...]. Fram kom m.a. að Sameinuðu þjóðirnar mæli gegn endursendingu einstaklinga þangað. Þá kom fram að trúfrelsi ríki í landinu þó svo að yfirvöld séu ekki ávallt í stakk búin til að tryggja það. Einkum sé þó mismunun vegna trúarbragða í [...]. Útlendingastofnun leit til þess hvort kærandi gæti lifað óhultur annars staðar í [...].

Það var mat Útlendingastofnunar að ekkert benti til annars en að kærandi gæti lifað öruggu lífi í [...]eða annar staðar í [...]. Að þessu virtu var það mat stofnunarinnar að synja bæri kæranda um hæli skv. 1. og 2. mgr. 44. gr. laga um útlendinga og að 45. gr. sömu laga ætti ekki við.

Varðandi kröfu kæranda um dvalarleyfi á grundvelli 12. gr. f greinir í ákvörðun Útlendingastofnunar að ekki verði talið að kærandi sé í þeirri aðstöðu í heimalandi að hún réttlæti veitingu dvalarleyfis á grundvelli 12. gr. f útlendingalaga, hvorki með vísan til mannúðarsjónarmiða né sérstakra tengsla kæranda við Ísland.

Að lokum var kæranda vísað frá landinu á grundvelli c-liðar 1. mgr. 18. gr. útlendingalaga. Útlendingastofnun ákvað að kæra frestaði réttaráhrifum með vísan til c-liðar 1. mgr. 32. gr. útlendingalaga.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Í greinargerð kæranda kemur fram að hann hafi komið hingað til lands þann 11. maí 2014 og hafi hinn 15. maí s.á. verið stöðvaður í Leifsstöð á leið sinni frá Íslandi á fölsuðum skilríkjum. Fram kom að kærandi hafi búið ólöglega á Spáni undanfarin ár með unnustu sinni og syni þeirra. Unnusta kæranda og sonur þeirra hafi komið hingað til lands [...]. [...] hafi þau eignast dóttur hér á landi.

Kærandi kveðst hafa dvalið ólöglega á Spáni og hafi því ekki haft atvinnuleyfi þar. [...]. Kærandi kveðst vera í ríkri þörf fyrir vernd frá heimalandi sínu sem hann hafi flúið árið 2006. Kærandi sé fæddur í [...]en hafi alist upp í [...]. Kveður kærandi að fjölskylda hans hafi orðið fyrir ofsóknum vegna þess að þau séu [...]. Einnig hafi faðir kæranda verið lögreglumaður og hafi sem slíkur verið þátttakandi í einum af mörgum átökum á milli [...]. Þá hafi verið kveikt í húsi fjölskyldunnar og í kjölfarið hafi fjölskyldan flúið frá [...]. Kærandi kvað fjölskylduna þó einnig hafa orðið fyrir ofsóknum í [...]sem gætu, að sögn kæranda, hafa grundvallast annað hvort á fyrri störfum föður kæranda eða trú þeirra. Þessar ofsóknir hafi ekki eingöngu beinst að fjölskyldunni heldur almennt að [...]fólki á svæðinu. Þá kemur fram að fjölskylda kæranda hafi leitað verndar hjá lögreglu í [...]en það hafi engin áhrif haft. Kærandi hafi að lokum fengið aðstoð frá [...]til að komast til Madridar á Spáni. Á Spáni hafi hann kynnst unnustu sinni. Kærandi kveður að þau muni verða fyrir fordómum í heimalandi hans vegna sambands þeirra þar sem [...].

Í greinargerð er þess krafist að ákvörðun Útlendingastofnunar verði felld úr gildi vegna þess að stofnunin hafi brotið gegn lögmætisreglu stjórnsýsluréttarins sem og rannsóknarreglu skv. 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Telur kærandi að hann uppfylli öll skilyrði 44. gr. laga um útlendinga sbr. A-lið 1. gr. flóttamannasamningsins sem og skilyrði 2. mgr. 44. gr. laga um útlendinga, því hafi stjórnvöldum borið að veita honum hæli hér á landi eða að minnsta kosti viðbótarvernd. Er ofangreint byggt á því að í ákvörðun Útlendingastofnunar komi fram að stofnunin telji frásögn kæranda trúverðuga í meginatriðum og að Sameinuðu þjóðirnar hvetji ríki heims til þess að endursenda ekki einstaklinga til [...]nema að vel athuguðu máli. Ljóst sé að ástand í heimalandi kæranda sé óstöðugt og að hann hafi ástæðuríkan ótta við ofsóknir hvar sem hann mun búa í [...]. Það sé því í andstöðu við lög að Útlendingastofnun telji rétt að endursenda kæranda til heimalands síns. Þá hafi Útlendingastofnun ekki rannsakað nægilega vel stöðu mála í [...]og hafi ekki vísað til heimilda um stöðu mála í öðrum hluta landsins en [...]þess. Lögmætisregla og rannsóknarregla stjórnsýslulaga séu öryggisreglur og leiði brot á þeim alla jafna til ógildingar stjórnvaldsákvörðunar.

Krafa kæranda um dvalarleyfi af mannúðarástæðum, sbr. 12. gr. f laga um útlendinga, er byggð á öllu ofangreindu og lögð sérstök áhersla á að hann hafi ríka þörf fyrir vernd vegna erfiðra félagslegra aðstæðna í heimalandi sínu sem og vegna ótta um líf sitt þar í landi.

Við meðferð málsins hjá kærunefnd bárust viðbótargögn frá talsmanni kæranda. Var þar að finna vottorð frá sálfræðingi þar sem kom fram að kærandi hafi leitað til sálfræðings vegna [...]. Lagður hafi verið fyrir kæranda DASS spurningarlisti sem sé skimunarlisti sem ætlað sé að meta [...]. [...].

VI. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála

Lagarammi

Í máli þessu gilda ákvæði laga nr. 96/2002 um útlendinga með síðari breytingum, reglugerð nr. 53/2003 um útlendinga með áorðnum breytingum, stjórnarskrá lýðveldisins Íslands nr. 33/1944 og mannréttindasáttmáli Evrópu, sbr. lög nr. 62/1994. Jafnframt ber að líta til ákvæða alþjóðasamnings um stöðu flóttamanna frá 1951, ásamt viðauka við samninginn frá 1967, og annarra alþjóðlegra skuldbindinga Íslands á sviði mannréttinda eftir því sem tilefni er til.

Auðkenni

Í ákvörðun Útlendingastofnunar kemur fram að þegar kærandi sótti um hæli á Íslandi hafi hann ekki framvísað neinum skilríkjum eða öðru til að sanna á sér deili. Við meðferð málsins hjá kærunefnd lagði kærandi hins vegar fram vegabréf sitt til afritunar. Kærunefnd telur því að kærandi sé í raun [...]ríkisborgari.

Mat á því hvort kærandi sé í sérstaklega viðkvæmri stöðu

Við meðferð máls er litið til þess hvort kærandi sé í sérstaklega viðkvæmri stöðu sem geti haft áhrif á niðurstöðu máls hennar. Með því getur verið átt við hvort kærandi hafi mátt þola pyndingar, hvort kærandi sé barn eða hvort umsókn hans varði börn hennar, hvort kynhneigð eða kynferði kæranda geti haft áhrif eða hvort kærandi geti verið ríkisfangslaus. Mat á stöðu kæranda fer ávallt fram og eru þau atriði sem koma til skoðunar ekki tæmandi.

Kærunefndin tekur undir með Útlendingastofnun að með vísan til þess að kærandi ferðast með tveimur [...]börnum sínum er litið svo á að fjölskyldan í heild teljist í sérstaklega viðkvæmri stöðu.

Réttarstaða barna kæranda

Almennt er viðurkennt að eðlilegur þroski barns sé best tryggður með því að vernda fjölskylduna. Sé ólögráða barn í fylgd annars eða beggja foreldra sinna eða annars úr fjölskyldunni sem hefur það á framfæri sínu og sá fer fram á réttarstöðu flóttamanns, ber að ákvarða réttarstöðu barnsins í samræmi við meginregluna um einingu fjölskyldunnar.

Staða barna á flótta ræðst af viðeigandi reglum í þjóðarétti og landsrétti. Í 3. mgr. 76. gr. stjórnarskrár lýðveldisins Íslands nr. 33/1944 segir: „Börnum skal tryggð í lögum sú vernd og umönnun sem velferð þeirra krefst.“ Ákvæðið sækir einkum fyrirmynd til inngangsákvæða Barnasáttmálans, einkum 3. gr. Í 1. mgr. 1. gr. barnalaga, nr. 76/2003, segir að barn eigi rétt á að lifa, þroskast og njóta verndar, umönnunar og annarra réttinda í samræmi við aldur sinn og þroska og án mismununar af nokkru tagi. Í 2. mgr. 1. gr. segir að það sem barni er fyrir bestu skuli ávallt hafa forgang þegar teknar eru ákvarðanir um málefni þess. Barn á rétt á að láta skoðanir sínar í ljós í öllum málum sem það varða og skal taka réttmætt tillit til skoðana þess í samræmi við aldur þess og þroska, skv. 3. mgr. 1. gr. laganna.

Svo sem fram er komið kom sonur kæranda með unnustu hans hingað til lands og hafa þau eignast dóttur hér á landi. Haldast úrskurðir er varða foreldra og börn þeirra í hendur í samræmi við meginregluna um einingu fjölskyldunnar, þegar barn er í fylgd annars eða beggja foreldra. Ljóst er að börn þau sem hér um ræðir eru nú í fylgd beggja foreldra sinna.

Landaupplýsingar

[...]Kærunefnd útlendingamála hefur m.a. farið yfir eftirfarandi gögn og skýrslur um aðstæður í [...]: [...]Í ofangreindum gögnum kemur fram að í [...]sem hafi skipulagt margar árásir á almenning og opinberar stofnanir á svæðinu. Átökin hafi leitt til dauða þúsunda manna og hrakið fleiri en tvær milljónir einstaklinga á innbyrðis flótta. Pyntingar, handahófskennd manndráp og frelsissviptingar eigi sér stað af hálfu bæði [...]. Öryggissveitir og lögregla starfi að mestu í skjóli refsileysis í landinu og stjórnvöld rannsaki sjaldan brot af hálfu þessara aðila. Þá séu ýmsar takmarkanir á öðrum grundvallarmannréttindum borgaranna s.s. tjáningarfrelsinu, aðgangi að réttlátri málsmeðferð fyrir dómstólum og ofbeldi gegn konum og börnum sé útbreitt. Trúfrelsi sé tryggt í stjórnarskrá landsins og sé það almennt virt þó svo að bæði kristið fólk og múslimar kvarti undan mismunun á þeim svæðum þar sem þeir séu í minnihluta.

a. Aðalkrafa kæranda

Kærandi krefst þess aðallega að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að Útlendingastofnun verði gert að taka umsókn kæranda til nýrrar efnismeðferðar.

Kærandi byggir aðalkröfu sína í fyrsta lagi á því að Útlendingastofnun hafi brotið gegn lögmætisreglu stjórnsýsluréttarins með því að synja honum um hæli hér á landi. Ætlað brot á lögmætisreglu rökstyður kærandi með því að hann uppfylli ákvæði 46. gr. útlendingalaga, sbr. 44. gr. sömu laga og því hafi stjórnvöldum borið að veita honum hæli hér á landi. Kærandi kveðst vera í ríkri þörf fyrir vernd sem hann fái ekki í heimaríki.

Lögmætisregla stjórnsýsluréttarins er jafnan greind í tvo grundvallarþætti, annars vegar formþátt sem felur í sér að ákvarðanir stjórnvalda megi ekki vera andstæðar áskilnaði laga um töku ákvarðana og hins vegar heimildarþátt sem felur í sér að stjórnvöld verði að hafa heimild í lögum til að taka bindandi ákvarðanir um réttindi og skyldur borgaranna.

Hvað sem líður mati Útlendingastofnunar í máli þessu verður ekki fallist á að stofnunin hafi brotið gegn lögmætisreglunni, þar sem að ákvörðun hennar byggði á skýrri lagastoð og var ekki andstæð áskilnaði laga um töku ákvörðunar.

Kærandi byggir aðalkröfu sína í öðru lagi á því að Útlendingastofnun hafi brotið gegn rannsóknarreglu 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 með því að rannsaka ekki með fullnægjandi hætti stöðu mála í [...]. Samkvæmt 10. gr. stjórnsýslulaga skal stjórnvald sjá til þess, að mál sé nægjanlega upplýst áður en ákvörðun er tekin í því og afla í því skyni nauðsynlegra upplýsinga. Mál telst nægilega rannsakað þegar þeirra upplýsinga hefur verið aflað sem nauðsynlegar eru til þess að hægt sé að taka efnislega rétta ákvörðun í málinu. Um frekari afmörkun á hversu ítarlega beri að rannsaka mál, ber m.a. að líta til þess hversu mikilvægt það er. Því tilfinnanlegri eða meira íþyngjandi sem stjórnvaldsákvörðun er þeim mun strangari kröfur verður að gera til rannsóknar á þeim atvikum sem leiða til niðurstöðunnar. Markmið rannsóknarreglunnar er að tryggja að stjórnvaldsákvarðanir verði bæði löglegar og réttar. Í þeim tilvikum þegar ákvörðun stjórnvalds byggist á mati verður að afla þeirra upplýsinga sem nauðsynlegar eru svo hægt sé að beita þeim sjónarmiðum sem ætlun er að byggja stjórnvaldsákvörðun á. Að auki ef deilt er um málsatvik sem hafa verulega þýðingu fyrir úrlausn málsins ber stjórnvöldum að leggja áherslu á að rannsaka þann þátt þess.

Kærunefndin getur ekki fallist á það með kæranda að slíkur ágalli hafi verið á rannsókn málsins að ógilda beri ákvörðun Útlendingastofnunar. Ljóst er að stofnunin kynnti sér aðstæður í [...]og vísaði til þeirra gagna sem stofnunin studdi ákvörðun sína við án þess að allt efni þeirra hafi verið tíundað í ákvörðun hennar. Verður ekki annað séð en að Útlendingastofnun hafi rannsakað málið á fullnægjandi hátt í samræmi við umsókn kæranda um hæli.

Að framangreindu virtu er kröfu kæranda um að ákvörðun Útlendingastofnunar verði felld úr gildi og stofnuninni falið að taka umsókn kæranda til nýrrar efnismeðferðar því hafnað.

b. Varakrafa kæranda

Til vara krefst kærandi að sér verði veitt staða flóttamanns skv. A-lið 1. gr. alþjóðasamnings um stöðu flóttamanna, sbr. 44. gr. laga um útlendinga, og verði veitt hæli eða viðbótarvernd sem slíkum á Íslandi, sbr. VII. kafla laga um útlendinga.

Ákvæði 1. mgr. 44. gr. laga um útlendinga

Til að teljast flóttamaður hér á landi þarf kærandi að sýna fram á að aðstæður hans séu slíkar að þær falli undir 1. eða 2. mgr. 44. gr. laga um útlendinga. Krafa kæranda byggir á því hann og fjölskylda hans fái ekki fullnægjandi vernd í heimalandi gegn [...].

Í 1. mgr. 44. gr. laga um útlendinga, sem byggir á A-lið 1. gr. flóttamannasamningsins, segir:

Flóttamaður samkvæmt lögum þessum telst vera útlendingur sem er utan heimalands síns af ástæðuríkum ótta við að vera ofsóttur vegna kynþáttar, trúarbragða, þjóðernis, aðildar að tilteknum þjóðfélagshópi eða vegna stjórnmálaskoðana og getur ekki, eða vill ekki, vegna slíks ótta færa sér í nyt vernd þess lands; eða sá sem er ríkisfangslaus og er utan þess lands þar sem hann áður hafði reglulegt aðsetur vegna slíkra atburða og getur ekki, eða vill ekki, vegna slíks ótta hverfa aftur þangað, sbr. A-lið 1. gr. alþjóðasamnings um stöðu flóttamanna frá 28. júlí 1951 og viðauka við samninginn frá 31. janúar 1967. Um skilyrði þess að teljast flóttamaður er frekar mælt í 44. gr. a.

Almennt ber að telja ótta umsækjanda ástæðuríkan ef hann getur á nægilega skýran hátt sýnt fram á að áframhaldandi dvöl í heimalandi sé honum óbærileg af ástæðum sem tilgreindar eru í ákvæðinu, eða yrði óbærileg af sömu ástæðum ef hann sneri aftur. Þessi sjónarmið þurfa jafnframt ekki endilega að byggjast á persónulegri reynslu umsækjanda, heldur geta ofsóknir sem vinir hans eða ættingjar eða aðrir sem tilheyra sama þjóðfélagshópi hafa orðið fyrir, gefið til kynna að ótti hans við að verða fyrr eða síðar fórnarlamb ofsókna sé ástæðuríkur.

Í 44. gr. a laga um útlendinga eru sett fram viðmið um það hvað felist í hugtakinu ofsóknir, á hvaða grundvelli slíkar ofsóknir geta byggt og hvaða aðilar geta verið valdir að þeim. Í 1. mgr. ákvæðisins segir:

Til þess að um sé að ræða ofsóknir skv. 1. mgr. 44. gr. verður að vera um að ræða athafnir sem í eðli sínu, eða vegna þess að þær eru endurteknar, fela í sér alvarleg brot á grundvallarmannréttindum, einkum ófrávíkjanlegum grundvallarmannréttindum á borð við réttinn til lífs og bann við pyndingum eða ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu, bann við þrældómi og þrælkun og bann við refsingum án laga. Sama á við um samansafn athafna, þ.m.t. ólögmæta mismunun, sem hafa eða geta haft sömu eða sambærileg áhrif á einstakling.

Í 3. mgr. 44. gr. a eru taldir upp þeir aðilar sem geta verið valdir að ofsóknum eða ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð. Þar segir að:

Þeir sem geta verið valdir að ofsóknum eða ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eru:

a. ríkið,

b. hópar eða samtök sem stjórna ríkinu eða verulegum hluta landsvæðis þess, og

c. aðrir aðilar, sem ekki fara með ríkisvald, ef sýnt er fram á að ríkið eða hópar eða samtök skv. b-lið þessarar málsgreinar, þar með talið alþjóðastofnanir, geti ekki eða vilji ekki veita vernd gegn ofsóknum eða meðferð sem fellur undir 2. mgr. 44. gr., m.a. með því að ákæra og refsa fyrir athafnir sem fela í sér ofsóknir.

Þótt fallist sé á að einstaklingur í þessari aðstöðu skuli njóta vafans upp að ákveðnu marki, verður kærandi a.m.k. að sýna fram á að líkur séu á að hans bíði ofsóknir í heimalandi. Samkvæmt meginreglum um túlkun flóttamannahugtaksins, sem fram koma í handbók Flóttamannastofnunar Sameinuðu þjóðanna, er m.a. miðað við það að viðkomandi þurfi almennt að sýna fram á að gildar ástæður liggi til grundvallar ótta við ofsóknir og að hugarástand flóttamannsins skipti ekki eitt máli heldur verði yfirlýsing hans einnig að fá stuðning í hlutlægum og staðreynanlegum aðstæðum, sbr. Handbók um réttarstöðu flóttamanna. Um málsmeðferð og skilyrði samkvæmt flóttamannasamningnum frá 1951 og bókun frá 1967 um réttarstöðu flóttamanna (Flóttamannastofnun Sameinuðu þjóðanna, Reykjavík 2008).

Krafa kæranda er sem fyrr segir byggð á því að honum stafi hætta af átökum sem geisi í [...]. Einnig kveðst hann hafa orðið fyrir mismunun annars staðar í [...]vegna þess að faðir hans hafi verið lögreglumaður. Þá staðhæfir kærandi að fjölskyldan geti ekki búið saman í friði í [...]vegna þess að miklir fordómar séu í landinu fyrir [...]. Kærandi hefur staðhæft að enga aðstoð sé að fá frá lögreglu og yfirvöldum í [...]. Fyrrnefndar skýrslur sem kærunefndin hefur farið yfir styðja við þessa staðhæfingu kæranda en þar kemur fram að þrátt fyrir að lögregla sé vel sýnileg í stærri borgum [...]þá séu aðgerðir þeirra og aðstoð takmörkuð. Þetta stafi fyrst og fremst af takmörkuðu fjármagni til innri uppbyggingar lögregluliðsins, s.s. til þjálfunar og kaupa á búnaði.

Það er mat kærunefndar að verulegt innbyrðis misræmi sé á frásögn kæranda og lýtur það m.a. að tímalínu atburða sem hann greindi frá við meðferð máls hans. Í málinu liggja t.a.m. fyrir gögn frá spænskum yfirvöldum þar sem kemur fram að kærandi hafi sótt um hæli þar í landi árið 1992 og hafi verið brottvísað frá landinu í byrjun árs 1994 með endurkomubanni í þrjú ár. Fram kemur að þrátt fyrir endurkomubann hafi spænsk stjórnvöld upplýsingar um að kærandi hafi verið kominn aftur til Spánar í lok árs 1996 og hafi dvalið þar í landi meira og minna frá þeim tíma. Fyrir kærunefnd neitaði kærandi hins vegar staðfastlega að hafa nokkurn tímann sótt um hæli á Spáni og kvaðst fyrst hafa farið til Spánar árið 2006. Með vísan til framangreinds er það mat kærunefndar að ofangreint misræmi geri frásögn kæranda afar ótrúverðuga. Þá hefur kærandi ekki lagt fram nein gögn sem styðja við frásögn hans af atburðum eða þeirri atburðarás sem hann hefur lýst í gögnum málsins og fyrir kærunefndinni. Ennfremur bera gögn þau er kærunefnd hefur yfirfarið ekki með sér að [...]verði fyrir sérstökum fordómum eða sæti mismunun sem talist geti til ofsókna í skilningi 1. mgr. 44. gr., sbr. 1. mgr. 44. gr. a laga um útlendinga.

Kærandi hefur ekki borið fyrir sig að hafa sætt ofsóknum eða áreiti af hendi [...]yfirvalda. Almennt ferðafrelsi gildir að [...]lögum. Stjórnvöld hafa hins vegar stundum takmarkað þann rétt fólks ef grunur hefur leikið á hryðjuverkum eða átökum milli mismunandi þjóðarbrota, einkum þá í [...]landsins. Þá hefur Flóttamannastofnun Sameinuðu þjóðanna átt samstarf við [...]stjórnvöld að málefnum flóttamanna og einstaklinga sérstaklega þeirra fjölmörgu einstaklinga sem eru á flótta innan eigin [...]. Er það mat kærunefndar að þó svo fallist væri á að kærandi verði fyrir fordómum og mismunun í heimalandi sínu þá hafi hann raunhæfan möguleika á flytja sig til innanlands telji hann þess þörf. Að öllu framangreindu virtu telur kærunefndin því að kærandi uppfylli ekki skilyrði 1. mgr. 44. gr. útlendingalaga fyrir veitingu stöðu flóttamanns.

Ákvæði 2. mgr. 44. gr. laga um útlendinga

Í ákvæðinu er kveðið á um að flóttamaður samkvæmt útlendingalögum telst einnig útlendingur sem telst ekki flóttamaður samkvæmt ákvæði A-liðar 1. gr. alþjóðasamnings um stöðu flóttamanna ef raunhæf ástæða er til að ætla að hann eigi á hættu að sæta dauðarefsingu, pyndingum eða annarri ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu verði hann sendur aftur til heimalands.

Í ljósi þess sem að framan er rakið telur kærunefndin að aðstæður kæranda í heimalandi hans séu ekki þannig að þær falli undir ákvæði 2. mgr. 44. gr. laganna. Þá telur kærunefndin ekkert fram komið sem bendir til þess að hætt sé við því að kærandi sæti ómannúðlegri og/eða vanvirðandi meðferð við heimkomuna, sbr. 2. mgr. 44. og 1. mgr. 45 gr. laganna.

c. Þrautavarakrafa kæranda

Til þrautavara krefst kærandi að sér verði veitt dvalarleyfi á Íslandi af mannúðarástæðum, sbr. 12. gr. f laga nr. 96/2002.

Samkvæmt 12. gr. f er heimilt að veita útlendingi dvalarleyfi, þótt skilyrðum sé annars ekki fullnægt, ef rík mannúðarsjónarmið standa til þess eða vegna sérstakra tengsla útlendingsins við landið. Í 2. mgr. ákvæðisins kemur fram að veita má dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða ef útlendingur getur sýnt fram á ríka þörf á vernd, t.d. af heilbrigðisástæðum, eða vegna erfiðra félagslegra aðstæðna viðkomandi eða erfiðra almennra aðstæðna í heimaríki eða í landi sem honum yrði vísað til eða vegna annarra atvika sem ekki má með réttu gera honum að bera ábyrgð á. Sérstaklega skal taka tillit til þess ef um barn er að ræða og skal það sem barni er fyrir bestu haft að leiðarljósi við ákvörðun.

Í skýringum með 2. gr. laga nr. 115/2010 sem breyttu ákvæði 12. gr. f útlendingalaga er fjallað um mjög íþyngjandi félagslegar aðstæður. Þar kemur fram að átt sé við að útlendingur hafi þörf á vernd vegna félagslegra aðstæðna í heimalandi og er sem dæmi nefnt aðstæður kvenna sem sætt hafi kynferðislegu ofbeldi eða sem aðhyllast ekki kynhlutverk sem eru hefðbundin í heimaríki þeirra og af þessum sökum eigi þær hættu á útskúfun eða ofbeldi við endurkomu. Kærandi hefur borið því við að hann verði fyrir miklum fordómum og mismunun í heimalandi sínu vegna þess að faðir hans hafi verið lögreglumaður og vegna trúar sinnar. Þá muni hann og unnusta hans verða fyrir mismunun vegna þess að þau aðhyllist sitt hvora trúna. Líkt og komið hefur fram þá er frásögn kæranda um aðstæður sínar í [...]áður en hann fór til Spánar að mestu ótrúverðug og gögn sem kærunefnd hefur yfirfarið benda ekki til þess að kærandi og fjölskylda hans ættu að verða fyrir mismunun og fordómum vegna stöðu sinnar í [...]. Kærunefnd telur því að aðstæður kæranda við endurkomu til heimalands séu ekki slíkar að þær geti talist erfiðar í skilningi ákvæðis 2. mgr. 12. gr. f laga um útlendinga.

Við meðferð málsins bárust viðbótargögn er vörðuðu [...]heilsu kæranda. Þar kom fram að hann væri [...]. Í athugasemdum við 2. gr. frumvarps þess sem varð að lögum nr. 115/2010 um breytingar á lögum um útlendinga nr. 96/2002 er fjallað ítarlegar um þau viðmið sem nefnd eru í 2. mgr. 12. gr. f og segir meðal annars að með ríkri þörf á vernd af heilbrigðisástæðum sé miðað við atriði á borð við það hvort um skyndilegan og lífshættulegan sjúkdóm er að ræða sem meðferð er til við hér á landi en ekki í heimalandi viðkomandi. Ef um langvarandi sjúkdóm er að ræða séu ríkari verndarsjónarmið fyrir hendi þegar sjúkdómur er á lokastigi. Jafnframt sé rétt að líta til þess hvort meðferð hefur hafist hér á landi og ekki er læknisfræðilega forsvaranlegt að rjúfa meðferð, sem og til atriða sem varða félagslegar aðstæður útlendings og horfur hans.

Samkvæmt framkvæmd Mannréttindadómstóls Evrópu, í málum þar sem til álita kemur að flytja veikan einstakling úr landi, er einungis um brot á 3. gr. mannréttindasáttmálans að ræða við sérstakar aðstæður þar sem fyrir hendi eru rík mannúðarsjónarmið, sbr. m.a. dóm í máli Tatar gegn Sviss frá 14. apríl 2015. Veikur einstaklingur á ekki kröfu til þess að vera áfram í aðildarríki til þess eins að njóta áfram heilbrigðis- eða félagslegrar þjónustu sem endursendingarríki veitir. Jafnvel þó að lífslíkur einstaklingsins minnki við brottvísun frá aðildarríki mannréttindasáttmálans þá er það eitt og sér ekki nóg til þess að um brot á 3. gr. sáttmálans sé að ræða. Þá telur kærunefndin að í ljósi þeirra gagna sem hún hefur yfirfarið verði að telja að kærandi eigi kost á fullnægjandi heilbrigðisþjónustu í heimalandi sínu.

Þá kemur fram í ofangreindum skýringum með 2. gr. laga nr. 115/2010 það sjónarmið að almennt séð beri að taka sérstakt tillit til barna hvort sem þau eru fylgdarlaus eða ekki. Þá beri að líta til þess hvort framfærsla, þá sérstaklega fylgdarlausra barna, sé tryggð. Líkt og komið hefur fram þá telur kærunefnd frásögn kæranda ótrúverðuga um flest þar á meðal um stöðu hans í heimalandi hans. Verður því ekki hægt að leggja til grundvallar að kærandi geti ekki með góðu móti lifað og starfað, jafnvel með aðstoð fjölskyldu sinnar, í heimalandi sínu. Ennfremur sýna gögn sem kærunefnd hefur yfirfarið að mögulegt sé fyrir fjölskylduna að sameinast í [...], heimaríki unnustu kæranda, á grundvelli fjölskyldusameiningar þar sem löggjöf beggja ríkja heimilar það. Kærunefnd telur, með vísan í niðurstöðu sína í máli unnustu og barna kæranda frá 3. mars 2016 og að teknu tilliti til ákvæða barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna og íslenskrar löggjafar um barnavernd, að engin rök standi í vegi fyrir því að börnin fylgi móður sinni aftur til heimalands hennar. Börn kæranda hafa verið hér á landi í fylgd með báðum foreldrum sínum og verða í fylgd með móður sinni við endursendingu til heimalands hennar.

Kærunefndin hefur þegar komist að þeirri niðurstöðu að kærandi uppfylli ekki skilyrði 1. eða 2. mgr. 44. gr. útlendingalaga og teljist því ekki flóttamaður. Þegar framburður kæranda er virtur í heild sinni ásamt gögnum málsins er það niðurstaða kærunefndar að kærandi hafi heldur ekki sýnt fram á ríka þörf á vernd á grundvelli mannúðarsjónarmiða líkt og kveðið er á um í 12. gr. f. Er þá sérstaklega til þess að líta að framburður kæranda er sem áður greinir afar ótrúverðugur. Því er það mat kærunefndar að ekki sé unnt að byggja á öðru en hlutlægum gögnum. Það er mat nefndarinnar að þau gögn sem yfirfarin hafa verið gefi ekki tilefni til annarrar niðurstöðu en hér liggur fyrir varðandi einstakar málsástæður kæranda. Því er fallist á það með Útlendingastofnun að aðstæður kæranda í [...]séu ekki með þeim hætti að rík mannúðarsjónarmið standi til þess að veita kæranda dvalarleyfi á grundvelli mannúðarástæðna skv. 12. gr. f útlendingalaga.

Jafnframt telur kærunefndin kæranda ekki uppfylla skilyrði 12. gr. f útlendingalaga um sérstök tengsl við landið. Eins og fram kemur í gögnum málsins hefur kærandi aðeins dvalið á Íslandi í tengslum við hælismál sitt.

Samantekt

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið og forsendna hinnar kærðu ákvörðunar þykir rétt að staðfesta ákvörðun Útlendingastofnunar.

Athygli kæranda er vakin á því að skv. 6. mgr. 33. gr. laga um útlendinga frestar málshöfðun fyrir dómstólum til ógildingar á endanlegri ákvörðun um að útlendingur skuli yfirgefa landið ekki framkvæmd hennar. Að kröfu útlendings getur kærunefnd útlendingamála þó ákveðið að fresta réttaráhrifum endanlegrar ákvörðunar sé talin ástæða til þess. Krafa þess efnis skal gerð ekki síðar en sjö dögum frá birtingu endanlegrar ákvörðunar. Skal frestun bundin því skilyrði að útlendingur beri málið undir dómstóla innan fimm daga frá birtingu ákvörðunar um frestun réttaráhrifa úrskurðar og óski eftir að það hljóti flýtimeðferð. Nú er beiðni um flýtimeðferð synjað og skal þá mál höfðað innan sjö daga frá því að beiðni um það er synjað. Þó getur kærunefnd útlendingamála tekið ákvörðun um að fresta framkvæmd ákvörðunarinnar ef sýnt er fram á að verulega breyttar aðstæður hafi skapast frá því ákvörðun var tekin

Úrskurðarorð

Ákvörðun Útlendingastofnunar er staðfest.

The decision of the Directorate of Immigration is affirmed.

Hjörtur Bragi Sverrisson, formaður

Anna Valbjörg Ólafsdóttir Pétur Dam Leifsson