Mál nr. 91/2017

Úrskurðarnefnd velferðarmála

Mál nr. 91/2017

Fimmtudaginn 11. maí 2017

A
gegn
Vinnumálastofnun

Ú R S K U R Ð U R

Mál þetta úrskurða Kári Gunndórsson lögfræðingur, Arnar Kristinsson lögfræðingur og Agnar Bragi Bragason lögfræðingur.

Með kæru, dags. 2. mars 2017, kærir A, til úrskurðarnefndar velferðarmála ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 28. febrúar 2017, um að fella niður rétt hennar til atvinnuleysisbóta í tvo mánuði á grundvelli 1. mgr. 54. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar.

I. Málsatvik og málsmeðferð

Kærandi sótti um greiðslur atvinnuleysisbóta þann 4. nóvember 2016. Meðfylgjandi umsókn kæranda var vinnuveitandavottorð þar sem fram kemur að hún hafi sagt upp störfum. Með bréfi, dags. 1. febrúar 2017, óskaði Vinnumálastofnun eftir skriflegri afstöðu kæranda vegna starfsloka hennar. Skýringar á ástæðum uppsagnar bárust frá kæranda samdægurs. Með bréfi Vinnumálastofnunar, dags. 28. febrúar 2017, var kæranda tilkynnt að umsókn hennar um atvinnuleysisbætur hefði verið samþykkt og útreiknaður bótaréttur væri 100%. Með vísan til starfsloka hennar væri réttur til atvinnuleysisbóta hins vegar felldur niður í tvo mánuði á grundvelli 1. mgr. 54. gr. laga 54/2006 um atvinnuleysistryggingar.

Kæra barst úrskurðarnefnd velferðarmála þann 3. mars 2016. Með bréfi, dags. 24. mars 2017, óskaði úrskurðarnefndin eftir greinargerð Vinnumálastofnunar ásamt gögnum málsins. Greinargerð Vinnumálastofnunar barst með bréfi, dags. 10. apríl 2017. Með bréfi úrskurðarnefndar, dags. 11. apríl 2017, var greinargerð Vinnumálastofnunar send kæranda til kynningar. Athugasemdir bárust ekki.

II. Sjónarmið kæranda

Kærandi greinir frá því að hún hafi verið ráðin í 50% starf hjá tilteknu fyrirtæki og samið um ákveðna starfslýsingu og laun. Þegar til undirritunar á ráðningarsamningi hafi komið, mánuði síðar, hafi vinnuveitandi hennar bætt töluvert við starfslýsinguna og lækkað launin. Vinnuveitandi hennar hafi þannig svikið þann munnlega samning sem þau hafi gert. Kærandi tekur fram að vinnuveitandi hennar hafi hvorki verið tilbúinn til að breyta starfslýsingunni né standa við umsamin laun. Hún hafi því ekki getað tekið starfinu, enda ekki það sem hún hafi í upphafi verið ráðin til að sinna.

III. Sjónarmið Vinnumálastofnunar

Í greinargerð Vinnumálastofnunar kemur fram að tilgangur laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar sé að tryggja þeim sem tryggðir séu og misst hafi fyrra starf sitt, tímabundna fjárhagsaðstoð í þrengingum sínum. Lögin veiti þeim fjárhagslegt úrræði og beri að gera ríkar kröfur til þeirra sem segi upp störfum sínum að hafa til þess gildar ástæður samkvæmt lögunum, enda eigi almennt ekki að þiggja atvinnuleysisbætur í stað þess að gegna launuðu starfi. Í greinargerð með frumvarpi því, sem hafi orðið að lögum um atvinnuleysistryggingar, sé það áréttað að eitt af markmiðum vinnumarkaðskerfisins sé að stuðla að virkri atvinnuþátttöku fólks. Með hliðsjón af því sé ekki gefinn kostur á að fólk segi upp starfi sínu til að fá greiddar atvinnuleysisbætur án þess að sérstakar ástæður liggi að baki uppsögninni í tilvikum þegar annað starf sé ekki í boði. Í athugasemdum við 1. mgr. 54. gr. í greinargerðinni sé vísað til þess að það væri erfiðleikum bundið að skilgreina nákvæmlega í lögum og reglugerðum hvaða ástæður, sem liggi að baki ákvörðun þess að fólk segi störfum sínum lausum eða missi starf sitt, séu gildar þar sem þær ástæður geti verið af margvíslegum toga. Því hafi verið lagt til að lagareglan væri matskennd og Vinnumálastofnun falið að meta atvik og aðstæður hverju sinni. Stofnuninni beri því að líta til almennra reglna og málefnalegra sjónarmiða við ákvarðanir um hvort umsækjendur um atvinnuleysisbætur skuli sæta biðtíma eftir atvinnuleysisbótum.

Vinnumálastofnun tekur fram að ljóst sé að kærandi hafi sagt starfi sínu lausu en ágreiningur málsins snúist um það hvort ástæður hennar fyrir uppsögn teljist gildar í skilningi 54. gr. laga nr. 54/2006. Í skýringum kæranda til Vinnumálastofnunar og í kæru til úrskurðarnefndar segi kærandi að ástæður uppsagnar sinnar hafi verið deilur um launakjör og vinnuálag milli hennar og fyrrverandi vinnuveitanda. Vinnumálastofnun telji að í þeim tilvikum sem óánægja starfsmanns með launakjör eða vinnuumhverfi sitt sé ástæða starfsloka þurfi sá er hlut eigi í máli að minnsta kosti að hafa gert tilraunir til úrbóta með aðkomu yfirmanns á vinnustað, stéttarfélags síns og eftir atvikum Vinnueftirlitsins áður en hann taki ákvörðun um að segja starfi sínu lausu. Vinnumálastofnun vísar til þess að samkvæmt úrskurði úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða í máli nr. 201/2010 megi ráða að starfsmanni beri að leita allra leiða til lausnar á þeim vanda sem hann standi fyrir, áður en til uppsagnar komi svo að ástæður geti talist gildar í skilningi laga nr. 54/2006. Það sé afstaða Vinnumálastofnunar að deilur um launakjör geti almennt ekki talist gild ástæða fyrir uppsögn í skilningi laganna nema farið hafi verið á svig við ákvæði kjarasamninga um lágmarkslaun og launahækkanir. Í slíkum tilvikum þurfi atvinnuleitandi einnig að hafa leitað til stéttarfélags síns með umkvartanir sínar. Samkvæmt gögnum málsins hafi kjör kæranda hvorki verið lakari en kjarasamningar kveði á um né hafi hún leitað eftir aðstoð hjá stéttarfélagi sínu áður en hún hafi sagt starfi sínu lausu. Að mati Vinnumálastofnunar séu ástæður kæranda fyrir uppsögn því ekki gildar í skilningi laga nr. 54/2006.

IV. Niðurstaða

Ágreiningur máls þessa lýtur að þeirri ákvörðun Vinnumálastofnunar að fella niður rétt kæranda til atvinnuleysisbóta í tvo mánuði á grundvelli 1. mgr. 54. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar.

Ákvæði 1. mgr. 54. gr. laganna er svohljóðandi:

„Sá sem telst tryggður samkvæmt lögum þessum en hefur sagt starfi sínu lausu án gildra ástæðna skal ekki eiga rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta skv. VII. kafla fyrr en að tveimur mánuðum liðnum, sem ella hefðu verið greiddar bætur fyrir, frá móttöku umsóknar um atvinnuleysisbætur, sbr. þó 4. mgr. Hið sama gildir um þann sem missir starf af ástæðum sem hann á sjálfur sök á.“

Óumdeilt er að kærandi sagði upp starfi sínu hjá tilteknu fyrirtæki en ágreiningur málsins lýtur að því hvort ástæður kæranda fyrir uppsögninni hafi verið gildar í skilningi 1. mgr. 54. gr. laga nr. 54/2006. Í athugasemdum við ákvæðið í frumvarpi til laga um atvinnuleysistryggingar kemur fram að það sé erfiðleikum bundið að takmarka þau tilvik sem geti talist til gildra ástæðna í lögum og reglugerðum þar sem ástæður þess að fólk segi störfum sínum lausum eða missi þau geti verið af margvíslegum toga. Því sé lagt til að lagareglan verði áfram matskennd og Vinnumálastofnun falið að meta atvik og aðstæður hverju sinni. Stofnuninni beri að líta til almennra reglna og málefnalegra sjónarmiða við ákvarðanir um hvort umsækjendur um atvinnuleysisbætur skuli sæta biðtíma eftir atvinnuleysisbótum. Jafnframt er bent á að um íþyngjandi ákvörðun sé að ræða. Úrskurðarnefnd velferðarmála telur að ráða megi af framangreindu að almennt beri að gera nokkuð ríkar kröfur til atvinnuleitanda þegar metið er hvort ástæður fyrir uppsögn séu gildar samkvæmt 1. mgr. 54. gr. laga nr. 54/2006.

Að sögn kæranda voru ástæður starfsloka hennar hjá fyrirtækinu óánægja með starfslýsingu og launakjör en vinnuveitandi hennar hafi ekki staðið við munnlegt samkomulag þeirra á milli. Ástæður kæranda lúta þannig að stöðu hennar á vinnustaðnum. Úrskurðarnefndin telur að gera verði þá kröfu til starfsmanna að þeir nýti sér tiltæk úrræði, svo sem að leita til síns stéttarfélags, til að ráða bót á þeim vanda sem er fyrir hendi hverju sinni á vinnustaðnum. Af gögnum málsins verður ekki séð að kærandi hafi leitað eftir úrbótum áður en hún sagði starfi sínu lausu. Að því virtu er það mat úrskurðarnefndarinnar að ástæður kæranda fyrir starfslokum hennar séu ekki gildar í skilningi 1. mgr. 54. gr. laga nr. 54/2006. Með vísan til þess er ákvörðun Vinnumálastofnunar um að setja greiðslu atvinnuleysisbóta til kæranda á bið í tvo mánuði á grundvelli 1. mgr. 54. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar staðfest.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

Ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 28. febrúar 2017, um að fella niður bótarétt A, í tvo mánuði er staðfest.

F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála

Kári Gunndórsson