Samþykkt frumvarp um réttindi og skyldur erlendra fyrirtækja sem senda starfsmenn tímabundið til Íslands og starfskjör starfsmanna þeirra

Ríkisstjórnin samþykkti í dag frumvarp Magnúsar Stefánssonar félagsmálaráðherra um réttindi og skyldur erlendra fyrirtækja sem senda starfsmenn tímabundið til Íslands og starfskjör starfsmanna þeirra.

„Nauðsynlegt er að herða tökin, skerpa ábyrgð fyrirtækja og treysta innviði vinnumarkaðarins,” segir Magnús Stefánsson félagsmálaráðherra. „Eins og ég hef bent á hefur um langt skeið verið unnið að því í ráðuneytinu að skýra og bæta stöðu erlends verkafólks hér á landi. Þetta frumvarp er meðal annars afrakstur af þeirri vinnu.“

Ætlunin með frumvarpinu er að veita íslenskum stjórnvöldum betri sýn yfir stöðuna á innlendum vinnumarkaði hvað varðar starfsemi erlendra þjónustufyrirtækja sem og fjölda erlendra starfsmanna sem starfa hjá slíkum fyrirtækjum hér á landi. Enn fremur að viðhalda því eftirliti sem tíðkast á íslenskum vinnumarkaði með að ákvæði laga og kjarasamninga séu virt svo treysta megi stöðu starfsmanna sem sendir eru tímabundið hingað til lands á vegum erlendra fyrirtækja í tengslum við veitingu þjónustu. Miðað er við að íslensk lög og kjarasamningar gildi um þá meðan þeir starfa hér á landi. Markmiðið er að útlendingar sem koma hingað tímabundið á vegum erlendra fyrirtækja dvelji og starfi hér á landi með lögmætum hætti og að áreiðanlegar upplýsingar liggi fyrir um þá.

Frumvarp þetta til laga nær til fyrirtækja sem hafa staðfestu í öðru ríki innan Evrópska efnahagssvæðisins, EFTA-ríki eða Færeyjum og sendir starfsmann tímabundið hingað til lands í tengslum við veitingu þjónustu. Auk þess eiga lögin að gilda um starfsmannaleigur til viðbótar við gildandi lög um starfsmannaleigur.

Upplýsingaskylda erlenda fyrirtækisins, skv. frumvarpinu:

• Vinnumálastofnun upplýst eigi síðar en átta virkum dögum áður en þjónustan er veitt ef þjónustan á að vara lengur en tíu virka daga hér á landi.
• Vinnumálastofnun staðfestir að hafa fengið upplýsingarnar og fyrirtækið afhendir notendafyrirtækinu þessa staðfestingu.
• Fyrirtæki sem veitir þjónustu á sviði hvers konar bygginga- og mannvirkjagerðar og semur við undirverktaka um veitingu þjónustunnar í heild eða að hluta skal afhenda notendafyrirtækinu skriflega staðfestingu um að undirverktakinn/undirverktakarnir hafi uppfyllt upplýsingaskyldu sína hjá Vinnumálastofnun.
• Vinnumálastofnun skal tilkynnt um sérstakan fulltrúa fyrirtækisins hér á landi ef fyrirtækið veitir þjónustu hér lengur en í fjórar vikur á hverjum tólf mánuðum og sex eða fleiri starfsmenn veiti þjónustuna.

Skyldur notendafyrirtækis hér á landi:

• Ef notendafyrirtæki fær ekki staðfestingu Vinnumálastofnunar hjá fyrirtæki um að fyrirtækið eða undirverktakar hafi veitt Vinnumálastofnun upplýsingar er notendafyrirtækinu skylt að láta Vinnumálastofnun vita.

Lög og kjarasamningar hér á landi:

• Markmiðið er að erlendu starfsmennirnir fái laun og önnur starfskjör í samræmi við íslensk lög og íslenska kjarasamninga á meðan þeir starfa hér á landi, þar með talin réttindi í tengslum við veikindi og/eða slys og bætur vegna andláts, varanlegs líkamstjóns og tímabundins missis starfsorku.
• Undanþágu er unnt að fá við vissar aðstæður og verði viðkomandi starfsmaður hér á landi í átta daga eða skemur.

Eftirlit:

• Vinnumálastofnun hefur eftirlit með framkvæmd laganna. Stofnunin getur kallað eftir upplýsingum frá fyrirtæki í þágu eftirlits enda hafi stofnuninni borist rökstudd kvörtun um að fyrirtæki hafi brotið gegn ákvæðum laganna.
• Fari fyrirtæki ekki að fyrirmælum Vinnumálastofnunar þess efnis að fara að lögunum innan þess frests sem stofnunin veitir getur stofnunin krafist þess að lögregla stöðvi vinnu tímabundið eða loki starfsemi fyrirtækisins hér á landi þangað til úrbætur hafa verið gerðar.
• Vinnumálastofnun skal afhenda stéttarfélagi í viðkomandi starfsgrein og á viðkomandi svæði afrit af ráðningarsamningi starfsmanns óski stéttarfélagið eftir því enda liggi fyrir grunur um brot á gildandi kjarasamningi.

Frumvarpið er afrakstur vinnu starfshóps sem félagsmálaráðherra skipaði í júní 2006 til að fara yfir málefni útlendinga á íslenskum vinnumarkaði. Í starfshópnum eru fulltrúar Alþýðusambands Íslands, Bandalags starfsmanna ríkis og bæja, Bandalags háskólamanna, dóms- og kirkjumálaráðuneytisins, fjármálaráðuneytisins, Sambands íslenskra sveitarfélaga og Samtaka atvinnulífsins auk fulltrúa félagsmálaráðuneytisins.

Hlutverk starfshópsins var að fara yfir stöðu útlendinga sem starfa hér á landi, þar á meðal þeirra sem starfa á grundvelli þjónusturéttarins samkvæmt samningnum um Evrópska efnahagssvæðið. Samstaða náðist innan starfshópsins um nauðsyn þess að breyta lögum nr. 54/2001, um starfskjör starfsmanna sem starfa tímabundið á Íslandi á vegum erlendra fyrirtækja. Þegar upp var staðið þóttu breytingarnar vera það umfangsmiklar að rétt væri að leggja fram frumvarp til nýrra laga sem jafnframt myndu fella úr gildi lög nr. 54/2001 og urðu fulltrúar aðila ásáttir um þau atriði sem fram koma í frumvarpinu.