Úrskurðarnefnd velferðarmála

Mál nr. 248/2020

Fimmtudaginn 27. ágúst 2020

A

gegn

Vinnumálastofnun

Ú R S K U R Ð U R

Mál þetta úrskurða Kári Gunndórsson lögfræðingur, Agnar Bragi Bragason lögfræðingur og Arnar Kristinsson lögfræðingur.

Með kæru, dags. 25. maí 2020, kærði A, til úrskurðarnefndar velferðarmála ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 25. maí 2020, um að hafna umsókn hans um atvinnuleysisbætur.

I.  Málsatvik og málsmeðferð

Kærandi sótti um greiðslur atvinnuleysisbóta hjá Vinnumálastofnun 26. mars 2020. Með bréfi Vinnumálastofnunar, dags. 25. maí 2020, var kæranda tilkynnt að umsókn hans væri hafnað þar sem kærandi væri staddur erlendis og teldist því ekki í virkri atvinnuleit, sbr. 14. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar.

Kæra barst úrskurðarnefnd velferðarmála 25. maí 2020. Með bréfi, dagsettu sama dag, óskaði úrskurðarnefndin eftir greinargerð Vinnumálastofnunar ásamt gögnum málsins. Greinargerð Vinnumálastofnunar barst með bréfi, dags. 25. júní 2020, og með bréfi úrskurðarnefndar, dags. 26. júní 2020, var greinargerðin send kæranda til kynningar. Athugasemdir bárust ekki.

II.  Sjónarmið kæranda

Í kæru kemur fram að kærandi hafi starfað í þrjú ár Íslandi, starfað löglega og borgað skatta. Í mars á þessu ári hafi kærandi farið til B að heimsækja fjölskyldu sína. Hann hafi átt að snúa aftur 16. mars en ekki komist vegna þess að landamærunum hafi verið lokað vegna kórónuveirunnar. Vinnuveitandi kæranda hafi rekið hann vegna þess að hann hafi ekki getað snúið aftur til vinnu. Kærandi geti ekki fundið vinnu vegna þess að það sé kreppa og Vinnumálastofnun neiti honum um atvinnuleysisbætur.

III.  Sjónarmið Vinnumálastofnunar

Í greinargerð Vinnumálastofnunar kemur fram að lög nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar gildi um atvinnuleysistryggingar launamanna eða sjálfstætt starfandi einstaklinga á innlendum vinnumarkaði þegar þeir verði atvinnulausir.

Tilgangur laga um atvinnuleysistryggingar sé að tryggja þeim sem tryggðir séu og misst hafi fyrra starf sitt, tímabundna fjárhagsaðstoð í þrengingum sínum. Með lögunum sé verið að tryggja stöðu og öryggi fólks í atvinnuleysi. Því sé gert ráð fyrir að hinir tryggðu séu í virkri atvinnuleit þann tíma. Atvinnuleysistryggingar veiti hinum tryggðu fjárhagslegt úrræði í tímabundnu atvinnuleysi sínu. Í 13. gr. laganna séu talin upp almenn skilyrði fyrir atvinnuleysistryggingum launamanna. Í c-lið ákvæðisins segi meðal annars að það sé skilyrði fyrir greiðslum atvinnuleysistrygginga að atvinnuleitandi sé búsettur og staddur hér á landi til að teljast tryggður samkvæmt lögunum. Á vef Vinnumálastofnunar komi þessar upplýsingar fram undir liðnum „réttindi og skyldur- upplýsingaskylda“. Þar segi: „Ekki er heimilt að dvelja erlendis á sama tíma og umsækjandi þiggur atvinnuleysisbætur nema hafa sótt um U2-vottorð“. Einnig sé vakin athygli á þessu í umsóknarferli á „Mínum síðum“ Vinnumálastofnunar.

Í skýringum kæranda og kæru hans til nefndarinnar sé vísað til þeirra sérstöku aðstæðna sem séu uppi í samfélaginu og skjólstæðingar stofnunarinnar hafi ekki farið varhluta af þeim áhrifum sem kórónuveiran hafi haft á íslenskt samfélag og vinnumarkað. Vegna þeirra áhrifa hafi meðal annars verið gerðar breytingar á lögum um atvinnuleysistryggingar til að mæta þeim áskorunum. Þá hafi enn fremur verið tekin ákvörðun um að stöðva ekki greiðslur til einstaklinga sem hafi verið staddir erlendis í atvinnuleit á grundvelli U2-vottorða en ekki komist til síns heima vegna ástandsins. Það sama hafi gilt um einstaklinga sem hafi þegið greiðslur atvinnuleysisbóta vegna minnkaðs starfshlutfalls, sbr. V. gr. bráðabirgðaákvæðis laganna. Ekki hafi verið gerðar breytingar á almennum skilyrðum 13. gr. laganna fyrir atvinnuleysistryggingum launamanna og engar undanþágur gerðar hvað varði c-lið 13. gr. um að umsækjandi skuli vera búsettur og staddur hér á landi.

Eins og áður hafi komið fram sé eitt af almennum skilyrðum 13. gr. laganna fyrir greiðslum atvinnuleysisbóta að umsækjandi um atvinnuleysisbætur sé „búsettur og staddur hér á landi“. Stofnuninni sé einungis heimilt að greiða atvinnuleysisbætur samhliða dvöl erlendis þegar einstaklingur hafi þá þegar uppfyllt skilyrði fyrir greiðslum atvinnuleysisbóta og fengið útgefið U2-vottorð til atvinnuleitar. Þar sem kærandi hafi ekki uppfyllt skilyrði fyrir greiðslum atvinnuleysisbóta hafi stofnuninni ekki verið fært að samþykkja umsókn hans um atvinnuleysisbætur á meðan hann hafi verið staddur erlendis. Stofnunin bendi á að kærandi geti sent inn nýja umsókn um atvinnuleysisbætur frá og með þeim degi sem hann snúi aftur hingað til lands.

Með vísan til ofangreindra sjónarmiða sé það niðurstaða Vinnumálastofnunar að réttilega hafi verið staðið að ákvörðun um að synja umsókn kæranda um atvinnuleysisbætur og að staðfesta beri hina kærðu ákvörðun.

IV.  Niðurstaða

Ágreiningur máls þessa lýtur að þeirri ákvörðun Vinnumálastofnunar að hafna umsókn kæranda um atvinnuleysisbætur á grundvelli 14. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar. 

Í 1. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar er kveðið á um gildissvið laganna, en þar segir að lögin gildi um atvinnuleysistryggingar launamanna eða sjálfstætt starfandi einstaklinga á innlendum vinnumarkaði þegar þeir verða atvinnulausir. Í 2. gr. laganna kemur fram að markmið þeirra sé að tryggja launamönnum eða sjálfstætt starfandi einstaklingum tímabundna fjárhagsaðstoð á meðan þeir eru að leita sér að nýju starfi eftir að hafa misst fyrra starf sitt.

Í 1. mgr. 13. gr. laganna er fjallað um almenn skilyrði þess að vera tryggður samkvæmt lögunum. Eitt af þeim skilyrðum er að vera búsettur og staddur hér á landi, sbr. c-lið ákvæðisins.

Óumdeilt er að kærandi var staddur erlendis þegar hann sótti um greiðslur atvinnuleysisbóta. Kærandi uppfyllti því ekki almenn skilyrði 1. mgr. 13. gr. laga nr. 54/2006 um að vera tryggður samkvæmt lögunum. Hin kærða ákvörðun er því staðfest.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

Ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 25. maí 2020, um að hafna umsókn A, um atvinnuleysisbætur, er staðfest.

F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála

                                                                                                                                                                                             Kári Gunndórsson