Nr. 465/2021 Úrskurður
KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA
Þann 22. september 2021 er kveðinn upp svohljóðandi
úrskurður nr. 465/2021
í stjórnsýslumáli nr. KNU21080014
Beiðni [...] um endurupptöku
I. Málsatvik
Þann 4. febrúar 2021 staðfesti kærunefnd útlendingamála ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 26. október 2020, um að taka umsókn einstaklings er kveðst heita [...], vera fæddur [...] og vera ríkisborgari Afganistan (hér eftir nefndur kærandi), um alþjóðlega vernd á Íslandi ekki til efnismeðferðar og endursenda hann til Grikklands. Niðurstaða kærunefndar var birt kæranda þann 8. febrúar 2021 og þann 15. febrúar 2021 barst kærunefnd beiðni kæranda um frestun réttaráhrifa á úrskurði nefndarinnar. Þann 25. febrúar 2021 var beiðni kæranda um frestun réttaráhrifa synjað.
Þann 5. ágúst 2021 barst kærunefnd beiðni kæranda um endurupptöku. Upplýsingar um málsmeðferð í máli kæranda bárust kærunefnd þann 23. ágúst 2021 frá Útlendingastofnun og þann 25. ágúst 2021 frá stoðdeild ríkislögreglustjóra. Athugasemdir bárust frá lögmanni kæranda þann 27. ágúst 2021.
Af greinargerð kæranda má ætla að beiðni hans um endurupptöku málsins byggi á 24. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.
II. Málsástæður og rök kæranda
Í beiðni kæranda kemur fram að beiðni um endurupptöku byggist á því að meira en 12 mánuðir séu nú liðnir síðan hann lagði fram umsókn um alþjóðlega vernd hér á landi, en tafir á afgreiðslu málsins séu ekki á hans ábyrgð. Með vísan til 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016 skuli umsókn hans því tekin til efnismeðferðar hér á landi. Kærandi vísar til úrskurðar kærunefndar í máli nr. KNU17090040 frá 24. október 2017 máli sínu til stuðnings.
III. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála
Samkvæmt 24. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 á aðili máls rétt á því að mál sé tekið upp á ný ef ákvörðun hefur byggst á ófullnægjandi eða röngum upplýsingum um málsatvik eða íþyngjandi ákvörðun um boð eða bann hefur byggst á atvikum sem breyst hafa verulega frá því að ákvörðun var tekin.
Í 1. mgr. 40. gr. laga nr. 80/2016 um útlendinga kemur fram að flóttamaður skv. 37. gr. laganna, sem er hér á landi eða kemur hér að landi, hafi samkvæmt umsókn rétt á að fá hér alþjóðlega vernd. Stjórnvöldum sé þó heimilt, á grundvelli a-, b- og c-liðar 1. mgr. 36. gr. laganna, að taka umsókn ekki til efnismeðferðar við þær aðstæður sem tilgreindar séu í umræddum stafliðum.
Í 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga kemur fram að ef svo standi á sem greini í 1. mgr. skuli þó taka umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar ef útlendingurinn hefur slík sérstök tengsl við landið að nærtækast sé að hann fái hér vernd eða ef sérstakar ástæður mæli annars með því. Ef meira en 12 mánuðir hafa liðið frá því að umsókn um alþjóðlega vernd barst fyrst íslenskum stjórnvöldum og tafir á afgreiðslu hennar séu ekki á ábyrgð umsækjanda sjálfs skuli taka hana til efnismeðferðar.
Af orðalagi 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga leiðir að umrætt 12 mánaða tímabil hefst þegar umsækjandi leggur fyrst fram umsókn um alþjóðlega vernd hjá stjórnvöldum. Þá hefur í úrskurðum kærunefndar verið lagt til grundvallar að tímabilinu ljúki þegar endanleg niðurstaða stjórnvalda er framkvæmd með flutningi umsækjanda til viðtökuríkis eða þegar kærandi fer úr landi sjálfviljugur eftir að ákvörðun í máli hans hefur verið tekin.
Kærunefnd telur að túlka beri 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga á þann hátt að þótt 12 mánaða fresturinn sé liðinn verði umsókn ekki tekin til efnismeðferðar af þeim sökum ef tafir á málsmeðferð eða flutningi verði fyrst og fremst raktar til athafna eða athafnaleysis umsækjanda sem hann ber sjálfur ábyrgð á, nema þær tafir hafi verið óverulegar og ljóst er að hægt hefði verið að flytja kæranda áður en 12 mánaða fresturinn var liðinn.
Kærandi sótti um alþjóðlega vernd hér á landi þann 27. júlí 2020 og hefur hann ekki enn yfirgefið landið. Því eru liðnir rúmlega 12 mánuðir frá því að umsókn kæranda barst fyrst íslenskum stjórnvöldum og því kemur til skoðunar hvort tafir á afgreiðslu umsóknar kæranda séu á ábyrgð hans sjálfs, sbr. 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.
Þann 23. ágúst 2021 óskaði kærunefnd útlendingamála eftir upplýsingum frá Útlendingastofnun og stoðdeild ríkislögreglustjóra um hvort tafir hefðu orðið á meðferð umsóknar kæranda og ef svo væri, hvort þær væru á ábyrgð kæranda, sbr. 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Svar frá Útlendingastofnun barst þann 23. ágúst 2021 þar sem m.a. kemur fram að þann 12. apríl 2021 hafi kærandi verið skráður horfinn og eftirlýstur frá 8. apríl 2021. Þá hafi komið fram í skráningu þjónustuteymis Útlendingastofnunar að þann 8. apríl 2021 hafi kærandi verið tekinn af greiðslulista þar sem kærandi hefði ekki verið sjáanlegur í rúma viku í því úrræði sem hann dvaldi í. Útlendingastofnun tók fram í svari sínu til kærunefndar að þegar kærandi hafi ritað undir þjónustupappíra (e. Offer of service) þá hafi hann ritað undir eldri gerð pappíranna þar sem ekki komi fram hverjar afleiðingar þess geti verið ef hann tilkynni ekki breytingar á dvalarstað. Þrátt fyrir það sé það mat Útlendingastofnunar að með því að láta sig hverfa hafi hann tafið mál sitt. Svar frá stoðdeild barst þann 25. ágúst 2021 og þar kemur m.a. fram að þann 2. mars 2021 hafi þeim borist verkbeiðni frá Útlendingastofnun í máli kæranda og í kjölfarið hafi verið haft samband við kæranda þann 15. mars 2021 þar sem kærandi hafi lýst því yfir að hann hafi ekki viljað fara til Grikklands. Þann 30. mars 2021 hafi stoðdeild aftur haft samband við kæranda en afstaða hans hafi verið sú sama. Stoðdeild hafi borist tilkynning frá Útlendingastofnun þann 7. apríl 2021 þess efnis að kærandi hafi yfirgefið úrræði sitt. Þann 9. apríl 2021 hafi stoðdeild aftur haft samband við kæranda en afstaða hans hafi verið óbreytt, þ.e. að hann hafi ekki viljað fara til Grikklands, auk þess sem að kærandi hafi neitað að greina frá dvalarstað sínum. Stoðdeild hafi í tvígang reynt að hafa samband við kæranda, dagana 24. apríl og 12. júlí 2021, en slökkt hafi verið á símanum. Þá kemur fram að meira hafi ekki verið aðhafst í máli kæranda.
Með tölvubréfi kærunefndar, dags. 25. ágúst 2021, var kærandi upplýstur um afstöðu Útlendingastofnunar og stoðdeildar ríkislögreglustjóra og gefinn frestur til að koma að andmælum í samræmi við 13. gr. stjórnsýslulaga. Andmæli kæranda bárust kærunefnd þann 27. ágúst 2021. Í svari kæranda kemur fram að hann hafi ekki gert sér grein fyrir því að nauðsynlegt væri að tilkynna stjórnvöldum um breytingu á dvalarstað en eins og gögn málsins gefi til kynna eigi kærandi við margvísleg vandamál að stríða. Kærandi hafi því ef til vill átt erfitt með að skilja fyrirmæli stjórnvalda auk þess sem að til skoðunar komi hvort að fyrirmæli stjórnvalda hafi verið nægilega skýr og hvort tungumálaörðugleikar eða mistök við túlkun hafi átt sér stað. Af þessum sökum telur kærandi að mistök hans séu afsakanleg.
Líkt og að framan greinir er í 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga mælt fyrir um lögbundinn tólf mánaða frest fyrir stjórnvöld til að ljúka afgreiðslu umsóknar um alþjóðlega vernd. Í lögskýringargögnum með ákvæðinu er ekki að finna leiðbeiningar um það hvenær um tafir sé að ræða á málsmeðferð sem með réttu geti talist á ábyrgð umsækjanda. Samkvæmt orðanna hljóðan verður að ætla að málefnalegt sé að telja að undir það heyri a.m.k. þegar umsækjendur reyni vísvitandi að tefja málsmeðferð, s.s. með því að láta sig hverfa. Þann 4. febrúar 2021 fékk kærandi lokaniðurstöðu á stjórnsýslustigi en þá staðfesti kærunefnd ákvörðun Útlendingastofnunar þess efnis að umsókn kæranda um alþjóðlega vernd yrði ekki tekin til efnismeðferðar hér á landi og að hann skyldi endursendur til Grikklands. Þá var beiðni kæranda um frestun réttaráhrifa synjað með úrskurði kærunefndar þann 25. febrúar 2021. Að mati kærunefndar mátti kæranda vera ljóst að til stæði að flytja hann til Grikklands. Gögn málsins bera með sér að stoðdeild hafi í tvígang leitast eftir afstöðu kæranda til flutnings áður en hann hafi verið skráður horfinn og eftirlýstur frá 8. apríl 2021. Þá hafi kærandi neitað að gefa upp þáverandi dvalarstað sinn þegar stoðdeild hafi rætt við hann 9. apríl 2021. Gögn málsins bera að auki með sér að stoðdeild hafi í kjölfarið reynt að hafa samband við kæranda en að slökkt hafi verið á síma hans. Að framangreindu virtu er það mat kærunefndar að kæranda hafi ekki getað dulist að athæfi hans væri til þess fallið að tefja eða koma í veg fyrir flutning hans til Grikklands.
Það er því niðurstaða kærunefndar að tafir á afgreiðslu máls kæranda séu á hans ábyrgð, sbr. 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Af því leiðir að skilyrði 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga fyrir því að umsókn kæranda verði tekin til efnismeðferðar eru ekki uppfyllt.
Í ljósi framangreinds er það niðurstaða kærunefndar að ekki sé hægt að fallast á að úrskurður kærunefndar útlendingamála, dags. 4. febrúar 2021, hafi byggt á ófullnægjandi eða röngum upplýsingum um málsatvik eða að atvik máls hafi breyst verulega frá því að fyrrgreindur úrskurður var kveðinn upp, sbr. 1. og 2. tölul. 1. mgr. 24. gr. stjórnsýslulaga.
Að öllu framangreindu virtu er kröfu kæranda um endurupptöku málsins því hafnað.
Úrskurðarorð:
Kröfu kæranda er hafnað.
The appellant‘s request is denied.
Tómas Hrafn Sveinsson
Bjarnveig Eiríksdóttir Sandra Hlíf Ocares