2. desember 2020 Félags- og vinnumarkaðsráðuneytið

Tillögur Velferðarvaktar um leiðarljós á tímum Covid-19

Velferðarvaktin hefur fjallað um áhrif Covid-19 faraldursins frá upphafi hans fyrr á árinu. Á fundi sínum 1. desember samþykkti Velferðarvaktin tillögur til stjórnvalda, bæði ríkis og sveitarfélaga, um leiðarljós á tímum Covid-19

„Við höfum áhyggjur af þeim sem standa höllum fæti. Faraldurinn hefur áhrif á félagslega og fjárhagslega stöðu margra. Mikilvægt er að stjórnvöld, bæði ríki og sveitarfélög, verji af fremsta megni efnalitlar barnafjölskyldur og einstaklinga sem búa við fátækt í þeim aðgerðum sem gripið er til. Búið er að taka tillit til ýmissa tillagna og ábendinga Velferðarvaktar í mótvægisaðgerðum stjórnvalda, en við búumst við að grípa þurfið til frekari úrræða því faraldurinn dregst á langinn. Tillögurnar eru leiðarljós í þeirri vinnu“ sagði Siv Friðleifsdóttir, formaður Velferðarvaktarinnar, að fundi loknum.

Tillögurnar

Stjórnvöld, bæði ríki og sveitarfélög, vinni stefnumótun og aðgerðaráætlun gegn fátækt efnalítilla barnafjölskyldna, þ.a. afleiðingar faraldursins verði sem minnstar á börn og ungmenni. Hafa má norsku stefnuna gegn barnafátækt, Like muligheter i oppveksten – Regjeringens samarbeidsstrategi for barn og ungdom i lavinntektsfamilier 2020-2023, til hliðsjónar. Reykjavíkurborg hefur nú þegar hafið slíka vinnu undir fyrirsögninni Aðgerðaráætlun stýrihóps velferðarsviðs um aðgerðir gegn sárafátækt barna og fjölskyldna þeirra – október 2020
Hafin verið endurskoðun á lögum nr. 40/1991 um félagsþjónustu sveitarfélaga þar sem skýrslan Framkvæmd fjárhagsaðstoðar sveitarfélaga – virkni og valdefling frá 2019 verði höfð til hliðsjónar. Þar er m.a. lagt til að skilgreind verði grunnfjárhæð til framfærslu og að heimildargreiðslur verði samræmdar milli sveitarfélaga
Biðtími eftir afgreiðslu atvinnuleysisbóta, endurhæfingalífeyris og örorkulífeyris er of langur og hefur lengst m.a. vegna aukins álags hjá þeim stofnunum sem að máli koma, innlendum sem erlendum. Kannaðir verði möguleikar á að veita lán frá stofnun þar sem biðtími er, þ.a. fólk verði ekki tekjulaust á biðtíma. Láni verði breytti í styrk ef réttur til bóta er fyrir hendi að biðtíma loknum.
Unnið verði að því að sporna gegn félagslegri einangrun og einmanaleika aldraðra sem orðið hefur vegna Covid-19. Eldri borgarar hafa víða þurft að þola skerta samveru og félagslega einangrun m.a. vegna sóttkvíar og innilokunar. Því er mikilvægt að leggja aukna áherslu á frístundaiðkun, geðrækt, hreyfingu og forvarnir sem auka lífsgæði þeirra og draga úr einmanaleika
Aðgengi fólks að upplýsingagjöf um réttindi þeirra í velferðarþjónustu verði bætt
Hámarksgreiðslur barnabóta, sem nýtast einstæðum foreldrum og tekjulægsta hópnum, verði hækkaðar
Hagur öryrkja og barna þeirra verði bættur
Niðurgreiðslur vegna íþrótta- og tómstundastarfs barna sem búa við fjárhagsþrengingar verði auknar
Börnum sem búa við fjárhagsþrengingar verði tryggðar ókeypis skólamáltíðir
Skólastjórnendur sjái til þess að aðgengi að viðeigandi tölvubúnaði hamli ekki námi barna
Unnið verði markvisst að því að draga úr brotthvarf úr námi m.a. með auknu aðgengi að skólaheilsugæslu, geðheilbrigðisþjónustu og félagsráðgjöf
Biðlistum eftir þjónustu fyrir börn s.s. hjá BUGL, Greiningar- og ráðgjafarstöð ríkisins, Þroska- og hegðunarstöð, talmeinafræðingum og bið eftir geðrænni þjónustu hjá heilsugæslu verði útrýmt
Börn sem eiga foreldra með geðrænan vanda, fíknivanda og eða langvinna líkamlega sjúkdóma fái aukinn stuðning við hæfi frá nærsamfélaginu með samvinnu skóla, heilsugæslu, þjónustumiðstöðva og barnaverndar. Stuðningur komi meira heim
Sérstök áhersla verði lögð á þau landssvæði sem verða mest fyrir barðinu á faraldrinum þegar mótvægisaðgerðir eru útfærðar