Úrskurðarnefnd velferðarmála

Mál nr. 332/2023

Miðvikudaginn 20. september 2023

A

gegn

Tryggingastofnun ríkisins

Ú R S K U R Ð U R

Mál þetta úrskurða Rakel Þorsteinsdóttir lögfræðingur, Eva Dís Pálmadóttir lögfræðingur og Unnþór Jónsson lögfræðingur.

Með rafrænni kæru, móttekinni 5. júlí 2023, kærði A, til úrskurðarnefndar velferðarmála ákvörðun Tryggingastofnunar ríkisins frá 17. janúar 2023 þar sem umsókn kæranda um örorkulífeyri og tengdar greiðslur var synjað.

I.  Málsatvik og málsmeðferð

Með ákvörðun Tryggingastofnunar ríkisins, dags. 17. janúar 2023, var umsókn kæranda um örorkulífeyri og tengdar greiðslur synjað á þeim grundvelli að hann uppfyllti ekki skilyrði staðals um örorkumat. Kærandi sótti um endurhæfingarlífeyri með umsókn, dags. 11. maí 2023. Með bréfi, dags. 5. júlí 2023, óskaði Tryggingastofnun eftir nánari gögnum til þess að meta umsóknina. Í bréfinu kemur fram að berist gögnin ekki innan 30 daga verði ekki hægt að afgreiða umsóknina og frá þeim tíma verði henni vísað frá.

Kæra barst úrskurðarnefnd velferðarmála 5. júlí 2023. Með bréfi til kæranda, dags. 26. júlí 2023, óskaði úrskurðarnefndin eftir upplýsingum um hvaða ákvörðun kærandi óskaði endurskoðunar á. Einnig var bent á að þriggja mánaða kærufrestur væri liðinn hvað varðaði ákvörðun Tryggingastofnunar frá 17. janúar 2023. Kæranda var gefinn kostur á að koma að athugasemdum og/eða gögnum, teldi hann að skilyrði, sem fram kæmu í 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, gætu átt við í málinu. Athugasemdir bárust frá kæranda 21. ágúst 2023.

II.  Sjónarmið kæranda

Í kæru kemur fram að umsókn kæranda hafi verið synjað þar sem hann sé ekki með geðsjúkdóm. Kærandi hafi farið til læknis sem hafi sagt honum að hann þyrfti ekki endurhæfingu. Tryggingastofnun hafi samt beðið hann um sönnun fyrir endurhæfingu og hann skilji ekki neitt lengur. Kærandi sé veikur og eigi fjölskyldu. Kærandi geti stundum ekki andað og á hverjum degi finni hann fyrir verkjum í beinum og brjósti. Stundum geti kærandi ekki hreyft sig og hann sé með húðsjúkdóm sem dreifist um allan líkamann.

Í athugasemdum kæranda kemur fram að kvörtunin snúist um almannatryggingar hans. Hann hafi sótt um oftar en einu sinni en hafi fengið synjun þótt hann væri veikur. Tryggingastofnun vilji að kærandi viðurkenni að hann sé veikur á geði. Kærandi vilji fá vinnu sem henti heilsu hans.

III.  Niðurstaða

Í kæru þessa máls er ekki tilgreint með skýrum hætti hver hin kærða ákvörðun er. Samkvæmt beiðni sendi Tryggingastofnun ríkisins úrskurðarnefnd velferðarmála tvö nýleg bréf frá stofnuninni til kæranda. Annars vegar bréf, dags. 17. janúar 2023, þar sem kæranda var synjað um örorkulífeyri á þeim grundvelli að skilyrði staðals væru ekki uppfyllt og hins vegar bréf, dags. 5. júlí 2023, þar sem óskað var eftir nánari gögnum vegna umsóknar kæranda um endurhæfingarlífeyri. Úrskurðarnefndin telur að ráðið verði af gögnum málsins að kæra varði ákvörðun Tryggingastofnunar frá 17. janúar 2023 um að synja kæranda um örorkulífeyri.

Samkvæmt 2. mgr. 13. gr. laga nr. 100/2007 um almannatryggingar, með síðari breytingum, sbr. 5. gr. laga nr. 85/2015 um úrskurðarnefnd velferðarmála, skal kæra til úrskurðarnefndar vera skrifleg og skal hún borin fram innan þriggja mánaða frá því að aðila var tilkynnt um ákvörðun.

Tæplega sex mánuðir liðu frá því að kæranda var tilkynnt um hina kærðu ákvörðun 17. janúar 2023 þar til kæra barst úrskurðarnefnd velferðarmála 5. júlí 2023. Kærufrestur samkvæmt 2. mgr. 13. gr. laga um almannatryggingar var því liðinn þegar kæran barst nefndinni.

Í 5. mgr. 7. gr. laga um úrskurðarnefnd velferðarmála er vísað til þess að um málsmeðferð, sem ekki er kveðið á um í lögunum, fari samkvæmt ákvæðum stjórnsýslulaga og ákvæðum laga sem málskotsréttur til nefndarinnar byggist á hverju sinni.

Í 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 segir:

„Hafi kæra borist að liðnum kærufresti skal vísa henni frá nema:

1. afsakanlegt verði talið að kæran hafi ekki borist fyrr, eða

2. veigamiklar ástæður mæla með því að kæran verði tekin til meðferðar.

Kæru skal þó ekki sinnt ef meira en ár er liðið frá því að ákvörðun var tilkynnt aðila.“

Með vísan til þessa er nauðsynlegt að taka til skoðunar hvort atvik séu með þeim hætti að afsakanlegt verði talið að kæran hafi borist að liðnum kærufresti eða hvort veigamiklar ástæður mæli með því að kæran verði tekin til meðferðar, en ákvæðið mælir fyrir um skyldubundið mat stjórnvalds á því hvort atvik séu með þeim hætti að rétt sé að taka stjórnsýslukæru til efnislegrar meðferðar, þrátt fyrir að lögbundinn kærufrestur sé liðinn.

Fyrir liggur að í hinni kærðu ákvörðun frá 17. janúar 2023 var kæranda leiðbeint um kæruheimild til úrskurðarnefndar velferðarmála og um tímalengd kærufrests. Með bréfi úrskurðarnefndar, dags. 26. júlí 2023, var kæranda veittur kostur á að koma að athugasemdum og/eða gögnum teldi hann að skilyrði, sem fram kæmu í 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga, gætu átt við í málinu. Engar skýringar bárust frá kæranda á því að kæra barst að liðnum kærufresti en kærandi greinir frá veikindum sínum.

Að mati úrskurðarnefndar velferðarmála er ekkert í gögnum málsins sem bendir til þess að afsakanlegt sé að kæra hafi borist að liðnum kærufresti. Þá verður ekki heldur séð að veigamiklar ástæður mæli með því að kæran verði tekin til meðferðar, enda virðist ekkert vera því til fyrirstöðu að kærandi geti sótt um örorkulífeyri að nýju.

Með hliðsjón af framangreindu er kærunni vísað frá úrskurðarnefnd velferðarmála, sbr. 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

Kæru A, er vísað frá úrskurðarnefndinni.

F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála

Rakel Þorsteinsdóttir