Mælt fyrir breytingum á húsaleigulögum til að bæta réttarstöðu leigjenda og brunavarnir í leiguhúsnæði
Golli Sigurður Ingi Jóhannsson, innviðaráðherra, mælti á Alþingi í gær fyrir frumvarpi um breytingu á húsaleigulögum til að bæta réttarstöðu leigjenda og brunavarnir í leiguhúsnæði.
Í frumvarpinu er lagt til að koma á skráningarskyldu leigusamninga í opinberan gagnagrunn. Leigusölum verður þannig skylt að skrá leigusamninga í húsnæðisgrunn á vegum Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar (HMS). Með skráningu samninga fást betri upplýsingar um leigumarkaðinn hér á landi, m.a. um markaðsleigu og þróun leiguverðs, lengd leigusamninga og hvort þeir séu tímabundnir eða ótímabundnir. Þessar breytingar taka mið af tillögu 13 í skýrslu átakshóps stjórnvalda um húsnæðismál frá 2019.
„Skráningarskylda leigusamninga mun nýtast almenningi, gera leigumarkaðinn gagnsærri og upplýsingar um markaðsleigu húsnæðis eftir staðsetningu verða aðgengilegri. Slíkt gefur raunhæfari mynd af leigumarkaði og bætir réttarstöðu leigjenda,“ sagði Sigurður Ingi Jóhannsson, innviðaráðherra í framsöguræðu sinni á Alþingi um frumvarpið.
Betri upplýsingar um leiguverð munu nýtast við mat á því hvort leigufjárhæð eða síðari hækkun hennar sé sanngjörn og eðlileg í garð beggja samningsaðila. Samkvæmt gildandi rétti er markaðsleiga sambærilegs húsnæðis það meginviðmið sem líta ber til við mat á því hvort leigufjárhæð sé sanngjörn og eðlileg.
Jafnframt er lögð til sú breyting á húsaleigulögum að skráning á hækkun leigufjárhæðar í gagnagrunninn verði forsenda þess að hækkunin taki gildi gagnvart leigjanda.
Liður í að bæta brunavarnir
Frumvarpið er einnig liður í að bæta brunavarnir í leiguhúsnæði og draga lærdóm af skelfilegum eldsvoða sem varð við Bræðraborgarstíg 1 sumarið 2020 og kostaði þrjá einstaklinga lífið. Lagt er til í frumvarpinu að leigusali geri sérstaklega grein fyrir brunavörnum í leigusamningnum, við upphaf leigusambands, samkvæmt niðurstöðu ástandsskoðunar. Með þessu er tekið mið af tillögum 4 og 5 í skýrslu samráðsvettvangs um brunavarnir í íbúðarhúsnæði frá því í mars 2021.
Meðal þess sem gera þarf grein fyrir við úttekt húsnæðis og gerð leigusamnings er:
- hvort slökkvitæki sé í íbúðinni;
- hvort það hafi verið yfirfarið af þar til bærum aðila fyrir gerð leigusamningsins;
- hvort reykskynjarar séu í öllum helstu rýmum, þar með töldum öllum svefnherbergjum, og þeir hafi verið prófaðir við úttektina;
- hvort eldvarnarteppi sé fyrir hendi í eldhúsi;
- hvort flóttaleiðir úr húsnæðinu séu fullnægjandi.
„Með þessum breytingum er stuðlað að bættri vitund bæði leigusala og leigjanda um ástand brunavarna og nauðsynlegt viðhald þeirra,“ sagði ráðherra á Alþingi í gær.